PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY W KLASACH IV-VI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY W KLASACH IV-VI I. CELE PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA Z PRZYRODY Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów przez nauczyciela przyrody ma na celu nie tylko badanie efektywności kształcenia. Do celów oceniania uczniów w edukacji przyrodniczej należą przede wszystkim: 1. Wspieranie, poprzez: motywowanie uczniów do lepszej nauki i pracy nad sobą stymulowanie i mobilizowanie uczniów do myślenia o swojej przyszłości oraz do podejmowania starań podnoszących jakość edukacji przyrodniczej stworzenie uczniom okazji i szansy osiągnięcia sukcesów edukacyjnych w zakresie przyrody oraz ich dowartościowanie pomoc uczniom w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju różnicowanie, wyróżnianie i nagradzanie uczniów 2. Prognozowanie, poprzez: zdobywanie informacji o efektywności nauczania przyrody i pracy nauczyciela przewidywanie przyszłych osiągnięć ucznia, wykrywanie potencjalnych umiejętności 3. Diagnoza, poprzez: poinformowanie uczniów o poziomie ich osiągnięć edukacyjnych i postępów w nauce zdiagnozowanie potrzeb edukacyjnych uczniów, tj. określenie ich zainteresowań poznawczych i potrzeb w zakresie uczenia się przyrody oraz przyczyn trudności w uczeniu się tego przedmiotu określenie stopnia osiągnięcia standardów wymagań porównanie osiągnięć uczniów różnych klas w szkole dostarczenie rodzicom i opiekunom uczniów oraz nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach uczniów 4. Ewaluacja, poprzez: uzyskiwanie informacji o jakości i poziomie osiągnięć oraz pracy edukacyjnej uczniów umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy edukacyjnej II. ZASADY PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA Z PRZYRODY 1. Na początku roku szkolnego dokonuje się diagnozy wstępnej poziomu wiedzy i umiejętności uczniów. 2. Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów oraz rodziców o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie 1

programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. 3. Ocena ma dostarczyć uczniom, rodzicom i nauczycielowi rzetelnej informacji o specjalnych uzdolnieniach, postępach i trudnościach ucznia. 4. Wymagania edukacyjne sformułowane są na podstawie programu do nauczania przyrody w klasach IV-VI (WIKING), uwzględniają również standardy egzaminacyjne (tak, aby zapewnić spójność wewnętrznego i zewnętrznego systemu oceniania). 5. Stosuje się sześciostopniową skalę ocen. 6. Jeżeli z przyczyn losowych uczeń nie może wraz z innymi uczniami pisać pracy klasowej, jest zobowiązany uczynić to w terminie dwutygodniowym od powrotu do szkoły po uprzednim zapoznaniu się z wymaganiami. 7. Uczeń, w przypadku otrzymania niedostatecznej oceny ze sprawdzianu lub oceny niezadowalającej go, ma prawo do jej poprawy tylko raz. 8. Krótka odpowiedź pisemna (kartkówka), obejmująca wiadomości z trzech ostatnich lekcji, nie wymaga zapowiedzenia. 9. Sprawdziany są zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem. 10. Całogodzinne prace klasowe, obejmujące zakres materiału z całego działu lub semestru, są zapowiadane z dwutygodniowym wyprzedzeniem. 11. Dwa razy w semestrze uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji bez żadnych sankcji, jest wówczas zwolniony z okazania zadania domowego, zeszytu przedmiotowego, odpowiedzi ustnej lub odpowiedzi pisemnej w formie niezapowiedzianej kartkówki. 12. Dwa razy w semestrze (niezależnie od zgłoszonych nieprzygotowań) uczeń ma prawo do zgłoszenia bez żadnych sankcji braku zadania domowego, nie jest on wówczas zwolniony z odpowiedzi ustnej lub pisemnej w formie niezapowiedzianej kartkówki. 13. Sprawdziany i prace klasowe są przechowywane w teczkach, do których ma wgląd uczeń i jego rodzice. 14. W słabym zespole klasowym można niektóre kryteria ocen i wymagań obniżyć. III. WYMAGANIA EDUKACYJNE CELE OGÓLNE: Podstawa programowa drugiego etapu kształcenia w szkole podstawowej określa następujące priorytetowe cele edukacyjne: 1. Zaciekawienie światem przyrody. Uczeń stawia pytania dotyczące zjawisk zachodzących w przyrodzie, prezentuje postawę badawczą w poznawaniu prawidłowości świata przyrody przez poszukiwanie odpowiedzi na pytania: dlaczego?, jak jest?, co się stanie, gdy?. 2. Stawianie hipotez na temat zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i ich weryfikacja. Uczeń przewiduje przebieg niektórych zjawisk i procesów przyrodniczych, wyjaśnia proste zależności między zjawiskami; przeprowadza obserwacje i doświadczenia według instrukcji, rejestruje ich wyniki w różnej formie oraz je objaśnia, używając prawidłowej terminologii. 2

3. Praktyczne wykorzystanie wiedzy przyrodniczej. Uczeń orientuje się w otaczającej go przestrzeni przyrodniczej i kulturowej; rozpoznaje sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu oraz podejmuje działania zwiększające bezpieczeństwo własne i innych, świadomie działa na rzecz ochrony własnego zdrowia. 4. Poszanowanie przyrody. Uczeń zachowuje się w środowisku zgodnie z obowiązującymi zasadami; działa na rzecz ochrony przyrody i dorobku kulturowego społeczności. 5. Obserwacje, pomiary i doświadczenia. Uczeń korzysta z różnych źródeł informacji (własnych obserwacji, badań, doświadczeń, tekstów, map, tabel, fotografii, filmów), wykonuje pomiary i korzysta z instrukcji (słownej, tekstowej i graficznej); dokumentuje i prezentuje wyniki obserwacji i doświadczeń; stosuje technologie informacyjno-komunikacyjne. TREŚCI NAUCZANIA WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE: Ja i moje otoczenie. Uczeń: 1) wymienia czynniki pozytywnie i negatywnie wpływające na jego samopoczucie w szkole oraz w domu i proponuje sposoby eliminowania czynników negatywnych; 2) wyjaśnia znaczenie odpoczynku (w tym snu), odżywiania się i aktywności ruchowej w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu; 3) wymienia zasady prawidłowego uczenia się i stosuje je w życiu; 4) opisuje prawidłowo urządzone miejsce do nauki ucznia szkoły podstawowej; 5) uzasadnia potrzebę planowania zajęć w ciągu dnia i tygodnia; prawidłowo planuje i realizuje swój rozkład zajęć w ciągu dnia; 6) nazywa zmysły człowieka i wyjaśnia ich rolę w poznawaniu przyrody, stosuje zasady bezpieczeństwa podczas obserwacji przyrodniczych; 7) podaje przykłady przyrządów ułatwiających obserwację przyrody (lupa, mikroskop, lornetka), opisuje ich zastosowanie, posługuje się nimi podczas prowadzonych obserwacji; 8) podaje przykłady roślin i zwierząt hodowanych przez człowieka, w tym w pracowni przyrodniczej, i wymienia podstawowe zasady opieki nad nimi; 9) rozpoznaje i nazywa niektóre rośliny (w tym doniczkowe) zawierające substancje trujące lub szkodliwe dla człowieka i podaje zasady postępowania z nimi. 3

Orientacja w terenie. Uczeń: 1) wyznacza kierunki na widnokręgu za pomocą kompasu, gnomonu; 2) obserwuje widomą wędrówkę Słońca w ciągu doby, miejsca wschodu, górowania i zachodu Słońca, w zależności od pory roku, wskazuje zależność między wysokością Słońca a długością cienia; 3) orientuje plan, mapę w terenie, posługuje się legendą; 4) identyfikuje na planie i mapie topograficznej miejsce obserwacji i obiekty w najbliższym otoczeniu, określa wzajemne położenie obiektów na planie, mapie topograficznej i w terenie; 5) posługuje się podziałką liniową do określania odległości, porównuje odległość na mapie z odległością rzeczywistą w terenie; 6) wykonuje pomiary np. taśmą mierniczą, szacuje odległości i wysokości w terenie; 7) rozróżnia w terenie i na modelu formy wypukłe i wklęsłe, wskazuje takie formy na mapie poziomicowej. Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie. Uczeń: 1) obserwuje wszystkie fazy rozwoju rośliny, dokumentuje obserwacje; 2) obserwuje i nazywa zjawiska atmosferyczne zachodzące w Polsce; 3) obserwuje i rozróżnia stany skupienia wody, bada doświadczalnie zjawiska: parowania, skraplania, topnienia i zamarzania (krzepnięcia) wody; 4) posługuje się pojęciem drobina jako najmniejszym elementem budującym materię, prezentuje za pomocą modelu drobinowego trzy stany skupienia ciał (substancji); 5) opisuje skład materii jako zbiór różnego rodzaju drobin tworzących różne substancje i ich mieszaniny; 6) prezentuje na modelu drobinowym właściwości ciał stałych, cieczy i gazów (kształt i ściśliwość); 7) podaje przykłady ruchu drobin w gazach i cieczach (dyfuzja) oraz przedstawia te zjawiska na modelu lub schematycznym rysunku; 8) obserwuje proste doświadczenia wykazujące rozszerzalność cieplną ciał stałych oraz przeprowadza, na podstawie instrukcji, doświadczenia wykazujące rozszerzalność cieplną gazów i cieczy; 9) podaje przykłady występowania i wykorzystania rozszerzalności cieplnej ciał w życiu codziennym, wyjaśnia zasadę działania termometru cieczowego; 4

10) wykonuje i opisuje proste doświadczenia wykazujące istnienie powietrza i ciśnienia atmosferycznego; buduje na podstawie instrukcji prosty wiatromierz i wykorzystuje go w prowadzeniu obserwacji; 11) wymienia nazwy składników pogody (temperatura powietrza, opady i ciśnienie atmosferyczne, kierunek i siła wiatru) oraz przyrządów służących do ich pomiaru, podaje jednostki pomiaru temperatury i opadów stosowane w meteorologii; 12) obserwuje pogodę, mierzy temperaturę powietrza oraz określa kierunek i siłę wiatru, rodzaje opadów i osadów, stopień zachmurzenia nieba, prowadzi kalendarz pogody; 13) opisuje i porównuje cechy pogody w różnych porach roku, dostrzega zależność między wysokością Słońca, długością dnia a temperaturą powietrza w ciągu roku. Najbliższa okolica. Uczeń: 1) rozpoznaje w terenie przyrodnicze (nieożywione i ożywione) oraz antropogeniczne składniki krajobrazu i wskazuje zależności między nimi; 2) wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie na lądzie; 3) obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego; 4) opisuje przystosowania budowy zewnętrznej i czynności życiowych organizmów lądowych do środowiska życia, na przykładach obserwowanych organizmów; 5) wskazuje organizmy samożywne i cudzożywne oraz podaje podstawowe różnice w sposobie ich odżywiania się; 6) przedstawia proste zależności pokarmowe zachodzące między organizmami lądowymi, posługując się modelem lub schematem; 7) rozpoznaje i nazywa warstwy lasu, charakteryzuje panujące w nich warunki abiotyczne; 8) obserwuje zjawiska zachodzące w cieku wodnym, określa kierunek i szacuje prędkość przepływu wody, rozróżnia prawy i lewy brzeg; 9) rozróżnia i opisuje rodzaje wód powierzchniowych; 10) wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie w wodzie; 11) obserwuje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze lub rzece, opisuje przystosowania ich budowy zewnętrznej i czynności życiowych do środowiska życia; 12) przedstawia proste zależności pokarmowe występujące w środowisku wodnym, posługując się modelem lub schematem; 13) rozpoznaje i nazywa skały typowe dla miejsca zamieszkania: piasek, glina i inne charakterystyczne dla okolicy; 5

14) opisuje glebę, jako zbiór składników nieożywionych i ożywionych, wyjaśnia znaczenie organizmów glebowych i próchnicy w odniesieniu do żyzności gleby. Człowiek a środowisko. Uczeń: 1) prowadzi obserwacje i proste doświadczenia wykazujące zanieczyszczenie najbliższego otoczenia (powietrza, wody, gleby); 2) wyjaśnia wpływ codziennych zachowań w domu, w szkole, w miejscu zabawy na stan środowiska; 3) proponuje działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu; 4) podaje przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których zaszły korzystne i niekorzystne zmiany pod wpływem działalności człowieka; 5) podaje przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie człowieka. Właściwości substancji. Uczeń: 1) wymienia znane właściwości substancji (woda, cukier, sól kuchenna) i ich mieszanin (ocet, sok cytrynowy) występujące w jego otoczeniu; 2) porównuje masy ciał o tej samej objętości, lecz wykonanych z różnych substancji; 3) identyfikuje, na podstawie doświadczenia, ciała (substancje) dobrze i słabo przewodzące ciepło; 4) podaje przykłady przedmiotów wykonanych z substancji kruchych, sprężystych i plastycznych; 5) podaje przykłady zastosowania różnych substancji w przedmiotach codziennego użytku, odwołując się do właściwości tych substancji; 6) bada wpływ czynników takich jak: woda, powietrze, temperatura, gleba na przedmioty zbudowane z różnych substancji; 7) wykazuje doświadczalnie wpływ różnych substancji i ich mieszanin (np. soli kuchennej, octu, detergentów) na wzrost i rozwój roślin, dokumentuje i prezentuje wyniki doświadczenia; 8) uzasadnia potrzebę segregacji odpadów, wskazując na możliwość ich ponownego przetwarzania (powołując się na właściwości substancji). Krajobrazy Polski i Europy. Uczeń: 1) rozpoznaje na mapie hipsometrycznej niziny, wyżyny i góry; 2) charakteryzuje wybrane krajobrazy Polski: gór wysokich, wyżyny wapiennej, nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy oraz wskazuje je na mapie; 6

3) podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu a formami działalności człowieka; 4) wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków objętych ochroną, występujących w najbliższej okolicy; 5) wymienia najważniejsze walory turystyczne największych miast Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy, Krakowa, Gdańska; 6) lokalizuje na mapie Europy: Polskę oraz państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice; 7) opisuje krajobrazy wybranych obszarów Europy (śródziemnomorski, alpejski), rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie. Organizm człowieka. Uczeń: 1) podaje nazwy układów narządów budujących organizm człowieka: układ kostny, oddechowy, pokarmowy, krwionośny, rozrodczy, wskazuje na planszy główne narządy tych układów: a) układ kostny elementy układu: czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa, kończyny górne, kończyny dolne, b) układ oddechowy jama nosowa, krtań, tchawica, oskrzela, płuca, c) układ pokarmowy jama ustna, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, odbytnica, d) układ krwionośny serce, naczynia krwionośne: żyły i tętnice, e) układ rozrodczy żeński jajniki, jajowody, macica, pochwa i układ rozrodczy męski jądra, nasieniowody, prącie; 2) wymienia podstawowe funkcje poznanych układów człowieka; 3) rozpoznaje i nazywa, na podstawie opisu, fotografii lub rysunku, etapy rozwoju człowieka (zarodkowy i płodowy, okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, szkolny, wieku dorosłego, starości); 4) opisuje zmiany zachodzące w organizmach podczas dojrzewania płciowego; 5) wykazuje doświadczalnie, Se czynnikiem niezbędnym do spalania jest tlen, identyfikuje produkty spalania i oddychania: dwutlenek węgla, para wodna oraz podaje ich nazwy; 6) opisuje rolę zmysłów w odbieraniu wrażeń ze środowiska zewnętrznego; 7) bada właściwości ogniskujące lupy, powstawanie obrazu widzianego przez lupę i podaje przykłady zastosowania lupy; 8) wskazuje rodzaje źródeł dźwięku, bada doświadczalnie zależność powstającego dźwięku od np. naprężenia i długości struny; 7

9) bada rozchodzenie się dźwięków w powietrzu i ciałach stałych; 10) porównuje prędkości rozchodzenia się dźwięku i światła na podstawie obserwacji zjawisk przyrodniczych, doświadczeń lub pokazów. Zdrowie i troska o zdrowie. Uczeń: 1) podaje przykłady negatywnego wpływu wybranych gatunków zwierząt, roślin, grzybów, bakterii i wirusów na zdrowie człowieka, wymienia zachowania zapobiegające chorobom przenoszonym i wywoływanym przez nie; 2) wymienia zasady postępowania z produktami spożywczymi od momentu zakupu do spożycia (termin przydatności, przechowywanie, przygotowywanie posiłków); 3) wymienia zasady prawidłowego odżywiania się i stosuje je; 4) podaje i stosuje zasady dbałości o własne ciało (higiena skóry, włosów, zębów, paznokci oraz odzieży); 5) charakteryzuje podstawowe zasady ochrony narządów wzroku i słuchu; 6) wyjaśnia znaczenie ruchu i ćwiczeń fizycznych w utrzymaniu zdrowia; 7) podaje przykłady właściwego spędzania wolnego czasu, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa w czasie gier i zabaw ruchowych oraz poruszania się po drodze; 8) opisuje zasady udzielania pierwszej pomocy w niektórych urazach (stłuczenia, zwichnięcia, skaleczenia, złamania, ukąszenia, użądlenia), potrafi wezwać pomoc w różnych sytuacjach; 9) podaje przykłady zachowań i sytuacji, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowieka (np. niewybuchy i niewypały, pożar, wypadek drogowy, jazda na łyżwach lub kąpiel w niedozwolonych miejscach); 10) wyjaśnia znaczenie symboli umieszczonych np. na opakowaniach środków czystości i korzysta z produktów zgodnie z ich przeznaczeniem; 11) wymienia podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się w domu, w tym posługiwania się urządzeniami elektrycznymi, korzystania z gazu, wody; 12) wyjaśnia negatywny wpływ alkoholu, nikotyny i substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka, podaje propozycje asertywnych zachowań w przypadku presji otoczenia; 13) wymienia zasady zdrowego stylu życia i uzasadnia konieczność ich stosowania. Zjawiska elektryczne i magnetyczne w przyrodzie. Uczeń: 1) podaje przykłady zjawisk elektrycznych w przyrodzie (np. wyładowania atmosferyczne, elektryzowanie się włosów podczas czesania); 8

2) demonstruje elektryzowanie się ciał i ich oddziaływania na przedmioty wykonane z różnych substancji; 3) wymienia źródła prądu elektrycznego i dobiera je do odbiorników, uwzględniając napięcie elektryczne; 4) opisuje skutki przepływu prądu w domowych urządzeniach elektrycznych, opisuje i stosuje zasady bezpiecznego obchodzenia się z urządzeniami elektrycznymi; 5) buduje prosty obwód elektryczny i wykorzystuje go do sprawdzania przewodzenia prądu elektrycznego przez różne ciała (substancje); 6) uzasadnia potrzebę i podaje sposoby oszczędzania energii elektrycznej; 7) bada i opisuje właściwości magnesów oraz ich wzajemne oddziaływanie, a także oddziaływanie na różne substancje; 8) buduje prosty kompas i wyjaśnia zasadę jego działania, wymienia czynniki zakłócające prawidłowe działanie kompasu. Ziemia we Wszechświecie. Uczeń: 1) opisuje kształt Ziemi z wykorzystaniem jej modelu globusa; 2) wymienia nazwy planet Układu Słonecznego i porządkuje je według odległości od Słońca; 3) wyjaśnia założenia teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika; 4) bada doświadczalnie prostoliniowe rozchodzenie się światła i jego konsekwencje, np. camera obscura, cień; 5) bada zjawisko odbicia światła: od zwierciadeł, powierzchni rozpraszających, elementów odblaskowych; podaje przykłady stosowania elementów odblaskowych dla bezpieczeństwa; 6) prezentuje za pomocą modelu ruch obiegowy i obrotowy Ziemi; 7) odnajduje zależność między ruchem obrotowym Ziemi a zmianą dnia i nocy; 8) wykazuje zależność między ruchem obiegowym Ziemi a zmianami pór roku. Lądy i oceany. Uczeń: 1) wskazuje na globusie: bieguny, równik, południk zerowy i 180, półkule, kierunki główne oraz lokalizuje kontynenty, oceany i określa ich położenie względem równika i południka zerowego; 2) wskazuje na mapie świata: kontynenty, oceany, równik, południk zerowy i 180, bieguny; 3) charakteryzuje wybrane organizmy oceanu, opisując ich przystosowania w budowie zewnętrznej do życia na różnej głębokości; 9

4) opisuje przebieg największych wypraw odkrywczych, w szczególności Krzysztofa Kolumba i Ferdynanda Magellana. Krajobrazy świata. Uczeń: 1) charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowania do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej; 2) opisuje krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie; 3) rozpoznaje i nazywa organizmy roślinne i zwierzęce typowe dla poznanych krajobrazów; 4) podaje przykłady współzależności między składnikami krajobrazu, zwłaszcza między klimatem (temperatura powietrza, opady atmosferyczne) a rozmieszczeniem roślin i zwierząt. Przemiany substancji. Uczeń: 1) podaje przykłady przemian odwracalnych: topnienie, krzepnięcie i nieodwracalnych: ścinanie białka, korozja; 2) odróżnia pojęcia: rozpuszczanie i topnienie, podaje przykłady tych zjawisk z życia codziennego; 3) bada doświadczalnie czynniki wpływające na rozpuszczanie substancji: temperatura, mieszanie; 4) podaje i bada doświadczalnie czynniki wywołujące topnienie i krzepnięcie (temperatura) oraz parowanie i skraplanie (temperatura, ruch powietrza, rodzaj cieczy, wielkość powierzchni); 5) odróżnia mieszaniny jednorodne od niejednorodnych, podaje przykłady takich mieszanin z życia codziennego; 6) proponuje sposoby rozdzielania mieszanin jednorodnych i niejednorodnych (filtrowanie, odparowanie, przesiewanie). Ruch i siły w przyrodzie. Uczeń: 1) opisuje różne rodzaje ruchu; 2) interpretuje prędkość jako drogę przebytą w jednostce czasu, wyznacza doświadczalnie prędkość swojego ruchu, np. marszu lub biegu; 3) bada doświadczalnie siłę tarcia i oporu powietrza oraz wody, określa czynniki, od których te siły zależą, podaje przykłady zmniejszania i zwiększania siły tarcia i oporu w przyrodzie i przez człowieka oraz ich wykorzystanie w życiu codziennym. 10

IV. STANDARDY WYMAGAŃ System został opracowany w oparciu o analizę zewnętrznych standardów osiągnięć (wymagań egzaminacyjnych), czyli norm wiedzy i umiejętności będących podstawą przeprowadzania sprawdzianu w klasie VI szkoły podstawowej. Wyznaczają one zakres zadań egzaminacyjnych, który powstał w wyniku uszczegółowienia zawartych w Podstawie programowej kształcenia ogólnego osiągnięć wymaganych od uczniów na końcu drugiego etapu kształcenia. Uczeń: WYMAGANIA WYKRACZAJĄCE (W) warunki otrzymania oceny celującej 1. spełnia wymagania dopełniające 2. posiada wiadomości wykraczające poza program nauczania 3. w kategorii zachowań i postaw spełnia co najmniej 3 z 6 kryteriów na ocenę celującą, tzn.: wnosi twórczy wkład w wykonanie zadań przydzielonych grupie prezentuje wyniki pracy grupowej korzysta z dodatkowych źródeł informacji (np. literatura popularnonaukowa, Internet, programy komputerowe, własne obserwacje) wnosząc twórczy wkład w przebieg zajęć bierze udział w pracy kół zainteresowań o tematyce przyrodniczej, programach i projektach opiekuje się hodowlami szkolnymi odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych (szkolnych, gminnych, wojewódzkich) V. SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH Dla uzyskania pełnego obrazu wiedzy i umiejętności ucznia należy maksymalnie zróżnicować formy sprawdzania. Ponadto należy w sposób właściwy dobierać narzędzia sprawdzające oraz interpretować ich wyniki. Diagnozowanie postępów ucznia w nauce powinno być systematyczne i prowadzone na bieżąco - na każdej lekcji, po zakończeniu cyklu zajęć, na podsumowanie każdego półrocza, co daje szansę zapobiegania niepowodzeniom w nauce oraz umożliwia sterowanie procesem nauczania. OBSZARY AKTYWNOŚCI PODLEGAJĄCE OCENIANIU Przedmiotowemu systemowi oceniania podlegają następujące obszary aktywności: 1. zeszyt przedmiotowy 2. aktywność na lekcji 3. zadania domowe 4. odpowiedzi ustne 5. odpowiedzi pisemne 6. sprawdziany, testy 7. prace klasowe 8. aktywność pozalekcyjna, zadania dodatkowe 11

Zeszyt przedmiotowy ucznia sprawdzany jest raz w półroczu, a ocenie podlegają: estetyka pisma poprawność dokumentacji przebiegu obserwacji i doświadczeń przyrodniczych staranność wykonania rysunków, tabel, wykresów oraz schematów systematyczność zapisów poprawność zapisu z tablicy Aktywność na lekcji oceniana jest za pomocą plusów, których celem jest motywowanie do zdobywania i podwyższania umiejętności przedmiotowych i ogólnych. Osiągnięcia wyrażane za pomocą,,plusów to: zabranie głosu na lekcji aktywny udział w pracy zespołu samodzielne korzystanie z różnych źródeł wiedzy samodzielna praca z wykorzystaniem pomocy dydaktycznych wykonywanie prostych doświadczeń przyrodniczych samodzielne wykonywanie prostych rysunków przyrodniczych przedstawianie informacji w postaci graficznej np. za pomocą schematów, tabel lub wykresów poprawne odczytywanie informacji ze schematów, tabel lub wykresów samodzielne dokumentowanie przebiegu obserwacji lub doświadczenia przyrodniczego (formułowanie celu, spostrzeżeń, wyników oraz wniosków) Nauczyciel na każdej lekcji informuje uczniów o otrzymanych plusach oraz wpisuje je do tabelki umieszczonej na końcu zeszytu przedmiotowego ucznia. Do otrzymania oceny bardzo dobrej z aktywności konieczne jest otrzymanie pięciu,,plusów. Zadania domowe obejmują ćwiczenia wykonywane w zeszycie ćwiczeń do przyrody oraz w zeszycie przedmiotowym. Uczeń dwa razy w semestrze ma prawo bez żadnych sankcji zgłosić brak zadania domowego, nauczyciel odnotowuje tę informację w dzienniku lekcyjnym, używając w tym celu skrótu,,b.z. Skróty literowe objaśnione są w legendzie zamieszczonej w dzienniku. Odpowiedzi ustne odbywają się na początku zajęć, obejmują sprawdzenie wiadomości i umiejętności z 1-3 ostatnich lekcji. Uczeń wytypowany jest do odpowiedzi na zasadzie losowania, jego zadaniem jest udzielenie odpowiedzi na pięć prostych pytań, ewentualnie wykonanie prostych poleceń. Gdy uczeń udzieli pełnej, prawidłowej odpowiedzi na pytanie lub prawidłowo wykonana polecenie, otrzymuje 1 pkt. W przypadku gdy udzieli odpowiedzi niepełnej lub odpowiedź wymaga nakierowania przez nauczyciela, otrzymuje 0,5 pkt. Gdy uczeń nie potrafi udzielić odpowiedzi na pytanie lub wykonać polecenia nauczyciela, otrzymuje 0 pkt. Punktacja w przypadku odpowiedzi ustnych: 12

ilość otrzymanych ocena punktów 5 bardzo dobry 4,5 dobry plus 4 dobry 3,5 dostateczny plus 3 dostateczny 2,5 dopuszczający plus 2 dopuszczający 0-1 niedostateczny Odpowiedzi pisemne (kartkówki) podobnie jak w przypadku odpowiedzi ustnych obejmują sprawdzenie wiadomości i umiejętności z 1-3 ostatnich lekcji, nie wymagają zapowiedzenia, sprawdzają systematyczność uczenia się całego zespołu klasowego, trwają do 15 min. Sprawdzian może wystąpić jeden w ciągu dnia, zapowiedziany z tygodniowym wyprzedzeniem i wpisany do dziennika Praca klasowa obejmująca treść całego działu, zaplanowana na całą jednostkę lekcyjną (może mieć formę testu), zapowiedziana z dwutygodniowym wyprzedzeniem (wpis do dziennika) Test obejmujący materiał nauczania z jednego semestru może wystąpić dwa razy w ciągu roku, zapowiedziany z dwutygodniowym wyprzedzeniem i wpisany do dziennika Oceny uzyskane ze sprawdzianów, prac klasowych oraz testów wpisywane są do dziennika lekcyjnego kolorem czerwonym, ponadto kolumny przeznaczone do wpisywania ocen z poszczególnych prac klasowych opatrzone są datą, co umożliwia sprawne odszukiwanie zakresu tematów oraz treści sprawdzanych w przypadku danego sprawdzianu. Prace pisemne oceniane są w skali punktowej przyjętej w PSO, ocenę celującą otrzymuje uczeń, jeżeli uzyska ocenę bardzo dobrą i wykona ćwiczenie dodatkowe w czasie trwania sprawdzianu. Aktywność pozalekcyjna, zadania dodatkowe obejmujące: udział w konkursach szkolnych, międzyszkolnych, okręgowych i wojewódzkich udział w olimpiadach przedmiotowych samodzielne przygotowanie pomocy dydaktycznych udział w wystawach, pokazach twórczości praca w ramach koła zainteresowań opieka nad hodowlami prowadzonymi w szkole inne formy pracy pozalekcyjnej (np. udział w programach edukacyjnych i projektach) VI. WAGA POSZCZEGÓLNYCH OCEN CZĄSTKOWYCH I ICH WPŁYW NA OCENĘ KLASYFIKACYJNĄ SKALA OCEN 13

Oceny cząstkowe i klasyfikacyjne (półroczne i końcoworoczne) ustala się zgodnie z WSO w stopniach wg następującej skali: 1) stopień celujący (cel) 6 2) stopień bardzo dobry (bdb) 5 3) stopień dobry (db) 4 4) stopień dostateczny (dst) 3 5) stopień dopuszczający (dop) 2 6) stopień niedostateczny (ndst) 1 Przy ocenach cząstkowych i półrocznych dopuszcza się stosowanie znaku (+), który podwyższa ich wartość o 0,5 stopnia oraz znaku (-). Stopnie roczne i na świadectwie wystawiane są bez wymienionych znaków. PROCENTOWA PUNKTACJA PRAC PISEMNYCH Kartkówki: Prace klasowe, sprawdziany, i testy: Ocena Procentowa punktacja Ocena Procentowa punktacja cel ------------- cel 100% + zadanie dodatkowe bdb 100% 90% bdb 100% 90% db 89% 75% db 89% 75% dst 74% 51% dst 74% 51% dop 50% 30% dop 50% 30% ndst 29% 0% ndst 29% 0% WAGA OCEN CZĄSTKOWYCH Obszar aktywności Zadania domowe Praca na lekcji Aktywność Zeszyt ćwiczeń Zeszyt przedmiotowy Praca dodatkowa (odtwórcza) Udział w szkolnym konkursie Kartkówka Odpowiedź ustna Wykonanie pracy na konkurs (etap szkolny) Twórcza praca plastyczno-techniczna Testy Sprawdziany Prace klasowe Projekty Udział w konkursie międzyszkolnym Waga: 1 2 3 14

KONKURSY Za udział w konkursach, w zależności od etapu, uczeń otrzymuje następujące oceny: udział w etapie szkolnym bardzo dobry zakwalifikowanie się do kolejnego etapu celujący VI. SPOSOBY DOKUMENTOWANIA I ANALIZY OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW ORAZ PRZEKAZYWANIE INFORMACJI ZWROTNEJ DLA UCZNIA I RODZICÓW Osiągnięcia uczniów odnotowuje się w: - dzienniku lekcyjnym i elektronicznym - oceny cząstkowe, śródroczne i końcoworoczne; - osobistym zeszycie (notesie) nauczyciela - zeszycie ucznia w formie plusów w tabeli na ostatniej stronie zeszytu Sposoby i zasady przekazywania informacji zwrotnej stronom zainteresowanym wynikami ucznia: 1. Uczniowie oraz rodzice są na bieżąco informowani o postępach w nauce. 2. Ocenione prace pisemne uczeń ma obowiązek pokazać rodzicom i zwrócić nauczycielowi z ich podpisem w wyznaczonym terminie. Prace klasowe nauczyciel przechowuje do końca roku szkolnego. 3. Na prośbę ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel jest zobowiązany uzasadnić ocenę wystawioną z pracy pisemnej. 4. Na prośbę ucznia jego ocena może być utajniona przed klasą. 5. Ustne informacje na temat wyników w nauce rodzice mogą pozyskiwać na konsultacjach oraz na zebraniach informacyjnych organizowanych wg harmonogramu szkolnego. Sposoby poprawy uzyskiwanych wyników Uczeń ma prawo do poprawy uzyskanych przez siebie wyników (zwłaszcza prac pisemnych). Ze względu na ciągłość procesu edukacji, poprawy odbywają się w ramach konsultacji, jedynie w sytuacjach uzasadnionych, podyktowanych zdarzeniami losowymi lub na pisemną prośbę rodzica mogą odbyć się w ramach lekcji przyrody. W przypadku otrzymania ze sprawdzianu oceny niedostatecznej lub oceny nie zadowalającej ucznia, może on poprawić ją w ciągu 2 tygodni (w formie ponownego sprawdzianu pisemnego) lub w uzasadnionych sytuacjach np. związanych ze stanem zdrowia ucznia, w formie ustnej. W przypadku choroby lub zdarzeń losowych, termin może być przedłużony indywidualnie na prośbę ucznia lub rodzica. Pozostałe oceny, z uwagi na ich mniejszą wagę, powinny być poprawiane na bieżąco poprzez zdobycie kolejnych, korzystniejszych ocen cząstkowych za te formy pracy. VII. WYMAGANIA I ZASADY DOTYCZĄCE OCENIANIA UCZNIÓW ZE SZCZEGÓLNYMI TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ W przypadku uczniów o stwierdzonych dysfunkcjach nauczyciel zobowiązany jest do zapoznania się z opinią lub orzeczeniem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz do stosowania się do 15

zawartych w niej zaleceń. W wyżej opisanych przypadkach uczniowie oceniani są według kryteriów dostosowanych do ich możliwości. W zależności od uwag i zaleceń zawartych w opinii lub orzeczeniu, uczniowie z dysfunkcjami mogą liczyć na różnego rodzaju wsparcie ze strony nauczyciela, może to dotyczyć zarówno narzędzi i metod używanych podczas lekcji przyrody, jak również poprzez zalecenia do pracy z uczniem w domu. Podczas sprawdzianu uczeń może uzyskać od nauczyciela dodatkową pomoc i wskazówki. Może to dotyczyć wyjaśnienia polecenia lub pomoc przy odczytywaniu treści zadań. Ponadto uczniowie ze szczególnymi trudnościami w uczeniu się otrzymują więcej czasu na napisanie prac pisemnych i nie są oceniani pod względem poprawności ortograficznej. W wymaganiach edukacyjnych uwzględnia się zalecenia poradni psychologiczno-pedagogicznej. W zależności od uwag zawartych w opinii lub orzeczeniu, nauczyciel zobowiązany jest do stosowania się do różnych zaleceń, m.in.: 1. uczeń otrzymuje więcej czasu na napisanie pracy pisemnej - sprawdzian 10 minut, testy 15-20 minut. 2. uczeń o głębokich deficytach podczas sprawdzianu może uzyskać od nauczyciela dodatkową pomoc - wskazówkę. 3. prace uczniów ze stwierdzoną dysortografią oceniane są tylko pod kątem merytorycznym. 4. nie obniża się oceny za pismo uczniom ze stwierdzoną dysgrafią. 5. polecenia na sprawdzianach oraz podczas odpowiedzi ustnej lub pisemnej formułowane są w sposób prosty, dostosowany do możliwości ucznia o stwierdzonych dysfunkcjach w przypadku uczniów o głębokich deficytach unika się pytań przekrojowych i problemowych. 6. zadania domowe oraz polecenia do pracy na lekcji, w zależności od uwag zawartych w opinii lub orzeczeniu Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, są indywidualizowane. 16