Program wychowawczy Szkoły Podstawowej nr 20 im. Tadeusza Rejtana w Katowicach na lata 2010-2015
Wychowanie, świadomie organizowana działalność społeczna, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka. Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczą instrumentalną, związaną z poznaniem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią, jak i stronę aksjologiczną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw, układu wartości i celu życia. Wincenty Okoń Wychowanie w naszej szkole to nie okazjonalna akcja, nie kilka apeli szkolnych, kilka programów wdrożonych w szkole i parę przerobionych tematów na lekcjach. To świadome, zaplanowane, celowe działanie całej społeczności szkolnej, zakładające również współpracę z najbliższym środowiskiem ucznia. W wychowaniu trzeba umieć się porozumieć, poprosić o pomoc i samemu pomagać, bo razem można zdziałać o wiele więcej. Przekonani jesteśmy, że dzięki temu że nasz uczeń będzie samodzielny, dociekliwy, poszukujący, dobra i piękna w ludziach oraz otaczającym go świecie. Nasza szkoła stwarza warunki do wszechstronnego rozwoju każdego ucznia i umożliwia pełna realizacje misji wychowawczej szkoły. Posiada pełne rozeznanie potrzeb opiekuńczych uczniów. Uczniom z rodzin potrzebujących zapewnia wszelkie dostępne jej formy. Szkoła zapewnia równe szanse rozwoju wszystkim uczniom. Uczniowie i nauczyciele współtworzą środowisko przekonane o wartości każdej osoby. Dyrekcja i nauczyciele odpowiednio planują swoją prace pedagogiczną, wnikliwie obserwują i analizują postępy uczniów oraz zapewniają szczególne formy wsparcia pedagogicznego tym, którzy go wymagają. Szkoła promuje postawy szacunku dla innych i samego siebie, wychowuje w duchu patriotyzmu i uniwersalnych wartości. Szkoła rozpoznaje potencjalne zagrożenia oraz wdraża działania zapewniające bezpieczeństwo i higienę pracy. Podczas zajęć wszyscy uczniowie mają zapewnioną opiekę ze strony kompetentnych pracowników szkoły. Podejmuje działania zapobiegające zjawiskom agresji i przemocy, dba o zdrowie i bezpieczeństwo uczniów. Nasza szkoła jest otwarta na potrzeby najbliższego środowiska i jego tradycji, jednocześnie kształtując patriotyzm i umiejętności młodego europejczyka. 2
I. WSTĘP Ogólne cele programu wychowawczego: Wspieranie indywidualnej drogi rozwoju, Kształtowanie pozytywnych postaw społecznych, Kształtowanie więzi z krajem ojczystym oraz poszanowania dla dziedzictwa narodowego, Rozwijanie poczucia jedności człowieka z otaczającym światem. Wychowanie w naszej szkole opiera się na następujących dokumentach: Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej i wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Rozporządzenie MENiS z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej i wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Statut szkoły, Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami, Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencja o prawach dziecka. 3
II. POWINNOŚCI WYCHOWAWCZE NAUCZYCIELI Powinności wychowawcze nauczycieli zawarte są w Statucie szkoły, a także w nowej podstawie programowej, która mówi, że: nauczyciel w swojej pracy wychowawczej, wspierając obowiązki rodziców powinien zmierzać do tego, aby uczniowie w szkole znajdowali środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze intelektualnym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym) i byli w niej samodzielni w dążeniu do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym godząc umiejętnie dążenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie i odpowiedzialność za innych, wolność własną z wolnością innych, poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia wielkich celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie, uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowywali Siudo życia w rodzinie, społeczności lokalnej i w państwie w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowania postaw patriotycznych, przygotowali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się, kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów; umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów. III. TREŚCI WYCHOWAWCZE Treści wychowawcze realizowane przez szkołę zawarte są w Statucie szkoły. IV. AKCJE I UROCZYSTOŚCI O CHARAKTERZE WYCHOWAWCZYM I KULTURALNYM W szkole zadania wychowawcze realizowane są poprzez następujące ceremonie, tradycje i akcje: Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego, Sprzątanie świata, Wybory do samorządu szkolnego, Pasowanie na ucznia, Obchody Dnia Edukacji Narodowej, Akcja charytatywna pomoc dla zwierząt przebywających w schronisku, Obchody Święta Niepodległości, Zabawy andrzejkowe, Klasowe mikołajki, Akcja charytatywna I ty możesz zostać św. Mikołajem, Spotkania opłatkowe, Opieka kulturalna nad pensjonariuszami Dziennego Domu Opieki Społecznej, Akcja charytatywna Góra grosza, Zabawy karnawałowe, Powitanie wiosny, Dzień Ziemi, Obchody Rocznicy Konstytucji 3 Maja, Obchody Dnia Europejskiego, Dzień Dziecka święto sportu szkolnego, 4
Piknik integracyjny powitanie lata, Pożegnanie absolwentów, Uroczyste zakończenie roku szkolnego. V. MODEL ABSOLWENTA Wykorzystując różnorodne metody badawcze oraz analizę protokołów posiedzeń Rady Pedagogicznej opracowano nadrzędne cele, które pozwoliły stworzyć profil absolwenta naszej szkoły posiadającego następujące umiejętności: Przyjmowanie odpowiedzialności za swoje postępowanie i naukę, Rozwijanie własnych zainteresowań i uzdolnień, Rozwiązywanie konfliktów w sposób negocjacyjny i współdziałania w zespole. Absolwent naszej szkoły bardzo dobrze funkcjonuje w swoim naturalnym otoczeniu: w domu i w szkole. Pozytywnie patrzy na otaczający go świat, siebie i innych ludzi. Traktuje naukę jako coś oczywistego, czasem nawet atrakcyjnego, choć na ogół nie uczy się bezkrytycznie wszystkiego. Ma określony, dość szeroki krąg zainteresowań, którym poświęca swój czas, i które stara się rozwijać. Jest otwarty. Wykorzystuje możliwości, jakie stwarza mu dom i szkoła. Rozumie (choć nie znaczy to, że przyjmuje z entuzjazmem) ograniczenia wynikające z jego wieku. Chętnie i skutecznie nawiązuje komunikację, prezentując swój punkt widzenia i rozważając poglądy innych. Wie, że istnieją różne sposoby komunikowania i bez trudu uczy się korzystania z nowoczesnych technologii komunikacyjnych. Łatwo nawiązuje współpracę z innymi ludźmi. W grupie potrafi działać zgodnie z obowiązującymi w niej zasadami. Interesuje się stawianymi przed nim zadaniami; potrafi planować swoje działania na rzecz ich realizacji. Jest odpowiedzialny. Stara się przewidzieć skutki swoich działań, wykorzystuje wcześniejsze doświadczenia i gotów jest ponosić konsekwencje swoich czynów. Cieszy się z sukcesów. Akceptuje porażki, ale jeśli jest w stanie wytrwale i konsekwentnie szuka rozwiązań alternatywnych. Napotykając na problem stara się go rozwiązać. Jeśli trzeba zwraca się o pomoc do osób ze swojego najbliższego otoczenia i korzysta z niej. Potrafi świadomie dążyć do usprawnienia swojego warsztatu pracy: wykorzystania nowych źródeł wiedzy, opanowania nowych narzędzi. Działając w grupie poczuwa się do współodpowiedzialności za efekty jej aktywności. Jest ciekawy świata. Chętnie gromadzi wiadomości korzystając z różnych źródeł. Dostrzega złożoność świata, analizuje istniejące w nim zależności i związki przyczynowoskutkowe. Stara się poszerzać swoją wiedzę, jest aktywny umysłowo na ogół się nie nudzi. Jest krytyczny. Potrafi selekcjonować i porządkować zdobywane informacje i ocenić ich przydatność do określonego celu. Jest rozważny. Zna zagrożenia związane z życiem w swoim środowisku; modyfikuje swoje zachowanie w ich przewidywaniu. Potrafi zapewnić bezpieczeństwo sobie i innym. Postępuje zgodnie z zasadami higieny. Wykazuje stosowną aktywność fizyczną. Jest prawy. Rozróżnia dobre i złe uczynki w oparciu o system wartości obowiązujący w jego otoczeniu. W swoim zachowaniu wykazuje dobre intencje. Jest tolerancyjny. Rozumie. Że różnice między ludźmi są czymś normalnym i pożądanym. W każdym stara się dostrzec coś dobrego i rozumieć go. Jest punktualny. Dotrzymuje terminów. Sprawnie posługuje się czasem planując swoje zajęcia. Szanuje swój czas i innych ludzi. 5
VI. STRATEGIA WYCHOWAWCZA SZKOŁY W CELU OSIĄGNIĘCIA PLANOWANEGO PROFILU ABSOLWENTA: 1. Przyjmowanie odpowiedzialności za swoje postępowanie i naukę. 2. Rozwijanie własnych zainteresowań i uzdolnień. 3. Rozwiązywanie konfliktów w sposób negocjacyjny i współdziałanie w zespole. Termin realizacji : 2010/2015 SFERA ROZWOJU CECHY I UMIEJĘTNOŚCI ZADANIA WYCHOWAWCZE - pracowitość, -stwarzanie sytuacji umożliwiających rozpoznanie zainteresowań i uzdolnień dzieci - systematyczność, - wdrażanie do systematycznego korzystania z INTELEKTUALNA - umiejętność gromadzenia, segregowania i weryfikowania informacji, różnorodnych zajęć pozalekcyjnych (zgodnie z harmonogramem zajęć dodatkowych, zajęć środowiskowych), - wykorzystanie informacji w praktyce, - wdrażanie do samokształcenia - posiadanie bogatego słownictwa - kultura osobista - znajomość swoich mocnych i słabych stron - rozpoznawanie i nazywanie swoich problemów - organizowanie konkursów, wystąpień, przeglądów, przedstawień (według harmonogramu), - przeprowadzanie i opracowywanie próbnych sprawdzianów kompetencji, - wdrażanie do systematycznego odrabiania prac domowych, 6
SPOŁECZNO- MORALNA - komunikatywność, - asertywność, - wrażliwość na potrzeby osób starszych i kolegów - znajomość norm moralno- społecznych i umiejętność stosowania ich w sytuacjach konfliktowych, - empatia, - tolerancyjność, - samoocena, - odpowiedzialność, - współpraca ze środowiskiem szkolnym i lokalnym, - wzbogacanie posiadanego słownictwa poprzez udział w spotkaniach bibliotecznych i literackich oraz zachęcenie do korzystania z zasobów bibliotecznych - uczestniczenie w specjalnie zorganizowanych przez zespół zajęciach wyrównujących szanse edukacyjnowychowawcze - realizowanie akcji Pozytywne słoneczka nagradzanie za zaangażowanie w życie szkoły - poznawanie się przez zabawę - prezentowanie się poprzez różne formy ekspresji - organizowanie wspólnych zabaw i nauki w zespole klasowym, na poziomie całej grupy wiekowej - poznawanie istoty procesu komunikacji i przyczyny zakłóceń zabawy tematyczne - uczenie umiejętności obserwacji i oceny zjawisk interpersonalnych we własnej rodzinie - kształtowanie umiejętności komunikowania się werbalnego i niewerbalnego na zajęciach lekcyjnych - - organizowanie pikników integracyjnych, wspólnych wyjść, wycieczek 7
- samorządność, - patriotyzm, - przyjmowanie odpowiedniej postawy wobec otaczającego środowiska naturalnego - otwartość na kultury innych narodów - eliminowanie występujących wulgaryzmów - dbanie o kulturę języka - rozwijanie poczucia przynależności do rodziny, klasy, szkoły i społeczności lokalnej - poznawanie zasad funkcjonowania samorządu klasowego i szkolnego - wdrażanie do odpowiedzialności za powierzone zadania i reagowanie w sytuacjach zagrożenia - zaznajamianie uczniów z procedurami szkolnymi, regulaminami oraz WSO, PSO, dekalogiem zasad obowiązującym w szkole - nabywanie umiejętności bycia dobrym kolegą, przyjacielem - opanowanie umiejętności przyjmowania różnych ról społecznych, otwarcie się na zmiany jakie niesie życie - nabywanie umiejętności pracy w grupie - zapoznanie z Konwencją Praw Dziecka - przypominanie o prawach i obowiązkach ucznia 8
- przedstawienie praw i obowiązków ucznia na tablicy samorządu szkolnego - różne formy prezentacji praw i obowiązków ucznia przez dzieci ( np. konkurs samorządu, akcja plakatowa, inscenizacja teatralna, apel). - dbanie o estetykę otoczenia wokół siebie - zdobywanie podstawowych wiadomości na temat środowiska przyrodniczego - wdrażanie do współpracy z różnymi instytucjami w środowisku społecznym - współodpowiedzialność za wizerunek szkoły i jej odbiór przez środowisko lokalne - integrowanie szkoły ze społecznością lokalną (udział w imprezach lokalnych i organizacja imprez szkolnych dla środowiska) - uczestniczenie w akcjach proekologicznych - kontynuowanie zajęć ze środowiskowego programu profilaktycznego Bądźmy razem - poznawanie tradycji kulturowych, rodzinnych, lokalnych, regionalnych i narodowych 9
- przejawianie szacunku dla symboli narodowych, religijnych i miejsc pamięci - uczestnictwo w uroczystościach związanych z historią narodu, ojczyzny oraz świętami religijnymi - poznawanie dziedzictwa kulturowego regionu - prezentacja sylwetek Wielkich Polaków (apele, galeria, lekcje) - otoczenie opieką miejsc pamięci narodowej w najbliższym otoczeniu - udział w programie Comenius FIZYCZNA - jest świadomy, że sprawność fizyczna jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania w życiu - sprawność fizyczna - gospodarowanie swoim czasem wolnym poprzez aktywność ruchową - znajomość problematyki nałogów i uzależnień - stwarzanie warunków do kształtowania postaw służących zdrowiu - wdrażanie do prawidłowego postępowania w sytuacjach zagrażających zdrowiu dziecka - organizowanie spotkań z przedstawicielami służby zdrowia - uświadamianie wpływu szkodliwości 10
- świadomość zagrożeń cywilizacyjnych - bezpiecznie zachowuje się w szkole i w drodze do szkoły - promuje zdrowy styl życia nałogów na organizm człowieka poprzez akcje profilaktyczne - omawianie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia - kształtowanie bezpiecznych nawyków i zachowań wśród dzieci - wdrażanie do przestrzegania przepisów bezpieczeństwa w klasie, w szkole i poza nią - zapoznanie z podstawowymi zasadami troski o swoje ciało (higiena ciała, odzieży, obuwia, miejsca pracy i wypoczynku) - egzekwowanie zmiany obuwia w okresie jesienno zimowym - uświadamianie wpływu spożywanego pokarmu na naszą kondycję fizyczną i psychiczna oraz zdolność uczenia się - organizowanie dnia zdrowia - uświadamianie dzieciom konsekwencji niewłaściwych zabaw i zagrożeń z nimi związanych - uwrażliwianie na problemy i potrzeby osób niepełnosprawnych, chorych i starszych (wspólne spotkania, wyjścia, imprezy) 11
- organizowanie zajęć przygotowujących do nabycia nowych umiejętności w zakresie edukacji komunikacyjnej (karta rowerowa) - zapoznanie z zasadami zachowania na imprezach sportowych i masowych (kultura kibicowania, zasada fair play podczas zawodów, bezpieczeństwo na obiektach sportowych) - zorganizowanie cyklu zajęć na temat udzielania pierwszej pomocy przez dzieci - kontynuacja akcji: Szklanka mleka, Warzywa i owoce w szkole. 12