Szkolny Program Profilaktyki Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 im. Elizy Orzeszkowej w Bartoszycach na lata 2015-2018 Zatwierdzony Uchwałą Rady Pedagogicznej Nr 3 z dnia 15.09.2015r.
WSTĘP Profilaktyka jest działaniem, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się i rozwojowi danego zjawiska w konkretnej społeczności, jak też promowanie alternatywnych zjawisk w stosunku do tych, które usiłuje się wyeliminować. Harmonijny rozwój osobowości w profilaktyce uzależnień oznacza wspieranie zdrowego trybu życia oraz rozwijanie zdrowia psychicznego. Człowiek niedojrzały sam dla siebie może być zagrożeniem. W związku z tym prowadzenie go ku dorosłości jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką. Oddziaływanie profilaktyczne ma szczególne znaczenie w odniesieniu do ludzi młodych, w których dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości. Okres ten charakteryzuje najczęściej brak integracji. Dlatego jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie działań ryzykownych. W Programie Profilaktyki na lata 2015-2018 proponujemy stosowanie działań informacyjnych i edukacyjnych, skupiając się na kształtowaniu i rozwijaniu umiejętności psychologicznych oraz społecznych. Celem niniejszych działań jest zapobieganie patologiom społecznym oraz kreowanie jednostki akceptowanej społecznie. Innym ważnym założeniem SPP jest promocja zdrowia. Szkolny Program Profilaktyki ZSP nr 2 im. Elizy Orzeszkowej w Bartoszycach skierowany jest do uczniów, ich rodziców i nauczycieli. Program tworzy spójną całość ze Szkolnym Programem Wychowawczym i Statutem Szkoły. Ewaluacja zaplanowanych działań nastąpi w czerwcu 2016 r., 2017 r. oraz 2018 r. 2
PODSTAWA PRAWNA Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Konwencja o Prawach Dziecka Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr 67 z późniejszymi zmianami) np. Art. 1 i inne Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, (Dz.U. Nr 51 poz. 458. Działalność edukacyjna szkoły pkt. 1, 2 i 3) Rozporządzenie MEN z 19 czerwca 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół oraz zmieniające z dnia 31 stycznia 2002 r. (Dz.U. Nr 10 poz. 96) Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartej w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz.U. Nr 17 poz. 78 z późniejszymi zmianami z dnia 19 sierpnia 2002 r.) Narodowy Program Zdrowia Program ochrony zdrowia psychicznego Narodowy program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych Krajowy program przeciwdziałania narkomanii. Krajowy program zapobiegania zakażeniom HIV Rozporządzenie MENiS z dnia 15 stycznia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych oraz ramowego statutu tych poradni (Dz.U. Nr 13 poz. 109) Profilaktyka uzależnień Rozporządzenie MENiS z dnia 15 stycznia 2000 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 13 poz. 110). 3
CELE SPP nabycie umiejętności radzenia sobie ze stresem reagowanie na pojawiające się zagrożenia przeciwdziałanie agresji i przemocy pomoc w rozwijaniu zdolności do samokontroli, samoobserwacji kształtowanie kultury osobistej uczniów, kultury słowa i wzajemnego poszanowania pomoc w budowaniu pozytywnego obrazu własnej osoby uświadomienie szkodliwości środków odurzających osłabienie czynników ryzyka przez dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych zapobieganie uzależnieniom rozwijanie u uczniów umiejętności interpersonalnych, w tym postaw tolerancji życzliwości, empatii, sprawiedliwości, uczciwości czy altruizmu nabywanie właściwej umiejętności komunikacji międzyludzkiej wzmacnianie postaw pożądanych i akceptowanych w społeczeństwie umacnianie silnych więzi uczniów z rodzicami dążenie do eliminowania negatywnych wpływów środowiska, w tym środowiska rówieśniczego promocja zdrowego stylu życia i motywowanie do jego realizowania poznanie zasad bezpieczeństwa w szkole i poza nią wzmacnianie poczucia odpowiedzialności za nieprzestrzeganie obowiązującego prawa motywowanie uczniów do nauki uwypuklenie szans i zagrożeń związanych z szybkim rozwojem techniki multimedialnej w czasach współczesnych edukacja w zakresie uzależnień i problemów młodzieży dla rodziców i nauczycieli. ZADANIA I TREŚCI SPP 4
eliminacja zachowań agresywnych uczenie reagowania na zjawiska przemocy promowanie postaw asertywnych wyrabianie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych wyrabianie zdolności pozytywnego myślenia o sobie i dalszej drodze kształcenia budowanie poczucia własnej wartości podnoszenie własnej samooceny dostarczanie adresów i telefonów osób oraz instytucji zajmujących się pomocą młodzieży przekazanie informacji o szkodliwości stosowania używek ukazanie prawnych i moralnych skutków używania środków odurzających opanowanie podstawowych zasad komunikacji interpersonalnej nabywanie umiejętności rozwiązywania konfliktów w grupie dostarczanie informacji o pozytywnych wymiarach zdrowego stylu życia ukazanie szans jakie stwarza posiadanie dobrego wykształcenia w XXI wieku ćwiczenie umiejętności odpowiedzialnego korzystania ze środków multimedialnych w czasach obecnych. REALIZACJA PROGRAMU (ODPOWIEDZIALNI, METODY I FORMY) 5
Szkolny Program Profilaktyki jest uzupełnieniem Programu Wychowawczego Szkoły. Jego realizatorami są: wychowawcy klas nauczyciele pedagog szkolny pielęgniarka szkolna Samorząd Uczniowski doradca zawodowy opiekun praktyk rodzice inne osoby wg potrzeb i możliwości szkoły. Wykonanie zaplanowanych działań nastąpi w czasie zajęć edukacyjnych, wychowawczych, psychoedukacyjnych w zespołach klasowych, na terenie szkoły oraz w czasie wyjazdów, imprez szkolnych i środowiskowych. Istotnym elementem będzie też przeprowadzenie programów profilaktycznych. Przy realizacji programu przewidziane jest zastosowanie następujących strategii profilaktycznych: strategii informacyjnych, których celem jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych strategii edukacyjnych, które pomagają w rozwoju ważnych umiejętności życiowych (np. podejmowania właściwych decyzji, radzenia sobie ze stresem i lękiem, opierania się naciskom otoczenia, rozwiązywania konfliktów) strategii alternatyw, polegających na stwarzaniu możliwości realizowania ważnych potrzeb psychicznych poprzez pozytywną działalność (np. sport, działalność artystyczną czy wolontariacką) strategii interwencyjnych, pomagających identyfikacji i rozwiązaniu problemów, udzielaniu wsparcia w sytuacjach kryzysowych. Realizatorzy Programu Profilaktyki : mgr Natalia Osypowycz- Przewodnicząca Komisji Członkowie: mgr Jolanta Burzyńska-Niścigorska mgr Agnieszka Dobrowolska-Śliwińska lic. Marta Wąchol mgr Monika Szpura-Kazimierczuk mgr Tomasz Tatol mgr Monika Tatol mgr Izabela Pudelek mgr Olga Chilmanowicz mgr Ilona Frankowska mgr Kamila Wieszun mgr Halyna Hultseva 1. Cel główny: Uczeń w szkole czuje się bezpiecznie. Cele szczegółowe: 6
- tworzenie dobrego klimatu w środowisku szkolnym - redukowanie i przeciwdziałanie przemocy w szkole - przygotowanie do odpowiedniego zachowania się w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia - przestrzeganie norm zgodnie z przepisami w aktach prawnych i dokumentach szkolnych. - podejmowanie działań integrujących Zadanie 1. Adaptacja w nowym środowisku szkolnym. SPOSOBY REALIZACJI TERMINY OSOBY ODPOWIEDZIALNE - Spotkanie wychowawców klas I z rodzicami VIII. - dyrekcja ZSP Nr 2 kl. I -Zapoznanie ucznia z nowym środowiskiem szkolnym IX. kl. I - nauczyciele - Obozy integracyjne dla uczniów klas I Liceum i Technikum. IX - dyrekcja ZSP Nr 2 I - nauczyciele języków obcych - nauczyciele w-f - Zajęcia integracyjne dla uczniów pozostałych klas. IX I WZ Zadanie 2. Eliminowanie napięć i lęków, przeciwdziałanie przemocy i agresji 7
- Realizacja programu edukacyjnego Stres pod kontrolą -Uświadamianie mechanizmów i przyczyn przemocy oraz zachowań agresywnych, a także ich moralnych skutków ( na godzinach wychowawczych i podczas spotkań z rodzicami ) II III. - pedagog szkolny -Ilona Klisz - Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach nacechowanych agresją lub przemocą - Formowanie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, np. nawiązywanie i podtrzymywanie dobrych kontaktów z ludźmi, odpieranie presji otoczenia i grupy rówieśniczej - Motywowanie do działań związanych z radzeniem sobie z emocjami i utrzymywaniem poczucia własnej wartości - Utrzymywanie stałego kontaktu z rodzicami w celu informowania o zachowaniach dziecka w szkole oraz wspomaganie ich w razie sytuacji problemowych Zadanie 3. Edukacja społeczno prawna. - pedagog szkolny 8
- Zapoznanie uczniów z katalogiem praw człowieka, ucznia, dziecka i zasadami oraz normami obowiązującymi w szkole ( na lekcjach wychowawczych ) - Zapoznanie rodziców uczniów klas ze zmianami w prawie oświatowym - Spotkania młodzieży z przedstawicielami Żandarmerii Wojskowej, Powiatowej Komendy Policji w Bartoszycach IX - pedagog szkolny nauczyciele - Uzupełnianie systemu informacji o miejscach, w których można uzyskać pomoc - pedagog szkolny - biblioteka 2. Cel główny : Profilaktyka uzależnień. Cele szczegółowe: 9
- przekazywanie młodzieży wiedzy o substancjach uzależniających, mechanizmie ich działania, powstawaniu uzależnień, wpływie substancji uzależniających na organizm człowieka i jego zachowanie ; - rozwijanie umiejętności mogących zmniejszać ryzyko uzależnień; - prezentowanie aktywnych sposobów spędzania czasu wolnego ; - rozwijanie umiejętności społecznych: rozpoznawania i radzenia sobie z presją ze strony grupy, trening odmawiania, aktywne poszukiwanie wsparcia i pomocy w otoczeniu, Zadanie 1. Wyposażenie w wiedzę o działaniu substancji psychoaktywnych i konsekwencjach ich używania oraz o możliwościach uzyskania pomocy SPOSOBY REALIZACJI TERMINY OSOBY ODPOWIEDZIALNE - Spotkania ze specjalistami terapii uzależnień -M. Tatol - Wydanie gazetki Komisji Profilaktyki -członkowie Komisji Profilaktyki - Wprowadzenie tematyki uzależnień poruszanej na godzinach wychowawczych - pedagog szkolny - Zorganizowanie w szkole obchodów Światowego Dnia bez Papierosa oraz Dnia Walki z Paleniem Tytoniu 15 XI i 31 V -I. Pudełek Przestrzeganie reguł ograniczających używanie substancji psychoaktywnych i uzależniających w tym dopalaczy -dyrekcja -Rada Pedagogiczna 10
Zadanie 2. Podejmowanie interwencji w przypadku osób z podwyższonym ryzykiem. - Wstępna diagnoza i skierowanie na konsultacje. - Współpraca rodziców ze szkołą w związku z uzależnieniem ucznia. - rodzice, pedagog - nauczyciele -wychowawcy -pielęgniarka szkolna - dyrekcja, - rodzice, pedagog - nauczyciele Zadanie 3. Profilaktyka zakażeń. - Przekazywanie rodzicom i uczniom informacji dotyczących profilaktyki zakażeń. -Realizacja programu Kleszcz mały czy duży nic dobrego nie wróży III, IV -pielęgniarka szkolna -nauczyciele biologii i edukacji prozdrowotnej -J. Burzyńska - Niscigorska 11
3. Cel główny: Uczeń posiada niezbędne umiejętności życiowe i społeczne. Cele szczegółowe: - rozpoznawanie zachowań asertywnych, agresywnych, uległych - budowanie poczucia własnej wartości - rozwijanie umiejętnego podejmowania decyzji -Przeprowadzenie zajęć o roli postawy asertywnej w życiu - pedagog szkolny - Nauka radzenia sobie ze stresem i złością - pedagog szkolny - Informowanie uczniów na temat umiejętnego podejmowania decyzji i zachęcanie ich do większej aktywności i samodzielności - pedagog szkolny - Prowadzenie zajęć warsztatowych, dyskusji, pogadanek wśród uczniów i rodziców na temat umiejętności społecznych i życiowych - pedagog szkolny -Szkolenie nauczycieli Życie bez stresu II semestr roku szkolnego - I. Pudełek - M. Tatol Zadanie 1. Zwiększenie zdolności do utrzymania pozytywnych kontaktów interpersonalnych, podejmowanie decyzji 12
Zadanie 2. Tworzenie możliwości zdobywania doświadczenia w pożytecznej działalności. - Praca w wolontariacie - M. Szpura Kazimierczuk -A. Dobrowolska- Śliwińska -Przeprowadzenie akcji charytatywnej Podaruj Radość Dzieciom XII - N. Osypowycz -K.Wieszun Zadanie 3. Zwiększenie wrażliwości na potrzeby innych ludzi, kształtowanie postaw tolerancji. - Obchody Międzynarodowego Dnia Tolerancji 16. XI -M Szpura-Kazimierczuk - Obchody Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych 3. XII - A. Dobrowolska- Śliwińska -Organizacja akcji Młoda Krew Ratuje Życie -M.Tatol Zadanie 4. Uświadomienie o istotnej roli rodziny w życiu człowieka. 13
- Rozmowy na godzinach wychowawczych na temat roli rodziny w życiu człowieka - katecheci - pielęgniarka - Przekazywanie wiedzy uczniom o następstwach wczesnej aktywności seksualnej - katecheci - pielęgniarka - Planowanie rodziny-pogadanki podczas godzin wychowawczych - katecheci - pielęgniarka 4. Cel główny: Promowanie zdrowego trybu życia 14
Cele szczegółowe: - kształtowanie nawyku i umiejętności dbania o higienę ciała i umysłu - podniesienie umiejętności określania przyczyn i skutków różnych jednostek chorobowych - określenie znaczenia i uświadomienie skutków niebezpiecznych sytuacji - podniesienie świadomości na temat wpływu trybu życia na zdrowie człowieka Zadanie 1. Poznanie zasad higieny osobistej i higieny pracy umysłowej. - Spotkania z pielęgniarką szkolną - Uświadomienie wpływu czynników środowiskowych na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka na lekcjach biologii i edukacji prozdrowotnej - Poruszanie tematyki zasad zdrowego trybu życia oraz aktywności fizycznej na lekcjach wychowawczych, podczas sesji biologiczno-chemicznej, na lekcjach biologii i wychowania fizycznego - Podnoszenie świadomości na temat chorób cywilizacyjnych i społecznych poprzez wydanie gazetki Komisji Profilaktyki - pielęgniarka szkolna, - nauczyciele biologii -nauczyciele biologii -nauczyciele wychowania fizycznego - nauczyciele biologii -wychowawcy - Udział młodzieży w konkursach i zawodach o charakterze profilaktycznym organizowanych przez szkołę oraz inne instytucje - nauczyciele biologii Zadanie 2. Poznanie podstawowych zasad bezpieczeństwa w szkole i środowisku pozaszkolnym. 15
- Szkolenie nauczycieli w zakresie BHP wrzesień - B. Swacha - Szkolenie kadry pedagogicznej i młodzieży z udzielania pomocy przedmedycznej - Realizacja zagadnień dotyczących zasad udzielania pierwszej pomocy na lekcjach PO i edukacji prozdrowotnej - Zapoznanie uczniów klas I z planem ewakuacji szkoły w przypadku zagrożenia - Uświadomienie konieczności zachowania porządku i dyscypliny podczas ewakuacji (przeprowadzenie alarmu próbnego) - Przypomnienie zasad bezpiecznego użytkowania sprzętu szkolnego podczas zajęć Pelnienie dyżurów szkole przez Grupę Młodzieżową Ratowników Medycznych Joannici i zabezpieczenie opieki medycznej podczas imprez na terenie miasta styczeń-luty wrzesieńpaździernik wrzesieńpaździernik Cały okres - J.Burzyńska- Niścigorska - nauczyciele EDB i biologii -nauczyciele EDB - dyrekcja ZSP nr 2 - P. J.Puszko - nauczyciele - M. Tatol Zadanie 3. Planowanie i organizacja czasu pracy oraz czasu wolnego promujące zdrowy tryb życia. - Udział młodzieży w szkolnych i pozaszkolnych zajęciach sportowych - Pogadanki na temat znaczenia aktywności ruchowej dla zdrowia i dobrego samopoczucia na lekcjach biologii, wychowania fizycznego i godzinach wychowawczych - Udział uczniów w szkolnych i międzyszkolnych turniejach i zawodach sportowych - nauczyciele wychowania fizycznego -wychowawcy - nauczyciele biologii - nauczyciele wychowania fizycznego - nauczyciele wychowania fizycznego - Organizowanie wycieczek szkolnych maj- czerwiec -Światowy Dzień Zdrowia 7.IV T.Tatol Zadanie 4. Profilaktyka chorób 16
- Analiza stanu zdrowia uczniów - pielęgniarka -Propagowanie czytelnictwa czasopism promujących zdrowy styl życia i zapobieganie chorobom - bibliotekarz Wydanie Gazetki Komisji Profilaktyki X, XII, II, IV - członkowie Komisji Profilaktyki - Realizacja programu Różowa wstążeczka I-V - O. Chilmanowicz - Profilaktyka Wrodzonych Wad Cewy Nerwowej I-II - nauczyciele biologii -pielęgniarka szkolna - Realizacja programu Stres pod kontrolą -Obchody Światowego Dnia Cukrzyków (pogadanki na temat istoty i profilaktyki choroby na lekcjach biologii, edukacji prozdrowotnej i lekcjach wychowawczych) -Realizacja programu profilaktyki zakażeń HIV -Obchody Światowego Dnia Walki z AIDS 14.XI XI-XII 1.XII -wychowawcy - nauczyciele biologii - pielęgniarka -wychowawcy - O. Chilmanowicz 17
5. Cel główny : Zapobieganie wagarowaniu. Cele szczegółowe : - budowanie w uczniach poczucia własnej wartości - redukowanie przyczyn wagarowania - motywowanie uczniów do udziału w zajęciach szkolnych - kontrola frekwencji uczniów - współpraca rodziców z wychowawcami. Uczeń : Sposoby realizacji Realizatorzy Termin - obowiązek dostarczania usprawiedliwień w ciągu dwóch tygodni od momentu powrotu do szkoły -uczniowie - rodzice - punktualne przychodzenie do szkoły - uczniowie Nauczyciel : - wspomaganie ucznia w budowaniu poczucia własnej wartości - nauczyciele - kontrolowanie frekwencji uczniów - motywowanie uczniów do udziału w zajęciach, - nauczyciele -bieżące informowanie rodziców o frekwencji uczniów -pedagog szkolny - uświadomienie uczniom konsekwencji ich nieobecności w szkole, - nauczyciele 18
- konsekwentne stosowanie nagród i kar dotyczących frekwencji uwzględnionych w Statucie Szkoły wychowawcy, nauczyciele Rodzice : - wspólne rozwiązywanie problemów wychowawczych rodzice,nauczyciele w miarę potrzeb 19
6. Cel główny : Przygotowanie młodzieży do świadomego korzystania z multimedialnych środków przekazu. Cele szczegółowe : - uświadomienie problemu uzależnienia od telewizji i komputera ( Internetu i gier komputerowych ) - uczeń radzi sobie z problemem manipulacji odbiorcy w środkach masowego przekazu - przedstawienie zagrożeń i szans, jakie niesie współczesna kultura, technologia i wirtualna rzeczywistość - kształtowanie umiejętności wartościowania mediów Nauczyciel: Sposoby realizacji Realizatorzy Termin - przekazywanie rodzicom informacji dot. manipulacji i innych zagrożeń ze strony mediów ; wychowawcy -zebrania z rodzicami -prezentowanie wartościowych pozycji czytelniczych -pomoc przy dokonywaniu selekcji w wyborze programów emitowanych w środkach masowego przekazu - zachęcenie do korzystania z bibliotek publicznych - zapoznanie z cechami kultury masowej. - zachęcenie do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społecznym. -wychowawcy -nauczyciele -bibliotekarz -pedagog szkolny 20
EWALUACJA SPP Celem ewaluacji będzie: uzyskanie informacji o przebiegu i realizacji programu poznanie trudności i braków, jakie wystąpią przy jego przeprowadzaniu określenie zainteresowania, nastawienia i zaangażowania adresatów do procesu wdrażanie zaplanowanych działań dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu uzyskanie opinii o potrzebie, celowości i wartości SPP. Ewaluacja v przeprowadzona zostanie według poniższych kryteriów: zgodności efektów z założonymi celami zgodności celów z potrzebami adresatów, ich rodzin i środowiska lokalnego zgodności wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu z działaniami zaplanowanymi efektywności czyli zmniejszenia ilości zachowań patologicznych i ryzykownych u młodzieży utrzymania dobrej atmosfery w szkole i poprawnych relacji między gronem pedagogicznym i społecznością uczniowską wzrostu kompetencji wychowawczych u nauczycieli i rodziców. Metody zbierania informacji odbędą się poprzez: obserwację analizę dokumentów analizę osiągnięć uczniów wywiady ankiety Ewaluacja Programu Profilaktyki zostanie zaprezentowana przez zespół nauczycieli tworzących Szkolną Komisję do Spraw Profilaktyki. Raport dostępny będzie w bibliotece szkolnej. Program Profilaktyki opracował zespół w składzie: Przewodniczącej Komisji: mgr Natalia Osypowycz Członków Komisji: mgr Izabela Pudełek mgr Olga Chilmanowicz 21