KOMUNIKACJA Z PACJENTEM Fakultet przygotowany w ramach projektu WUM AID Akademia Innowacyjnej Dydaktyki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach POWER 2014-2020 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): Fakultet ogólnouczelniany lekarski, studia 6 letnie jednolite, profil praktyczny, stacjonarne i niestacjonarne Rok akademicki: 2019/2020 Nazwa modułu/przedmiotu: Kod przedmiotu (z systemu Pensum): Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Komunikacja z pacjentem Studium Komunikacji Medycznej Klinika Geriatrii WUM Klinika Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Transplantacyjnej Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego dr n. społ. Antonina Doroszewska dr n. med. Katarzyna Broczek 6 ostatnich semestrów studiów zimowy fakultatywny dr n. med. Katarzyna Broczek, dr n. społ. Antonina Doroszewska, dr n. med. Katarzyna Grygiel, dr hab. Wojciech Feleszko, lek. Bartosz Błachucki, mgr Monika-Szymańska, Strona 1 z 6
Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): NIE dr n. społ. Antonina Doroszewska Liczba punktów ECTS: 1 2. Cele kształcenia BLOK A: Trudne sytuacje w rozmowie z pacjentem (10 h) 1. Zapoznanie studenta ze sposobami radzenia sobie z oczekiwaniami pacjenta i jego bliskich. 2. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie oczekiwaniami pacjenta i jego bliskich. BLOK B: Komunikacja w geriatrii (10 h) 1. Zapoznanie studenta z rolą w relacji z pacjentem. 2. Zapoznanie studenta z trudnościami w związanymi z procesem fizjologicznego starzenia się organizmu. 3. Zapoznanie studenta z problemami w wynikającymi z chorób występujących u osób w starszym wieku. 4. Przygotowanie studenta do krytycznej analizy własnych umiejętności komunikacyjnych w odniesieniu do porozumiewania się z pacjentami w starszym wieku. 5. Zapoznanie studenta z zasadami całościowej oceny geriatrycznej (COG). 6. Przygotowanie studenta do oceny klinicznej pacjenta w starszym wieku z wykorzystaniem wybranych elementów COG. 7. Kształtowanie umiejętności efektywnego komunikowania się studenta z pacjentami geriatrycznymi z różnymi rodzajami niepełnosprawności. 8. Kształtowanie umiejętności efektywnego komunikowania się z rodziną lub opiekunami pacjenta geriatrycznego. 9. Przygotowanie studenta do tworzenia systemu efektywnej w zespole terapeutycznym. 10. Przygotowanie studenta do tworzenia przyjaznego otoczenia dla osób w starszym wieku. BLOK C: Komunikacja w pediatrii (4h) 1. Najważniejsze zasady z pacjentem dzieckiem i jego opiekunami. BLOK D: Komunikacja w chirurgii (6h) 1. Doskonalenie umiejętności przekazania złej informacji na temat zdrowia chorego, wyniku operacji, złego rokowania. 1. Doskonalenie umiejętności rozmowy z rodziną chorego i przekazania im niepomyślnej informacji o stanie chorego, przebiegu operacji. 2. Doskonalenie umiejętności przekonania chorego do współpracy przy leczeniu. Strona 2 z 6
3. Wymagania wstępne Ukończenie co najmniej czterech lat studiów na kierunku lekarskim 4. Przedmiotowe efekty kształcenia Lista efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 U10 U11 Treść przedmiotowego efektu kształcenia Zna definicję pojęcia komunikacja. Omawia poziomy komunikowania się Charakteryzuje znaczenie w relacji pacjentpersonel medyczny Definiuje zmiany zachodzące w przebiegu starzenia się organizmu, które mogą mieć wpływ na efektywność Omawia zespoły chorobowe występujące w starszym wieku, które mogą zaburzać proces, w tym szczególnie zaburzenia narządów zmysłów i zaburzenia neuropoznawcze Różnicuje zmiany wynikające z procesu fizjologicznego starzenia się od konsekwencji chorób występujących w starszym wieku Zna wpływ różnorodnych czynników na proces Zna zasady całościowej oceny geriatrycznej i omawia domeny oceny geriatrycznej Zna wybrane narzędzia całościowej oceny geriatrycznej, w tym skale i testy oceniające stan psychiczny i sprawność narządów zmysłów Charakteryzuje zasady radzenia sobie z oczekiwaniami pacjenta. Potrafi zastosować w praktyce zasady całościowej oceny geriatrycznej Rozpoznaje problemy mogące wpływać na efektywność Krytycznie ocenia własne umiejętności komunikacyjne Planuje współpracę interdyscyplinarną w opiece nad pacjentem geriatrycznym Przygotowuje i przekazuje informacje pacjentowi w starszym wieku Przygotowuje i przekazuje informacje opiekunowi pacjenta w starszym wieku Rozpoznaje sytuacje zagrożenia wynikające z nieefektywnej Wdraża postępowanie mające na celu zmniejszanie barier komunikacyjnych i przezwyciężanie trudności w Podejmuje działania mające na celu stworzenie bezpiecznego i przyjaznego środowiska dla pacjentów w starszym wieku Przekazuje niepomyślne informacje pacjentowi Angażuje pacjenta do podejmowania decyzji Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Strona 3 z 6
U12 K1 K2 K3 K4 Potrafi zastosować w praktyce zasady radzenia sobie z oczekiwaniami pacjenta Przestrzega zasad etyki zawodowej w kontakcie z pacjentem, jego opiekunem oraz współpracownikami Przejawia empatię w kontaktach z pacjentem i współpracownikami Przestrzega praw pacjenta i szanuje autonomię pacjenta Przestrzega zasad tajemnicy zawodowej 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w gr Wykład Seminarium 30 20 Ćwiczenia 6. Tematy zajęć i treści kształcenia Blok A: Trudne sytuacje w rozmowie z pacjentem (10h) S1. Zasady radzenie sobie z oczekiwaniami pacjenta. Trudne rozmowy z pacjentami ich bliskimi agresja, frustracja, wstyd pacjentów. S2-S3. Ćwiczenie umiejętności w trudnych sytuacjach rozmowy z symulowanymi pacjentami. Blok B: Komunikacja w geriatrii (10h): SEMINARIA S4: Wprowadzenie do z osobami starszymi. T1. Definicja. Poziomy. T2. Rola w opiece nad pacjentem geriatrycznym. T3. Proces fizjologicznego starzenia się a efektywność. T4. Choroby i zespoły objawów występujące w starszym wieku, które mają wpływ na proces : niedosłuch, niedowidzenie, zaburzenia funkcji poznawczych. S5: Wprowadzenie do całościowej oceny geriatrycznej (COG) w kontekście. T5. Definicja i cele COG. T6. Przesiewowe metody oceny narządów zmysłów. T7. Ocena stanu psychicznego osoby starszej: ocena funkcji poznawczych i stanu emocjonalnego. T8. Bariery w związane z problemami pacjenta w starszym wieku. T9 Bariery w wynikające z niedostatecznego przygotowania personelu medycznego. T10. Bariery w wynikające z warunków środowiska w którym odbywa się komunikacja. S6. Całościowa ocena geriatryczna w praktyce: ocena narządów zmysłów, ocena stanu psychicznego. Planowanie rozwiązań zmniejszających trudności w. S7. Doświadczanie trudności w zajęcia warsztatowe. S8. Analiza przypadków klinicznych praca w małych grupach. S9. Efektywne przekazywanie informacji pacjentowi w starszym wieku i jego opiekunowi. BLOK C: Komunikacja w pediatrii (4h) S10. Komunikacja z pacjentem dzieckiem i jego opiekunami podstawowe zasady, wyzwania, rozwiązania. S11. Wykorzystanie nowoczesnych technologii w z pacjentem dzieckiem i jego opiekunami. BLOK D: Komunikacja w chirurgii (6h) S12. Umiejętności przekazania złej informacji na temat zdrowia chorego, wyniku operacji, złego rokowania (np.: operacja z dużym ryzykiem zgonu, amputacja kończyny, nowotwór). S13. Umiejętności rozmowy z rodziną chorego i przekazania im niepomyślnej informacji o stanie chorego, przebiegu operacji (np. zgon w czasie operacji pęknięty tętniak, brak możliwości leczenia chirurgicznego rozległa martwica jelit w przebiegu zatoru tętnicy krezkowej). S14. Umiejętności przekonania chorego do współpracy przy leczeniu (np.: zaprzestanie palenia u chorego z przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych, konieczność częstych kontroli w poradni chirurgicznej chorego, który mieszka daleko). Strona 4 z 6
7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W1-W9 U1-U12 K1-K4 Symbole form prowadzonych zajęć S1-S14 S1-S14 S1-S14 Sposoby weryfikacji efektu kształcenia Obserwacja uczestnicząca i rozmowa Obserwacja uczestnicząca i rozmowa Obserwacja uczestnicząca i rozmowa Kryterium zaliczenia Aktywne uczestnictwo Aktywne uczestnictwo Aktywne uczestnictwo 8. Kryteria oceniania Zaliczenie 9. Literatura 10. 1. Doroszewski J., Kulus M., Markowski A. (red.), Porozumienie z pacjentem. Relacje i komunikacja, Wolters Kluwer, Warszawa 2014. 2. Eichelberger, E. Stanisławska, I., Być lekarzem, być pacjentem, Czarna Owca 2013. 3. Gordon T., Sterling Edwards W., Rozmawiać z pacjentem. Podręcznik doskonalenia umiejętności komunikacyjnych i budowania partnerskich relacji, ACADEMICA, Wyd. SWPS, Warszawa, 2009. 4. Nowina-Konopka M., Feleszko W., Małecki Ł., Komunikacja medyczna dla studentów i lekarzy, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018. 5. Ostrowska A., Jak rozmawiać z pacjentem? Anatomia w praktyce lekarskiej, Fundacja Polska Liga Walki z Rakiem, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2017. 6. Tłokiński W, Milewski M, Kaczorowska-Bray K (red.) Gerontologopedia. Grupa Wydawnicza Harmonia, Gdańsk 2018. Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Wykład Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim Seminarium 30 1,2 Ćwiczenia Samodzielna praca studenta ( przykładowe formy pracy) Przygotowanie studenta do zajęć 20 0,8 Przygotowanie studenta do zaliczeń Inne (jakie?) Razem 30 2 Strona 5 z 6
11. Informacje dodatkowe Blok A zostanie zrealizowany podczas 2 zajęć trwających 5 godzin dydaktycznych, terminy zajęć: 26.10 godz.: 9:00-13:00, 7.12 godz. 9:00-13:00, sala 87 Studium Komunikacji Medycznej, ul. Żwirki i Wigury 81. Blok B zostanie zrealizowany podczas 2 zajęć trwających po 5 godzin dydaktycznych, terminy zajęć: 30.11 godz.: 10:00-14:15, 14.12 godz.: 10:00-14:15, sala 87 Studium Komunikacji Medycznej, ul. Żwirki i Wigury 81. Blok C zostanie zrealizowany podczas 2 zajęć trwających po 2 godziny dydaktyczne, terminy zajęć: 7.01, 21.01 godz. 13:30-15:00, Szpital Pediatryczny. Blok D zostanie zrealizowany podczas dwóch zajęć trwających po 3 godziny dydaktyczne, terminy zajęć 14.01, 16.01, godz. 15:00-17:15, Centrum Symulacji Medycznych. Podpis Kierownika Jednostki Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus Strona 6 z 6