Pan Jacek Dubiński Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

Warszawa, dnia kwietnia 2007 r. Jacek Jezierski KPZ - 41005-1-07 P/06/098 Pan Jacek Dubiński Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, skontrolowała Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w zakresie wykonania budŝetu państwa w roku 2006 w części 72 Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz wykonania w 2006 r. planów finansowych Funduszu Emerytalno Rentowego, Funduszu Administracyjnego oraz Funduszu Prewencji i Rehabilitacji. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 12 kwietnia 2006 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Prezesowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. 1. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie wykonanie budŝetu państwa w części 72 Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Ocenę tę uzasadniają poniŝsze oceny cząstkowe: 1.1. Układ wykonawczy budŝetu KRUS opracowano zgodnie z art. 128 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych 2 i przedstawiono Ministrowi Finansów w dniu 23 marca 2006 r., tj. w terminie przewidzianym ustawą o finansach publicznych. Ustalona w ustawie budŝetowej z dnia 17 lutego 2006 r. 3, dotacja dla Kasy Rolniczego 1 t. jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm. 2 Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zm. 3 Dz.U. Nr 35 poz. 244. 1

Ubezpieczenia Społecznego w części 72 budŝetu państwa wynosiła łącznie 14.968.845 tys. zł, co stanowiło 6,6% planowanych wydatków budŝetu państwa (225.828.675 tys. zł). W okresie od 27 lutego do 28 grudnia 2006 r. Minister Finansów wydał 12 decyzji na pokrycie zobowiązań wymagalnych wynikających z ustawy z dnia 20 maja 2005 r. 4 Decyzje Minister Finansów wydał na podstawie ustawy o finansach publicznych, wyroków Sądów Okręgowych Sądów Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, decyzji Prezesa KRUS o ustaleniu wysokości i wypłacie dodatku pienięŝnego a takŝe pozytywnej opinii Komisji Finansów Publicznych w sprawie utworzenia (zmian przeznaczenia) nowej rezerwy celowej 5. Łączna kwota przyznanych środków dla części 72 wyniosła 26,5 tys. zł. Analiza konta 130 wykazała, iŝ jego zasilanie przebiegało rytmicznie, a środki otrzymane z Ministerstwa Finansów przekazywano tego samego dnia na konta poszczególnych funduszy Kasy. 1.2 W 2006 r. w cz. 72 zrealizowano wydatki w kwocie 14.967.077 tys. zł, tj. 99,99% planu po zmianach i o 2,6% mniej niŝ w 2005 r. Realizację wydatków znacznie poniŝej planu odnotowano w dziale 853-Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej, rozdz. 85335- Refundacja ulg dla inwalidów wojennych i wojskowych z tytułu ubezpieczeń OC i AC wykonanie wyniosło 67 tys. zł, co stanowiło 33,5% planu według ustawy budŝetowej. NiŜsze wykonanie było niezaleŝne od Kasy (refundacje na wniosek osoby zainteresowanej). Podobnie jak w latach poprzednich, wykonanie wydatków w tym rozdziale znacznie odbiegało od planu i oscylowało w przedziale 13,5% - 21,3%. 1.3 Umorzono, odroczono bądź rozłoŝono na raty naleŝności pienięŝne, do których nie stosuje się przepisów ustawy Ordynacja podatkowa 6, na łączną kwotę 21,0 tys., tj. o 87,9% mniej niŝ w 2005 r. (173,5 tys. zł). NIK nie wnosi uwag co do zasadności powyŝszych decyzji. Izba pozytywnie ocenia brak zobowiązań wymagalnych na koniec roku. 1.4. KRUS terminowo przekazywał do Ministerstwa Finansów sprawozdania budŝetowe: Rb-N, Rb-Z, Rb-23, Rb-27, Rb-28, Rb-33 i Rb-40. Sprawozdania łączne sporządzano na podstawie danych uzyskiwanych ze sprawozdań przekazywanych przez oddziały do Centrali 4 Ustawa z dnia 20 maja 2005 r. o dodatku pienięŝnym dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny (Dz.U. Nr 102, poz. 852 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 26.02.2007 r. 5 nowe rezerwy celowe utworzone w dniach 23 maja, 21 września, 29 listopada oraz 15 grudnia 2006 r. 6 wykonywane na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie sposobu i trybu umarzania, odraczania lub rozkładania na raty spłat naleŝności pienięŝnych, do których nie stosuje się przepisów ustawy Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 117 poz. 791). 2

KRUS. Izba nie stwierdziła nieprawidłowości w trakcie kontroli jednostkowych i zbiorczych sprawozdań Rb-33, Rb-N i Rb-Z sporządzonych dla FER, FA i FPiR na koniec 2006 r. 1.5. Podczas kontroli 120 dowodów księgowych dobranych losowo oraz dokumentów dotyczących realizacji 23 umów w ramach 14 postępowań o udzielenie zamówienia publicznego (dobranych celowo) o łącznej wartości 118.041,3 tys. zł, stwierdzono nieprawidłowości formalne, które nie miały wpływu na sprawozdawczość bieŝącą i roczną oraz nie doprowadziły do zapłaty odsetek za zwłokę. W 6 dokumentach na łączną kwotę 7.356,9 tys. zł, stwierdzono zaksięgowanie ich w niewłaściwych miesiącach, co stanowiło naruszenie art. 20 ust.1 ustawy o rachunkowości 7. Nieprawidłowe ujęcie faktur w księgach rachunkowych spowodowane było usprawiedliwionym opóźnieniem w merytorycznym zatwierdzeniu faktur przez właściwe biura Centrali Kasy. Izba pozytywnie ocenia, prowadzenie w Biurze Finansowo Księgowym rejestru wpływających do Biura faktur, podkreślając jednocześnie, iŝ w rejestrze tym są odnotowywane jedynie faktury, które wpływają do Biura z Kancelarii Kasy. Na podstawie przeprowadzonego badania pozytywnie z zastrzeŝeniami oceniono poprawność formalną dowodów i zapisów księgowych oraz wiarygodność ksiąg rachunkowych. 1.6. W ocenie Izby Kasa nie wykorzystywała w pełni wyników przeprowadzanych kontroli wewnętrznych w oddziałach regionalnych. Część kontroli wykazało bowiem nieprawidłowości mające znamiona czynów naruszających dyscyplinę finansów publicznych. W wyniku kontroli, Prezes Kasy podjął decyzję o skierowaniu zawiadomień o naruszeniu przez dwóch dyrektorów oddziałów regionalnych dyscypliny finansów publicznych. 2. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie z uchybieniami wykonanie planu finansowego Funduszu Emerytalno-Rentowego. Ocenę tę uzasadniają poniŝsze oceny cząstkowe: 2.1. Stan Funduszu na początek 2006 r. wynosił 114.081 tys. zł, tj. 211,2% kwoty planowanej w ustawie budŝetowej. Na koniec 2006 r. stan Funduszu wynosił 279.448 tys. zł, tj. 883,4% planowanej kwoty. WyŜsza od planowanej kwota środków FER na koniec 2006 r. wynikała z wyŝszego, niŝ planowano, wykonania przychodów i niŝszego wykonania wydatków Funduszu. 7 j.t. Dz. U. z 2002 r. nr 76 poz. 694 ze zm. 3

2.2. Przychody Funduszu Emerytalno-Rentowego w ujęciu memoriałowym wyniosły 16.204.850 tys. zł i były wyŝsze od planowanych w ustawie budŝetowej o 69.381 tys. zł, tj. o 0,4%, a w ujęciu kasowym o 79.139 tys. zł, tj. o 0,5%. W strukturze zrealizowanych przychodów największy udział miała dotacja z budŝetu państwa, której udział w przychodach wg przypisu wyniósł 92,1%, a wg wpływów 92,2%. Przychody własne były wyŝsze od planowanych wg przypisu o 35.386 tys. zł, tj. o 2,9%, a wg wpływów o 79.139 tys. zł, tj. o 6,7,%. Przychody ze składek, stanowiące 7,5% przychodów FER, były wyŝsze od planowanych według przypisu o 3,0%, a wg wpływów o 5,6%. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia realizację przychodów ze składek. 2.3. Wydatki ogółem Funduszu Emerytalno-Rentowego wyniosły 16.039.483 tys. zł i były niŝsze od planowanych w ustawie budŝetowej o 118.358 tys. zł (o 0,7%). W porównaniu do 2005 r. nastąpił wzrost wydatków o 4.009 tys. zł (o 1,1%). Wydatki na wypłatę rent i emerytur rolnych ( 3110 klasyfikacji budŝetowej) stanowiły 82,6% wydatków FER i wyniosły 13.252.239 tys. zł. W stosunku do planu były one niŝsze o 50.287 tys. zł (o 0,4%). W stosunku do wykonania 2005 r. wydatki na renty i emerytury rolne były wyŝsze o 234.275 tys. zł, tj. o 1,8%. Wydatki na zasiłki pogrzebowe rolne w kwocie 296.674 tys. zł (1,9% wydatków FER) były niŝsze, w stosunku do planu, o 55.368 tys. zł, tj. o 15,7%. W stosunku do wykonania 2005 r. były one wyŝsze o 5.472 tys. zł, tj. o 1,8%. Wydatki na składkę na ubezpieczenie zdrowotne finansowaną z budŝetu państwa wyniosły 1.357.695 tys. zł (8,5% wydatków FER), były one niŝsze w stosunku do planu o 11.810 tys. zł tj. o 0,9%. W stosunku do wykonania 2005 r. były niŝsze o 232.867 tys. zł, tj. o 14,6%. Izba pozytywnie ocenia realizację wydatków Funduszu. 2.4. NIK pozytywnie ocenia zmniejszenie odsetek wypłaconych przez KRUS za opóźnione przekazywanie świadczeń. Zmalały one o 53,7%, z 156,5 tys. zł w 2005 r. do 72,4 tys. zł w 2006 r. Odsetki związane z opóźnioną wypłatą świadczeń finansowanych z FUS w 2006 r. były niŝsze o 34,9 tys. zł, tj. o 50,1 %. Odsetki zapłacone z Funduszu Emerytalno- Rentowego KRUS były w 2006 r. o 61,3 % niŝsze niŝ w 2005 r. 2.5. Kwota nowoujawnionych nadpłat świadczeń emerytalno-rentowych wzrosła o 99,27 % z 24.092,0 tys. zł w 2005 r. do 48.870,6 tys. zł w 2006 r. Wzrost ten związany był przede wszystkim z ujawnianiem przypadków pobierania świadczeń, mimo jednoczesnego prowadzenia gospodarstwa rolnego i pobierania świadczeń na podstawie przedłoŝonych 4

nieprawdziwych dokumentów. Nadpłaty powstałe bez winy pracowników KRUS wzrosły o 95,5%, z 23.009,8 tys. zł do 44.988,9 tys. zł. Nadpłaty z winy pracowników KRUS wzrosły o 193,9%, z 1.082,2 tys. zł w 2005 r. do 3.180,7 tys. zł w 2006 r. Najbardziej (o 918,2%) wzrosła kwota wynikająca z podwójnego wypłacania renty lub emerytury. Kwota umorzonych i odpisanych nadpłat świadczeń emerytalno-rentowych wzrosła o 161,5%, z 11.711,8 tys. zł w 2005 r. do 30.619,3 tys. zł w 2006 r. Suma odpisanych nadpłat, których nie moŝna dochodzić, zwiększyła się o 154,5%, z 9.550,6 tys. zł do 24.307,8 tys. zł. Dotyczyło to przede wszystkim przypadków, w których upłynął termin przedawnienia. Izba negatywnie ocenia zwiększenie kwoty nadpłat, zwłaszcza zawinionych przez pracowników KRUS, w sytuacji znacznego zwiększenia kwot nadpłat, których nie moŝna dochodzić. NIK pozytywnie ocenia podjęte przez KRUS działania, w tym opracowanie oprogramowania umoŝliwiającego sprawdzenie we współpracy z innymi organami rentowymi, przypadków jednoczesnego nienaleŝnego pobierania świadczeń emerytalno-rentowych przez te same osoby z róŝnych źródeł. 2.6. NIK pozytywnie ocenia działania Kasy w zakresie poprawy ściągalności składek. Wskaźnik ściągalności składek ubezpieczenia rolniczego wzrósł z 99,3% w 2005 r. do 99,42% w 2006 r. Przypis naleŝności FER z tytułu składek zwiększył się z 1.077.715 tys. zł w 2005 r. do 1.212.022 tys. zł w 2006 r., tj. o 12,5%. W tym samym okresie wpływy naleŝności wzrosły z 1.070.986 tys. zł do 1.205.909 tys. zł, tj. o 12,6%. 8 2.7. W 2006 r. oddziały regionalne KRUS udzieliły ulg w postaci układu ratalnego 70.315 rolnikom, tj. o 5,7% więcej niŝ w 2005 r. Wg stanu na koniec 2006 r., trwające układy ratalne w FER obejmowały kwotę 161.521,0 tys. zł, tj. o 11,9 % wyŝszą niŝ w analogicznym okresie 2005 r. W 2006 r. naleŝności rozłoŝone na raty stanowiły 34,59% kwoty zadłuŝenia (w 2005 r. 31,47%). W 2006 r. z powodu przedawnienia dokonano odpisania naleŝności składkowych w wysokości 5.983,1 tys. zł, tj. o 254,5 tys. zł (o 4,4%) więcej niŝ w 2005 r. Są to roszczenia z tytułu niezapłaconych składek ubezpieczeniowych, które ulegają przedawnieniu po 10 latach od dnia, w którym stały się wymagalne. Natomiast wzrost kwot odpisanych w porównaniu do 2005 r. spowodowany był, m.in. wzrostem składki o 23% w 1996 r. w porównaniu do 1995 r. Przeciętna wysokość kwartalnej składki w 1996 r. wynosiła - 87,10 zł, a w 1995 r. 70,80 zł. 8 ZauwaŜyć jednak naleŝy, Ŝe było to spowodowane, między innymi, wzrostem w 2006 r. przeciętnej wysokości kwartalnej składki o 4,5% oraz wzrostem liczby płatników składek o 2,2%. 5

Odpisywane przedawnione naleŝności zabezpieczone były hipoteką; wpisem tym objętych było 56,65 % kwoty naleŝności odpisanych w 2005 r. i 59,0% w 2006 r. NIK nie wnosi zastrzeŝeń do udzielanych rolnikom ulg w zakresie spłat naleŝności składkowych. 3. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie z uchybieniami wykonanie planu finansowego Funduszu Prewencji i Rehabilitacji Ocenę tę uzasadniają poniŝsze oceny cząstkowe: 3.1. Stan Funduszu Prewencji i Rehabilitacji na początku 2006 r. wynosił 3.186 tys. zł. Był on wyŝszy od stanu na początek 2005 r. o 1.527 tys. zł, tj. o 92,0%, w tym: środki pienięŝne stanowiły kwotę 4.919 tys. zł, zobowiązania 1.733 tys. zł, naleŝności nie wystąpiły. Na koniec 2006 r. stan Funduszu wynosił 1.260 tys. zł i był wyŝszy od planu według ustawy budŝetowej (48 tys. zł) o 1.212 tys. zł (o 2.525%). W stosunku do stanu na koniec 2005 r. był on niŝszy o 1.926 tys. zł (o 60,5%), w tym: środki pienięŝne stanowiły kwotę 3.054 tys. zł, ich stan był wyŝszy od planu według ustawy budŝetowej (2.717 tys. zł) o 337 tys. zł, (o 12,4%). W stosunku do stanu na koniec 2005 r. nastąpił spadek o 37,9%. NaleŜności na koniec 2006 r. nie wystąpiły. Zobowiązania na koniec roku wyniosły 1.794 tys. zł, tj. o 3,5% więcej w stosunku do stanu na koniec 2005 r., a o 32,8% mniej niŝ planowano w ustawie budŝetowej. Zdaniem NIK, wyŝszy stan Funduszu na koniec 2006 r. był wynikiem m.in. nieprecyzyjnego planowania; tendencja ta utrzymywała się w ostatnich latach. Izba wskazuje na potrzebę przeanalizowania istniejącego wysokiego stanu Funduszu na koniec roku. 3.2. Przychody Funduszu Prewencji i Rehabilitacji w 2006 r. wyniosły (bez pokrycia amortyzacji) 25.655 tys. zł, co stanowiło 100,5% planu według ustawy budŝetowej (25.532 tys. zł). Były one niŝsze o 2.719 tys. zł (o 9,6%) od osiągniętych w 2005 r. (28.374 tys. zł). Odpis z Funduszu Składkowego w 2006 r. był niŝszy o 4.168 tys. zł; dotacja z budŝetu państwa wynosiła 4.000 tys. zł. 3.3. Plan wydatków według ustawy budŝetowej wynosił 28.308 tys. zł, wykonanie (bez amortyzacji) wyniosło 27.581 tys. zł (97,4% planu) i było niŝsze o 727 tys. zł. Plan wydatków Funduszu zmieniono, zmiana dotyczyła przesunięcia wydatków pomiędzy poszczególnymi 6

paragrafami planu wydatków bieŝących, przy zachowaniu łącznej kwoty tych wydatków, zgodnej z ustawą budŝetową. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie wydatków Funduszu Prewencji i Rehabilitacji. 3.4.1. Kasa poniosła koszty rehabilitacji leczniczej rolników w wysokości 23.349 tys. zł (83,5% wydatków ogółem). Izba pozytywnie ocenia celowość wydatkowania środków na ten cel, zauwaŝając przy tym poprawę wyników rehabilitacji w stosunku do lat ubiegłych. 3.4.2. RównieŜ pozytywnie Izba ocenia działania podejmowane w ramach prewencji. Środki wydatkowane na tą działalność przyniosły wymierne efekty w postaci m.in. spadku liczby wypadków przy pracy rolniczej o 3,0% w stosunku do roku poprzedniego, przy czym liczba zdarzeń, w których poszkodowanymi były dzieci do lat 15, spadła o 85,7%. 4. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie z uchybieniami wykonanie planu finansowego Funduszu Administracyjnego Ocenę tę uzasadniają poniŝsze oceny cząstkowe: 4.1. Prezes KRUS czterokrotnie dokonał zmian w planie wydatków Funduszu Administracyjnego polegających na przesunięciu kwot wydatków między poszczególnymi paragrafami klasyfikacji budŝetowej, informując o zmianach Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W ocenie NIK były one celowe z punktu widzenia racjonalnego zarządzania Kasą. 4.2. Stan funduszu na koniec roku wyniósł 17.682 tys. zł i w porównaniu do stanu na dzień 31 grudnia 2005 r. był wyŝszy o 22,1%, a w stosunku do planu wg ustawy budŝetowej (525 tys. zł) był wyŝszy aŝ o 3.368%. Na powyŝszy stan złoŝyły się głównie wyŝsze w stosunku do planu wykonanie przychodów o 4,5% oraz niŝsze wykonanie wydatków o 2,5%. Wysoki w stosunku do planowanego stan środków funduszu na koniec roku miał miejsce po raz kolejny, a w stosunku do roku 2005 przejawiał tendencję rosnącą. W ocenie NIK, opracowanie planu finansowego na rok 2006 r. nie było poprzedzone dostatecznie rzetelną analizą. Prezes Kasy uzyskał zgodę Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na dokonanie w 2007 r. wydatków inwestycyjnych wyŝszych o 2.900 tys. zł od pierwotnie planowanych. 9 9 Taką moŝliwość przewiduje art. 151 ust.2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249 poz. 2104 ze zm.). 7

4.3. NIK pozytywnie ocenia realizację planu wydatków Funduszu. Wydatki w łącznej kwocie 492.805 tys. zł były niŝsze od planowanych w ustawie budŝetowej (505.434 tys. zł) o 2,5%. W porównaniu do 2005 r. wydatki były niŝsze o 3,4% 10. Główną pozycją wydatków był zakup usług pozostałych w łącznej kwocie 177.412 tys. zł. Wydatki na ten cel były niŝsze o 9,8% od planu wg ustawy budŝetowej i o 13,3% niŝsze od poniesionych w 2005 r. W porównaniu do 2005 r. wydatki z tytułu opłat pocztowych były niŝsze o 19,7%, a na zakup usług informatycznych o 14,8%. Izba pozytywnie ocenia podjęcie działań zmierzających do zmniejszenia kosztów ponoszonych na obsługę zadań Kasy, co było przedmiotem wniosku pokontrolnego NIK. Do powstania oszczędności przyczyniły się głównie centralizacja systemu FARMER (m. in. w latach 2004-2006 wydatki na obsługę ZETO zmniejszyły się z 40.937 tys. zł do 30.513 tys. zł) oraz wykorzystanie nowoczesnych kanałów przepływu informacji. W 2006 r. po raz pierwszy od kilku lat zmniejszyły się o 2,34% (w porównaniu do roku 2005) koszty jednostkowe obsługi ubezpieczonych i świadczeniobiorców, przy ogólnym spadku o 1,13% łącznej liczby ubezpieczonych i świadczeniobiorców. Realizacja wydatków inwestycyjnych na poziomie niŝszym o 12,4% w stosunku do planowanych, spowodowana była obiektywnymi przyczynami, m. in. niemoŝliwością rozpoczęcia jednej inwestycji budowlanej, w związku z przedłuŝającą się procedurą uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę oraz uzasadnionym wstrzymaniem części przetargów związanych z informatyzacją. 4.4. Zbadano 14 postępowań o zamówienia publiczne prowadzonych przez Centralę Kasy o łącznej wartości 25.208.723,63 zł tj. 84,8% wartości wszystkich udzielonych zamówień. W jednym z postępowań stwierdzono naruszenie przepisu art. 85 ust.2 Prawa zamówień publicznych 11, co jednak nie miało wpływu na wynik postępowania. 4.5. Na polecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Kasa sfinansowała, bez podstawy prawnej, druk ulotek i informacji nie związanych bezpośrednio z działalnością Kasy w zakresie ubezpieczeń społecznych rolników 12. Zadanie to Kasa wykonała w sposób moŝliwie najmniej obciąŝający Fundusz, to jednak pokrycie tych kosztów naleŝy traktować 10 Zrealizowane wydatki zaprezentowano w ujęciu memoriałowym, po odjęciu amortyzacji. 11 Dz. U. nr 19 poz. 177 ze zm. 12 Działanie to było niezgodne z art. 62 ust.4 i art. 63 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. jedn. Dz. U. z 1998 r. nr 7 poz. 25 ze zm.). 8

jako wydatek nielegalny. W czasie kontroli, KRUS wystawiła Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi fakturę za wykonanie druków na kwotę 115.409,19 zł. 4.6. Izba zwraca uwagę na opóźnienia stanu przygotowań do kompleksowej informatyzacji KRUS, w ramach projektu Poakcesyjny Program Wsparcia Obszarów Wiejskich, zaznaczając, iŝ ich przyczyna leŝy takŝe po stronie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. 13 Zintegrowany system informatyczny wspomagający działanie Kasy, spowoduje m. in. automatyzację pracy, a zatem zdaniem NIK wymagać będzie przeglądu i analizy dotychczasowego modelu organizacyjnego, a w konsekwencji równieŝ polityki zarządzania zasobami ludzkimi oraz polityki inwestycyjnej. WdroŜenie informatyzacji KRUS, moŝe przyczynić się w ocenie NIK do dalszego zmniejszenia kosztów obsługi ubezpieczenia rolniczego. 4.7. Przeciętne zatrudnienie w KRUS, w przeliczeniu na pełne etaty, wynosiło 6.385,18 etatów i było niŝsze o 48,52 etatu, tj. o 0,75% w stosunku do zatrudnienia w 2005 r. oraz o 84,82 etaty, tj. o 1,31% niŝsze od planowanego. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto na 1 etat w 2006 r. wyniosło 2.174,52 zł, a więc było o 2,8% wyŝsze od wynagrodzeń w 2005 r., przy czym dane te nie obejmowały nagród kwartalnych przyznawanych z wyodrębnionego Funduszu Motywacyjnego 14, mimo Ŝe nagrody kwartalne równieŝ stanowią część przychodów z tytułu wynagrodzeń. 15 Taki sposób odrębnego klasyfikowania wydatków z tytułu wynagrodzeń oraz z tytułu nagród z Funduszu Motywacyjnego, choć zgodny z zasadami klasyfikacji budŝetowej, nie sprzyja zdaniem NIK przejrzystości sprawozdawczości oraz ogranicza kompleksową kontrolę nad wydatkowaniem tych środków. 4.8. Zdaniem NIK, Kasa prowadzi niewystarczające działania w zakresie polityki zarządzania zasobami ludzkimi. Mimo posiadanych moŝliwości, Biuro Kadr i Szkolenia zbyt rzadko (raz na 3 lata) przeprowadza analizy zatrudnienia oraz dokonuje aktualizacji potrzeb kadrowych. Izba zwraca uwagę na zróŝnicowanie wynagrodzeń, nieuzasadnione obciąŝeniem pracą, przypadające na 1 etat w poszczególnych oddziałach regionalnych Kasy. Odchylenia te sięgają 13 Projekt będzie realizowany ze środków pochodzących z kredytu udzielonego przez Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju na podstawie umowy zawartej pomiędzy Bankiem a Rzeczpospolitą Polską.; za nadzór nad realizacją projektu odpowiada Minister Polityki Społecznej. 14 W 2006 r. Prezes Kasy ustalił na 19 mln zł wysokość odpisu z Funduszu Administracyjnego, naliczanego z Funduszu Składkowego. 15 Przeciętna wysokość kwartalnej nagrody na 1 etat w skali roku wynosiła 495 zł. 9

23% i były spowodowane m. in. oszczędnościami etatowymi, co dodatkowo wskazuje na konieczność pełniejszego dostosowania wynagrodzeń do obciąŝania pracą. 16 4.9. NIK zwraca uwagę, iŝ nagrody kwartalne z Funduszu Motywacyjnego, przypadające na poszczególne oddziały, nie miały motywacyjnego charakteru lecz były raczej uzupełnieniem zasadniczego wynagrodzenia pracowników. Przeprowadzone analizy wykazały, Ŝe kwoty nagród były głównie uzaleŝnione od wielkości zatrudnienia, a nie od pozycji danego oddziału w rankingu oceny pracy, sporządzanym na podstawie ustalonych jednolitych kryteriów efektywności i skuteczność wykonywania zadań. Jednocześnie oceny oddziałów w niewielkim stopniu uzaleŝnione były od obciąŝenia pracą. Przedstawiając Panu Prezesowi powyŝsze uwagi i ustalenia kontroli, NajwyŜsza Izba Kontroli, działając na podstawie art. 60 ust. 1 i 2 ustawy o NIK, wnosi o realizację następujących wniosków: 1. Zintensyfikowanie bieŝącej kontroli w zakresie wydawania decyzji emerytalnorentowych, w celu zminimalizowania przypadków dokonywania nadpłat świadczeń, 2. Podjęcie działań pozwalających na okresową wymianę informacji z innymi organami rentowymi i instytucjami, w celu uniknięcia nienaleŝnych wypłat świadczeń, 3. Podjęcie działań mających na celu poprawę ściągalności nienaleŝnie pobranych świadczeń, 4. Uwzględnienie przy opracowywaniu kolejnych planów finansowych FA i FPiR nadwyŝki środków posiadanych przez Fundusz. 5. Uszczelnienie systemu kontroli finansowej, 6. Podjęcie działań mających na celu wyeliminowanie opóźnień w przekazywaniu dowodów księgowych do Biura Finansowo Księgowego. NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, uprzejmie prosi Pana Prezesa o przedstawienie w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia, informacji o sposobie wykorzystania przekazanych uwag i wykonania wniosków bądź o podjętych działaniach na rzecz realizacji wniosków lub o przyczynach niepodjęcia takich działań. 16 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w 2006 r. w oddziałach w Gdańsku i Częstochowie stanowiło 80,3% i 80,6%, a w oddziałach w Chełmie i Jaśle 103,5% i 103,8% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (wraz z wynagrodzeniem rocznym) dla województw, w których znajdują się te miasta. 10

Zgodnie z treścią art. 61 ust. 2 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu Prezesowi prawo zgłoszenia do Kolegium NIK umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały Kolegium NIK. 11