Karta pracy z J ZYKA POLSKIEGO nr 1 Klasa I LO Miesi c wrzesie po owa pa dziernika Dzia staro ytno i Biblia L P TEMATYKA WIEDZA I UMIEJ TNO CI RÓD O 1 Antyk, czyli korzenie naszej kultury. Wprowadzenie do staro ytno ci (2 g) 2 Mity, czyli opowie ci o Pocz tku (1 g) 3 Bogowie i herosi. W wiecie mitów greckich (2-3 g) - przedstawia okres klasyczny jako szczyt rozwoju kultury greckiej - wymienia najwa niejsze osi gni cia kultury greckiej i rzymskiej - wskazuje eposy Homera jako pocz tki literatury; okre la ich tematyk, wskazuje najwa niejsze cechy - wymienia bohaterów wojny troja skiej; charakteryzuje najwa niejszych z nich - wymienia i opowiada wybrane przygody Odyseusza - wyja nia termin: porównanie homeryckie (na przyk adach) - przedstawia cechy herosa greckiego (np. na przyk adzie Achillesa) - uk ada zdania, w których pojawi si w ró nych znaczeniach s owa: heros, heroizm, heroiczny - wyja nia na przyk adach, czym jest mit - podaje cechy mitu jako opowie ci dawnych ludów - wymienia podstawowe rodzaje mitów - przedstawia, jak wg mitologii greckiej powsta wiat, bogowie, ludzie - przedstawia genealogi bogów greckich - streszcza (opowiada) wybrane mity - wskazuje najwa niejszych bogów greckich, okre la ich specjalizacje i cechy - okre la, w czym bogowie greccy byli podobni do ludzi, a czym si od nich ró nili. - omawia ró ne funkcje mitów (dawniej i dzi ) - przedstawia postacie bogów i herosów, wskazuj c ich symbolik - na podstawie poznanych mitów wskazuje archetypy i toposy wa ne dla kultury europejskiej (np. topos labiryntu, w drówki, Arkadii, archetyp w adcy, zdobywcy, wojownika, matki itp.) - uzasadnia, dlaczego ka dy Europejczyk powinien zna mity greckie - okre la wa ne dla staro ytnych warto ci, które wpisane w opowie ci mityczne - *uk ada w asn opowie o strukturze mitu - wyja nia pochodz ce z mitów greckich zwi zki frazeologiczne utrwalone w j zyku polskim - wskazuje rzeczowniki, które pierwotnie funkcjonowa y jako nazwy w asne, a potem sta y si nazwami pospolitymi (np. chaos, narcyz, adonis, nestor) - czyta ze zrozumieniem fragment literatury naukowej; Iliada i/lub Odyseja Homera (przypomnienie lektury z greckie mity genezyjskie w opracowaniu J. Parandowskiego lub innych autorów (powtórzenie wiadomo ci z mity greckie w opracowaniu J. Parandowskiego i innych autorów fragmenty zamieszczone w podr czniku i inne, przedstawiaj ce: mity o Orfeuszu, Prometeuszu, Tezeuszu i toposie labiryntu, Narcyzie, Syzyfie itp. Z. Kubiak, Brewiarz Europejczyka (fragment: Eleuzis) Z. Herbert, Historia
4 Obraz ludzkiego losu, czyli tragizm w dramacie antycznym (2 g) 5 Budowa tragedii antycznej (1 g) znajduje w nim potrzebne informacje - na podstawie przeczytanych tekstów buduje definicj mitu - w czytanym tek cie informacyjnym wyró nia argumenty, kluczowe poj cia - wyja nia, czym jest frazeologizm - rozpoznaje frazeologizmy (w tek cie) - wymienia najwa niejsze ród a frazeologizmów (mity greckie, Biblia, literatura) - podaje i wyja nia znane frazeologizmy wywodz ce si z mitologii i Biblii - stosuje w tek cie frazeologizmy (wywodz ce si z mitologii greckiej) - poprawia b dy frazeologiczne (w tek cie) - przy pomocy nauczyciela interpretuje utwór Herberta - w czytanym tek cie wskazuje obecno toposu antycznego; wyja nia jego znaczenie - prezentuje w asne odczucia zwi zane z lektur dramatu - okre la problematyk utworu - przedstawia przebieg wydarze ukazanych w przeczytanej tragedii (streszcza utwór) - wyja nia, na czym polega tragizm sytuacji bohaterów - wskazuje motywy decyzji bohaterów, wypowiada swoje oceny i opinie na temat etycznej strony ich wyborów - zabiera g os w klasowej dyskusji stanowi cej rodzaj du literackiego nad bohaterami - tworzy samodzielne wypowiedzi argumentacyjne - w swoich wypowiedziach poprawnie u ywa okre le : wina tragiczna (hamartia), konflikt tragiczny, wybór tragiczny, ironia tragiczna - okre la, jak rol w antycznej wizji ludzkiego losu odgrywa o fatum (Mojry, przeznaczenie) - swoimi s owami wyja nia, na czym polega a antyczna koncepcja tragizmu, - interpretuje szczegó owo fragmenty tragedii - pisze wypracowanie zawieraj ce przemy lenia i wnioski z dyskusji - przypisuje utwór do w ciwego rodzaju literackiego (dramatu) i uzasadnia, wskazuj c jego charakterystyczne elementy - swoimi s owami wyja nia poj cia: mimesis, katharsis - podaje synonimy wyrazów: tragiczny, dramatyczny oraz wyrazy bliskoznaczne - g no i wyrazi cie czyta fragmenty dramatu - na przyk adzie znanego dramatu przedstawia budow tragedii antycznej: okre la rol chóru wyja nia, na czym polega y trzy jedno ci - wymienia inne zasady rz dz ce budow tragedii antycznej (np. niepokazywanie scen drastycznych, maksimum trzech aktorów na scenie itp.) - czyta ze zrozumieniem tekst informacyjny; znajduje w Minotaura Sofokles, Król Edyp (utwór czytany w ca ci) Arystoteles, Poetyka Humphrey D.F.Kitto, Król Edyp wybitne realizacje tragedii antycznych na scenie lub na ekranie (wskazane obejrzenie jednej z nich) Król Edyp
nim informacje potrzebne do interpretacji tragedii 6 Geneza teatru starogreckiego (1 g) 7 Mi nicy m dro ci wielcy filozofowie wiata staro ytnego. Antyczne szko y filozoficzne (1 g) - przedstawia genez dramatu antycznego, wywodz c j od wi t ku czci Dionizosa - pos uguj c si rysunkiem (zdj ciem), opowiada o wygl dzie i funkcji amfiteatru greckiego oraz zasadach gry aktorów - prezentuje najwa niejszych twórców dramatu greckiego (Ajschylos, Sofokles, Eurypides, Arystofanes) - wyja nia, jak staro ytni Grecy rozumieli pi kno - wykorzystuj c wskazówki z podr cznika, opisuje rze Praksytelesa - gromadzi wywodz ce si od nazw greckich s ownictwo zwi zane z teatrem i tragedi - wie, co jest przedmiotem filozofii i jakie s g ówne dyscypliny filozoficzne - stawia podstawowe pytania filozoficzne - wyja nia, kim byli: Sokrates, Platon, Arystoteles, Diogenes, Zenon z Kition, Epikur, Seneka i Marek Aureliusz - redaguje noty biograficzne omawianych filozofów greckich, krótko charakteryzuje najwa niejsze za enia ich filozofii (na podstawie podr cznika) - okre la cele, jakie stawia a przed sob filozofia cz owieka - prezentuje g ówne szko y filozoficzne staro ytnej Grecji i Rzymu, wskazuj c ich najwa niejsze pogl dy (na podstawie podr cznika) - w swoich wypowiedziach poprawnie u ywa terminów: platonicy, idealizm plato ski, stoicy, epikurejczycy, - dostrzega problemy filozoficzne zwi zane z wybranymi nurtami filozofii antycznej oraz innych filozofów - korzysta ze s owników i leksykonów materia y informacyjne i ilustracje z podr cznika (rozdz. 2); sztuka grecka okresu klasycznego; porz dki architektoniczne; Praksyteles, Hermes z ma ym Dionizosem Informacje o filozofii antycznej z podr cznika. malarstwo: Rafael, Szko a ate ska J.-L. David, mier Sokratesa 8 Biblia ksi ga nad ksi gami (2 g) - podaje podstawowe wiadomo ci na temat Biblii (pochodzenie, budowa, Stary i Nowy Testament, ksi gi biblijne, gatunki biblijne, j zyki Biblii, Pi cioksi g Moj eszowy, rozdzia y i wersety) - wymienia najwa niejsze ksi gi Starego Testamentu, postaci bohaterów biblijnych (np. Kain i Abel, Abraham, Izaak i Jakub, Noe, Salomon i Dawid, postacie proroków itp.) oraz motywy (np. wie a Babel, potop itp.) - wyja nia, na czym polega religijna i kulturowa rola Biblii - wymienia sposoby odczytywania Biblii (jako ksi gi wi tej, jako dzie a zawieraj cego sens moralny, jako tekstu kultury) - relacjonuje (streszcza) biblijny opis stworzenia wiata i cz owieka oraz wygnanie pierwszych rodziców z raju - odczytuje biblijny opis stworzenia wiata jako hymn na Biblia wiadomo ci ogólne Fragmenty z Ksi gi Rodzaju: [Stworzenie wiata i cz owieka], [Grzech pierworodny i wygnanie z raju] (przypomnienie wiadomo ci i tekstów z
9 Ksi ga Hioba, czyli opowie o wielkim cierpieniu (1 g) 10 Modlitwa wieków (1-2 g) cze Wszechmog cego; porównuje go z mitologiczn kosmogoni - poprawnie u ywa poj : politeizm, monoteizm - opowiada (streszcza) histori Hioba - podejmuje próby samodzielnego odczytania sensów czytanej opowie ci - formu uje w asne s dy i opinie, uzasadnia je - tworzy samodzielne wypowiedzi argumentacyjne (stawia tez i dobiera argumenty, odwo uj c si do czytanych tekstów) - czyta ze zrozumieniem eseistyczny tekst popularnonaukowy; wykorzystuje zawarte w nim informacje do interpretacji opowie ci biblijnej - ujmuje w asne refleksje na temat cierpienia i wiary oraz zwi zanych z nimi tekstów w wypowiedzi pisemnej - opisuje styl biblijny, wskazuj c jego charakterystyczne cechy i typowe rodki stylistyczne - wyja nia, jakim gatunkiem jest psalm biblijny - podaje podstawowe wiadomo ci o Ksi dze Psalmów (m.in. na temat jej autorstwa) - wymienia podstawowe rodzaje psalmów - rozpoznaje rodzaj wskazanego psalmu - interpretuje psalmy biblijne jako uniwersaln opowie o relacjach mi dzy cz owiekiem a Bogiem - okre la obraz Boga przedstawiony w psalmach, przywo uj c zastosowane rodki j zykowe (np. porównania, epitety, symbole) - odwo uj c si do wybranych fragmentów, wskazuje symboliczno j zyka psalmów - podaje najwa niejsze przek ady psalmów na j zyk polski Ksi ga Hioba A. widerkówna, [Tajemnica ludzkiego cierpienia] Ksi ga Psalmów Psalm 6, Psalm 144, inne wybrane psalmy w ró nych t umaczeniach (przypomnienie z 11 Ponadczasowe obrazy mi ci (1 g ) - czyta g no, z w ciw dykcj i intonacj fragmenty Pie ni nad Pie niami - swoimi s owami przedstawia ich temat, charakteryzuje uczestników dialogi - w czytanych fragmentach wskazuje cechy pie ni mi osnej - odczytuje religijny sens mi osnego dialogu - wskazuje charakterystyczne obrazy i symbole, odczytuje ich symboliczny sens (korzysta ze s owników i leksykonów) - wyja nia, dlaczego Pie nad Pie niami znalaz a si ród tekstów religijnych - przedstawia obraz mi ci ukazany w hymnie w. Paw a - w utworze w. Paw a wskazuje cechy gatunkowe hymnu - okre la, jaki obraz mi ci wy ania si z Biblii - przedstawia ró ne koncepcje mi ci obecne w kulturze europejskiej (np. mi kochanków, mi osierdzie, Pie nad Pie niami Hymn o mi ci z Pierwszego listu w. Paw a do Koryntian (przypomnienie lektury z
12 Przypowie ci biblijne (2-3 g) 13 Prorocy Starego Testamentu (1 g) 14 Apokalipsa, czyli ksi ga nadziei (1 g) chrze cija ska wspólnota), odwo uj c si do znanych sobie utworów literackich i filmów; konfrontuje je z biblijnym obrazem mi ci - streszcza (opowiada) wskazane przypowie ci - interpretuje przedstawione przypowie ci, odczytuj c ich warstw symboliczn - przedstawia przypowie (parabol ) jako gatunek literacki - przedstawia cechy przypowie ci biblijnych - we wskazanych fragmentach odnajduje charakterystyczne cechy stylu biblijnego (paralelne konstrukcje sk adniowe, rozpoczynanie zda od spójników, podzia na wersety, przestawny szyk zdania, charakterystyczne s ownictwo itd.) - krótko przedstawia kilku wybranych proroków Starego Testamentu - wyja nia znaczenia s ów: prorok, profeta, teofania - czyta fragmenty Ksi gi Izajasza, wskazuj c ich sensy dos owne i symboliczne - przedstawia (swoimi s owami) wizj Izajasza - wskazuje (na przyk adach), jaka by a rola proroków Starego Testamentu - wskazuje charakterystyczne cechy stylu i g ówne rodki stylistyczne j zyka Ksi gi Izajasza (np. paralelizmy sk adniowe) - czyta ze zrozumieniem tekst popularnonaukowy; znajduje w nim informacje potrzebne do zrozumienia ksi gi biblijnej - w czytanym tek cie popularnonaukowym znajduje tezy i argumentacj - wyja nia znaczenie s owa apokalipsa (objawienie, ods oni cie) - podaje podstawowe informacje na temat Apokalipsy w. Jana - wskazuje w niej cechy proroctwa - opowiada, jakie wydarzenia, wed ug Apokalipsy w. Jana, nast pi przy ko cu wiata - wymienia najwa niejsze symbole Apokalipsy i podaje ich znaczenia (np. Baranek, siedem piecz ci, czterej je cy, Bestia, Babilon) - wskazuje najwa niejsze cechy stylu Apokalipsy w. Jana (wizyjno, symboliczno, hiperbolizacja) - przedstawia apokalips jako biblijny gatunek literacki wybrane przypowie ci biblijne z Nowego Testamentu, np. - o mi osiernym Samarytaninie, - o synu marnotrawnym, - o k kolu, o siewcy - o pannach m drych i upich Malarstwo, np. Rembrandt, Powrót syna marnotrawnego Ksi ga Izajasza A. widerkówna, Prorocy Apokalipsa w. Jana grafika: A. Dürer, Czterej je cy Apokalipsy - przy pomocy nauczyciela interpretuje wiersz wspó czesny, okre laj c jego zasad kompozycyjn - wskazuje charakterystyczne rodki stylistyczne (zw aszcza z zakresu s ownictwa i sk adni) i okre la ich Cz. Mi osz, Piosenka o ko cu wiata
funkcje w wierszu - wyja nia, na czym polega szczególno wizji ko ca wiata w wierszu poety wspó czesnego - w czytanym utworze wskazuje nawi zania do Apokalipsy i okre la ich funkcj - okre la styl i nastrój wiersza 15 Biblia w naszej kulturze (synteza) (1 g) - opowiada (streszcza) wskazane przez nauczyciela opowie ci biblijne - lokalizuje najwa niejsze postacie, motywy i obrazy biblijne (np. wie a Babel, Arka Noego, Dziesi cioro Przykaza, Józef, Moj esz, walka Dawida z Goliatem, wi tynia Salomona, niewola babilo ska) - uzasadnia, dlaczego ka dy Europejczyk (niezale nie od wiatopogl du i wyznania) powinien pozna Bibli - interpretuje opowie ci biblijne, odczytuj c ich znaczenie paraboliczne (symboliczne) w kontek cie ca ej Biblii - na przyk adach fragmentów wskazuje charakterystyczne cechy stylu biblijnego - komentuje obecno motywów biblijnych w dzie ach pochodz cych z ró nych epok (np. w malarstwie lub w poezji wspó czesnej) - wskazuje przyk ady funkcjonowania toposów biblijnych w kulturze (np. wie a Babel) - w swoich wypowiedziach u ywa poprawnie poj : archetyp, topos - wskazuje wywodz ce si z Biblii zwi zki frazeologiczne obecne w naszym j zyku, wyja nia ich przeno ne znaczenie - wymienia pochodz ce z Biblii nazwy w asne, które w tradycji europejskiej utrwali y si jako rzeczowniki pospolite (np. sodoma i gomora, apokalipsa, judasz) - poprawnie u ywa biblizmów w zdaniach - odczytuje wiersz Herberta jako wyk adni znaczenia Biblii w yciu cz owieka fragmenty Biblii odnosz ce si do wybranych postaci i poj, np.: Józef, Jakub, wie a Babel, wi tynia Salomona, Jerozolima, Kain i Abel, Salomon, Dawid, Dekalog, Sodoma i Gomora, Kohelet i motyw vanitas (przypomnienie fragmentów i wiadomo ci z Z. Herbert, Ksi ka 16 Praca klasowa nr 1 wraz z popraw (3g) Formy sprawdzania wiedzy i umiej tno ci kartkówki zapowiedziane i niezapowiedziane, sprawdziany, testy wiedzowe, wypracowania klasowe, testy na rozumienie tekstu, dyktanda, odpowiedzi ustne.