KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, 29.5.2006 SG-Greffe (2006) D/202774 Pani Anna Streżyńska Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej ul. Kasprzaka 18/20 01-211 Warszawa Polska Fax: + 48 22 5349 253 Szanowna Pani, Dotyczy PL/2006/0379 - hurtowe zakańczanie połączeń głosowych w poszczególnych ruchomych sieciach telefonicznych w Polsce Uwagi przedstawione zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21/WE 1 I. PRZEBIEG POSTĘPOWANIA W dniu 28 kwietnia 2006 roku Komisja zarejestrowała pod numerem PL/2006/0379 notyfikację polskiego organu regulacyjnego, Urzędu Komunikacji Elektronicznej ( UKE ), dotyczącą hurtowego rynku zakańczania połączeń głosowych w poszczególnych ruchomych sieciach telefonicznych w Polsce. Konsultacje krajowe 2 toczą się równolegle z konsultacjami z Komisją oraz krajowymi organami regulacyjnymi w innych Państwach Członkowskich, prowadzonymi zgodnie z art. 7 dyrektywy ramowej; termin zakończenia obydwu konsultacji upływa w dniu 29 maja 2006 roku. W dniu 10 maja 2006 roku Komisja Europejska wystąpiła z formalnym zapytaniem do Prezesa UKE; odpowiedź została otrzymana w dniu 15 maja 2006 roku. Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy ramowej krajowe organy regulacyjne w innych Państwach Członkowskich oraz Komisja mogą przedstawić danemu krajowemu organowi regulacyjnemu swoje uwagi dotyczące notyfikowanego projektu decyzji. 1 Dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 roku w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej ( dyrektywa ramowa ), Dz. WE L 108, 24.4.2002, str. 33. 2 Zgodnie z art. 6 dyrektywy ramowej.
II. OPIS PROJEKTU DECYZJI II.1 Definicja rynku Notyfikowany projekt decyzji dotyczy hurtowego rynku zakańczania połączeń głosowych w poszczególnych ruchomych sieciach telefonicznych. Zgodnie z wymienionym w Zaleceniu Komisji Europejskiej w sprawie rynków właściwych ( Zalecenie ) 3 rynkiem 16 Prezes UKE stwierdza, że hurtowe zakańczanie połączeń głosowych przez operatorów sieci ruchomych ( MNO ), niezależnie od użytej do zakończenia połączenia technologii (tj. GSM, UMTS lub NMT 450i) oraz niezależnie od miejsca rozpoczęcia połączenia (sieć stacjonarna lub ruchoma) należy do właściwego rynku produktowego. Zakańczanie wiadomości tekstowych (SMS) lub innych usług transmisji danych jest wyłączone z rynku. Prezes UKE uważa, że usługa hurtowego zakańczania połączeń głosowych świadczona przez każdego z obecnych na rynku MNO stanowi odrębny rynek produktowy, zatem definiuje trzy 4 rynki właściwe: (1) hurtowe zakańczanie połączeń głosowych świadczone przez Polkomtel S.A., (2) hurtowe zakańczanie połączeń głosowych świadczone przez Polską Telefonię Cyfrową Sp. z o.o., (3) hurtowe zakańczanie połączeń głosowych świadczone przez Polską Telefonię Komórkową Centertel Sp. z o.o. W odniesieniu do geograficznego zakresu wymienionych wyżej rynków Prezes UKE uważa, że obszar każdej sieci ruchomej stanowi odrębny rynek właściwy. II. 2 Stwierdzenie znaczącej pozycji rynkowej Prezes UKE stwierdza, że każdy MNO powinien zostać wyznaczony przedsiębiorcą posiadającym znaczącą pozycję rynkową na odrębnym rynku zakańczania połączeń głosowych. Dochodząc do powyższego wniosku Prezes UKE wziął pod uwagę następujące kryteria: udział w rynku 5, kontrola nad trudną do powielenia infrastrukturą telekomunikacyjną, przewaga technologiczna, niski poziom równoważącej siły nabywczej, łatwy bądź uprzywilejowany dostęp przedsiębiorcy do rynków kapitałowych bądź zasobów finansowych, korzyści skali i zakresu, pionowa integracja przedsiębiorcy, rozwój sieci dystrybucji i sprzedaży, brak potencjalnej konkurencji oraz bariery wejścia na rynek. II.3. Obowiązki regulacyjne Prezes UKE zidentyfikował na rynku właściwym między innymi następujące problemy w rozwoju konkurencji: subsydiowanie skrośne, dyskryminację cenową oraz zawężanie 3 Zalecenie Komisji Europejskiej 2003/311/WE z dnia 11 lutego 2003 roku w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z dyrektywą ramową, Dz. WE L 114, 8.5.2003, str. 45. 4 P4, czwarty MNO, zamierza rozpocząć działalność przed końcem 2006 roku. 5 Każdy operator ma w sposób naturalny pozycję monopolistyczną w swojej sieci.
marginesu pomiędzy cenami hurtowymi i detalicznymi 6, jak również wygórowane ceny za zakańczanie połączeń. Prezes UKE proponuje nałożenie na operatorów o znaczącej pozycji rynkowej następujących obowiązków: (i) uwzględniania uzasadnionych wniosków o dostęp telekomunikacyjny, w tym użytkowanie elementów sieci oraz udogodnień towarzyszących, (ii) niedyskryminacji, polegający na równym traktowaniu operatorów łączności elektronicznej w zakresie dostępu telekomunikacyjnego, w tym oferowaniu usług oraz informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zależnymi, (iii) przejrzystości, polegający na publikacji informacji potrzebnych do przygotowania przez zainteresowanych operatorów wniosku o zapewnienie dostępu telekomunikacyjnego, (iv) kontroli cen. W ramach obowiązku kontroli cen wszyscy trzej operatorzy o znaczącej pozycji rynkowej będą obowiązani do wyznaczania stosownych opłat w oparciu o ponoszone koszty. W odpowiedzi na zapytanie Prezes UKE wyjaśnił, że może weryfikować poziom tych opłat przy użyciu porównania ze stawkami stosowanymi na innych rynkach 7 lub innych metod 8. Prezes UKE nie uważa, aby nałożenie obowiązku rozdzielności księgowej było uzasadnione biorąc pod uwagę fakt, że nie został nałożony obowiązek kalkulacji kosztów. 9 III. UWAGI Na podstawie notyfikacji oraz dodatkowych informacji przedłożonych przez Prezesa UKE Komisja przedstawia następujące uwagi: 1. Obowiązek kontroli cen Ceny za zakańczanie połączeń w sieciach ruchomych w Polsce należą do najwyższych w UE 10. Głównymi zidentyfikowanymi przez Prezesa UKE problemami w rozwoju konkurencji są wygórowane ceny, zawężanie marginesu pomiędzy cenami hurtowymi i 6 Z ang.: price squeeze. Prezes UKE wskazuje, że niektóre ceny detaliczne połączeń w tej samej sieci są niższe niż hurtowe ceny zakańczania połączeń, oraz że operatorzy sieci ruchomych stosują wyższe ceny za zakańczanie połączeń w stosunku do innych operatorów stacjonarnych niż wzajemnie między sobą oraz z operatorem zasiedziałym. 7 Prezes UKE stwierdził, że przy porównaniu z innymi rynkami weźmie pod uwagę strukturę rynku i odniesie się do państw bardziej zaawansowanych we wprowadzaniu prokonkurenycjnych rozwiązań, gdzie od długiego czasu działa efektywny, wystawiony na działanie konkurencji operator. Prezes UKE może na przykład odnieść się do państw obecnych w Unii Europejskiej przed dniem 1 maja 2004 roku lub do tych państw, które osiągnęły najlepsze efekty w zapewnieniu dostępu do danej usługi; zatem różne państwa członkowskie mogą zostać wybrane dla porównania opłat za różne formy dostępu telekomunikacyjnego. 8 Na przykład: cena detaliczna minus, model bottom-up lub metoda najlepszej bieżącej praktyki. 9 Prezes UKE twierdzi, że wdrożenie obowiązku kalkulacji kosztów jest procedurą długotrwałą i dlatego postanowił nałożyć wyżej opisany obowiązek kontroli cen. 10 Zgodnie z 11 Raportem implementacyjnym, w październiku 2005 roku średnia ważona cena zakańczania połączeń w sieciach ruchomych w Polsce wynosiła 16,59 eurocent/min., podczas gdy średnia dla UE25 wynosiła 12,64 eurocent/min., a średnia dla UE15-12,30 eurocent/min.
detalicznymi i strategie dyskryminacyjne, oraz subsydiowanie skrośne opłat detalicznych z hurtowymi cenami za zakańczanie połączeń. Komisja uważa, że zaproponowana przez Prezesa UKE regulacja cen nie jest dostatecznie sprecyzowana, aby efektywnie zapobiec zidentyfikowanym problemom. W szczególności, projekt decyzji nie wskazuje metody, na podstawie której ma zostać wprowadzony obowiązek orientacji kosztowej. Komisja zachęca UKE do nałożenia obowiązku kalkulacji kosztów, oraz do rozważenia, czy model zorientowanych przyszłościowo długookresowych kosztów przyrostowych (ang.: FL LRIC) nie byłby najbardziej odpowiednim modelem kalkulacji kosztów (szczególnie z punktu widzenia taryf oraz potencjalnych nadmiernych kosztów i nieefektywności operatorów sieci ruchomych), a także do określenia takiego modelu w ostatecznie podjętej decyzji. Jeśli kosztowa orientacja cen nastąpi dopiero po upływie pewnego czasu, opóźnienie nie może być nieracjonalnie długie. Ponadto, w takim przypadku Prezes UKE powinien przewidzieć, jak ceny za zakańczanie połączeń będą zmniejszane już w okresie przejściowym, tak, aby efektywnie zaradzić problemom zidentyfikowanym na rynku. Jeśli Prezes UKE zdecyduje się na nałożenie podczas okresu przejściowego regulacji cen opartej na porównaniu z innymi krajami, powinien starannie wybrać obiektywne kryteria i uzasadnić powody dla których uważa, że rynek(-nki) właściwy(-e) w tych krajach stanowią, na podstawie tych kryteriów, najbardziej odpowiednią podstawę porównawczą, biorąc pod uwagę różnice pomiędzy warunkami panującymi na rynku(-ach) właściwym(-ych) w porównywanych państwach i na rynku krajowym. Ponadto, w obecnych warunkach świadczenia usług zakańczania połączeń w sieciach ruchomych tylko tam, gdzie ceny za te usługi zostały ustalone na podstawie stosownego modelu kalkulacji kosztów i właściwych danych rachunku kosztów, odzwierciedlając orientację kosztową, ceny takie mogą być uznane za stosowne do tego, aby służyć jako podstawa porównawcza. 2. Przejrzystość Komisja zachęca Prezesa UKE do włączenia w zakres obowiązku przejrzystości zobowiązania do publikacji oferty ramowej. Brak takiej oferty może powodować, że negocjacje o połączeniu sieci będą zbyt przedłużone i powstaną liczne spory, co sprawi, iż nałożony obowiązek zapewnienia dostępu okaże się mniej skuteczny. 3. Brak nałożenia obowiązku rozdzielności księgowej Komisja uważa, że nałożenie obowiązku rozdzielności księgowej jest potrzebne jako właściwe uzupełnienie innych zaproponowanych obowiązków. Jedynie obowiązek rozdzielności księgowej pozwoli na uwidocznienie wewnętrznych transferów i umożliwi Prezesowi UKE kontrolę realizacji obowiązku niedyskryminacji 11. Należy także wspomnieć, że zgodnie ze stanowiskiem ERG 12 w sprawie środków zaradczych obowiązek, zgodnie z którym opłata za zakańczanie połączeń jest 11 Punkt 19 dyrektywy 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 roku w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz połączeń międzysieciowych ( dyrektywa o dostępie). 12 Wspólne stanowisko ERG ERG(03)30 z dnia 2 kwietnia 2004 roku w sprawie podejścia do właściwych środków zaradczych w nowych ramach regulacyjnych.
bezpośrednio określona jako cena zorientowana kosztowo, powinien być uzupełniony obowiązkiem prowadzenia rozdzielności księgowej. 4. Wejście na rynek nowych podmiotów Komisja zachęca UKE do przeprowadzenia analizy rynku zakańczania połączeń głosowych w indywidualnych ruchomych sieciach telefonicznych nowych MNO 13, gdy rozpoczną oni działalność, oraz do notyfikowania wyników takiej analizy zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy ramowej. Zgodnie z art. 7 ust. 5 dyrektywy ramowej Prezes UKE powinien zwrócić szczególną uwagę na opinie innych krajowych organów regulacyjnych oraz Komisji, i będzie mógł przyjąć projektowaną decyzję oraz, w przypadku jej przyjęcia, powinien powiadomić o niej Komisję. Stanowisko Komisji wobec tej konkretnej notyfikacji nie przesądza o stanowisku, jakie może ona zająć wobec innych notyfikowanych projektowanych środków. Zgodnie z punktem 12 Zalecenia 2003/561/WE 14 Komisja opublikuje ten dokument na swojej stronie internetowej. Zdaniem Komisji nie zawiera on informacji poufnych. W przypadku, gdyby w opinii Prezesa UKE zgodnie z wymogami prawa wspólnotowego i krajowego dotyczącymi tajemnicy przedsiębiorcy dokument ten zawierał informacje poufne, które powinny być usunięte przed publikacją, należy powiadomić o tym Komisję w ciągu trzech dni roboczych po otrzymaniu niniejszego dokumentu 15. Wniosek taki powinien zostać uzasadniony. Z poważaniem, w imieniu Komisji, Philip Lowe Dyrektor Generalny 13 Podobnie jak wirtualni operatorzy sieci komórkowych w przypadku, gdy mogą oni kontrolować zakańczanie połączeń w sieci, w których działają. 14 Zalecenie Komisji 2003/561/WE z dnia 23 czerwca 2003 roku w sprawie notyfikacji, terminów oraz konsultacji przewidzianych w art. 7 dyrektywy 2002/21/WE, Dz. WE L 190, 30.7.2003, str. 13. 15 Wniosek powinien zostać przesłany na adres: INFSO-COMP-ARTICLE7@cec.eu.int lub fax: +32.2.298.87.82.