ZALECENIE KOMISJI. z dnia r.

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. C(2012) 5913 final ZALECENIE KOMISJI z dnia r. wydane zgodnie z art. 7a dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywy ramowej) w sprawie PL/2012/1311: Rynek hurtowych usług dostępu szerokopasmowego w Polsce (Jedynie tekst w języku polskim jest autentyczny) PL PL

2 ZALECENIE KOMISJI z dnia r. wydane zgodnie z art. 7a dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywy ramowej) w sprawie PL/2012/1311: Rynek hurtowych usług dostępu szerokopasmowego w Polsce (Jedynie tekst w języku polskim jest autentyczny) KOMISJA EUROPEJSKA, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114, uwzględniając dyrektywę 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) 1, w szczególności jej art. 7a, po wezwaniu zainteresowanych stron do przedstawienia uwag zgodnie z przywołanym wyżej artykułem 2 i uwzględniając otrzymane odpowiedzi, uwzględniając opinię Organu Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej (BEREC) 3, a także mając na uwadze, co następuje: 1. PROCEDURA 1) Od dnia 1 lutego 2012 r. do 2 marca 2012 r. polski krajowy organ regulacyjny Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (Prezes UKE) prowadził konsultacje krajowe 4 dotyczące trzeciego przeglądu rynku hurtowych usług dostępu szerokopasmowego 5 w Polsce. 2) W dniu 26 marca 2012 r. do Komisji wpłynęło powiadomienie dotyczące przeglądu wspomnianego wyżej rynku Dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (Dz.U. L 108 z , s. 33), zmieniona dyrektywą 2009/140/WE (Dz.U. L 337 z , s. 37) i rozporządzeniem (WE) nr 544/2009 (Dz.U. L 167 z , s. 12). Ogłoszenie opublikowane na stronie: c12c-4c73-8c3e-6b4ca7d61080/pl_1311_web_notice_for_3rd_parties.pdf Opinia BEREC z dnia 7 czerwca 2012 r., BoR(12)66, opublikowana w wersji elektronicznej na stronie Zgodnie z art. 6 dyrektywy ramowej. Rynek ten odpowiada rynkowi nr 5 w zaleceniu Komisji 2007/879/WE w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z dyrektywą 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (zalecenie) (Dz.U. L 344 z , s. 65). PL 2 PL

3 3) W dniu 2 kwietnia 2012 r. Komisja zwróciła się do Prezesa UKE z prośbą o udzielenie informacji 6 i w dniu 5 kwietnia 2012 r. otrzymała odpowiedź. 4) W dniu 26 kwietnia 2012 r. na podstawie art. 7a ust. 1 dyrektywy ramowej Komisja poinformowała odpowiednio Prezesa UKE i BEREC dlaczego uznaje, że projektowany środek stanowiłby przeszkodę dla tworzenia jednolitego rynku oraz że żywi poważne wątpliwości co do zgodności tego środka z prawem unijnym (pismo w sprawie poważnych wątpliwości). 5) Komisja otrzymała pięć uwag od osób trzecich 7. 6) W dniu 7 czerwca 2012 r. do Komisji wpłynęła opinia BEREC 8. 7) W dniu 26 czerwca 2012 r. odbyło się spotkanie z udziałem Prezesa UKE, BEREC i Komisji, które miało na celu dokonanie wyboru najwłaściwszego i najskuteczniejszego środka 9, odnoszącego się do poważnych wątpliwości Komisji. 2. OPIS PROJEKTOWANEGO ŚRODKA 2.1. Wcześniejsze zgłoszenia 8) Pierwszy przegląd rynku hurtowych usług dostępu szerokopasmowego zgłoszono Komisji w 2006 r. W tym samym roku Komisja dokonała również jego oceny 10. Prezes UKE określił jeden krajowy rynek hurtowych usług dostępu szerokopasmowego, wyznaczył Telekomunikację Polską S.A. (TP) jako operatora o znaczącej pozycji rynkowej i wprowadził pakiet środków naprawczych. Jeśli chodzi o kontrolę cen, TP zobowiązana została do wprowadzenia modelu zorientowanych przyszłościowo długookresowych kosztów przyrostowych ( FL LRIC ) oraz do ustanawiania cen za dostęp w oparciu o ponoszone koszty. Do chwili zatwierdzenia kalkulacji przez niezależnego audytora Prezes UKE zamierzał kontrolować ceny za dostęp naliczane przez TP w oparciu o metodę cena detaliczna minus. 9) Komisja zwróciła się do Prezesa UKE o to, aby w ostatecznie przyjętym środku szczegółowo określił środek naprawczy dotyczący dostępu, w tym produkty objęte ofertą ramową oraz obowiązki rozdzielności księgowej i naliczania cen zorientowanych kosztowo. 10) Drugi przegląd przedmiotowego rynku zgłoszono Komisji w 2011 r. W tym samym roku Komisja dokonała również jego oceny 11. Prezes UKE określił wówczas rynek obejmujący prawie całe terytorium Polski, z wyjątkiem 20 gmin, w przypadku których Prezes UKE uznał, że na ich terenie panuje konkurencja. Ponadto Prezes UKE wprowadził zróżnicowanie środków naprawczych w odniesieniu do trzech grup gmin zależnie od presji konkurencji, której poddana była TP. Komisja przekazała uwagi na temat wyłączenia z definicji rynku gmin, na terenie których rzekomo panowała konkurencja, i zwróciła się do Prezesa UKE z prośbą o oparcie swojego przyszłego zgłoszenia projektowanych środków dotyczących tych 20 gmin na dokładnej analizie wszelkich istotnych czynników o charakterze zarówno Zgodnie z art. 5 ust. 2 dyrektywy ramowej. Zgodnie z art. 7a ust. 2 dyrektywy ramowej. Zgodnie z art. 7a ust. 3 dyrektywy ramowej. Zgodnie z art. 7a ust. 4 dyrektywy ramowej. PL/2006/0472, SG-Greffe (2006) D/ PL/2011/1184, SG-Greffe (2011) D/4675. PL 3 PL

4 strukturalnym (w szczególności udziałów w rynku i ich zmian w czasie oraz barier wejścia na rynek), jak i behawioralnym (w szczególności różnic cen, funkcji produktów i usług oraz strategii marketingowych). 11) Komisja przedstawiła także uwagi dotyczące warunków geograficznego zróżnicowania środków naprawczych, jak również na temat proponowanego nienakładania środka kontroli cen w niektórych gminach (tzw. gminach Grupy 2, w których znacząca pozycja rynkowa TP jest mniej wyraźna) Zgłoszony projektowany środek Definicja rynku 12) Podobnie jak w przypadku drugiego przeglądu rynku (z 2011 r.) Prezes UKE uważa, że na poziomie detalicznym rynek usług dostępu szerokopasmowego obejmuje zapewnianie szerokopasmowego dostępu do internetu z wykorzystaniem następujących technologii: sieć miedziana, światłowodowy szerokopasmowy system telekomunikacyjny (FTTx), kabel koncentryczny, LAN-Ethernet i łącza dzierżawione. Dostęp za pośrednictwem sieci bezprzewodowych (WiMax, CDMA, FWA i technologie satelitarne), bezprzewodowych lokalnych sieci dostępu (WLAN) oraz sieci telefonii ruchomej (GSM/UMTS/LTE) jest wyłączony z właściwego rynku ze względu na ich techniczne ograniczenia, ograniczony zasięg na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niezdolność do zapewnienia stałej i gwarantowanej jakości usług porównywalnej z jakością infrastruktury opartej na sieci stacjonarnej. 13) Prezes UKE proponuje uwzględnienie we właściwym rynku hurtowych usług dostępu szerokopasmowego opartego na technologiach xdsl oraz FTTx. Prezes UKE wyłącza z zakresu właściwego rynku dostęp za pośrednictwem sieci telewizji kablowej 12, sieci LAN Ethernet 13 oraz sieci bezprzewodowych i sieci telefonii ruchomej (tj. WiMax, GSM/UMTS/CDMA/LTE, WLAN i bezprzewodowy dostęp za pośrednictwem transmisji radiowej). 14) Prezes UKE uważa, że zakres geograficzny rynku obejmuje cały kraj Ustalenia dotyczące znaczącej pozycji rynkowej 15) Prezes UKE proponuje wyznaczyć TP jako operatora o znaczącej pozycji rynkowej na właściwym rynku hurtowym. TP jest jedynym dostawcą i posiada 100- procentowy udział w rynku Podobnie jak dotychczas Prezes UKE wyłącza sieci telewizji kablowej z rynku produktów na poziomie hurtowym. Prezes UKE stwierdza, że istnieją znaczące bariery dla przejścia z hurtowej usługi dostępu do strumienia bitów na sieci telewizji kablowej, które sprawiają, że tego rodzaju zmiana jest nieopłacalna. Prezes UKE uważa, że chociaż istnieje teoretyczna możliwość dostępu do sieci kablowych na poziomie hurtowym, to istnieją w tym przypadku istotne ograniczenia techniczne i koszty wdrożenia takiego rozwiązania są wysokie. Prezes UKE stwierdza, że brak jest potencjalnego zainteresowania operatorów alternatywnych tego rodzaju ofertą hurtową, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że zainwestowali już oni w hurtowe usługi dostępu szerokopasmowego (WBA) oferowane przez TP. Prezes UKE wyjaśnia, że dostosowanie istniejących warstw przesyłowych sieci Ethernet do postaci, która umożliwiłaby współdzielenie dostępu, wymagałoby dużych inwestycji, byłoby nieekonomiczne ze względu na znaczne koszty ponoszone w celu dojścia do łącza i objęłoby dostępem stosunkowo niewielką liczbę klientów. TP jest jedynym podmiotem zapewniającym w Polsce hurtowe usługi dostępu szerokopasmowego. Inni operatorzy infrastruktury (np. operatorzy LLU) w chwili obecnej nie oferują stronom trzecim hurtowych usług dostępu szerokopasmowego, gdyż wykorzystują swoją infrastrukturę do obsługi abonentów końcowych w ramach działalności prowadzonej przez działy sprzedaży detalicznej. PL 4 PL

5 16) Prezes UKE stwierdza, że TP posiada znaczącą pozycję rynkową na całym terytorium Polski, jednakże pozycja rynkowa TP różni się w dwóch grupach gmin 15 (Grupie 1 i Grupie 2). W gminach należących do Grupy 1 16 TP jest ograniczona w swoich działaniach na poziomie hurtowym ze względu na istnienie pośredniej presji konkurencyjnej ze strony sieci kablowych i alternatywnych operatorów na poziomie detalicznym. W gminach Grupy 2 TP zachowuje silną pozycję na rynku hurtowym, a presja konkurencyjna na poziomie detalicznym jest bardzo ograniczona Regulacyjne środki naprawcze 17) Prezes UKE proponuje rozwiązanie problemu polegającego na różnych poziomach presji konkurencyjnej w dwóch różnych grupach gmin przez zróżnicowanie środków naprawczych stosowanych w ramach krajowego rynku hurtowych usług dostępu szerokopasmowego. Grupa 1 (gminy: Warszawa, Toruń, Wrocław, Lublin): obowiązek zapewnienia dostępu do sieci; oraz obowiązek niedyskryminacji. Grupa 2 (gminy na pozostałym terytorium Polski): obowiązek zapewnienia dostępu do sieci; obowiązek niedyskryminacji; obowiązek przejrzystości (z wyłączeniem FTTH); obowiązek rozdzielności księgowej (z wyłączeniem FTTH); obowiązek stosowania zasady orientacji kosztowej opartej na zorientowanych przyszłościowo długookresowych kosztach przyrostowych (FL LRIC) (z wyłączeniem FTTH). 18) W ramach obowiązków niedyskryminacji i przejrzystości TP będzie między innymi zobowiązana oferować usługi oparte na sieci miedzianej na tych samych warunkach (w odniesieniu do cen, ilości, jakości i dostępnych informacji) zarówno operatorom alternatywnym, jak i działowi sprzedaży detalicznej TP. TP będzie mieć ponadto obowiązek zapobiegania wymianie informacji pomiędzy pracownikami części hurtowej a pracownikami sieci sprzedaży detalicznej TP oraz wprowadzenia w życie kodeksu dobrych praktyk skierowanego do jej pracowników, określającego zasady zapewnienia niedyskryminującego dostępu do sieci TP. TP będzie zobowiązana do stosowania kluczowych wskaźników efektywności (wskaźników KPI, z ang. key performance indicators) 17, obliczanych odrębnie dla działu sprzedaży detalicznej TP oraz dla operatorów alternatywnych Opisując projektowany środek, Prezes UKE uzasadnia bardziej szczegółowo wybór jednostek administracyjnych (gmin), a nie schematu sieci TP (obszary MDF) jako podstawy oceny znaczącej pozycji rynkowej, powołując się na dostępność i wiarygodność danych, jak również możliwość uwzględnienia w szczególności sieci kablowych. Odpowiadających czterem obszarom gminnym czterech dużych polskich miast (Wrocław, Toruń, Lublin, Warszawa). W odniesieniu do obszarów Grupy 2 (ze względu na dodatkowe obowiązki w zakresie przejrzystości) wskaźniki KPI powinny być publikowane na oficjalnej stronie internetowej TP co kwartał. Powinny być one również dostępne dla operatorów korzystających z hurtowych usług TP. Prezes UKE nie wprowadził obowiązku publikowania wskaźników KPI w odniesieniu do obszarów Grupy 1. PL 5 PL

6 19) W odniesieniu do sieci dostępu nowej generacji (NGA) w oparciu o światłowód do domu (FTTH) Prezes UKE proponuje nałożyć tylko obowiązki zapewnienia dostępu i niedyskryminacji 18 na całym terytorium Polski. 20) Jeśli chodzi o brak nałożenia obowiązku stosowania zasady orientacji kosztowej w odniesieniu do dostępu do sieci FTTH, Prezes UKE argumentuje, że do chwili obecnej TP nie zbudowała żadnych linii FTTH, w związku z czym głównym zidentyfikowanym problemem w zakresie konkurencji jest brak inwestycji. Według Prezesa UKE pełna regulacja przyszłych (nieistniejących jeszcze) sieci FTTH, a w szczególności stosowanie zasady orientacji kosztowej, byłaby sprzeczna z zasadami adekwatności i proporcjonalności środków naprawczych w stosunku do zidentyfikowanych problemów w zakresie konkurencji. Prezes UKE uważa, że środki naprawcze nałożone na podmiot(y) rynkowy(-e) nie powinny stwarzać barier dla inwestycji oraz niepotrzebnych obciążeń. 21) Ponadto Prezes UKE uważa, że wdrażane obecnie mechanizmy niedyskryminacji, a w szczególności porozumienie TP UKE 19 i transpozycja warunków tego porozumienia do obecnie przedłożonego projektowanego środka, zapewnią równorzędny dostęp nie tylko do sieci miedzianej, ale w najbliższej przyszłości również do sieci FTTH. Prezes UKE uważa, że dzięki publikowaniu wskaźników KPI i stosowaniu obowiązującego testu zawężenia marży będzie w stanie skutecznie monitorować zmiany cen dostępu do sieci dostępu nowej generacji na rynku nr POWAŻNE WĄTPLIWOŚCI WYRAŻONE PRZEZ KOMISJĘ W MOMENCIE WSZCZYNANIA POSTĘPOWANIA NA MOCY ART. 7a 22) Komisja zgłosiła poważne wątpliwości odnośnie do zgodności projektowanego środka z prawem Unii Europejskiej i przedstawiła powody, dla których uważa, że projektowany środek stworzy barierę dla tworzenia jednolitego rynku. 23) Komisja zgodziła się z definicją rynku przedstawioną przez Prezesa UKE i z ustaleniami dotyczącymi znaczącej pozycji rynkowej, a także ze wskazaniem problemów w zakresie konkurencyjności obejmujących między innymi ryzyko ustalania nadmiernie wysokich cen oraz zawężania marży. 24) Komisja odnotowała, że Prezes UKE nie proponuje wprowadzenia obowiązku orientacji kosztowej w odniesieniu do infrastruktury FTTH. Prezes UKE podkreślił w związku z tym wczesny etap rozwoju produktów opartych na sieci światłowodowej oraz potrzebę wspierania inwestycji. Ponadto zdaniem Prezesa UKE zaproponowane środki (w tym także istniejące porozumienie między TP i UKE) są wystarczającą gwarancją równorzędnego dostępu i dlatego uzasadniają odstąpienie od nałożenia obowiązku orientacji kosztowej Zgodność z prawem UE W odniesieniu do linii FTTH na całym terytorium Polski, a także w odniesieniu do całej infrastruktury na obszarach Grupy 1, Prezes UKE nie proponuje nałożenia na TP obowiązku publikowania wskaźników KPI (ani nawet ich udostępnienia na wniosek operatorów alternatywnych). Porozumienie między UKE a TP SA podpisane w dniu 22 października 2009 r. Porozumienie to jest zbiorem przyjętych dobrowolnie i nieobligatoryjnych zobowiązań TP SA dotyczących przestrzegania obowiązków regulacyjnych. Porozumienie przewiduje również, że TP SA nie będzie obniżać cen hurtowych przez okres trzech lat (do dnia 31 grudnia 2012 r.), co doprowadzi do opłat przewyższających ponoszone koszty. Okres obowiązywania porozumienia został przedłużony i wygaśnie ono w dniu 31 marca 2013 r. PL 6 PL

7 Brak wystarczających dowodów potwierdzających zasadność nienakładania obowiązku stosowania zasady orientacji kosztowej w przypadku infrastruktury FTTH Zgodność z art. 8 ust. 4 dyrektywy o dostępie w związku z art. 8 oraz art. 16 ust. 4 dyrektywy ramowej 25) Komisja odwołała się do art. 8 ust. 4 dyrektywy o dostępie 20, który wymaga od krajowego organu regulacyjnego nakładania środków w oparciu o charakter stwierdzonego problemu i który wymaga, by środki te były proporcjonalne i uzasadnione w świetle celów określonych w art. 8 dyrektywy ramowej. Komisja odwołała się także do art. 16 ust. 4 dyrektywy ramowej, w którym zobowiązano krajowe organy regulacyjne do nakładania na operatorów o znaczącej pozycji rynkowej odpowiednich wymogów regulacyjnych. 26) Ponadto Komisja podkreśliła, że krajowe organy regulacyjne powinny przyczyniać się do rozwoju jednolitego rynku współpracując w sposób transparentny między sobą, z Komisją i z BEREC w celu zapewnienia nie tylko rozwoju spójnej praktyki regulacyjnej, ale także konsekwentnego wdrażania dyrektywy ramowej oraz dyrektyw szczegółowych (tworzących wspólnie ramy regulacyjne). 27) W tym względzie Komisja przypomina, że może wydawać zalecenia 21 w sprawie zharmonizowanego stosowania ram regulacyjnych w celu przyśpieszenia realizacji celów określonych w art. 8 dyrektywy ramowej. Prawo to przysługuje Komisji zwłaszcza w sytuacji, gdy stwierdzi ona, że rozbieżności w sposobie realizacji przez krajowe organy regulacyjne ich zadań regulacyjnych wynikających z ram regulacyjnych mogą utrudniać tworzenie rynku wewnętrznego. W tym kontekście Komisja, w celu zapewnienia prawidłowej i spójnej interpretacji oraz prawidłowego i spójnego stosowania odnośnych przepisów ram regulacyjnych na terenie UE, przyjęła zalecenie w sprawie regulowanego dostępu do sieci dostępu nowej generacji (zalecenie w sprawie sieci NGA) 22, formułując w nim spójne podejście, którym krajowe organy regulacyjne powinny się kierować prowadząc regulację rynku hurtowego dostępu do infrastruktury sieciowej (rynek 4) i rynku hurtowych usług dostępu szerokopasmowego (rynek 5). 28) W tym celu Komisja zaleciła, aby krajowe organy regulacyjne w przypadku stwierdzenia obecności operatora o znaczącej pozycji rynkowej na rynku 5 zapewniły utrzymanie środków naprawczych dotyczących dostępu lub ich zmianę 23. Ponadto krajowe organy regulacyjne powinny, co do zasady, nakładać obowiązek stosowania zasady orientacji kosztowej w przypadku hurtowych usług dostępu szerokopasmowego 24, chyba że podział funkcjonalny lub inne formy podziału okazały się skuteczne w zapewnieniu równoważności dostępu 25. Jeśli krajowe organy regulacyjne uznają, że na danym obszarze geograficznym zapewniono Dyrektywa 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń (dyrektywa o dostępie), Dz.U. L 108 z , s. 7. Zgodnie z art. 19 dyrektywy ramowej. Zalecenie Komisji 2010/572/UE w sprawie regulowanego dostępu do sieci dostępu nowej generacji (NGA), Dz.U. L 251 z , s. 35 (zalecenie w sprawie sieci NGA). Punkt 31 zalecenia w sprawie sieci NGA. Punkt 35 zalecenia w sprawie sieci NGA. Punkt 36 zalecenia w sprawie sieci NGA. PL 7 PL

8 skuteczny dostęp do uwolnionych światłowodowych pętli abonenckich sieci operatora o znaczącej pozycji rynkowej oraz że taki dostęp prawdopodobnie przyczyni się do stworzenia skutecznej konkurencji na rynku niższego szczebla, organy te mogą również rozważyć zniesienie obowiązku zapewnienia hurtowej usługi dostępu do strumienia bitów na odnośnym obszarze ) Chociaż Komisja zdaje sobie sprawę, że krajowe organy regulacyjne posiadają pewien margines swobody, który pozwala im uwzględniać sytuację krajową, to podkreśla, że wszelkie rozwiązania alternatywne muszą być należycie uzasadnione w celu wykazania, że są one w pełni zgodne z celami polityki i zasadami regulacyjnymi wynikającymi z ram regulacyjnych. Takie alternatywne rozwiązanie musiałoby w szczególności uwzględniać specyfikę poszczególnych rynków podlegających regulacji i być właściwe w świetle celów polityki i zasad regulacyjnych określonych w art. 8 dyrektywy ramowej. 30) W swojej decyzji o otwarciu II etapu postępowania Komisja podkreśliła, że ramy regulacyjne nie przewidują wakacji regulacyjnych (tj. odstąpienia od regulacji) jako środka służącego pobudzeniu inwestycji w infrastrukturę sieciową w przypadku uznania prowadzącego inwestycję operatora za podmiot o znaczącej pozycji rynkowej. Jednocześnie art. 13 ust. 1 dyrektywy o dostępie stanowi, że [ ] w celu zachęcenia operatorów do inwestowania, w tym również w sieci nowej generacji, krajowe organy regulacyjne biorą pod uwagę dokonane przez operatora inwestycje oraz umożliwiają mu uzyskanie zwrotu stosownej części zainwestowanego kapitału, uwzględniając wszelkie ryzyko typowe dla konkretnego nowego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Zatem zasada orientacji kosztowej nie wyklucza tworzenia zachęt dla operatora zasiedziałego do podejmowania potencjalnie ryzykownych inwestycji w przyszłe sieci NGA. W swoim zaleceniu w sprawie sieci NGA Komisja wskazała mechanizmy, które mają na celu zapewnienie zachęt do inwestowania, przy jednoczesnym utrzymaniu zasady zorientowanego kosztowo dostępu (takie jak na przykład dopuszczenie stosownych premii za ryzyko przy ustalaniu ceny zorientowanej kosztowo). 31) Ponadto Komisja wyraziła poważne wątpliwości, co do wystarczającego zakresu środka proponowanego przez Prezesa UKE w celu zapewnienia wszystkim operatorom równorzędności dostępu do światłowodowych usług dostępu do strumienia bitów oferowanych przez TP. 32) W tym względzie Komisja odnotowała, że porozumienie TP UKE nie ma prawnie wiążącego charakteru i może być wyłącznie uznane za dobrowolne zobowiązanie TP. Ponadto samo porozumienie jest ograniczone w czasie i wygasa już w marcu 2013 r., czyli długo przed końcem bieżącego trzyletniego okresu przeglądu rynku. 33) Chociaż wydaje się, że porozumienie przyczyniło się do ściślejszego przestrzegania przez TP nałożonych nań obowiązków, Komisja ma powody, aby uznać, że porozumienie nie zapewniło w pełni niedyskryminacyjnego dostępu do sieci TP. Niewystarczające mechanizmy monitorowania obowiązku niedyskryminacji w odniesieniu do linii FTTH Zgodność z art. 8 ust. 5 lit. d) dyrektywy ramowej w związku z art. 10 ust. 2 dyrektywy o dostępie oraz art. 16 ust. 4 dyrektywy ramowej 26 Punkt 37 zalecenia w sprawie sieci NGA. PL 8 PL

9 34) Komisja wyraziła poważne wątpliwości odnośnie do zakresu zobowiązań niedyskryminacyjnych nałożonych na mocy zgłoszonego projektu decyzji. W szczególności Komisja żywi poważne wątpliwości, czy zostanie w pełni zagwarantowane osiągnięcie efektów przewidzianych w porozumieniu. 35) W tym względzie Komisja odnotowała, że zasadnicze elementy porozumienia nie zostały transponowane do zgłoszonego projektu decyzji ) Komisja zwraca w szczególności uwagę na fakt, że projekt decyzji przewiduje jedynie bardzo ogólny obowiązek wykorzystywania i stosowania kluczowych wskaźników efektywności, które nie zostały jeszcze zdefiniowane przez TP; w wyniku realizacji porozumienia opracowano natomiast szczegółowy wykaz bardzo konkretnych KPI. Mechanizm monitorowania KPI został opracowany przez Prezesa UKE w odniesieniu do usług dostępu bazujących na technologii miedzianej i opiera się na dwóch filarach, które stanowią, odpowiednio: (i) szczegółowo określony obowiązek niedyskryminacji oraz (ii) obowiązek przejrzystości, w oparciu o który podmioty ubiegające się o dostęp byłyby w stanie monitorować i wykrywać wszelkie dyskryminacyjne praktyki TP (korzystając z faktu, że istnieje wymóg publikacji KPI oraz dokonując stosownej analizy tych wskaźników). Zgłoszony projekt decyzji nie przewiduje już jednak transpozycji postanowień wspomnianego porozumienia dotyczących kontroli TP pod kątem wywiązywania się ze spoczywających na tej spółce obowiązków. Ponadto Komisja odnotowała, że TP nie będzie zobowiązana do publikowania lub udostępniania na wniosek operatorów alternatywnych wyników pomiarów KPI dla sieci FTTH na całym terytorium Polski. TP nie będzie również zobowiązana do udostępniania jakichkolwiek informacji dotyczących cen i warunków świadczenia usługi dostępu do swojej sieci FTTH. Ograniczy to w znacznym stopniu zdolność monitorowania przez osoby trzecie oraz stwierdzenia przez nie potencjalnych przejawów dyskryminacji w odniesieniu do świadczenia usług hurtowych. 37) Ponadto Komisja odnotowała, że brak nałożenia obowiązku rozdzielności księgowej w odniesieniu do sieci FTTH poważnie ograniczy zdolność Prezesa UKE do przeprowadzania testu zawężania marży między hurtowymi i detalicznymi ofertami TP. Prezes UKE nie będzie dysponować żadnymi wiarygodnymi (zweryfikowanymi) informacjami na temat kosztów TP w segmencie hurtowym i detalicznym. 38) W związku z powyższym wydaje się, że w tym konkretnym przypadku projektowany środek przedłożony przez Prezesa UKE nie jest zgodny z prawem UE, w szczególności z celami polityki i zasadami regulacyjnymi określonymi w art. 8 i art. 16 ust. 4 dyrektywy ramowej w związku z art. 10 ust. 2 dyrektywy o dostępie Tworzenie barier dla rynku wewnętrznego 39) Ponadto Komisja uważa, że przedłożony projekt decyzji Prezesa UKE stworzy przeszkody dla rozwoju rynku wewnętrznego. Ceny hurtowych usług dostępu do 27 Prezes UKE twierdzi, że te zobowiązania nie mogą zostać nałożone na TP z uwagi na to, iż stanowiłoby to funkcjonalny podział tej spółki. Komisja odnotowuje jednak, że samo porozumienie nie oznacza funkcjonalnego podziału TP. Istniejący w Polsce model charakteryzuje się akceptacją dobrowolnych zobowiązań bez ustanowienia, w drodze bezpośredniej interwencji regulacyjnej, wydzielonej jednostki gospodarczej, która oferowałaby produkty dostępu także samemu operatorowi zasiedziałemu, i dlatego nie można tego uznać za podział funkcjonalny. Celem tych rozwiązań wydaje się zapewnienie lepszego wypełniania obowiązków przez podmiot o silnej pozycji rynkowej w drodze przyjmowania przez niego zobowiązań, bez nakładania dość agresywnego środka naprawczego w postaci podziału funkcjonalnego. PL 9 PL

10 sieci szerokopasmowych oraz jedynie częściowe egzekwowanie obowiązku niedyskryminacji (w szczególności wynikającego z niego wymogu monitorowania) stanowią czynniki mające istotny wpływ na działających lub potencjalnych operatorów stanowiących konkurencję z innych państw członkowskich, którzy zamierzają świadczyć usługi w Polsce. 40) Pomimo starań Prezesa UKE mających na celu nałożenie obowiązku niedyskryminacji, który imitowałby podział funkcjonalny, Komisja jest zdania, że niepełne wdrożenie odpowiednich postanowień porozumienia TP UKE prowadzi do sytuacji, w której wykrycie niezwiązanych z cenami praktyk dyskryminacyjnych może być trudne w sytuacji gdy wysokość opłat za dostęp byłaby swobodnie ustalona przez operatora zasiedziałego. 41) W związku z powyższym Komisja uznała, że bez zorientowanego kosztowo dostępu do przyszłej infrastruktury FTTH należącej do TP i bez wystarczających środków ochrony konkurencji decyzje podejmowane przez TP w odniesieniu do cen wysokiej jakości dostępu szerokopasmowego mogą oddziaływać negatywnie na zdolność oferowania przez operatorów alternatywnych klientom (biznesowym) ogólnoeuropejskich usług telekomunikacyjnych i innych usług transgranicznych Wnioski w kwestii poważnych wątpliwości 42) Komisja doszła do wniosku, że zgłoszenie Prezesa UKE nie zawiera wystarczającego uzasadnienia spełnienia przez podejście zaproponowane w odniesieniu do wskazanego rynku celów polityki i zasad regulacji zawartych w art. 8 dyrektywy ramowej i uznania tego podejścia za zgodne z art. 8 ust. 4 dyrektywy o dostępie. Dlatego też Komisja wyraziła poważne wątpliwości, co do możliwości uznania projektowanego środka przedstawionego przez Prezesa UKE za właściwy w znaczeniu art. 16 ust. 4 dyrektywy ramowej i uzasadniony w świetle celów sformułowanych w art. 8 dyrektywy ramowej, a zwłaszcza celów wspierania konkurencji i zapewniania korzyści dla użytkowników zgodnie z art. 8 ust. 2 dyrektywy ramowej. Ponadto Komisja uważa, że projektowany środek może prowadzić do powstania barier na rynku wewnętrznym. 4. PROCEDURA dotycząca spójnego stosowania środków naprawczych 4.1. Uwagi stron trzecich 43) W dniu 27 kwietnia 2012 r. Komisja opublikowała na swojej stronie internetowej zaproszenie stron trzecich do przedstawienia uwag w związku z poważnymi wątpliwościami Komisji. 44) Komisja otrzymała uwagi od pięciu zainteresowanych stron. Uwagi zostały starannie przeanalizowane. 45) Trzy podmioty zwróciły się do Komisji z prośbą o sprzeciwienie się niestosowaniu zasadniczych środków naprawczych obejmujących regulację ceny za hurtowy dostęp szerokopasmowy w tym za dostęp nowej generacji oraz o zakwestionowanie zgłoszenia Prezesa UKE dotyczącego rynku 5. W opinii tych podmiotów regulacje mniej restrykcyjne, jakie zaproponowano w odniesieniu do sieci światłowodowych, nie są proporcjonalne do zidentyfikowanych i potencjalnych problemów w zakresie konkurencji. Podkreślono ponadto, że zastrzeżenia wyrażone przez Komisję w odniesieniu do sieci światłowodowych dotyczą w jednakowym stopniu sytuacji w czterech obszarach należących do Grupy 1. PL 10 PL

11 46) Dodatkowo jeden z podmiotów, mimo swego poparcia dla argumentacji Komisji wyrażonej w piśmie w sprawie poważnych wątpliwości, dał wyraz zaskoczeniu widocznym poparciem Komisji dla zróżnicowania środków stosowanych przez Prezesa UKE w oparciu o podział gmin na grupy. Strona ta podkreśliła, że warunki konkurencji w obrębie czterech głównych miast nie są jednolite, a w szczególności że w obrębie tych miast istnieją obszary, na których nie działają sieci kablowe (i w związku z tym zapewne sieć kablowa nie stanowi czynnika presji konkurencyjnej wywieranej za pośrednictwem rynku detalicznego) i gdzie operatorzy alternatywni nie mają możliwości skorzystania z uwolnionego dostępu do lokalnej pętli abonenckiej. Zdaniem tej strony ocena kolejnych przełącznic głównych a być może węższa ocena, oparta na agregatorach ruchu, wykazałaby w rzeczywistości istnienie pewnych obszarów, w których TP jest jedynym dostawcą detalicznego i hurtowego dostępu szerokopasmowego lub nie spotyka się z żadną presją na rynku detalicznym i hurtowym. 47) W powyższym kontekście niektóre strony podkreślały także, że Prezes UKE nie uwzględnił w swej analizie najnowszego rozwoju sytuacji na rynku, tzn. połączenia dwóch dużych operatorów kablowych w Polsce. 48) Dwa podmioty zaproponowały rzeczywistą deregulację konkurencyjnych obszarów geograficznych. Podkreśliły, że w niektórych rejonach Polski operatorzy telewizji kablowej mają bardzo silną pozycję rynkową i w przypadku braku jakiejkolwiek regulacji zawsze będą mogli oferować odbiorcom końcowym bardziej atrakcyjne usługi detaliczne. Ponadto w odniesieniu do linii FTTH oba podmioty zaproponowały nałożenie jedynie obowiązku zapewnienia dostępu (w tym utrzymania mechanizmu TTM time-to-market) oraz nałożonych obowiązków regulacyjnych w zakresie księgowości, a nawet powstrzymanie się od nakładania obowiązku zapewnienia dostępu Opinia BEREC 49) W dniu 7 czerwca 2012 r. swoją opinię przedłożył BEREC. Stwierdzono w niej, że poważne wątpliwości Komisji są uzasadnione. 50) W odniesieniu do poważnych wątpliwości Komisji co do zgodności z prawem UE BEREC wyraża opinię, że Prezes UKE nie przedstawił odpowiedniego uzasadnienia, które wykazałoby, że bardzo niski poziom rozwoju sieci FFTH operatora zasiedziałego usprawiedliwia zastosowanie jedynie ograniczonego pakietu środków naprawczych w odniesieniu do FFTH, mianowicie zapewnienia dostępu i niedyskryminacji. 51) Zgodnie z opinią BEREC niski poziom rozwoju nie jest uzasadnieniem rezygnacji z regulacji, w tym nałożenia obowiązku stosowania zasady orientacji kosztowej, gdyż sama regulacja nie wyklucza zachęt inwestycyjnych. Proporcjonalne i obiektywnie uzasadnione środki naprawcze ex-ante mogłyby usunąć nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku w celu zapewnienia konkurencji i mogłyby zarazem propagować opłacalne inwestycje. 52) W konkluzji opinii BEREC stwierdzono, że w świetle ram regulacyjnych i wobec braku konkretnego ekonomicznego uzasadnienia ze strony Prezesa UKE fakt nienałożenia obowiązków przejrzystości i stosowania zasady orientacji kosztowej na FFTH nie został wystarczająco umotywowany. 53) Zdaniem BEREC, porozumienia zawartego między UKE i TP nie można uznać za odrębną formę podziału ani za podobną umowę, bowiem ma ono charakter PL 11 PL

12 dobrowolnego zobowiązania i wygasa w marcu 2013 r. Ponieważ zgodnie z dyrektywą o dostępie podział funkcjonalny ma charakter trwały, ten wymóg także musi być spełniony w przypadku innej formy podziału. 54) W odniesieniu do faktycznej zgodności z wymogiem niedyskryminacji BEREC stoi na stanowisku, że publikacja pewnych informacji na temat świadczenia usług hurtowych, w szczególności KPI, wzmocni działania nadzorcze UKE i pomoże możliwie jak najwcześniej wykryć potencjalne odstępstwa. 55) BEREC zgadza się z Komisją, że Prezes UKE nie uzasadnił w wystarczający sposób braku nałożenia obowiązku stosowania zasady orientacji kosztowej na światłowodową sieć TP oraz że kompetencje Prezesa UKE należy wzmocnić za pomocą obowiązku przejrzystości, tak by możliwe było monitorowanie przestrzegania obowiązku niedyskryminacji. 56) Także w związku z tworzeniem barier dla jednolitego rynku BEREC uznał w swojej opinii, iż poważne wątpliwości Komisji są uzasadnione Bliska współpraca między Prezesem UKE, BEREC i Komisją 57) Prezes UKE, BEREC i Komisja ściśle współpracowały w celu znalezienia najwłaściwszych i najskuteczniejszych środków zgodnie z art. 7a ust. 4 dyrektywy ramowej. W ciągu trzech miesięcy, podczas których wspomniane wyżej trzy strony powinny znaleźć najwłaściwsze i najskuteczniejsze środki, Prezes UKE nie przedstawił dodatkowych argumentów uzasadniających brak nałożenia obowiązku stosowania zasady orientacji kosztowej w odniesieniu do FTTH. 58) Strony zgodziły się, że kompromis mógłby zostać osiągnięty, gdyby, w związku z poważnymi wątpliwościami Komisji i opinią BEREC, Prezes UKE mógł zmienić projekt środka wprowadzając szereg szczegółowych dodatkowych mechanizmów ochrony konkurencji, faktycznie składających się na podejście równoważne z nałożeniem obowiązku niedyskryminacji, tak aby proponowane działanie regulacyjne było oparte o charakter stwierdzonego problemu, proporcjonalne i uzasadnione, zgodnie z art. 8 ust. 4 dyrektywy o dostępie w związku z art. 8 i art. 16 ust. 4 dyrektywy ramowej. Można też powołać się na pkt 36 zalecenia w sprawie NGA i uchylić obowiązek stosowania zasady orientacji kosztowej w odniesieniu do FTTH na rynku 5. 59) Służby Komisji i przedstawiciele BEREC podkreślili, że w celu uzasadnienia przez Prezesa UKE braku zasady orientacji kosztowej, w istniejących okolicznościach, konieczne będzie wprowadzenie następujących dodatkowych środków ochrony konkurencji (w odniesieniu do FTTH na całym terytorium Polski): udoskonalony obowiązek przejrzystości w odniesieniu do FTTH, zawierający wybrane KPI i tam, gdzie to możliwe, wyniki audytu, co umożliwi operatorom alternatywnym wykrycie potencjalnych praktyk dyskryminacyjnych, a także pozwoli zapewnić tym operatorom właściwe sygnały/zachęty inwestycyjne; mechanizm ochrony odtwarzania oferty TP także w odniesieniu do produktów detalicznych opartych na sieci FTTH, w warunkach idealnych oparty na teście TTM; obowiązek rozdzielności księgowej w celu zapewnienia użyteczności wszystkich zastosowanych testów zawężenia marży; przekształcenie obecnego, jedynie warunkowego obowiązku zapewnienia zorientowanego kosztowo dostępu do sieci na rynku 4 w bezwarunkowy, co PL 12 PL

13 można będzie osiągnąć za pomocą zmodyfikowanej oferty ramowej operatora o znaczącej pozycji rynkowej, nawet na zasadzie dobrowolności, gdyż zmiana środków regulacyjnych na rynku 4 może być zbyt czasochłonna. 60) Prezes UKE wskazał, iż oceni, czy wymienione wyżej środki ochrony konkurencji, które zostały wyszczególnione na piśmie po spotkaniu, mogłyby być wprowadzone w zmienionym projekcie decyzji. W dniu 16 lipca 2012 r. Prezes UKE poinformował Komisję, że nie dokona poprawek w swoim projektowanym środku ani też go nie wycofa. 5. ZAMKNIĘCIE PROCEDURY OTWARTEJ W CELU ZAPEWNIENIA SPÓJNEGO ZASTOSOWANIA ŚRODKÓW NAPRAWCZYCH 61) Zgodnie z art. 7a ust. 5. lit a) dyrektywy ramowej w sytuacji, gdy krajowy organ regulacyjny utrzyma swój projektowany środek zgodnie z art. 7a ust. 4, Komisja może w ciągu jednego miesiąca od upływu trzymiesięcznego okresu, o którym mowa w art. 7a ust. 1, oraz przy uwzględnieniu w jak największym stopniu opinii BEREC, wydać zalecenie zobowiązujące właściwy krajowy organ regulacyjny do poprawienia lub wycofania projektowanego środka, włącznie z przedstawieniem konkretnych propozycji w tym zakresie i zawierające uzasadnienie wydania tego zalecenia. 62) Komisja uznaje, zgodnie z argumentacją wyrażoną w piśmie w sprawie poważnych wątpliwości, że Prezes UKE powinien albo nałożyć obowiązek stosowania zasady orientacji kosztowej w odniesieniu do dostępu do FTTH na rynku 5, albo ustanowić środki ochrony konkurencji, takie jak wskazane w pkt. 59 i 60 niniejszego zalecenia, tzn. zapewnić faktyczną równoprawność dostępu za pomocą podziału funkcjonalnego lub podobnych rozwiązań. Takie działanie obejmuje środki prowadzące do uzyskania faktycznie niedyskryminacyjnej sytuacji na rynku 5. Ponadto należy brać pod uwagę presję konkurencji wynikającą z czynników zewnętrznych wobec tego rynku, takich jak odpowiednie ustalanie cen i inne warunki dostępu do rynku 4 (FTTH i/lub siec miedziana bądź inne produkty NGA), a także konkurencja na rynku detalicznym oparta na innych infrastrukturach. 63) W związku z powyższym Komisja nawiązuje do zalecenia w sprawie dostępu do sieci nowej generacji, w którym wskazano, iż istnieje udokumentowana baza historyczna potwierdzająca, że umowy o podziale funkcjonalnym lub podobne porozumienia skutkowały w pełni równoprawnym dostępem do sieci NGA oraz że gdy istnieje wystarczająca presja konkurencji wobec własnych jednostek operatora o znaczącej pozycji rynkowej działających na rynku niższego szczebla, krajowe urzędy regulacyjne dysponują większą elastycznością podczas projektowania środków naprawczych, w tym również cen, dotyczących hurtowego dostępu szerokopasmowego 28. W szczególności w przypadku, gdy Prezes UKE nie nakłada regulacji cenowej w odniesieniu do FTTH, winien on zagwarantować monitorowanie (przez swój urząd i przez uczestników rynku) zachowań rynkowych operatora o znaczącej pozycji rynkowej za pośrednictwem określonego zestawu KPI. 64) Porozumienie z TP, oparte na zasadzie dobrowolności i wygasające w marcu 2013 r., nie zapewnia spełnienia przez TP obowiązków przejrzystości. 65) Komisja odwołuje się także do argumentów przytoczonych przez BEREC na temat znaczenia wzmocnionej działalności Prezesa UKE w zakresie monitorowania w 28 Punkt 36 zalecenia w sprawie sieci NGA. PL 13 PL

14 przypadku niezastosowania podziału funkcjonalnego lub innej podobnej formy podziału. 66) Ponadto, ponieważ Komisja uznaje, że krajowe urzędy regulacyjne dysponują pewnym marginesem dowolności w proponowaniu metodologii alternatywnych w stosunku do rekomendowanej w zaleceniu dotyczącym sieci nowej generacji, podkreśla ona iż zastosowanie każdej metodologii alternatywnej musi być odpowiednio uzasadnione w celu wykazania jej całkowitej zgodności z celami polityki i zasadami regulacji określonymi w ramach regulacyjnych. Każde alternatywne rozwiązanie musi w szczególności uwzględniać charakterystykę poszczególnych rynków podlegających regulacji i być właściwe w świetle celów polityki i zasad regulacji określonych w art. 8 dyrektywy ramowej. 67) Komisja uważa jednak, zgodnie z opinią BEREC, że Prezes UKE nie wykazał, iż zgłaszany środek jest w pełni zgodny z celami polityki i zasadami regulacji określonymi w ramach regulacyjnych. W szczególności wydaje się, że projektowany środek nie jest zgodny z celami polityki i zasadami regulacji dotyczącymi promowania efektywnych inwestycji przy jednoczesnym zachowaniu zasad konkurencji i niedyskryminacji określonych w art. 8 ust. 4 dyrektywy o dostępie oraz art. 8 i art. 16 ust. 4 dyrektywy ramowej, w związku z art. 10 ust. 2 dyrektywy o dostępie. 68) W tym kontekście Komisja podkreśla, że w swej wcześniejszej 29 analizie rynku hurtowych usług dostępu szerokopasmowego Prezes UKE uznał za uzasadnione i proporcjonalne nałożenie bardziej rygorystycznych środków regulacji zapobiegających zachowaniom dyskryminacyjnym ze strony TP niż przewidziane w omawianym zgłoszeniu. W szczególności zarówno w odniesieniu do infrastruktury miedzianej, jak i światłowodowej, przewidziano obowiązek przejrzystości, obejmujący szereg wyraźnie wskazanych KPI oraz skuteczne mechanizmy egzekwowania i monitorowania (takie jak regularne audyty wewnętrzne i zewnętrzne), a także obowiązek publikowania KPI. 69) Również inne ważne narzędzie regulacji, które może skutecznie zapobiec praktykom dyskryminacyjnym ze strony TP, zostało już nałożone i wdrożone na rynku, a mianowicie wymogi odnośnie do odtwarzania ofert TP, oparte na teście TTM. Dlatego zastosowanie tego ostatniego środka w odniesieniu do FTTH nie powinno być trudne. 70) Na podstawie powyższych wniosków i przywołując powody zawarte w piśmie na temat poważnych wątpliwości, Komisja wydaje niniejsze zalecenie i wzywa Prezesa UKE do poprawienia lub wycofania projektowanych środków. WYDAJE NINIEJSZE ZALECENIE: 1. Prezes UKE powinien poprawić lub wycofać projektowany środek. 2. Prezes UKE powinien, o ile zamierza poprawić projektowany środek, nałożyć obowiązek stosowania zasady orientacji kosztowej w odniesieniu do dostępu do FTTH lub alternatywnie ustanowić środki ochrony konkurencji. W tym drugim przypadku Prezes UKE powinien wdrożyć co najmniej następujące środki: 29 Zob. sprawy PL/2010/1098 oraz PL/2011/1184. PL 14 PL

15 a) wzmocniony obowiązek przejrzystości w odniesieniu do FTTH, obejmujący szereg wyraźnie wskazanych KPI oraz skuteczne mechanizmy ich egzekwowania i monitorowania (takie jak regularne audyty wewnętrzne i zewnętrzne), a także obowiązek publikowania KPI; b) wymóg odtwarzania także w odniesieniu do produktów detalicznych opartych na sieci FTTH, oparty na teście TTM; c) obowiązek rozdzielności księgowej także w odniesieniu do produktów FTTH. 3. Ponadto Prezes UKE powinien wprowadzić stosowne zmiany przy kolejnym przeglądzie rynku 4: wprowadzenie bezwarunkowego obowiązku zapewnienia zorientowanego kosztowo dostępu do sieci światłowodowej na rynku 4, chyba że Prezes UKE przedstawi dowody na występowanie znaczącej presji konkurencji na poziomie rynku detalicznego, które można by powiązać z: (i) brakiem występowania wysokich i trwałych strukturalnych barier w dostępie do rynku i ekspansji rynkowej, sygnalizowanym obecnością dobrze rozwiniętych alternatywnych infrastruktur o porównywalnym zasięgu i/lub (ii) zorientowanym kosztowo i niedyskryminacyjnym dostępem do hurtowego rynku usług opartego na infrastrukturze sieci miedzianej. 4. Komisja opublikuje niniejsze zalecenie na swojej stronie internetowej. Prezes UKE może poinformować Komisję w ciągu trzech dni roboczych od otrzymania niniejszego zalecenia czy uważa, że zgodnie z wspólnotowymi i krajowymi przepisami dotyczącymi tajemnicy handlowej niniejszy dokument zawiera informacje poufne, które jego zdaniem należałoby usunąć przed publikacją. Każdy tego rodzaju wniosek należy uzasadnić. 5. Zgodnie z art. 7a ust. 7 dyrektywy ramowej, jeśli Prezes UKE postanowi nie zmieniać proponowanego środka na podstawie niniejszego zalecenia, powinien on przedstawić umotywowane uzasadnienie. PL 15 PL

16 6. Zgodnie z art. 7a ust. 6 dyrektywy ramowej Prezes UKE powinien powiadomić Komisję o przyjętym środku ostatecznym w terminie do dnia 27 września 2012 r.. Okres ten może ulec wydłużeniu na wniosek Prezesa UKE w celu umożliwienia przeprowadzenia publicznych konsultacji zgodnie z art. 6 dyrektywy ramowej. 7. Niniejsze zalecenie skierowane jest do Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Sporządzono w Brukseli, dnia r. W imieniu Komisji Neelie KROES Wiceprzewodnicząca PL 16 PL