Dopalacze nowe uzależnienie. (bibliografia w wyborze) KSIĄŻKI: 1. Człowiek i uzależnienia / red. nauk. Mariusz Jędrzejko, Dariusz Sarzała. - Pułtusk-Warszawa : Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora ; Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2010. Sygnatura: 104726 Dla lepszej przejrzystości publikacji podzielono ją na dwie części. W pierwszej podjęto zagadnienia etiologii współczesnych uzależnień z szerokim odniesieniem się do etyczno-moralnych aspektów New Addiction, problematykę wzorów społecznych prowadzących do powstawania i upowszechniania się nowych uzależnień a także zagadnienia zagrożeń zdrowotnych. Część druga to retrospektywa nowych uzależnień najszybciej rozwijających się w naszym społeczeństwie. Współcześnie mamy do czynienia z ponad 20 uzależnieniami chemicznymi i niechemicznymi sprawiającymi poważne problemy społeczno-zdrowotne. 2. Człowiek wobec uzależnień : wybrane problemy / Mariusz Jędrzejko, Marzena Netczuk-Gwoździewicz, - Warszawa : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2013. Sygnatura: 108283 P Publikacja obejmuje dwa kluczowe problemy - narkotyki i dopalacze oraz zaburzenia będące następstwem kompulsywnego używania nowych technologii. Dobór problemów - przy całej wadze takich zjawisk, jak palenie tytoniu, e-papierosy, alkohol, hazard - nie jest przypadkowy, wynika bowiem z oceny sytuacji w realnych środowiskach młodzieżowych Wielkopolski, Podlasia, Mazowsza, ziemi lubuskiej i ziemi łódzkiej. Ale ujęcie zagadnienia uzależnień tylko w perspektywie społecznych, biologicznych czy psychologicznych uwarunkowań byłoby uproszczeniem, stąd w części pierwszej odnosimy się do zagadnień "wyższych", związanych z nowymi modelami życia społecznego, problemów antropologicznych i etycznych, bez których trudno zrozumieć fenomen rozwoju zaburzeń i uzależnień w ponowoczesnym świecie. 3. Dzieci i młodzież w obliczu współczesnych problemów i zagrożeń / red. nauk. Katarzyna Maria Wasilewska-Ostrowska ; Kujawsko Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy. - Bydgoszcz : Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej, 2012. Sygnatura: 108954 Praca w swojej treści zawiera aspekty społeczne, naukowe i pedagogiczne i niewątpliwie wychodzi naprzeciw zapotrzebowaniu społecznemu, w tym szczególnie nauczycielskiemu. Struktura pracy jest przejrzysta i składa się z wprowadzenia i trzech części kolejno zatytułowanych: Jednostkowy wymiar problemów i zagrożeń dzieci i młodzieży; Rodzinny wymiar problemów i zagrożeń dzieci i młodzieży; Instytucjonalny wymiar problemów i zagrożeń dzieci i młodzieży. Mamy więc trzy obszary: jednostkę, rodzinę i instytucję, w których pojawiają się różne dewiacje, a często i patologie (...). Przygotowana pozycja harmonijnie stwierdza, że droga etycznego wymiaru praw człowieka jest trudna. Sacrum i profanum, jasność i ciemność, dobro i zło, radość i cierpienie, nadzieja i rozczarowanie, rzeczy wielkie i zgrzebna codzienność - wszystko w życiu się miesza. Żyjąc w tej trudnej rzeczywistości, wśród nie zawsze zrozumiałych zmian, w ciągłym pośpiechu i niepokoju o przyszłość, tak bardzo człowiek potrzebuje i pragnie - Wartości. 4. Narkotyki i dopalacze : zjawisko, zagrożenia, rozpoznawanie zachowań, profilaktyka / redakcja naukowa: Mariusz Z. Jędrzejko, Mirosław Kowalski ; współpr. : Bronisław P. Rosik, Tomasz Zagajewski. - Warszawa : "Aspra-Jr" ; Milanówek : Centrum Profilaktyki Społecznej - Oficyna Wydawnicza von Velke, 2016. Sygnatura: 112509
Przedstawiona pozycja to kolejna, jakże udana publikacja z serii dotyczącej problemów narkomanii autorstwa uznanych badaczy problematyki przestępczości, zaburzeń i uzależnień. Koordynujący serię, wybitny znawca tematyki uzależnień, z ogromną determinacją, systematycznie prowadzi badania empiryczne i prezentuje problematykę narkotykową, dopalaczy, przestępczości narkotykowej jako jednych z największych zagrożeń. Kolejna praca pod względem struktury przemyślana. Dobór tematyki i sposób prezentowania zasługują na wysoką ocenę. Praca zawiera bardzo duże walory poznawcze, napisana została bardzo czytelnym językiem. DR HAB., PROF. WSB MAREK WALANCIK 5. Narkotyki i narkomania : zjawiska globalne, problemy lokalne / [red. nauk.] Mariusz Zbigniew Jędrzejko, Tomasz Safjański, Marek Walancik. - Wyd. 2., poszerz., uzup., uaktualnione. - Warszawa : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR : Centrum Profilaktyki Społecznej, 2015. Sygnatura: 110600 "To opracowanie, które winno się stać zadekretowaną i absolutnie obowiązkową lekturą dorosłych, a przede wszystkim pedagogów i nauczycieli. Autorzy donoszą tu bowiem o sprawach, których nie da się już przemilczeć, obejść i zmarginalizować. Praca jest znakomita, dopracowana i profesjonalna. Napisana językiem, który wzmacnia jej przesłanie poprzez swoją "lodowatość" i niewątpliwy obiektywizm. Publikacja stawia też meta pytania: dlaczego człowiek dobrowolnie pozbawia się samokontroli, dlaczego zło jest źródłem bogactwa, dlaczego młodzież daje się uwieść patologii?" prof. zw. dr hab. Aleksander Nalaskowski.[okł.]. 6. Narkotyki i paranarkotyki : (perspektywa polska) / Piotr Jabłoński, Mariusz Jędrzejko ; Szkoła główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Mazowieckie Centrum Profilaktyki i uzależnień. Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach. - Warszawa : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2011. Sygnatura: 107065 Książka powstała we współpracy z Mazowieckim Centrum Profilaktyki Uzależnień, Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz Śląską Wyższą Szkołą Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach. 7. Narkotyki i środki zastępcze : (zjawisko, zagrożenia, profilaktyka) / Mariusz Jędrzejko, Piotr Jabłoński. - Wyd. 2 popr. i uzup. - Warszawa ; Dąbrowa Górnicza : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR : Wyższa Szkoła Biznesu, 2012. Sygnatura: 105774 P Wychodząc z założenia, że narkotyki choć niepożądane, stały się obecne w przestrzeni społecznej, autorzy postanowi przygotować drugie wydanie opracowania dotyczącego zagrożeń narkotykowych. Autorzy uznali zatem za zasadne, korzystając z dorobku wielu naukowców, a także własnej praktyki, przedstawić kolejne opracowanie możliwie najbardziej syntetyczne, ze szczególnym naciskiem na charakterystykę substancji pod kątek ich wpływu na zdrowie człowieka. Konstrukcja opracowania zmierza nie tylko do ukazania zjawiska od strony wpływu narkotyków na zachowania człowieka (z uwzględnieniem substancji najnowszych), ale także zaprezentowania zawodowych doświadczeń autorów w obszarze profilaktyki narkotykowej. 8. Narkotyki i środki zastępcze : zjawisko, zagrożenia, profilaktyka : rozpoznawanie zachowań narkotykowych i dopalaczowych / red. Mariusz Jędrzejko. - Warszawa : Studio Poligraficzne Edytorka, 2013. Sygnatura: 108642 9. Rozpoznawanie zachowań narkotykowych : podstawy pomocy przedmedycznej : zagrożenia narkotykowe, jak postępować, jak pomagać? : algorytmy postępowania / Mariusz Z. Jędrzejko, Tadeusz Zagajewski, Tomasz Zagajewski red. nauk. ; [zespół aut. Mariusz Jędrzejko, Tadeusz Zagajewski, Tomasz Zagajewski, Michał Safjański, Jerzy Zawadzki] ; Akademia
Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. - Pułtusk : Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora ; Warszawa : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2015. Sygnatura: 110658 Opracowanie przedstawia kluczowe kwestie, zasady oraz metodologię (algorytmy) postępowania w przypadku konieczności udzielenia pierwszej (przedmedycznej) pomocy osobie znajdującej się pod wpływem narkotyków lub substancji działających podobnie (dopalacze, niemedyczne zastosowanie niektórych leków). Na tyle, ile wymaga tego przyjęty przez autorów model publikacji, prezentujemy także uwagi dotyczące zagrożeń wynikających z rozwoju problemu narkotykowego i dopalaczowego. 10. Rozpoznawanie zachowań narkotykowych i dopalaczowych / Mariusz Jędrzejko. - Wyd. 2 poszerz. i uzup. - Warszawa ; Dąbrowa Górnicza : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR : Wyższa Szkoła Biznesu, 2012. Sygnatura: 105775 Przygotowując poniższe opracowanie autorzy kierowali się troską o jak najprostszy przekaz oraz nadanie materiałowi konwencji metodycznej, aby był on jak najbardziej przydatny w pracy takich służb jak pedagodzy i psycholodzy szkolni, policja, żandarmeria wojskowa czy pracownicy i funkcjonariusze zajmujący się bezpieczeństwem ruchu drogowego. Jesteśmy także przekonani, że opracowanie znajdzie szerokie zastosowanie w placówkach resocjalizacyjnych i opiekuńczo-wychowawczych, gdzie znaleźli się młodzi ludzie eksperymentujący z narkotykami i substancjami działającymi podobnie do nich. W opracowaniu wykorzystano dorobek i wiedzę wielu specjalistów z dziedziny narkomanii, lekomanii oraz nowych substancji uzależniających o dużym zawodowym i naukowym doświadczeniu (m.in. B. Szukalski, Cz. Cekiera, B. Furga-Baran, J. Sierosławski, R. Ruden, Z. Juczyński, J. Kocur), a także doświadczenia polskiej i niemieckiej policji w zakresie niechemicznych (bezprzyrządowych) sposobów rozpoznawania zachowań narkotykowych 11. Smak życia, czyli debata o "dopalaczach" : program profilaktyki uniwersalnej / Krzysztof Andrzej Wojcieszek. - Poznań : Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, 2015. Sygnatura: 110705, 110706, 110707 Program adresowany do młodzieży szkolnej w wieku 15-18 lat jest instrumentem profilaktyki uniwersalnej, bazującym na metodach aktywizujących. Jego celem jest dostarczenie młodym ludziom podstawowych, rzetelnych i prawdziwych informacji na temat dopalaczy oraz zagrożeń wynikających z ich używania a w konsekwencji zwiększenia ostrożności i zmniejszenia otwartości na kontakty z tymi produktami. Zaletą programu jest jego elastyczność oraz prostota zastosowania - jego realizatorem może zostać każdy, kto posiada podstawowe doświadczenie w pracy dydaktycznej oraz umiejętność stosowania metod aktywizujących, np. psycholog lub pedagog szkolny, wychowawca, nauczyciel, profilaktyk czy też doświadczony lider młodzieżowy, mający podstawową wiedzę na temat dopalaczy i innych najczęściej używanych substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol, nikotyna, amfetamina czy marihuana. Informację na ich temach można zaczerpnąć na portalu edukacyjnym www.dopalaczeinfo.pl, prowadzonym przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. 12. Uzależnienia behawioralne : wybrane aspekty / redakcja naukowa Mariusz Z. Jędrzejko, Mirosław Kowalski, Bronisław P. Rosik ; Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku. - Wyd. 2 - zm., poszerz., uzup. - Pułtusk : Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora ; Warszawa : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2015. Sygnatura: 110518 Zanim Czytelnik przejdzie do analizy zaprezentowanych w publikacji różnych form uzależnień behawioralnych, warto na chwilę zatrzymać się przy tym, robiącym furorę pojęciu, wskazując, że należy ono do najmłodszego, jakimi w naukach społecznych operują psychologia, psychiatria i pedagogika. Przyjmujemy zatem, że do tej grupy zaliczać będziemy tego typu zachowania ryzykowne człowieka, które wywołują syndrom uzależnienia psychicznego, a nie są związane z
używaniem żadnej substancji chemicznej. Przyjmujemy zatem, że uzależnienia behawioralne należą do szkodliwych (najczęściej psychicznie, ale i fizycznie) zachowań kompulsywnych, opierających się na przymusie określonego postępowania bez względu na świadomość i dotkliwość wywoływanych szkód. Omawiane w publikacji uzależnienia określane są jako behawioralne, a więc inne niż znane powszechnie uzależnienia chemiczne (np. narkotyki, dopalacze, alkohol, leki, nikotyna) i najczęściej zalicza się do nich: zaburzenia jedzenia (bulimia, obżarstwo, anoreksja), zakupoholizm, seksoholizm, hazard, uzależnienie od technologii cyfrowych, pracoholizm, wizualizacje (np. uzależnienie od operacji i zabiegów plastycznych, a także upiększania ciała), tanoreksję i bigoreksję. 13. Wychowanie, profilaktyka, terapia : szanse i zagrożenia / pod red. nauk. Magdaleny Boczkowskiej, Eweliny Tymoszuk, Patrycji Zielińskiej. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2012. Sygnatura: 105284 Monografia stanowi próbę refleksyjnego ujęcia zagadnień związanych z wychowaniem, profilaktyką oraz terapią, wchodzących w zakres badawczy nauk pedagogicznych, a w szczególności pedagogiki społecznej, pedagogiki zdrowia, a także pedagogiki resocjalizacyjnej. Autorzy tekstów chcieli ukazać swoje rozważania zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i przez pryzmat podjętych badań ilościowych i jakościowych. Publikacja jest podzielona ze względu na poruszaną tematykę na trzy części. Pierwsza część jest poświęcona wybranym zagadnieniom wychowania, opieki i rozwoju. Tempo życia, przemiany jego stylu oraz zmiany w obrębie hierarchii wartości uwidaczniają się między innymi w sferze wychowania młodego pokolenia. Osiągnięcie sukcesu możliwie w najszybszym czasie, stanowiące niekiedy nadrzędny cel współczesnego człowieka, determinuje zastosowanie nowej, przeobrażonej koncepcji wychowania... Część druga prezentowanej publikacji jest poświęcona problemom współczesnej szkoły w aspekcie zagrożeń i wyzwań, ze szczególnym uwzględnieniem jej roli w propagowaniu zachowań prozdrowotnych. Autorzy tekstów zebranych w trzeciej części publikacji skupili się na tematyce oddziaływań resocjalizacyjnych. Jej przesłaniem wiodącym jest wyeksponowanie kwestii związanych z profilaktyką i resocjalizacją w środowisku otwartym oraz zakładowym, ujętych w sposób teoretyczny, metodologiczny oraz praktyczny. Wielowątkowa refleksja odnosi się do różnych zjawisk z obszaru patologii i niedostosowania społecznego. 14. "Zawirowany" świat ponowoczesności : w poszukiwaniu etiologii zaburzeń, dysfunkcji, zachowań kompulsywnych, ryzykownych i dewiacji / Mariusz Zbigniew Jędrzejko ; [współpr. aut.: Michał Safjański, Katarzyna Świerszcz, Wiesław Bożejewicz]. - Warszawa ; Milanówek : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2015. Sygnatura: 112266 Książka jest udaną próbą przeprowadzenia systematyzaji wielu refleksji nad społecznym funkcjonowaniem człowieka i szeroko rozumianą edukacją w sytuacji m.in.: ponowoczesnej płynności i mobliności społecznej, dokonującej się autonomizacji, nowego ładu technologiczno-medialnego, jak również zaniku wielopokoleniowych struktur rodzinnych. Z jednej strony Autor prezentuje ideę kształtowania refleksyjnej postawy wobec mediów-technologii oraz umiejętności krytycznego dekodowania medialnych przekazów, z drugiej zaś, umiejętnie wykorzystuje ją do wzbogacania wiedzy i poszerzania świadomości współczesnego człowieka." dr hab. prof. ndzw. Mirosław Kowalski
ARTYKUŁY: 1. Charakterystyka wybranych roślin wchodzących w skład tzw. "dopalaczy" / Katarzyna Kempińska. // Problemy Narkomanii. - 2009, nr 2, s. 67-72. 2. Dlaczego dopalacze są niebezpieczne? / Katarzyna Padło. // Wychowawca. - 2016, nr 2, s. 8-10. 3. Dopalacze - krótka interwencja profilaktyczna w grupie / Krzysztof A. Wojcieszek. // Remedium. - 2010, nr 11, s. 1-3. 4. Dopalacze - nowe wyzwanie socjopedagogiczne / Anna Karłyk - Ćwik. // Wychowanie na co dzień. - 2012, nr 10/11, s. 27-33. 5. Dopalacze / Michał Kidawa. // Terapia. - 2009, nr 4, s. 31-34. 6. Dopalacze jak czkawka / Roman Pomianowski. // Psychologia w Szkole. - 2011, nr 1, s. 5-16. 7. Dopalacze mogą cię wypalić - poznaj fakty / Tomasz Zakrzewski. // Serwis Informacyjny Narkomania. - 2010, nr 3, s. 22-25. 8. Dopalacze w mediach / Tomasz Zakrzewski. // Serwis Informacyjny Narkomania. - 2009, nr 3, s. 22-25. 9. Dopalacze wyzwaniem dla systemu pomocy / Artur Malczewski. // Świat Problemów. - 2015, nr 11, s. 14-19. 10. "Dopalacze" - nowe zjawisko na scenie narkotykowej / Artur Malczewski. // Remedium. - 2011, nr 2, s. 26-27. 11. "Dopalacze" - substancje niebezpieczne / Kinga Mruczyk, Jan Jeszka. // W: Zdrowie w perspektywie pedagogicznej / Red. nauk. Danuta Umiastowska, Jolanta Gebreselassie. - Gorzów Wielkopolski: PWSZ, 2012. - S. 83-96 12. "Dopalacze" coraz bardziej niebezpieczne/ Artur Malczewski // Remedium. - 2015, nr 9, s. 24-25. 13. "Dopalacze" czyli nowe substancje psychoaktywne: skala zjawiska i przeciwdziałanie - część II / Piotr Jabłoński, Artur Malczewski. // Serwis Informacyjny Narkomania. - 2014, nr 3, s. 23-29. 14. "Dopalacze" czyli nowe substancje psychoaktywne: skala zjawiska i przeciwdziałanie / Piotr Jabłoński, Artur Malczewski. // Serwis Informacyjny Narkomania. - 2014, nr 2, s. 11-16. 15. "Dopalacze" nowe narkotyki, nowe zagrożenie. Raport z badań 2015 / Joanna Inglot - Kulas. // Nowe Horyzonty Edukacji. - 2016, nr 1, s. 31-39 16. "Dopalacze" w internecie - marketing w służbie sprzedaży "środków zastępczych" w sieci / Tomasz Zakrzewski. // Serwis Informacyjny Narkomania. - 2011, nr 1, s. 22-27. 17. Dopalacze. Spektakl trwa.../witold Salański. // Głos Nauczycielski. - 2013. - nr 20, s. 15
18. Marihuana, stymulanty oraz "dopalacze" w Polsce i w Europie / Artur Malczewski. // Serwis Informacyjny Narkomania. - 2015, nr 3, s. 5-9. 19. Narkomania i dopalacze / Michał Strefnel. // Biologia w Szkole. - 2010, nr 6 s. 20-34. 20. Narkotyki i dopalacze: skuteczna profilaktyka w szkole / Magdalena Goetz // Głos Pedagogiczny. - 2015, nr 5, s. 46-49. 21. Nowe narkotyki oraz "dopalacze" w kontekście europejskim i światowym / Michał Kidawa, Dawid Chojecki. // Serwis Informacyjny Narkomania. - 2011, nr 3, s. 36-42. 22. Szkoła w walce z dopalaczami / Agnieszka Siczek // Oświata Mazowiecka. - 2016, nr 4, s. 7-8. 23. Tylko taki wiele znaczy, kto nie bierze dopalaczy : scenariusz spektaklu profilaktycznego / Dorota Olejnik. // Biblioteka w Szkole. - 2019, nr 6, s. 29-33. 24. Używanie marihuany, substancji wziewnych oraz "dopalaczy" przez młodzież / Artur Malczewski. // Świat Problemów. - 2016, nr 9, s. 40-44. 25. Wychowanie do dopalaczy. Analiza wybranych czynników sprzyjających poszukiwaniu przez młodzież sztucznej stymulacji organizmu / Anna Kowal - Orczykowska. // Wychowanie na co dzień. - 2010, nr 10/11, s. 32-34. Wybór i opracowanie: Magdalena Gutowska