RAMOWE PROGRAMY MODUŁÓW DLA PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNYCH I OŚRODKÓW TERAPEUTYCZNYCH Blok szkoleniowy obejmuje 40 godzin dydaktycznych zajęć. W zależności od potrzeb konkretnej placówki, można wybrać dowolny zestaw modułów. MODUŁ 1 (10 godzin dydaktycznych) Całościowe zaburzenia rozwojowe: objawy- postępowanie diagnostyczne, epidemiologia, etiopatogeneza. Testy diagnostyczne wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń ze spektrum autyzmu. Wybrane zaburzenia psychiczne, zachowania oraz neurorozwojowe współistniejące z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi. Prowadzenie lek. med. Ewa Urbanowicz, specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży ZABURZENIA ZE SPEKTRUM AUTYZMU -OBJAWY, EPIDEMIOLOGIA, ETIOPATOGENEZA, POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE I. Identyfikacja objawów ze spektrum autyzmu u dzieci- szczegółowe omówienie : zaburzeń interakcji społecznych, zaburzeń komunikacji, zachowania objawiającego się stereotypową aktywnością, zainteresowaniami. II. Klasyfikacja całościowych zaburzeń rozwojowych (wg. Światowej Organizacji Zdrowia- Międzynarodowa Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania - ICD 10 oraz wg. Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego- DSM-IV-TR oraz omówienie propozycji zmian w Klasyfikacji DSM-V) III. Rola wczesnej identyfikacji objawów ze spektrum autyzmu jako istotnego czynnika rokowniczego. Rozwój ośrodkowego układu nerwowego. Rola terapii w kontekście neuroplastyczności mózgu. IV. Praktyczne wykorzystanie testu diagnostycznego- M-CHAT -jako narzędzia do wczesnego wykrywania zaburzeń rozwojowych ze spektrum autyzmu- omówienie zastosowania testu
V. Warsztat-zajęcia praktyczne sprawdzające nabytą wiedzę: Zastosowanie testu M-CHAT, Kwestionariusza do badań przesiewowych w kierunku CZR, oraz Klasyfikacji ICD 10 do identyfikacji objawów autyzmu. Podczas warsztatu wykorzystane zostaną materiały audiowizualne obrazujące funkcjonowania dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi, by w oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną można doświadczyć na jakie zachowania należy zwrócić uwagę, by adekwatnie rozpoznać objawy ze spektrum autyzmu. VI. Różnicowanie pomiędzy autyzmem, Zespołem Aspergera i innymi zaburzeniami ze spektrum całościowych zaburzeń rozwojowych. VII. Epidemiologia całościowych zaburzeń rozwojowych. VIII. Etiopatogeneza całościowych zaburzeń rozwojowych czyli co wiemy obecnie o roli czynników genetycznych i środowiskowych w zaburzeniach ze spektrum autyzmu. IX. Praktyka medyczna dotycząca osób z autyzmem oparta na wiarygodnych i aktualnych publikacjach- EBM- Evidence Based Medicine. X. Wybrane zaburzenia psychiczne, zachowania oraz neurorozwojowe współistniejące z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi: zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno- kompulsywne, objawy nadpobudliwości psychoruchowej, specyficzne fobie, zaburzenia nastroju, zaburzenia psychotyczne, zaburzenia snu, zaburzenia odżywiania, tiki/ Zespół Gilles de la Tourette a Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych (dysleksja, dysgrafia, dysortografia, mieszane zaburzenia) zaburzenia agresywne i autoagresywne Zaburzenia napadowe XI. Padaczka a autyzm- pierwsza pomoc w przypadku wystąpienia napadu padaczkowego. XII. Rola stresu psychospołecznego u osób ujawniających objawy ze spektrum autyzmu. Jak pomóc, by otoczenie osoby z autyzmem było przez nią postrzegane jako bardziej bezpieczne. XIII. Całościowe zaburzenia rozwojowe- rola multidyscyplinarnej pomocy medycznej ( np. neurologicznej, otolaryngologicznej, alergologicznej, gastroenterologicznej). XIV. Poradnictwo genetyczne.
MODUŁ 2 (10 godzin dydaktycznych) Całościowe zaburzenia rozwojowe: objawy- postępowanie diagnostyczne, epidemiologia, etiopatogeneza. Testy diagnostyczne wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń ze spektrum autyzmu. Prowadzenie: mgr Ewa Łukowska psycholog, terapeuta Część 1 I. Epidemiologia całościowych zaburzeń rozwojowych. II. Etiopatogeneza całościowych zaburzeń rozwojowych czyli co wiemy obecnie o roli czynników genetycznych i środowiskowych w zaburzeniach ze spektrum autyzmu. III. Przebieg procesu diagnostycznego rola poszczególnych specjalistów w diagnozie dziecka IV. Identyfikacja objawów ze spektrum autyzmu u dzieci- szczegółowe omówienie: zaburzeń interakcji społecznych, zaburzeń komunikacji, zachowania objawiającego się stereotypową aktywnością, zainteresowaniami. V. Różnicowanie między autyzmem a zespołem Aspergera i innymi zaburzeniami ze spektrum całościowych zaburzeń rozwojowych. Część 2 I. Klasyfikacja całościowych zaburzeń rozwojowych (wg. Światowej Organizacji Zdrowia- Międzynarodowa Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania - ICD 10 oraz wg. Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego- DSM-IV-TR oraz omówienie propozycji zmian w Klasyfikacji DSM-V) II. Rola wczesnej identyfikacji objawów ze spektrum autyzmu jako istotnego czynnika rokowniczego. III. Praktyczne wykorzystanie testu diagnostycznego- M-CHAT -jako narzędzia do wczesnego wykrywania zaburzeń rozwojowych ze spektrum autyzmu- omówienie zastosowania testu IV. Praktyczne wykorzystanie testu PDD oraz Australijskiej Skali dla Zespołu Aspergera V. Zastosowanie Klasyfikacji ICD 10 do identyfikacji objawów autyzmu. Część 3 I. Na co zwrócić uwagę na poszczególnych etapach rozwoju dziecka praktyczne wskazówki II. Rola stresu psychospołecznego u osób ujawniających objawy ze spektrum autyzmu. III. Całościowe zaburzenia rozwojowe - rola multidyscyplinarnej pomocy medycznej IV. Rodzic w procesie diagnozy dziecka jak przekazać swoje niepokoje rodzicom.
MODUŁ 3 (10 godzin dydaktycznych) Wybrane zaburzenia psychiczne, zachowania oraz neurorozwojowe współistniejące z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi z uwzględnieniem postępowania farmakoterapeutycznego. Aspekty prawne i socjalne w zakresie pomocy terapeutycznej i edukacji osób ujawniających zaburzenia ze spektrum autyzmu. Prowadzący: dr Ewa Urbanowicz, specjalista psychiatrii dziecięcej I. Praktyka medyczna dotycząca osób z autyzmem oparta na wiarygodnych i aktualnych publikacjach- EBM- Evidence Based Medicine. II. Wybrane zaburzenia psychiczne, zachowania oraz neurorozwojowe współistniejące z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi z uwzględnieniem postępowania farmakoterapeutycznego: zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno- kompulsywne, objawy nadpobudliwości psychoruchowej, specyficzne fobie, zaburzenia nastroju, zaburzenia psychotyczne, zaburzenia snu, zaburzenia odżywiania, tiki/ Zespół Gilles de la Tourette a Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych (dysleksja, dysgrafia, dysortografia, mieszane zaburzenia) zaburzenia agresywne i autoagresywne Zaburzenia napadowe III. Padaczka a autyzm- pierwsza pomoc w przypadku wystąpienia napadu padaczkowego. IV. Rola stresu psychospołecznego u osób ujawniających objawy ze spektrum autyzmu. Jak pomóc, by otoczenie osoby z autyzmem było przez nią postrzegane jako bardziej bezpieczne. V. Całościowe zaburzenia rozwojowe- rola multidyscyplinarnej pomocy medycznej (np. neurologicznej, otolaryngologicznej, alergologicznej, gastroenterologicznej) VI. Poradnictwo genetyczne.
MODUŁ 4 (10 godzin dydaktycznych) Trening umiejętności społecznych. Prowadzenie: mgr Agnieszka Łucjanek - psycholog, terapeuta I. Podstawowe założenia TUS. II. Metoda: Modelowanie, doświadczanie, informacje zwrotne, transfer Zajęcia stacjonarne, zajęcia terenowe Częstotliwość i czas trwania zajęć Tempo ćwiczenia poszczególnych umiejętności Liczba dzieci w grupie Dobór dzieci do grup Osoby prowadzące III. IV. Rekrutacja do zajęć indywidualnych i grupowych. Zgłoszenia Spotkania ze specjalistami Dokumentacja po spotkaniu Uzgodnienie składu grup Wskazania do pracy indywidualnej Czas oczekiwania na zajęcia grupowe i indywidualne. Strukturalizacja i wizualizacja Mózgi typu S, znaczenie porządkowania, hierarchizowania, ustalania kolejności podejmowanych działań u osób z objawami ze spektrum autyzmu Systemy motywacyjne. Znaczenie wzmacniania zachowań pozytywnych i konsekwencje zachowań negatywnych. V. Dokumentacja. VI. VII. VIII. Współpraca z rodzicami. Kontrakt Wymiana informacji Wgląd w przebieg zajęć Udział w zajęciach Generalizacja ćwiczonych umiejętności na terenie domu Przegląd pomocy wizualnych, propozycje tematów zajęć, omówienie wybranych scenariuszy na kolejne zajęcia grupowe. Ćwiczenia praktyczne. MODUŁ 5 (20 godzin dydaktycznych) Trudne zachowania u dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwoju. Metody poznawczo-behawioralne. Prowadzenie: mgr Agnieszka Łucjanek, psycholog, terapeuta I. Podstawowe zasady utrwalania zachowań II. Wpływ otoczenia na wzmacnianie trudnych zachowań III. Funkcja zachowania dlaczego to zachowanie mi się opłaca IV. Wybrane założenia terapii behawioralnej
V. Aspekty medyczne co należy uwzględnić w analizie trudnego zachowania. VI. Definiowanie trudnego zachowania VII. Wzmacnianie zachowań pozytywnych Rodzaje nagród Nagrody w domu i w szkole System punktowy i kontrakty co wybrać Pozytywne formułowanie zasad Kiedy nagrody nie działają VIII. Zmiana zachowania IX. Strefa komfortu X. Uwzględnienie specyfiki funkcjonowania osób z objawami ze spektrum autyzmu XI. Metoda małych kroków XII. Oddaj dziecku kontrolę Wykorzystanie wyobraźni w pracy nad zmianą zachowania Stopniowanie emocji barometry Strategie pomocne w kontroli zachowania Trening instruktażowy XIII. Rola strukturyzacji i wizualizacji w obniżaniu poziomu lęku XIV. Konsekwencje trudnych zachowań. XV. XVI. Wybrane techniki przerywania zachowań Włączanie klasy w wygaszanie zachowań prowokacyjnych Aspekty prawne dotyczące trudnych zachowań w szkole Jak spisujemy kontrakt? Współpraca z rodzicami. MODUŁ 6 (10 godzin dydaktycznych) Taecch podejscie do pracy z osobami z autyzmem i całościowymi zaburzeniami rozwoju. Prowadzenie: mgr Katarzyna Płucienniczak - psycholog, terapeuta I. Wprowadzenie do metody TEACCH - wykład II. Organizacja przestrzeni dla osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju wykład i ćwiczenia III. Organizacja czasu plany dnia dla osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju wykład i ćwiczenia IV. Organizacja miejsca pracy (edukacji), plany pracy oraz organizacja pracy (zadania jedno, wielokoszykowe) wykład i ćwiczenia V. Tworzenie zadań i pomocy edukacyjnych dla osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju ćwiczenia VI. Organizacja czasu wolnego dla osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju ćwiczenia
MODUŁ 7 (10 godzin dydaktycznych) Test TTAP - narzędzie do diagnozy funkcjonalnej dla młodzieży i dorosłych z autyzmem. Prowadzenie: mgr Katarzyna Płucienniczak - psycholog, terapeuta I. Test TTAP informacje ogólne dotyczące testu oraz sposobu przeprowadzaniu badania. II. Omówienie poszczególnych skal testu TTAP. III. Zliczanie i interpretacja wyników. IV. Ocena nieformalna. V. Tworzenie indywidualnych planów rozwoju dla osób z autyzmem na podstawie VI. przeprowadzonych badań. W trakcie szkolenia wykorzystywane będą materiały filmowe w celu nauki przeprowadzania poszczególnych prób. MODUŁ 8 (10 godzin dydaktycznych) Test PEP-R narzędzie do diagnozy funkcjonalnej dzieci z autyzmem i zaburzeniami rozwoju. Prowadzenie: mgr Katarzyna Płucienniczak - psycholog, terapeuta I. Test PEP-r - budowa testu (skala rozwoju i skala zachowania). II. Sposoby przeprowadzania poszczególnych prób. III. Omówienie poszczególnych skal testu PEP-r wykład i ćwiczenia. IV. Zliczanie wyników i wykreślanie profili Skal Rozwoju i Zachowania. V. Interpretacja wyników. W trakcie szkolenia wykorzystywane będą materiały filmowe w celu nauki przeprowadzania poszczególnych prób i nauki ich oceny. MODUŁ 9 (10 godzin dydaktycznych) Wykorzystanie testów psychologicznych do badania intelektu osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju. Prowadzenie: mgr Katarzyna Płucienniczak - psycholog, terapeuta I. 1.Przegląd testów do badania inteligencji. II. 2. Wykorzystywanie testu WISC-R do badania intelektu osób z CZR możliwe modyfikacje procedury badania charakterystyka wyników uzyskiwanych przez osoby z CZR ograniczenia w stosowaniu skali Wechslera w tej grupie osób
III. 3. Wykorzystywanie testu Leitera do badania intelektu osób z CZR charakterystyka skali i procedura badania sposób zliczenia wyników i ich interpretacja zalety i wady skali Leitera w odniesieniu do grupy osób z CZR MODUŁ 10 (10 godzin dydaktycznych) Uczeń z diagnozą zespołu Aspergera jak poprowadzić warsztat dla klasy szkolnej nt odmienności. Prowadzenie: mgr Agnieszka Łucjanek psycholog, terapeuta I. Klauzula poufności. Z jakimi sytuacjami możemy się spotkać? II. Jak rozmawiać z klasą o koledze z Z.A., gdy uczniowie nie wiedzą o jego diagnozie? III. IV. Jak poruszać temat, gdy uczniowie wiedzą o diagnozie kolegi? Obecność ucznia z Z.A. podczas rozmów i warsztatów na temat odmienności. V. Plan warsztatu. VI. VII. VIII. Pomoce potrzebne podczas warsztatów. Omówienie lektur i filmów do polecania rówieśnikom i ich rodzicom Jak wesprzeć rodzica, gdy chce powiedzieć o diagnozie podczas zebrania z rodzicami? MODUŁ 11 (10 godzin dydaktycznych) 8-tygodniowy program pracy z uczniem trudnym na terenie szkoły. Prowadzenie: mgr Agnieszka Łucjanek psycholog, terapeuta I. Omówienie podstawowych obszarów zmiany: Otoczenie, Reakcje wzmacniające zachowania negatywne, Wzbudzenie motywacji do zmiany, Stawianie granic, Nauka nowych umiejętności, Nauka nowych sposobów wyciszania emocji i niepokojących myśli II. Przegląd potrzebnych pomocy. III. Omówienie kolejnych etapów pracy ( 8 zeszytów) IV. Współpraca z rodziną. V. Ćwiczenia praktyczne.