Nazwa studiów: MEDYCYNA BÓLU Typ studiów: doskonalące Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 K_W09 K_W10 K_W11 Ma wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii przewodzenia bólu, farmakologicznej modulacji procesów nocyceptywnych, rozwoju płodowego i dojrzewania układów przewodzenia bólu. Zna zasady przygotowywania, opisywania i interpretacji badań klinicznych dotyczących leczenia bólu zgodnie ze standardami medycyny opartej na faktach. Zna wytyczne i zalecenia IASP z 1983 roku w zakresie zwierzęcych modeli bólu z uwzględnieniem etycznych i moralnych argumentów. Zna mechanizmy obwodowe procesu nocycepcji, ośrodkową transmisję nocyceptywną do rogów tylnych rdzenia kręgowego i rdzenia przedłużonego, ośrodkowe mechanizmy bólu z uwzględnieniem roli pnia mózgu i mechanizmów wzgórzowo korowych. Zna zagadnienie bólu jako świadomego doświadczenia będącego wyrazem aktywności mózgu oraz zagadnienia rozwoju zachowań bólowych, rozwoju obwodowych i ośrodkowych mechanizmów powstawania bólu i ich zmian w trakcie rozwoju płodowego. Zna praktyczne wykorzystanie danych epidemiologicznych dotyczących bólu z uwzględnieniem częstości występowania (chorobowości), czynników ryzyka wpływających na jego powstanie oraz odległe skutki i następstwa dla społeczeństwa. Ma wiedzę z zakresu zagadnień dotyczących badań nad etiologią w tym badań populacyjnych (ze szczególnym uwzględnieniem badań przekrojowych i kohortowych), porównań ludzi z i bez bólu w celu określenia potencjalnych czynników ryzyka. Zna mechanizmy wpływu placebo na stan zdrowia pacjenta oraz efekt placebo. Zna mechanizmy powstawania doznań bólowych oraz szczegółową analizę wielorakich, dwustronnych związków między bólem a depresją. Zna schemat badania neurologicznego i ortopedycznego ze szczególnym uwzględnieniem nieprawidłowości mających znaczenie w zespołach bólowych. Ma wiedzę z zakresu farmakodynamiki i farmakokinetyki analgetyków oraz nefopamu i flupiryny: niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
K_W12 K_W13 paracetamolu i pochodnych fenazonu i zna ich zastosowanie kliniczne z uwzględnieniem objawów niepożądanych. Zna zagadnienia dotyczące klasyfikacji leków opioidowych, aspekty klinicznego zastosowania opioidów, ich dróg podania, objawów niepożądanych w tym zagadnień tolerancji problemów uzależnień oraz hiperalgezji indukowanej przez opioidy. Ma wiedzę na temat wskazania do zastosowania opioidów w bólu ostrym - pooperacyjnym, w bólu nowotworowym oraz w bólach przewlekłych pochodzenia nienowotworowego. K_W14 Zna budowę chemiczną, podział leków przeciwdepresyjnych i wskazania do ich zastosowania, zasady dawkowania oraz przeciwwskazania i objawy niepożądane. K_W15 K_W16 K_W17 Zna generacje leków przeciwpadaczkowych, zróżnicowane wskazania do ich zastosowania oraz objawy niepożądane charakterystyczne dla poszczególnych grup leków. Ma wiedzę na temat zastosowania leków wspomagających w leczeniu bólu. Zna szeroko rozumianą farmakoterapię bólu tzn. zna zasady kojarzenia leków w terapii bólu, interakcje leków i objawy niepożądane leków przeciwbólowych, farmakologię leków znieczulenia miejscowego oraz miejscowe podawanie leków drogą przezskórną. K_W18 Zna techniki relaksacyjne, terapię poznawczą i behawioralną, hipnoterapię oraz miejsce tych technik w programie wielokierunkowego leczenia bólu przewlekłego. K_W19 Zna cele terapii poznawczej oraz behawioralnej. K_W20 K_W21 K_W22 K_W23 K_W24 K_W25 Rozumie istotę diagnozy medycznej, odróżniania ją od diagnozy psychologicznej i diagnozy użytecznej w psychoterapii. Zna zasady konstruowania diagnozy psychoterapeutycznej i jej przeformułowań w toku procesu terapeutycznego, szczególnie w leczeniu chorych z bólem przewlekłym. Ma wiedzę na temat roli technik interwencyjnych (w tym termolezji). Ma wiedzę w zakresie leczenia chirurgicznego zespołów bólowych narządu ruchu oraz schorzeń najczęściej towarzyszących w/w zespołom. Zna metody leczenia zespołów bólowych obręczy barkowej kończyny górnej, stawu łokciowego ręki i nadgarstka, zespołów bólowych stawu biodrowego i kolanowego, zespołów bólowych ciasnoty międzypowięziowej, stawu skokowego i stopy. Ma wiedzę na temat zespołów bólowych kręgosłupa oraz ich leczenia zarówno zachowawczego jak i chirurgicznego.
K_W26 K_W27 K_W28 K_W29 K_W30 K_W31 K_W32 K_W33 K_W34 K_W35 K_W36 K_W37 K_W38 K_W39 K_W40 Zna metody oraz techniki leczenia neurochirurgicznego. Zna sposoby zwiększenia przeżywalności w poza szpitalnym nagłym zatrzymaniu krążenia. Ma wiedzę na temat kompleksowej rehabilitacji zespołów bólowych odcinka szyjnego kręgosłupa, odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz leczenia zachowawczego z uwzględnieniem: kinezyterapii, fizykoterapii, masażu, terapii manualnej, akupunktury, terapii behawioralnej (trening relaksacyjny + biofeedback). Ma wiedzę w zakresie wyboru odpowiednich metod leczniczych w oparciu o dowody medycyny opartej na faktach Evidence Based Medicine, a w szczególności współczynników NNT, NNH, Drop out. Posiada wiedzę, iż komplementarne metody leczenia powinny być używane równolegle z medycyną konwencjonalną. Posiada wiedzę, że w leczeniu bólu mogą być stosowane zarówno metody komplementarne jak i alternatywne. Zna obowiązujący sposób klasyfikowania schorzeń, w tym zespołów bólowych wg. ICD 10 (International Classifikation of Diseases), oraz w przypadku bólów głowy i twarzy rozszerzony wg. Zaleceń IHS (International Headache Society) z 2004 roku. Wie, że ból jest fizycznym i psychicznym czynnikiem stresującym i powoduje rozwój całego łańcucha patofizjologicznych procesów uruchamianych przez stymulację nocyceptywną. Zna plan kontroli bólu w okresie pooperacyjnym u dzieci oraz ocenę natężenia bólu pooperacyjnego i ewentualnych objawów niepożądanych stosowanego leczenia przeciwbólowego. Zna proces leczenia bólu przewlekłego u dzieci oraz proces powstawania tego bólu. Ma wiedzę, że ból przewlekły jest uznawany za zespół chorobowy lub chorobę samą w sobie. Zna problematykę bólu przewlekłego, powstającego w wyniku urazu lub choroby, powodującego znaczne upośledzenie funkcjonowania fizycznego, psychicznego, społecznego i zawodowego, czyli głównych elementów jakości życia. Posiada wiedzę nt. etiologii bólu. Zna typowe schorzenia dla wieku podeszłego (demencja, depresja, zespół majaczeniowy, niesprawność i upadki, osteoporoza, wybrane schorzenia neurologiczne-udar, parkinsonizm, nietrzymanie moczu). Zna neurobiologiczne mechanizmy uzależnienia.
K_W41 K_W42 Zna czynniki powodujące uzależnienie fizyczne i psychiczne od opioidów oraz kierunki minimalizacji ryzyka uzależnienia. Zna historię medycyny paliatywnej. K_W43 K_W44 K_W45 K_W46 K_W47 Zna zagadnienia etyczne z uwzględnieniem autonomii pacjenta, empatii oraz potrzeb pacjenta. Zna prawne aspekty autonomii pacjenta w Polsce, fundamentalne zasady etyczne, kształtujące relację lekarz-pacjent. Zna trudne i rzadko występujące przypadki w leczeniu bólu przewlekłego. Ma wiedzę w zakresie farmakoterapii bólu przewlekłego: analgetyków nieopioidowych, opioidów, leków adjuwantowych. Zna zastosowanie psychoterapii w programie wielokierunkowego leczenia bólu, a w szczególności terapii poznawczej i behawioralnej. K_W48 Ma wiedzę na temat zastosowania technik interwencyjnych w diagnostyce i leczeniu bólu: blokady diagnostyczne, blokady terapeutyczne (punktów spustowych, dostawowe, nerwów i splotów nerwowych, blokady centralne zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe), zabiegi neurodestrukcyjne: (neuroliza, termolezja, kriolezja inwazyjne techniki interwencyjne) zwoju Gassera, zwojów pnia współczulnego, neuroliza splotu trzewnego i splotu podbrzusznego górnego oraz zwoju nieparzystego. K_W49 Zna możliwości leczenia bólu przewlekłego z uwzględnieniem technik interwencyjnych ze stosowaniem których są związane odpowiednie uregulowania prawne. K_W50 Posiada wiedzę, iż inwazyjne techniki interwencyjne mogą być wykorzystane odpowiednio, w zależności od rodzaju zabiegu przez specjalistów anestezjologii i intensywnej terapii, neurochirurgii, chirurgii stomatologicznej, chirurgii szczękowo-twarzowej lub chirurgii ogólnej. UMIEJĘTNOŚCI K_U01 Potrafi wskazać podstawowe standardy etyczne w badaniach doświadczalnych i zastosować w leczeniu bólu w oparciu między innymi o standardy IASP 1994 Institute of Medicine 2002, Word Medical Association 2004 jak również w oparciu o przepisy prawne obowiązujące w Polsce. K_U02 K_U03 K_U04 Potrafi wymienić naturalne przebiegi choroby w zespołach bólowych oraz czynniki zagrożenia i przebieg w czasie w celach optymalizacji procesów leczenia. Potrafi ocenić częstości występowania poszczególnych zespołów bólowych w aspekcie płci w celu optymalizacji procesu leczenia. Potrafi wskazać przyczyny i objawy powikłań znieczulenia miejscowego.
K_U05 K_U06 Potrafi wskazać techniki inwazyjne w leczeniu bólu przewlekłego oraz powikłania związane z tymi technikami. Potrafi określić algorytm ALS z uwzględnieniem prewencji stosowanych leków i wykazuje umiejętność jego praktycznego wykorzystania. K_U07 Potrafi ustalić wskazania do kompleksowej rehabilitacji zespołów bólowych kręgosłupa w odcinku szyjnym oraz lędźwiowym, jak również wskazać nowoczesne techniki terapeutycznych (terapia manualna, masaż i terapia medyczna). K_U08 K_U09 K_U10 K_U11 Potrafi wskazać najczęściej stosowane współcześnie metody terapii komplementarnej i alternatywnej w celu optymalizacji multimodalnego leczenia bólu przewlekłego. Potrafi wskazać istotne elementy w kompleksowym leczeniu bólu tj. zabiegi akupunktury, elektroakupunktury neuromodulacji oraz mechanizmy działania stymulacji nerwów obwodowych. Klasyfikuje i potrafi wskazać zasady kodowania ICD-10 oraz wytyczne opracowane przez IASP uwzględniające lokalizację bólu, pierwotnie dotkniętego układu, charakterystykę czasową bólu, nasilenie bólu oraz etiologię. Potrafi wybrać skalę oceny bólu u noworodków, niemowląt i dzieci. K_U12 K_U13 K_U14 Potrafi zastosować leczenie przeciwbólowe w ostrym okresie bólu pourazowego i oparzeniowego u dzieci. Potrafi wskazać przyczyny dolegliwości bólowych w narządzie ruchu u dzieci i młodzieży. Potrafi przeprowadzić diagnostykę przewlekłego zespołu bólowego. K_U15 K_U16 K_U17 Potrafi wskazać zalecane metody leczenia bólu przewlekłego tj. anestezjologiczne i chirurgiczne, farmakologiczne, rehabilitacyjne, psychologiczne, alternatywne i uzupełniające. Potrafi zastosować kompleksową ocenę geriatryczną: ocena stanu zdrowia fizycznego, ocena stanu czynnościowego sprawności, ocena stanu zdrowia psychicznego, ocena społeczno-środowiskowa, ocena stanu odżywiania. Potrafi opisać funkcje poznawcze dzięki, którym utrzymywany jest kontakt osoby starszej z otoczeniem takie jak: zapamiętywanie informacji, myślenie, mowa i działanie. K_U18 Potrafi wskazać zaburzenia funkcji poznawczych: otępienie, niedorozwój umysłowy, zaburzenia świadomości takie jak: delirium, zespół majaczeniowy, urojenia, schizofrenia i autyzm. K_U19 Potrafi zastosować podstawowe narzędzia oceny organizacji opieki paliatywnej.
K_U20 Potrafi zastosować fizjoterapię, fizykoterapię i kinezyterapię w leczeniu bólu przewlekłego oraz ustalić wskazania i ocenić wyniki leczenia. K_U21 Potrafi zastosować techniki uzupełniające w leczeniu bólu przede wszystkim akupunkturę i przezskórne elektrostymulacje. KOMPETENCJE SPOŁECZNE K_K01 K_K02 K_K03 K_K04 K_K05 K_K06 K_K07 Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego. Jest odpowiedzialny za własne przygotowanie do pracy, podejmowane decyzje, ma świadomość odpowiedzialności wobec ludzi, dla których dobra stara się działać, zna granice swoich kompetencji i profesjonalnych możliwości. Przestrzega praw pacjenta w tym do ochrony danych osobowych, intymności, tajemnicy zawodowej itd. Okazuje szacunek dla pacjenta i troskę o jego dobro. Przestrzega w swoich działaniach zasad etycznych. Potrafi wskazać etyczne podstawy decyzji lekarskich u schyłku życia, problematykę cierpienia, zasady opieki paliatywnej, teorie paliatywne. Potrafi ocenić potrzeby pacjenta. K_K08 Posiada umiejętność współpracy ze specjalistami innych dyscyplin klinicznych w celu optymalizacji leczenia pacjenta z bólem przewlekłym. K_K09 Ma świadomość, dynamicznego rozwoju badań nad bólem ostrym pooperacyjnym, bólem pourazowym w okresie porodu jak również bólem spowodowanym ostrymi schorzeniami.