Monitor Rynku Pracy Raport z 19. edycji badania 14 kwietnia 2015 r.
Struktura raportu: Metodologia i opis próby badania Wyniki badania: rotacje na rynku pracy mobilność gotowość do zmiany pracy obawa o utratę pracy i przekonanie o możliwości znalezienia nowego zatrudnienia Pracownicy w wieku 55+ na rynku pracy Podsumowanie wyników Randstad w Polsce 2
Monitor Rynku Pracy: opis badania Monitor Rynku Pracy jest kwartalnym badaniem ankietowym realizowanym obecnie już w 35 krajach Europy, Azji, Australii i obu Ameryk, w których Randstad prowadzi działalność. (kraje biorące udział w badaniu: Argentyna, Australia, Austria, Belgia, Brazylia, Kanada, Chile, Chiny, Czechy, Dania, Francja, Niemcy, Austria, Grecja, Hong Kong, Węgry, Indie, Włochy, Japonia, Luksemburg, Malezja, Meksyk, Nowa Zelandia, Norwegia, Polska, Singapur, Słowacja, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Holandia, Turcja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Portugalia) Badanie po raz pierwszy przeprowadzono w 1Q 2010. Polska dołączyła do projektu od 3Q 2010. Obecnie prezentujemy wyniki 19. edycji. Badanie jest realizowane poprzez ankiety wypełniane on-line przez respondentów w wieku od 18 do 64 lat, pracujących minimum 24 godziny w tygodniu (z wykluczeniem samozatrudnionych). Dobór prób jest losowy, realizowany przez Survey Sampling International. Próba w Polsce wynosi 405 respondentów (w całym badaniu bierze udział 14.372 osób). Bieżące badanie zostało zrealizowane w okresie: 21/02 5/03/2015 r. 3
Respondenci badania w Polsce 51% kobiety / 49% mężczyźni od 18 do 64 lat 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 18% 23% 22% 20% 17% 4 wykształcenie: 1% podstawowe/ 50% średnie/ 49% wyższe sektor zatrudnienia: 29% przedsiębiorstwa państwowe/ 71% firmy prywatne
5 Wyniki badania
Rotacje na rynku pracy w Polsce porównanie w czasie 27% 21% 21% 20% 25% 23% 24% 21% 21% 25% 22% 19% 17% 17% 17% 17% 17% 17% 17% Liczba osób zmieniających pracę w Polsce, w stosunku do poprzedniego kwartału, zmalała o 3 punkty procentowe osiągając poziom 22% (Q1 2015). Jest to już kolejny kwartał dość wyrównanego, wysokiego poziomu rotacji na rynku pracy (średnia dla ostatnich 4 kwartałów wynosi 22,25%). 6
Rotacje na rynkach pracy w UE 2015Q1 2014Q4 14% 15% 15% 16% 17% 18% 18% 18% 18% 19% 20% 20% 22% 22% 22% 22% 24% 11% Najwyższy poziom rotacji wśród badanych krajów UE zanotowała Francja, osiągając 4% wzrost w porównaniu z poprzednim kwartałem (Q4 2014). Polska nadal plasuje się w gronie Państw UE gdzie współczynnik rotacji jest na wysokim poziomie, zajmując drugie miejsce razem z Słowacją, Włochami i Norwegią. Średnia dla badanych krajów UE nie uległa zmianie od ostatniego kwartału i nadal wynosi 18%. 7
Główne powody rotacji na rynku pracy Poprawa warunków pracy i osobiste pragnienie zmiany największym motywatorem do zmiany pracy 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2013Q1 2013Q2 2013Q3 2013Q4 2014Q1 2014Q2 2014Q3 2014Q4 2015Q1 Lepsze warunki pracy Osobiste pragnienie zmiany Zmiana struktury firmy Niezadowolenie z aktualnego pracodawcy Przyczyny osobiste (choroba, zmiana miejsca zamieszkania) Osobiste ambicje w obszarze pełnionych zadań Osobiste ambicje w obszarze zarządzania Rośnie udział respondentów, dla których głównym powodem zmiany pracy jest chęć polepszenia swoich warunków zatrudnienia (45%). Drugim wskazywanym powodem zmiany pracy jest osobiste pragnienie zmiany. W porównaniu do poprzedniego kwartału (Q4 2014) wzrost o 13%. Zmiana struktury firmy (27%) jest trzecim w kolejności najczęściej wskazywanym powodem zmiany pracy. 8 Jakie były Pana/Pani powody zmiany pracy? Monitor Rynku Pracy, 19 edycja, luty 2015, N=405
Otwartość na zmianę zatrudnienia: Indeks mobilności Stworzony przez Randstad indeks mobilności na rynku pracy śledzi otwartość pracowników na mobilność zawodową. Mobilność jest w badaniu definiowana według przewidywań pracowników o prawdopodobieństwie zatrudnienia u innego pracodawcy w kolejnych 6 miesiącach (zarówno w przypadku podjęcia podobnej, jak i zupełnie innej pracy). Punktem startowym dla obliczeń indeksu jest agregacja odpowiedzi wszystkich respondentów badania w jego pierwszej edycji międzynarodowej (marzec 2010), stanowiąca wyjściowy poziom 100 punktów. 9
Indeks mobilności Polska nadal jednym z najbardziej otwartych krajów UE na zmianę pracy 2015Q1 2014Q4 150 91 92 93 93 94 99 101 101 101 102 102 103 103 103 103 105 108 112 112 110 113 Średnia indeksu mobilności dla 18 badanych krajów UE wyniosła 101 punktów, o 1 punkt niższa niż w poprzednim kwartale (2014Q3). Na tle krajów Unii Europejskiej Polska nadal utrzymuje pozycje kraju o dużej otwartości na zmianę pracy. O 1 punkt wyprzedza nas nadal Francja i Wielka Brytania. 10
Indeks mobilności Otwartość Polaków na zmianę pracy nadal rośnie 117 105 107 108 105 109 109 107 107 105 107 111 104 108 106 107 108 101 101 W ciągu ostatniego kwartału otwartość Polaków na zmianę pracy wzrosła o 1 p.p. i wynosi obecnie 108 punktów. W ciągu trzech ostatnich fal badań indeks mobilności wzrasta stale o 1 p.p., osiągając wartość jak w Q2 2014 roku. Gotowość badanych Polaków do zmiany pracy utrzymuje się na wysokim poziomie już czwarty kwartał. Poziom wskaźnika jest o 4 punkty wyższy niż miało to miejsce rok temu (Q1 2014). 11
Szansa na znalezienie nowej pracy wiara Polaków w znalezienie pracy rośnie porównywalna praca jakakolwiek inna praca 85% 80% 75% 77% 81% 75% 74% 80% 72% 74% 79% 74% 71% 71% 72% 69% 75% 74% 74% 75% 80% 70% 65% 60% 55% 68% 70% 69% 67% 72% 64% 70% 72% 68% 65% 62% 61% 68% 61% 63% 65% 63% 62% 65% 72% 50% Rośnie grupa czujących się pewnie na rynku pracy osób, które bardzo wysoko oceniają dostępność ofert pracy. Wiara Polaków w znalezienie jakiejkolwiek pracy wzrosła o 5 p.p. osiągając wartość jedną z wyższych spośród wszystkich fal badania. 72% badanych przekonana jest, że w razie takiej konieczności znajdzie w okresie do 6 miesięcy porównywalną pracę do obecnej. W porównaniu z poprzednim kwartałem obserwujemy wzrost o 7 p.p. Grupa optymistów jest najwyższa w skali wszystkich fal badania, gdzie odsetek osób wierzących w znalezienie porównywalnej pracy jest taki sam jak w Q3 2011 i Q2 2012. 12 Czy w Pana/Pani opinii w przypadku konieczności zmiany pracy znalazłyby Pan/Pani porównywalną bądź inną pracę w ciągu następnych 6 miesięcy?
Szansa na znalezienie nowej pracy jakakolwiek praca porównywalna praca 18-24 25-34 35-44 45-54 55-67 56 54 83 80 89 79 89 71 76 69 Największą grupą optymistów przekonanych o wysokiej dostępności ofert pracy są najmłodsi respondenci. Z wiekiem ta postawa nieco słabnie, ale tylko najstarsi respondenci (ponad 55 lat) mają wyraźnie mniej wiary w swoją pozycję rynkową. kobiety mężczyźni 65 76 84 78 Mężczyźni wykazują nieco większą niż kobiety wiarę w znalezienie nowej pracy. niższe średnie wyższe 33 67 67 78 83 77 Zarówno osoby z wyższym jak i średnim wykształceniem są pozytywnie nastawione do rynku pracy. Najmniejszą wiarą wykazują się osoby z niskim wykształceniem. 13 Czy w Pana/Pani opinii w przypadku konieczności zmiany pracy znalazłyby Pan/Pani porównywalną bądź inną pracę w ciągu następnych 6 miesięcy?
Szansa na znalezienie nowej pracy Polska wciąż w grupie największych optymistów Czechy Polska Austria Słowacja Niemcy Norwegia Szwajcaria Szwecja Dania Portugalia średnia UE Belgia Węgry Holandia Grecja Francja Włochy Hiszpania 66% 75% 72% 80% 60% 78% 55% 77% 58% 64% 63% 67% 61% 66% 70% 69% 62% 70% 50% 63% 57% 64% 53% 63% 53% 62% 52% 52% 56% 58% 47% 51% 51% 46% porównywalna do obecnej 42% 47% Na tle krajów UE Polska nadal jest w grupie największych optymistów określających bardzo wysoko swoje szanse na znalezienie pracy. Wśród krajów UE obserwujemy niewielki wzrost optymizmu w szanse znalezienia pracy jakiejkolwiek (wzrost średniej z 62% do 64%). Wiara w znalezienie pracy podobnej do obecnej pozostała prawie na tym samym poziomie jak w poprzednim kwartale (wzrost o 1%). 14 Czy w Pana/Pani opinii w przypadku konieczności zmiany pracy znalazłyby Pan/Pani porównywalną bądź inną pracę w ciągu następnych 6 miesięcy?
Poszukiwanie nowej pracy 20% 15% 10% 5% 0% 18-24 25-34 35-44 18% 17% 17% 18% 16% 16% 16% 12% 19% 9% Na przestrzeni minionego półrocza zasadniczo spadł odsetek osób, które aktywnie poszukują nowej pracy (z 16% w 3Q 2014 do 9% obecnie). aktywnie poszukuję pracy trochę się rozglądam za pracą Najbardziej aktywni w poszukiwaniu nowego miejsca pracy są starsi respondenci badania (13% 7% 24% dla grupy 45-54 oraz 10% dla grupy powyżej 55 roku życia). 7% 8% 19% 25% Nie ma zasadniczej różnicy w postawie poszukiwania nowej pracy w zależności od płci badanych. 45-54 13% 10% 55-67 10% 13% 15 Jakby Pan/Pani określił a swoje skupienie na poszukiwaniu nowej pracy?
Ocena ryzyka utraty pracy Poczucie ryzyka utraty pracy w UE rośnie Włochy Hiszpania Słowacja Polska Grecja Węgry Holandia Dania Czechy średnia UE Francja Szwecja Norwegia Szwajcaria Portugalia 6% 4% 4% 8% 7% 7% 7% 10% 11% 9% 9% 8% 7% 8% 7% 20% 17% 26% 16% 16% 23% 23% 23% 22% 21% 30% 27% 26% 32% 28% W gronie wszystkich przebadanych krajów UE średnia obawy utraty pracy wynosi obecnie 29%. Od ostatniej fali badania wskaźnik ten wzrósł o 2 p.p. 7% odczuwa duże ryzyko utraty pracy (podobnie jak w Q4 2014) a 22% umiarkowane. Wśród wszystkich krajów UE, Włochy mają największy odsetek ludzi obawiających się utraty pracy (łącznie 42%). Polska, z wynikiem 36% plasuje się na 4 miejscu, po Hiszpanii i Słowacji). Niemcy 7% 15% duże Belgia 6% 16% umiarkowane Austria 3% 18% 16 Jak duże jest w Pana/Pani odczuciu ryzyko utraty pracy lub nieprzedłużenia aktualnej umowy w ciągu kolejnego półrocza?
Ocena ryzyka utraty pracy Polska - porównanie w czasie umiarkowana obawa duża obawa 10% 7% 8% 25% 17% 18% 10% 7% 10% 8% 34% 33% 33% 30% 10% 8% 9% 11% 10% 11% 7% 9% 8% 8% 13% 7% 19% 23% 23% 25% 24% 25% 20% 23% 27% 25% 27% 20% Odsetek osób odczuwających poczucie ryzyka utraty pracy jest większy niż w poprzednim kwartale o 3 p.p. W ramach tej grupy obserwujemy wzrost liczebności osób określających swoją obawę utraty pracy jako umiarkowaną (z 20% do 27%) oraz spadek liczebności osób określających swoją obawę utraty pracy jako dużą (z 13% do 9%). Obecny odsetek osób odczuwających umiarkowane ryzyko utraty pracy jest jednym z wyższych we wszystkich edycja badania (wyższe były notowane tylko w okresie od 2 kwartału 2011 do 1 kwartału 2012). 17 Jak duże jest w Pana/Pani odczuciu ryzyko utraty pracy lub nieprzedłużenia aktualnej umowy w ciągu kolejnego półrocza?
Ocena ryzyka utraty pracy Najwięcej obaw wśród najstarszej i najmłodszej grupy respondentów duża obawa umiarkowana obawa 18-24 25-34 35-44 5% 7% 16% 23% 36% 21% Ryzyko utraty pracy jest na najwyższym poziomie wśród najmłodszej i najstarszej grupy respondentów, choć grupy te charakteryzują się najmniejszym odsetkiem osób odczuwających duże ryzyko utraty pracy. 45-54 55-67 4% 11% 23% 35% Dużą obawę, odczuwają osoby w wieku 36-44 lat 16% badanych respondentów. mężczyźni kobiety 10% 7% 25% 28% Poważne obawy o utratę pracy częściej mają mężczyźni, natomiast wskaźnik ryzyka utraty pracy w obu płciach kształtuje się na tym samym poziomie 35%. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 18 Jak duże jest w Pana/Pani odczuciu ryzyko utraty pracy lub nieprzedłużenia aktualnej umowy w ciągu kolejnego półrocza?
Perspektywy na emeryturę oraz pracownicy 55+ na rynku pracy 19
Czy pracodawcy zabiegają o pracowników 55+? Mój pracodawca prowadzi aktywną politykę, aby przyciągnąć i zatrzymać ludzi w wieku 55 lat i powyżej. zdecydowani e tak zdecydowani 6% e nie tak 26% 28% nie 40% 43% 67% 64% 61% 56% 55% 54% 54% 52% 48% 47% 47% 46% 45% 44% 44% 44% 43% 43% 42% 40% 39% 39% 39% 37% 37% 37% 36% 36% 35% 34% 33% 29% 27% 24% Według badanych respondentów zdecydowana większość firm nie prowadzi aktywnych działań sprzyjających zatrudnieniu i zatrzymaniu pracowników w wieku 55+. Tylko co 3 respondent był w stanie przyznać, że jego pracodawca prowadzi aktywną politykę aktywizującą do pracy osoby w wieku 55+. 20
Pracownik 55+ vs. pracownik 35- Pracownikom powyżej 55 roku życia ciężej jest zdobywać nowe umiejętności. 24% 55% 20% 2% Starsi pracownicy są mniej produktywni od młodszych pracowników. 11% 31% 50% 8% Starsi pracownicy częściej chodzą na zwolnienie lekarskie niż osoby młodsze". 7% 27% 55% 12% Zdecydowana większość, prawie 8 na 10 respondentów uważa, że osobom w wieku 55+ trudniej jest zdobywać nowe umiejętności w porównaniu do młodszego pokolenia. Ponad połowa badanych (58%) uważa, że osoby w wieku 55+ są nie mniej produktywne w pracy niż młodsze pokolenie. 2/3 badanych nie zgadza się ze stwierdzeniem, że osoby w wieku 55+ częściej niż młodsze pokolenie przebywają na zwolnieniu lekarskim. zdecydowanie się zgadzam nie zgadzam się zgadzam się zdecydowanie się nie zgadzam 21
Pracownik 55+ vs. pracownik 35- Starsi pracownicy (powyżej 55 roku życia) i młode pokolenie (poniżej 35 roku życia) powinno pracować w takim samym wymiarze czasu. 15% 63% 21% 1% Starsi pracownicy powinni pracować w mniejszym wymiarze godzin 7% 27% 55% 12% Prawie 80% badanych osób uważa, ze czas pracy osób starszych (55+) jak i młodszych (35-) powinien być taki sam. 34% respondentów uważa, że osoby starsze powinny pracować w krótszym wymiarze godzin pracy niż młodsze pokolenie. zdecydowanie się zgadzam nie zgadzam się zgadzam się zdecydowanie się nie zgadzam 22
Wiek emerytalny w Polsce oczekiwania wobec realiów Będę musiał pracować dłużej niż wskazuje to obecnie obowiązujący wiek emerytalny w moim kraju. 23% 51% 21% 4% zdecydowanie się zgadzam nie zgadzam się zgadzam się zdecydowanie się nie zgadzam Zakładam przejście na emeryturę w wieku: 44% 7% 2% 47% 60-65 lat 65-70 lat 70-75 lat 75-80 lat Więcej niż połowa badanych respondentów uważa, że będzie musiała pracować dłużej niż zakłada to obecnie obowiązujący wiek emerytalny w kraju. Jedynie 4% badanych zdecydowanie nie zgadza się z tą tezą. Zdecydowana większość badanych respondentów, ponad 90% oczekuje jednak, że nie będzie musiała pracować powyżej 70 roku życia. 23
Świadczenia emerytalne w Polsce obowiązek pracodawcy czy pracownika? Oszczędzanie na emeryturę jest moim obowiązkiem, nie mojego pracodawcy. 20% 43% 28% 9% zdecydowanie się zgadzam nie zgadzam się zgadzam się zdecydowanie się nie zgadzam Jestem w stanie zaoszczędzić co miesiąc : 36% 10% 54% 5% mojego wynagrodzenia 10% mojego wynagrodzenia 20% mojego wynagrodzenia Większość badanych respondentów (63%) uważa, że oszczędzanie na emeryturę jest jego obowiązkiem, natomiast co 3 osoba na 10 uważa, że jest to obowiązek pracodawcy. 54% badanych respondentów jest gotowych, aby zaoszczędzić co miesiąc tylko 5% swojego wynagrodzenia, a zaledwie 10% badanych uważa, że zaoszczędziłoby aż 20%. 24
Umiejętności i kompetencje nauka przez całe życie? To ja odpowiadam za swoją karierę zawodową, nie mój pracodawca. 17% 50% 28% 5% Wierzę, że odświeżając swoje umiejętności i kompetencje co 5 lat, zwiększam swoje szanse na zatrudnienie. 24% 60% 15% 1% Wierzę, że uczymy się przez całe życie, niezależnie od wieku. 45% 48% 6% zdecydowanie się zgadzam zgadzam się nie zgadzam się Zdecydowana większość respondentów czuje się w pełni odpowiedzialna za swoja karierę zawodową. Prawie 7 na 10 osób uważa, że szansa na zatrudnienie jest tylko i wyłącznie ich odpowiedzialnością. 33% badanych uważa, że o rozwoju kariery decyduje pracodawca, nie oni sami. 84% respondentów uważa, że podnosząc swoje kwalifikacje średnio co 5 lat, zwiększają swoje szanse na znalezienie nowej pracy. Ponad 90% badanych uważa, że podnoszenie kwalifikacji, zdobywanie nowych umiejętności odbywa się podczas całego życia. 25
Podsumowanie wyników: Poziom rotacji na rynku pracy zmalał o 3 p.p., do 22% - jest to średni poziom rotacji w minionym roku. Już 45% badanych wskazuje chęć poprawy warunków pracy jako główny powodem zmiany pracy. Indeks mobilności Polski utrzymuje się niezmiennie na wysokim poziomie i wynosi 108 punktów. W porównaniu z krajami UE Polacy nadal są jednym z najbardziej otwartych na zmianę pracy narodów. Przekonanie o dostępności ofert pracy osiągnęło poziom najwyższy na przestrzeni ostatnich lat. Odsetek osób wierzących w znalezienie jakiejkolwiek pracy wynosi 80%, a wierzących w znalezienie podobnej 72%. Nadal rośnie obawa o utratę pracy już 36% badanych stwierdza, że odczuwa ryzyko utrzymania posady w kolejnym półroczu. Tylko 34% badanych respondentów potwierdziło, że ich pracodawca prowadzi aktywną politykę, aby przyciągnąć i zatrzymać ludzi w wieku 55+. Prawie 80% badanych osób uważa, że czas pracy osób starszych (55+) jak i młodszych (35-) powinien być taki sam. Zdecydowana większość (8 na 10 respondentów) jest zdania, że osoby w wieku 55+ mają mniejsze predyspozycje zdobywania nowych umiejętności niż osoby młode, 42% uważa, że osoby w wieku 55+ są w pracy mniej produktywne niż 35-. Prawie co 7 osoba jest zdania, że szansa na zatrudnienie zależy tylko i wyłącznie od niej, a 84% respondentów uważa, że podnosząc swoje kwalifikacje średnio co 5 lat, zwiększa swoje szanse na znalezienie pracy. 26
Randstad w pigułce Randstad w Polsce Obecny od 1994 r. Randstad na świecie Założony w 1960 r. Numer 2 na światowym rynku usług HR Doświadczenie zdobyte przez ponad 50 lat działalności Aktywny w ponad 40 krajach Misja Randstad Kształtowanie rynku pracy Jeden z wiodących dostawców usług HR Ponad 90 biur regionalnych w całym kraju Ponad 1600 Klientów Średnio 25 000 pracowników tymczasowych zatrudnianych dziennie Ponad 1 100 projektów rekrutacji stałych rocznie Pierwsza agencja pracy tymczasowej posiadająca certyfikat ISO 9001:2008 Filozofia Randstad Good to know you 27
28