Projekt,,Obrzędy i obyczaje pogranicza polsko - białoruskiego Narewka Prużany był realizowany w Zespole Szkół w Narewce w okresie od 01.06.2007r. do 30.11.2007r.
Do współpracy zaprosiliśmy uczniów i nauczycieli ze Średniej Szkoły Nr 5 w Prużanach. Jest to instytucja oświatowa prowadząca edukację młodzieży w zakresie nauczania podstawowego i średniego na poziomie dziesięciolatki. Dzięki podpisaniu wspólnej deklaracji strona białoruska wyraziła wolę do nawiązania wzajemnej i aktywnej współpracy w ramach konkursu grantowego.
Urząd Gminy w Narewce Gminny Ośrodek Kultury w Narewce Hajnowski Dom Kultury w Hajnówce Świetlica Samorządowa w Lewkowie Starym
Projekt był skierowany do uczniów i nauczycieli Zespołu Szkół w Narewce oraz uczniów i nauczycieli Średniej Szkoły Nr 5 w Prużanach. W realizację projektu zaangażowanych było 25 uczniów po stronie polskiej i 25 uczniów po stronie białoruskiej oraz po 8 nauczycieli: muzyki, plastyki, historii, informatyki, matematyki i języków obcych obu szkół. W projekcie uczestniczyli uczniowie o szczególnych zdolnościach artystycznych, literackich i organizatorskich, uczący się języka białoruskiego oraz uczniowie, którzy wykazali dobrowolną chęć pracy w projekcie.
Upowszechnienie zanikających obyczajów i obrzędów pogranicza polsko białoruskiego Ukazanie wspólnych korzeni kulturowych i regionalnych Współpraca ośrodków edukacyjnych po obu stronach granicy Integracja młodzieży polskiej i białoruskiej Uświadomienie młodemu pokoleniu żyjącemu we współczesnym świecie jak ważna jest wiedza na temat swojej Małej Ojczyzny
uroczystością weselną ludowym zwyczajem powitania lata zwanym jako Noc Świętojańska, w gminie Narewka jako Noc Kupały religijnym świętem Bożego Narodzenia i Wielkanocy
Zaplanowano następujące działania: Zajęcia edukacyjne po 15 godzin w obu szkołach. Działaniem objętych było ogółem 50 uczniów pod kierunkiem nauczycieli języków obcych i historii. Badania terenowe gromadzenie materiału faktograficznego; przeprowadzenie po 30 wywiadów przez obie szkoły w obrębie swoich regionów administracyjnych. Warsztaty pozalekcyjne po 30 godzin w obu szkołach. Działaniem objętych było ogółem 50 uczniów pod kierunkiem nauczycieli plastyki historii, języków obcych i informatyki
Warsztaty artystyczne odbywające się w trakcie wizyt studyjnych. Podsumowanie projektu w Zespole Szkół w Narewce. Pokaz inscenizacji zawierających fragmenty badanych obrzędów. Zorganizowanie wystawy przedstawiającej rezultaty projektu.
Przeprowadzała wywiady z najstarszymi mieszkańcami swoich miejscowości dotyczących badanych obrzędów Spisywała teksty dawnych pieśni, przyśpiewek obrzędowych, gromadziła zdjęcia, wycinki z prasy dokumentujące wydarzenia związane z obrzędami Uczestniczyła w warsztatach dotyczących selekcjonowania zbieranego materiału zgodnie z przeznaczeniem.
W dniach 19-20 października 2007r. uczniowie Zespołu Szkół w Narewce wraz z opiekunami wyjechali w ramach wizyty studyjnej do Średniej Szkoły Nr 5 w Prużanach na Białorusi Podczas dwudniowego pobytu uczniowie: uczestniczyli w warsztatach artystycznych celem opracowania układu choreograficznego białoruskiego tańca ludowego w warsztatach teatralnych opracowując fragment obrzędu weselnego pracowali przy selekcjonowaniu materiałów do albumów związanych z badanymi obrzędami w ramach wolnego czasu poznawali najciekawsze miejsca regionu Integrowali się z młodzieżą białoruską podczas wspólnej jazdy na łyżwach w Pałacu Młodzieży.
Uczestnicy projektu młodzież z Zespołu Szkół z Narewki oraz młodzież ze Średniej Szkoły Nr 5 w Prużanach wraz z opiekunami
19.10.2007r. wyjechaliśmy wraz z opiekunami w długo oczekiwaną podróż. Ciekawi byliśmy, jak będzie przebiegało nasze pierwsze szkolne spotkanie, jakie niespodzianki przygotowali nam gospodarze, gdzie będziemy mieszkać, jak wygląda ich miasto i szkoła? Mimo wielu niewiadomych i niewielkiej tremy humory dopisywały wszystkim. Przed budynkiem szkoły w Prużanach przywitał nas Pan Dyrektor. Wkrótce otrzymaliśmy też odpowiedzi na wszystkie pytania. Naszą przygodę rozpoczęliśmy od zwiedzania szkoły. Sala gimnastyczna i klasopracownie naszych kolegów niczym nie przypominały naszych sal, ale każda miała,,swój klimat i swoją duszę, czasami nawet budziła respekt. Nie zwlekając ani chwili rozpoczęliśmy zajęcia integracyjne. Wykonane portrety może nie przypominały dzieł sztuki, ale pozwoliły poznać naszych rówieśników i ułatwiły zapamiętanie ich imion. Kolejnym etapem były warsztaty taneczne. Pod bacznym okiem członkiń zespołu,,kalina uczyliśmy się podstawowych kroków tańców ludowych, by wieczorem w prawdziwej dyskotece sprawdzić swoje umiejętności. W hotelowej restauracji z zainteresowaniem poznawaliśmy nowe smaki znanych już potraw. Wszyscy zgodnie stwierdzili, że były to naprawdę ciekawe i niespotykane doznania. Następnego dnia uczestniczyliśmy w warsztatach plastycznych, podczas których powstały prace dotyczące czterech badanych obrzędów związanych z Nocą Kupały, Wielkanocą, Bożym Narodzeniem i obrzędem weselnym. Po wielkim wysiłku przyszedł czas na niespodziankę i zmagania z równowagą na lodzie. Okazało się, ze nie jest zbyt trudna sztuka. Były upadki, dużo śmiechu i prawie mistrzowski popis ekspresowej nauki jazdy na łyżwach. Było super. Nastał czas powrotu do domu. Wycieczka się udała, jest co wspominać. Przekonaliśmy się, że bariera językowa nie istnieje, a przyjaciół można znaleźć nawet za granicą.
W dniach 22-23 listopada 2007r. gościliśmy w Zespole Szkół w Narewce 29 osobową grupę młodzieży wraz z opiekunami ze Średniej Szkoły Nr 5 w Prużanach. W ramach dwudniowego pobytu młodzież kontynuowała działania wynikające z harmonogramu projektu, w zakresie badanych obrzędów. Uczestniczyła w warsztatach rzeźbiarskich lepienia w glinie w Świetlicy Samorządowej w Lewkowie Starym.
Warsztaty rzeźbiarskie Młodzież pod fachowym okiem instruktora wykonywała drobne przedmioty użytkowe dotyczące badanych obrzędów.
Z ogromnym zapałem przystąpili do pracy nauczyciele z Prużan
Efekty wspólnej pracy warsztatowej
W dniu 26.09.2007 grupa młodzieży badająca obrzęd wielkanocny wyjeżdżała na bardzo interesujące warsztaty do domu rodzinnego p. Olgi Adamiuk w Ochrymach. Podczas warsztatów uczniowie wspólnie z gospodynią:
iekli ciasto wielkanocne według dawnej receptury
Efekt wspólnej pracy - Pascha Wielkanocna
Malowali jajka w cebulniku po uprzednim ozdobieniu woskiem ze świecy gromnicznej
Słuchali opowieści gospodyni o pielęgnowaniu tradycji w domu rodzinnym, symbolach wielkanocnych oraz najciekawszych wydarzeniach związanych z okresem wielkanocnym
Kolejne zajęcia warsztatowe dotyczące obrzędu Wielkanocnego odbyły się w świetlicy szkolnej. Pod fachowym okiem pani Neli Charkiewicz młodzież poznawała techniki wykonania i ozdabiania palm wielkanocnych
Młodzież w trakcie warsztatów wykonywała: dawne ozdoby choinkowe poznawała nowe sposoby wykonania stroika świątecznego i gwiazdy kolędniczej wspólnie przygotowywała potrawy wigilijne.
W trakcie warsztatów uczniowie poznali: interesujące legendy i podania ustne związane z obchodami Nocy Kupały na naszym terenie Znaczenie symboli i wróżb sobótkowych Tradycyjny sposób wykonania wianka sobótkowego z papierowej bibuły teksty pieśni obrzędu Nocy Kupały.
Zbiorek pieśni dawnej,,obrzędowe przyśpiewki i pieśni rodzinne Teksty przyśpiewek, pieśni i kolęd umieszczone w opracowaniu powstały w wyniku badań przeprowadzonych wśród mieszkańców gminy Narewka i Prużany, przez uczniów obu szkół pod kierunkiem nauczycieli.
Powstały także albumy poświęcone zanikającym obrzędom, które stanowią ogromnie bogatą wiedzę dotyczącą badanych obrzędów.
Wystawa przedstawiająca rezultaty projektu.
Rezultaty projektu zostały zaprezentowane podczas forum, które odbyło się w Zespole Szkół w Narewce po zakończeniu realizacji projektu. Na uroczystości gościliśmy: Generalnego Konsula Republiki Białoruskiej w Białymstoku Przedstawicieli władz oświatowych i samorządowych Kierowników zakładów pracy z terenu gminy współpracujących ze szkołą Przedstawicieli Rady Rodziców, nauczycieli i społeczności szkolnej.
Zaproszeni goście
W trakcie podsumowania młodzież zaprezentowała scenki związane z badanymi obrzędami: Wielkanocy Nocy Kupały Bożego Narodzenia obrzędu weselnego.
Ze wszystkich obrzędów ludowych, najbogatszym w treść i formę był obrzęd weselny. Podczas forum młodzież zaprezentowała fragment tego obrzędu z uwzględnieniem kolejnych etapów takich jak: swaty, oględziny, zaręczyny, korowaj, panieński wieczór itp..
W trakcie uroczystości wręczono podziękowania partnerom krajowym i zagranicznym którzy wspomagali realizację projektu, nauczycielom nadzorującym młodzież we wszystkich działaniach oraz mieszkańcom gminy Narewka pielęgnującym tradycje w naszej miejscowości.
Efektem końcowym projektu było ukazanie wspólnych korzeni kulturowych obu narodów: polskiego i białoruskiego. Zebrane w śpiewniku słowa zanikających pieśni dawnych to gwarancja ich przetrwania w kulturze narewkowskiej i prużańskiej. Młodzież nawiązała trwałe przyjaźnie, poznała kulturę obu krajów. Poprzez uczestnictwo w projekcie uświadomiła, iż istotnym elementem świadomości narodowej młodego pokolenia żyjącego we współczesnym świecie jest wiedza na temat swojej Małej Ojczyzny.