SCENARIUSZ ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH Z PRZYRODY WKLASIEVI Hasło programowe: Krajobraz. Woda Temat: Znajomość mapy fizycznej świata Czas zajęć: 2x 45 minut Klasa: VI Cele: Wiadomości uczeń: wie, co to jest mapa,. zna podstawowe rodzaje map i ich zastosowanie, wie, co to jest mapa fizyczna, zna pojęcia: kontynent, góry, wyżyna, nizina, depresja, pustynia, wyspa, półwysep, miasto, ocean, morze, zatoka, kanał, cieśnina, jezioro, rzeka, zna nazwy kontynentów i oceanów, podaje przykłady gór, wyżyn, nizin, depresji, pustyń, wysp, półwyspów, miast, mórz, zatok, kanałów, cieśnin, jezior, rzek występujących na świecie. Umiejętności uczeń: pokazuje na mapie fizycznej świata oraz globusie kontynenty i oceany oraz wybrane góry, wyżyny, niziny, depresje, pustynie, wyspy, półwyspy, miasta, morza, zatoki, kanały, cieśniny, jeziora, rzeki, potrafi dzielić się z kolegami wiedzą i spostrzeżeniami. Postawy uczeń: dostrzega znaczenie znajomości mapy fizycznej świata, rozwija wyobraźnię przestrzenną, potrafi dobrze się komunikować, pracuje z zaangażowaniem na lekcji, czuje się odpowiedzialny za efekty pracy zespołowej. Metody pracy: pogadanka, burza mózgów, praca w grupach, praca z mapą i globusem, pokaz połączony z pogadanką. Formy pracy: praca z całą klasą, grupowa, pokaz wykonany przez nauczyciela. Środki dydaktyczne: mapa fizyczna świata, globus, mapy fizyczne poszczególnych kontynentów, atlas przyrodniczy, karta pracy, karteczki samoprzylepne, arkusz papieru, zeszyt przedmiotowy ucznia. Przebieg lekcji: Faza wstępna: 1. Sprawy organizacyjno porządkowe. 2. Zapoznanie uczniów z tematem i celami zajęć. 3. Przypomnienie wiadomości dotyczących mapy: Co to jest mapa? Jakie znamy rodzaje map i jakie jest ich zastosowanie? Co to jest mapa fizyczna? Jakie elementy środowiska przyrodniczego(ukształtowania powierzchni Ziemi) są zaznaczone na mapie fizycznej świata? Wzwiązku z tym pytaniem nauczyciel prosi uczniów o dokończenie zdań: Nauczyciel Duża, główna, wyróżniona umownie część wodnej powłoki Ziemi to... ocean Uczniowie
Część wodnej powłoki Ziemi połączona z innymi morzami i oceanami to... Część morza lub jeziora z trzech stron otoczona lądem to... Zwężenie obszaru wodnego łączące dwa morza i dzielące dwa obszary lądowe to... Długa i szeroka cieśnina między dużą wyspą a kontynentem to... Stojąca woda, zajmująca znaczną powierzchnię i okolona naturalnym brzegiem to... Woda, która płynie w podłużnym korycie o naturalnych brzegach to... Dużaczęść powierzchni lądów odróżniająca się wjakiś sposób od pozostałych obszarów to... Duże wzniesienie przekraczające 300 m wysokości względnej to... Obszar równinny lub falisty położony powyżej 300 m nad poziomem morza, nie przybierający charakteru górskiego to... Obszar równinny lub falisty, położony do 300 m nad poziomem morza to... Strefa krajobrazowa na kuli ziemskiej charakteryzująca się stałym deficytem wody, silnym nasłonecznieniem, dużymi dobowymi wahaniami temperatury, całkowitym lub prawie całkowitym brakiem roślinności to... Teren położony poniżej poziomu morza to... Mniejsza niż kontynent część lądu, otoczona ze wszystkich stron wodą to... Część lądu oblana z trzech stron wodą to... morze zatoka cieśnina kanał jezioro rzeka kontynent góra wyżyna nizina pustynia depresja wyspa półwysep Osiedle wyróżniające się dużym skupieniem budynków, z przewagą budynków wielopiętrowych, posiadające specjalny status
prawny, tzw. prawa miejskie to... miasto 4. Dlaczego powinniśmy poznać mapę fizyczną świata? Burza mózgów nauczyciel prosi uczniów o zapisanie odpowiedzi na samoprzylepnych karteczkach. Propozycje uczniów zostają umieszczone na dużym arkuszu papieru i zostają odczytane przez nauczyciela. Odbywa się rozmowa na ich temat, następuje ich weryfikacja i wybór najbardziej trafnych. Faza realizacyjna: 1. Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup. 2. Wszystkie grupy otrzymują kartę pracy( załącznik 1) i uzupełniają ją w oparciu o mapę fizyczną świata, globus, mapy fizyczne poszczególnych kontynentów, atlas przyrodniczy. 3. Prezentacja efektów pracy grup przez sprawozdawców. 4. Nauczyciel wypisuje na dużym arkuszu papieru przymocowanym do tablicy, zgodnie z kartą pracy, poszczególne kategorie elementów środowiska przyrodniczego(form ukształtowania powierzchni Ziemi) i uzupełnia je razem z uczniami najczęściej powtarzającymi się nazwami geograficznymi - wspólnymi elementami pracy wszystkich grup. Faza podsumowująca: 1. Uczniowie przepisują do zeszytów wspólnie uzgodnioną treść karty pracy. 2. Nauczyciel pokazuje na mapie fizycznej świata i globusie poszczególne elementy środowiska przyrodniczego(formy ukształtowania powierzchni Ziemi). 3. Praca domowa: Naucz się pokazywać na mapie fizycznej świata, mapach fizycznych poszczególnych kontynentów i globusie wybrane elementy środowiska przyrodniczego (formy ukształtowania powierzchni Ziemi).Czas na wykonanie zadnia wynosi 7 dni. 4. Nauczyciel objaśnia, w jaki sposób sprawdzi realizację zadania domowego. Nauczyciel przygotuje tyle numerków, ile jest wybranych elementów środowiska przyrodniczego(form ukształtowania powierzchni Ziemi) - załącznik 2. Wartość numerka odpowiada liczbie porządkowej elementu przyrodniczego na karcie pracy. Uczeń losuje kolejno 6 numerków i stara się pokazać wylosowane elementy na mapie fizycznej świata, mapach fizycznych poszczególnych kontynentów i globusie w jak najkrótszym czasie. Skala ocen: ocena celująca 6 pozytywnych odpowiedzi, ocena bardzo dobra 5 pozytywnych odpowiedzi, ocena dobra 4 pozytywne odpowiedzi, ocena dostateczna 3 pozytywne odpowiedzi, ocena dopuszczająca 2 pozytywne odpowiedzi, ocena niedostateczna 1 lub 0 pozytywnych odpowiedzi. 5. Nauczyciel dokonuje ewaluacji lekcji: Co na dzisiejszej lekcji podobało Ci się najbardziej? Co nie podobało Ci się na dzisiejszej lekcji? 6. Ocena aktywności uczniów na zajęciach. Autor: Zofia Ciesielska
KARTA PRACY (ZAŁĄCZNIK 1) Zadanie 1 Wypisz nazwy kontynentów i oceanów. Wskaż miejsce ich występowania na globusie i mapie fizycznej świata. KONTYNENTY: OCEANY: 1. 8. 2. 9. 3. 10. 4. 5. 6. 7. Zadanie 2 Wypisz nazwy największych lub najbardziej Ci znanych mórz, zatok, cieśnin, kanałów, jezior, rzek, gór, wyżyn, nizin, pustyń, depresji, wysp, półwyspów i miast występujących na świecie. Wskaż miejsce ich występowania na mapie fizycznej świata, mapach poszczególnych kontynentów i globusie. MORZA CIEŚNINY: KANAŁY: 11. 19. 27. 12. 20. 28. 13. 21. 29. 14. 22. 30. 15. 23. 31. 16. 24. 32. 17. 25. 33. 18. 26. 34. JEZIORA: RZEKI: GÓRY: 35. 43. 51. 36. 44. 52. 37. 45. 53. 38. 46. 54. 39. 47. 55. 40. 48. 56. 41. 49. 57. 42. 50. 58. WYŻYNY: NIZINY: PUSTYNIE: 59. 67. 75. 60. 68. 76. 61. 69. 77. 62. 70. 78. 63. 71. 79. 64. 72. 80. 65. 73. 81.
66. 74. 82. DEPRESJE: WYSPY: PÓLWYSPY: 83. 91. 99. 84. 92. 100. 85. 93. 101. 86. 94. 102. 87. 95. 103. 88. 96. 104. 89. 97. 105. 90. 98. 106. MIASTA: 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. Autor: Zofia Ciesielska
NUMERKI (ZAŁĄCZNIK 2) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 38 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 Autor: Zofia Ciesielska