RZECZPOSPOLITA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 183606 POLSKA (13) B1

RZECZPOSPOLITA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 183606 POLSKA (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 311359 Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: 14.11.1995 Rzeczypospolitej Polskiej (51) IntCl7 A61K 7/16 (54) Środek do czyszczenia zębów przeciwdziałający odkładaniu się kamienia nazębnego (30) Pierwszeństwo: 14.11.1994.US,08/340,568 (73) Uprawniony z patentu: COLGATE-PALMOLIVE COMPANY, Nowy Jork, US (43) Zgłoszenie ogłoszono: 27.05.1996 BUP 11/96 (72) Twórcy wynalazku: Donald P. Hsu, Monmouth Junction, US Rajnish Kohli, Belle Meade, US Michal Prencipe, Princeton, US (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 28.06.2002 WUP 06/02 (74)Pełnomocnik: Witusowska Jadwiga, PATPOL Spółka z o.o. (57) 1. Środek do czyszczenia zębów przeciwdziałający odkładaniu się kamienia nazębnego, który jest trwały podczas przechowywania, zawierający składniki reaktywne i nośnik, znamienny tym, że zawiera składniki reaktywne wybrane spośród nadtlenków metali wielowartościowych i związków wodorowęglanowych i nośnik środka czyszczącego, do którego wprowadzana jest kombinacja około 0,5 do około 3% wagowych rozpuszczalnego w wodzie polifosforanu metalu alkalicznego i około 0,5 do około 2% wagowych rozpuszczalnego w wodzie pirofosforanu metalu alkalicznego. PL 183606 B1

Środek do czyszczenia zębów przeciwdziałający odkładaniu się kamienia nazębnego Zastrzeżenia patentowe 1. Środek do czyszczenia zębów przeciwdziałający odkładaniu się kamienia nazębnego, który jest trwały podczas przechowywania, zawierający składniki reaktywne i nośnik, znamienny tym, że zawiera składniki reaktywne wybrane spośród nadtlenków metali wielowartościowych i związków wodorowęglanowych i nośnik środka czyszczącego, do którego wprowadzana jest kombinacja około 0,5 do około 3% wagowych rozpuszczalnego w wodzie polifosforanu metalu alkalicznego i około 0,5 do około 2% wagowych rozpuszczalnego w wodzie pirofosforanu metalu alkalicznego. 2. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że jako rozpuszczalny w wodzie polifosforan metalu alkalicznego zawiera tripolifosforan sodu. 3. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że jako pirofosforan metalu alkalicznego zawiera pirofosforan sodu. 4. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że jako nadtlenek metalu wielowartościowego zawiera nadtlenek wapnia. 5. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że jako związek wodorowęglanowy zawiera wodorowęglan sodu. 6. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera wprowadzony do nośnika związek fluorkowy. 7. Środek według zastrz. 6, znamienny tym, że jako związek fluorkowy zawiera monofluorofosforan sodu. 8. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera wprowadzone do nośnika nadtlenek metalu wielowartościowego, związek wodorowęglanowy i związek fluorkowy. * * * Przedmiotem wynalazku jest środek do czyszczenia zębów przeciwdziałający odkładaniu się kamienia nazębnego, a bardziej szczegółowo środek do czyszczenia zębów, który zawiera składniki reaktywne i wykazuje poprawione działanie zapobiegające odkładaniu się kamienia nazębnego. Stwierdzono, że wprowadzanie związków nadtlenkowych do środków do czyszczenia zębów jest bardzo pożądane, ponieważ od dawna znana jest skuteczność związków nadtlenkowych w utrzymywaniu higieny jamy ustnej. Związki takie okazały się skuteczne w leczeniu zapalenia dziąseł, zapalenia tkanki okołozębowej i w zwalczaniu płytki bakteryjnej. Ponadto związki nadtlenkowe wykorzystywano w jamie ustnej do celów kosmetycznych, takich jak wybielanie zębów, które następuje w wyniku rozjaśniania i oczyszczania powierzchni zębów. Przykłady literatury fachowej opisującej środki do czyszczenia zębów zawierające nadtlenki stanowią opisy patentowe U.S.A. nr nr 4 971 782, 4 897 258 i 4 837 008. Chociaż obecność nadtlenków jako składników w środku do czyszczenia zębów daje skuteczność w zwalczaniu płytki bakteryjnej i w wybielaniu zębów, to pożądana jest w tej dziedzinie poprawa skuteczności środka do czyszczenia zębów w przeciwdziałaniu osadzaniu się kamienia nazębnego. Wśród wielu różnych środków chemicznych, znanych w technice jako skuteczne środki przeciwdziałające osadzaniu się kamienia nazębnego, znajdują się rozpuszczalne w wodzie polifosforany i pirofosforany. Na przykład z opisów patentowych U.S.A. nr nr 4 923 684 i 4 985 236 znane jest zastosowanie w środku do czyszczenia zębów rozpuszczalnego w wodzie tripolifosforanu metalu alkalicznego jako środka przeciwdziałającego odkładaniu się kamienia nazębnego. W opisie patentowym ujawniono, że aby zachować trwałość podczas

183 606 3 przechowywania, tripolifosforan musi być wprowadzony do środka do czyszczenia zębów w ilości wynoszącej co najmniej 4% wag., a środek do czyszczenia zębów powinien mieć ph w zakresie alkalicznym, na przykład ph w zakresie 8-10. Z opisu patentowego wiadomo, że przy zawartości poniżej 4% wag., na przykład 3% wag., sól polifosforanowa w przechowywanym środku do czyszczenia zębów jest nietrwała. Opis patentowy U.S.A. nr 4 684 518 ujawnia, że rozpuszczalne w wodzie pirofosforany metalu alkalicznego są skuteczne jako środki przeciwdziałające odkładaniu się kamienia nazębnego, jeżeli ich zawartość w środkach do czyszczenia zębów jest wystarczająca, aby wytworzyło się co najmniej 1,5% anionów P 2 O 7-4. Z opisu patentowego U.S.A nr 5 176 900 znany jest środek do czyszczenia zębów, zawierający kombinację, przeciwdziałającą odkładaniu się kamienia nazębnego, rozpuszczalnej w wodzie soli tripolifosforanowej w ilości wystarczającej, aby wytworzyło się 0,5-7,5% anionu P3O 10 i rozpuszczalnej w wodzie soli ortofosforanowej w ilości wystarczającej, aby wytworzyło się 0,2-5% anionu ortofosforanowego, trwałą podczas przechowywania przy ph poniżej 8,0. Przedmiotem wynalazku jest środek do czyszczenia zębów przeciwdziałający odkładaniu się kamienia nazębnego, który jest trwały podczas przechowywania, zawierający składniki reaktywne i nośnik, charakteryzujący się tym, że zawiera składniki reaktywne wybrane spośród nadtlenków metali wielowartościowych i związków wodorowęglanowych i nośnik środka czyszczącego, do którego wprowadzana jest kombinacja około 0,5 do koło 3% wagowych rozpuszczalnego w wodzie polifosforanu metalu alkalicznego i około 0,5 do około 2% wagowych rozpuszczalnego w wodzie pirofosforanu metalu alkalicznego. Korzystnie jako rozpuszczalny w wodzie polifosforan metalu alkalicznego środek zawiera tripolifosforan sodu. Środek korzystnie jako pirofosforan metalu alkalicznego zawiera pirofosforan sodu. Środek korzystnie jako nadtlenek metalu wielowartościowego zawiera nadtlenek wapnia. Środek korzystnie jako związek wodorowęglanowy zawiera wodorowęglan sodu. Środek korzystnie zawiera wprowadzony do nośnika związek fluorkowy, zwłaszcza monofluorofosforan sodu. Środek korzystnie zawiera wprowadzone do nośnika nadtlenek metalu wielowartościowego, związek wodorowęglanowy i związek fluorkowy. Wynalazek dotyczy więc trwałego podczas przechowywania środka do pielęgnacji jamy ustnej, skutecznie przeciwdziałającego odkładaniu się kamienia nazębnego i zawierającego dopuszczalny do stosowania w jamie ustnej nośnik, do którego wprowadzona jest skutecznie przeciwdziałająca odkładaniu się kamienia nazębnego kombinacja około 0,5 do około 2% wag. rozpuszczalnej w wodzie soli pirofosforanowej i około 0,5 do około 3% wag. rozpuszczalnej w wodzie soli pirofosforanowej Jak to będzie przedstawione poniżej, środek do czyszczenia zębów, zawierający kombinację rozpuszczalnych w wodzie pirofosforanów i polifosforanów w ilościach wskazanych powyżej, wykazuje skuteczność w przeciwdziałaniu osadzaniu się kamienia nazębnego co najmniej równoważną skuteczności wykazywanej przez dostępne aktualnie na rynku produkty handlowe do czyszczenia zębów, przeciwdziałające odkładaniu się kamienia nazębnego. Poza skutecznością w przeciwdziałaniu odkładaniu się kamienia nazębnego, również nieoczekiwanie stwierdzono, że kiedy ilość wody występującej w środku do czyszczenia zębów utrzymywana jest na poziomie poniżej około 9% wag., a korzystnie około 5 do około 8% wag., to zawartość wolnych jonów pirofosforanowych jak również zawartość wolnych jonów fluorkowych, występujących w środku do czyszczenia zębów, utrzymuje się podczas przechowywania zasadniczo na poziomie wyjściowym, jak po wprowadzeniu do środka do czyszczenia zębów, pomimo obecności w środku do czyszczenia zębów składników reaktywnych, takich jak nadtlenek i wodorowęglan jak również kationów metali wielowartościowych, takich jak jon wapnia, który jest niekompatybilny z rozpuszczalnym w wodzie fluorkiem i solami pirofosforanowymi, chociaż takie kationy wielowartościowe normalnie oddziaływują wzajemnie na siebie z takimi anionami tworząc nierozpuszczalne w wodzie sole, które są nieaktywne w środowisku wodnym jamy ustnej.

4 183 606 Nośnik użyty do wytwarzania środka do czyszczenia zębów według wynalazku może być zasadniczo bezwodny lub zawierać ograniczoną ilość wody jak również odpowiedni środek utrzymujący wilgotność, taki jak gliceryna, sorbitol, glikol polietylenowy lub dowolna odpowiednia ich mieszanina. W nośniku środka do czyszczenia zębów może być zawarta ograniczona ilość wody, korzystnie ilość wynosząca poniżej 9% wag. kompozycji, a najkorzystniej około 5 do około 8% wag.. Kiedy zawartość wody w środku do czyszczenia zębów wynosi powyżej 9% wag., to ma to niekorzystny wpływ na trwałość środka do czyszczenia zębów. Ilość nośnika stosowanego do wytwarzania środka do czyszczenia zębów według wynalazku wynosi zazwyczaj od około 40 do około 70% wag. środka do czyszczenia zębów według wynalazku, a korzystnie około 50 do około 65% wag. środka do czyszczenia zębów. Zawartość gliceryny w nośniku środka do czyszczenia zębów według wynalazku wynosi od około 10 do około 60% wag., a korzystnie około 15 do około 40% wag.. Środek powierzchniowo czynny stosuje się do wytwarzania środka do czyszczenia zębów według wynalazku, aby ułatwić dokładną dyspersję środka do czyszczenia zębów w całej jamie ustnej, gdy go się tam stosuje, jak również poprawić efekt kosmetyczny i własności detersyjne oraz zdolność pienienia się środka do czyszczenia zębów. Spośród organicznych środków powierzchniowo czynnych przy realizacji wynalazku przydatne są sole wyższych alkilosiarczanów, takie jak laurylosiarczan sodu (SLS) lub inne odpowiednie alkilosiarczany, zawierające 8 do 18 atomów węgla w grupie alkilowej; laurylosulfooctan sodu, sole sulfonowanych monoglicerydów wyższych kwasów tłuszczowych, takie jak sól sodowa sulfonianu monoglicerydu kwasu pochodzącego z oleju kokosowego lub inne odpowiednie sulfonowane monoglicerydy kwasów tłuszczowych, zawierających 10 do 18 atomów węgla; sole amidów wyższych kwasów tłuszczowych, na przykład kwasów o 12 do 16 atomach węgla, z niższymi alifatycznymi aminokwasami, takie jak N-metylo-N-palmitoilotaurynian sodu, N-lauroilo-, N-mirystoilo- i N-palmitoilosarkozyniany sodu; sole estrów takich kwasów tłuszczowych z kwasem izotionowym lub z monosiarczanem gliceryny, takie jak sól sodowa monosulfonowanego monoglicerydu kwasów tłuszczowych z uwodornionego oleju kokosowego; sole olefmosulfonianów, na przykład alkenosulfonianów lub hydroksyalkenosulfonianów lub ich mieszaniny, zawierające 12 do 16 atomów węgla w łańcuchu węglowym cząsteczki; oraz mydła wyższych kwasów tłuszczowych, takich jak zawierające 12 do 18 atomów węgla, na przykład kwasów tłuszczowych z oleju kokosowego. Kation soli może stanowić sód (który jest korzystny), potas lub mono-, di- lub trietanoloamina. Zawartość środka powierzchniowo czynnego w nośniku środka do czyszczenia zębów według wynalazku wynosi około 0,5 do około 3,0% wag., a korzystnie około 1,0 do około 2,0% wag.. Do środka do czyszczenia zębów według wynalazku wprowadza się środki polerujące, a korzystne środki polerujące stanowią materiały krzemionkowe, takie jak krzemionka, mające przeciętnie średnie rozmiary cząstek do około 10 μm i bardzo dużą powierzchnię właściwą, na przykład w zakresie 150-750 m2/g. Korzystną krzemionkę stanowi strącona krzemionka bezpostaciowa uwodniona, taka jak Sorbosil AC-35, wprowadzony na rynek przez firmę Crosfield Chemicals lub Zeodent 115 z firmy J.M. Huber Company, lecz można również wykorzystywać inne środki polerujące w tym wodorowęglan sodu i węglan wapnia, metafosforan sodu, metafosforan potasu, fosforan triwapnia, dihydrat fosforanu wapnia, bezwodny fosforan diwapnia, pirofosforan wapnia, ortofosforan magnezu, fosforan trimagnezu, wodorotlenek glinu, krzemian glinu, krzemian cyrkonu, kalcynowany tlenek glinu i bentonit. Zawartość środka polerującego połysk w środku do czyszczenia zębów według wynalazku wynosi około 10 do około 30% wag., a korzystnie około 5 do około 25% wag.. Jeżeli w środku do czyszczenia zębów według wynalazku zawarte są związki wodorowęglanowe, to ilość ich wnosi około 5 do 20% wag., a korzystnie około 8 do około 15% wag.. Kiedy stosuje się je w tych ilościach, to ph środka do czyszczenia zębów zazwyczaj jest w zakresie około 8 do około 10. Rozmiar cząstek wodorowęglanu może znajdować się w zakresie od około 10 do około 300 μm, aczkolwiek korzystne są rozmiary cząstek wynoszące 20-60 μm, wodorowęglan o mniejszych rozmiarach cząstek jest łatwiej dyspergowany w nośniku bezwodnym.

183 606 5 Środki do czyszczenia zębów według wynalazku mogą zawierać nieorganiczne środki zagęszczające, które obejmują krzemionki piecowe, takie jak Cab-o-sil, rozprowadzana na rynku przez firmę Cabot Corporation oraz krzemionki zagęszczające w tym krzemionki z firmy W.R. Grace o nazwie handlowej Sylox 15. Do środka do czyszczenia zębów według wynalazku można również wprowadzać organiczne środki zagęszczające, takie jak naturalne i syntetyczne żywice wodorozpuszczalne i koloidy, zwłaszcza kiedy środek do czyszczenia zębów zawiera wodę w ilości do około 9% wag.. Przykłady takich środków zagęszczających obejmują karageninę (mech irlandzki), gumę ksantanową i sól sodową karboksymetylocelulozy, skrobię, poliwinylopirolidon, hydroksyetylopropylocelulozę, hydroksybutylometylocelulozę, hydroksypropylometylocelulozę i hydroksyetylocelulozę. Nieorganiczny i organiczny środek zagęszczający można wprowadzać do środka według wynalazku w ilości około 0,05 do około 2% wag., a korzystnie około 0,1 do około 1,5% wag. Jako składnik środka do czyszczenia zębów według wynalazku można stosować nadtlenki, a kiedy wprowadza się je do środka do czyszczenia zębów według wynalazku, to zawartość ich wynosi około 0,25 do około 5% wag., a korzystnie około 0,5 do około 2,0% wag.. Nadtlenki odpowiednie do użycia w realizacji niniejszego wynalazku obejmują nadtlenki metali, takie jak nadtlenek wapnia, nadtlenek magnezu i nadtlenek cynku. Do środka do czyszczenia zębów według wynalazku można wprowadzać również sole dostarczające fluorki, odznaczające się skutecznością w zwalczaniu próchnicy, które charakteryzuje się przez ich zdolność do uwalniania w wodzie jonów fluorkowych. Korzystne jest zastosowanie rozpuszczalnej w wodzie soli fluorkowej dostarczającej około 10-2000 ppm jonów fluorkowych, a korzystnie około 1000-1500 ppm jonów fluorkowych. Do takich związków należą rozpuszczalne w wodzie nieorganiczne sole metali, na przykład fluorek sodu, fluorek potasu, monofluorofosforan sodu i fluorokrzemian sodu. Korzystnymi solami dostarczającymi fluorki są fluorek sodu i monofluorofosforan sodu. Do soli pirofosforanowych, które charakteryzuje skuteczność w przeciwdziałaniu odkładaniu się kamienia nazębnego, przydatnych w realizacji wynalazku, należą sole rozpuszczalne w wodzie, takie jak pirofosforany di- lub tetrametalu alkalicznego, takie jak Na4P2O 7 (TSPP), K 4 P 2 O 7, N a 2 K 2P 2 O 7, N a 2 H 2P 2 O 7 i K 2 H 2 P 2 O 7. Sole polifosforanowe obejmują rozpuszczalne w wodzie tripolifosforany metali alkalicznych, takie jak tripolifosforan sodu (STPP) i tripolifosforan potasu. Sole pirofosforanowe wprowadza się do środka do czyszczenia zębów według wynalazku w ilości wynoszącej około 0,5 do około 2,0% wag., a korzystnie około 1,5 do około 2% wag., natomiast sole polifosforanowe wprowadza się do środka do czyszczenia zębów według wynalazku w ilości około 1,0 do około 3,0% wag., a korzystnie około 2 do około 3% wag.. Podczas realizacji wynalazku można stosować środki barwiące, takie jak pigmenty i barwniki. Pigmenty obejmują nietoksyczne, nierozpuszczalne w wodzie pigmenty nieorganiczne, takie jak ditlenek tytanu i zielenie tlenkowe chromowe, błękity ultramarynowe i róże oraz tlenki żelaza jak również nierozpuszczalne w wodzie laki barwne, wytworzone przez osadzenie soli wapniowych lub glinowych barwników FD&C na tlenku glinu, takie jak lak FD&C Green #1 (zieleń), lak FD&C Blue #2 (błękit), lak FD&C R&D #30 i lak FD&C # Yellow 15 (żółcień). Pigmenty mają rozmiary cząstek w zakresie 5-1000 μm, korzystnie 250-500 μm, a zawartość ich wynosi 0,5 do 3% wag.. Barwniki stosowane przy realizacji wynalazku stanowią zazwyczaj dodatki barwne do żywności, aktualnie zatwierdzone ustawą Food Drug & Cosmetic do stosowania w żywności i wprowadzanych do ustroju lekarstwach, w tym barwniki takie jak czerwień FD&C Red nr 3 (sól sodowa tetrajodofluoresceiny), żółcień FD&C Yellow nr 5 (sól sodowa kwasu 4-p-sulfofenyloazo-1-p-sulfofenylo-5-hydroksypirazolo-3-karboksylowego), żółcień FD&C Yellow nr 6 (sól sodowa p-sulfofenyloazo-b-naftylo-6-monosulfonianu), zieleń FD&C Green nr 3 (sól disodowa 4-{[4- (N-etylo-p-sulfobenzyloamino)-fenylo]-(4-hydroksy-2-sulfoniofenylo)-metyleno}-[1-(N-etylo-Np-sulfobenzylo)- -3,5-cykloheksadienoiminy], błękit FD&C Blue nr 1 (sól disodowa bezwodnika kwasu dibenzylodietylodiaminotrifenylokarbinolotrisulfonowego), błękit FD&C Blue nr 2 (sól sodowa kwasu disulfonowego indygotyny) i ich mieszaniny w różnych proporcjach. Ażeby

6 183 606 osiągnąć jak najlepsze efekty w wynalazku zawartość barwnika w środku do czyszczenia zębów wynosi około 0,0005% do około 2% całkowitej wagi. Do środka do czyszczenia zębów według wynalazku można również wprowadzać dowolne odpowiednie środki smakowo-zapachowe oraz środki słodzące. Przykładami odpowiednich składników smakowo-zapachowych są olejki zapachowe, na przykład olejek z mięty ogrodowej, z mięty pieprzowej, wintergrinowy, sasafrasowy, goździkowy, szałwiowy, eukaliptusowy, majerankowy, cynamonowy, cytrynowy i pomarańczowy oraz salicylan metylu. Do odpowiednich środków słodzących należą sacharoza, laktoza, maltoza, sorbitol, ksylitol, cyklamat sodowy, perillartine i sól sodowa sacharyny. Odpowiednio łączna zawartość środków smakowo-zapachowych i środków słodzących może wynosić od 0,01% do 5% lub więcej preparatów. Do środka do czyszczenia zębów według wynalazku można wprowadzać różne inne materiały. Ich przykłady, nie stanowiące ograniczenia, obejmują środki konserwujące, silikony i związki chlorofilowe, środki antybakteryjne, takie jak chloroheksydyna, chlorowcowane etery difenylowe, takie jak Triclosan, środki odczulające, takie jak azotan potasu i cytrynian potasu oraz ich mieszaniny. Adjuwanty te wprowadza się do komponentów środka do czyszczenia zębów w ilościach, które zasadniczo nie wywierają niekorzystnego wpływu na własności i pożądane cechy charakterystyczne, jak również dobiera się je i stosuje w odpowiednich ilościach, w zależności od wymaganych poszczególnych typów komponentów środków do czyszczenia zębów. W celu wytworzenia środka do czyszczenia zębów według wynalazku, w typowym mieszalniku tworzy się dyspersję środków utrzymujących wilgotność, na przykład gliceryny i glikolu oraz środka słodzącego aż do momentu, gdy mieszanina stanie się homogeniczną fazą żelową. Do fazy żelowej wprowadza się barwnik, środek przeciwdziałający odkładaniu się kamienia nazębnego oraz środek fluorkowy do zwalczania próchnicy. Składniki te miesza się aż do uzyskania fazy homogenicznej. Następnie dodaje się środek zagęszczający, środek nadający połysk, składniki reaktywne, takie jak nadtlenek, sole wodorowęglanowe, środek smakowo-zapachowy oraz środek powierzchniowo czynny i składniki miesza się z dużą szybkością pod próżnią około 20-100 mm Hg. Uzyskany produkt stanowi homogeniczną, półstałą pastę, nadającą się do wyciskania. Ponadto wynalazek ilustrują następujące przykłady. Wszystkie stosunki i ilości podane w nich i gdzie indziej w tym opisie patentowym są wagowe, jeśli nie wskazano inaczej. Przykład I W celu wykazania skuteczności w przeciwdziałaniu osadzaniu się kamienia nazębnego środka według wynalazku przygotowano środek do czyszczenia zębów według wynalazku, zawierający 2% TSPP i 3% STPP i oznaczony jako "Środek A", stosując procedurę opisaną uprzednio. Składniki tego środka zestawiono poniżej w tabeli 1. Tabela 1 Środek A Składniki: % wag. 1 2 Gliceryna 25,00% PEG 600 3,00 Glikol propylenowy 17,94 Sól sodowa sacharyny 0,50 Ksantan 0,20

183 606 7 c.d. tabeli 1 1 2 Karboksymetyloceluloza 0,20 MFP 0,76 TSPP 2,00* STPP 3,00 TiO2 0,50 Zeodent 115 21,00 Barwnik zielony FD&C Green #3(1% roztwór) 0,20 Sylox 15 2,50 NaHCO3 12,00 CaO2 0,50 Środek smakowo-zapachowy 1,00 SLS 1,70 Woda 6,00 Na2CO3 2,00 * 2% TSPP dostarcza 1,3% jonów P2O- 4 Aby określić, czy obecność kombinacji TSPP i STPP w ilościach występujących w Środku A (2% TSPP i 3% STPP) dałaby możliwą do przyjęcia skuteczność w przeciwdziałaniu odkładaniu się kamienia nazębnego, przeprowadzono badania in vitro Środka A według następującej procedury: Środek A rozcieńczono wodą i odwirowano w celu otrzymania supernatantu, który rozcieńczono 20-krotnie wodą, a następnie w rozcieńczonym supernatancie przez noc w temperaturze 37 C była wytworzona zawiesina ziarenek hydroksyapatytu (68 m2/g). Następnie ziarenka oddzielono od supernatantu i dodano do roztworu, w którym następował wzrost kryształów, zawierającego 1,06 milimola (mm) CaCl2 i 0,63 mm K2H2PO4 oraz 150 mm NaCl. Zapisywano ph roztworu, w którym następował wzrost kryształów, w funkcji czasu. Spadek ph jest wskazówką potencjalnego wzrostu kryształów HAP (to jest kamienia nazębnego). Wyniki badań in vitro zapisano poniżej w tabeli 2. Dla celów porównawczych badania powtórzono z tym, że badane środki do czyszczenia zębów obejmowały dostępną na rynku pastę do zębów, przeciwdziałającą odkładaniu się kamienia nazębnego, oznaczoną jako "Handlowa pasta do zębów I" i drugą handlową pastę do zębów, której nie przypisuje się przeciwdziałania odkładaniu się kamienia nazębnego, oznaczoną jako "Handlowa pasta do zębów II", sprzedawane przez różnych producentów jak również badano kontrolny środek do czyszczenia zębów o składzie identycznym jak Środek A poza tym, że nie zawierał TSPP i STPP. Wyniki uzyskane dla handlowych past do zębów i dla kontrolnego środka do czyszczenia zębów zapisano również poniżej w tabeli 2.

8 183 606 Tabela 2 Środek do czyszczenia zębów ph 0 minut 15 minut 30 minut Środek A 7,38 7,25 7,22 Handlowa pasta do zębów I 7,37 7,07 7,04 Handlowa pasta do zębów II 7,38 6,48 6,40 Środek kontrolny 7,38 6,88 6,81 Wyniki przedstawione w tabeli 2 wskazują, że w przypadku Środka A zachodzi mniejszy spadek ph niż spadek ph w przypadku handlowych past do zębów, w tym przeciwdziałającej powstawaniu kamienia nazębnego lub środka kontrolnego do czyszczenia zębów, co wskazuje, że Środek A dałby większą skuteczność w przeciwdziałaniu odkładaniu się kamienia nazębnego niż handlowe pasty do zębów. Przykład II Środek B o składzie przedstawionym w tabeli 3 przygotowano stosując procedurę z przykładu I. Następnie środek do czyszczenia zębów B załadowano do laminowanej tubki z tworzywa sztucznego, szczelnie zamknięto, po czym poddano starzeniu w temperaturze około 40,6 C przez 2 miesiące. Po okresie starzenia zawartość laminowanej tubki z tworzywa sztucznego analizowano. Wyniki analiz zestawiono poniżej w tabeli 4. Tabela 3 Środek B Składniki: % wag 1 2 Gliceryna 25,2486 Z eodent 115 21,0000 Glikol propylenowy 17,8900 Wodorowęglan sodu 12,0000 Woda dejonizowana 6,0000 Glikol polietylenowy 600 3,0000 Tripolifosforan sodu 3,0000 Uwodniona krzemionka bezpostaciowa 2,5000 Na2CO3 2,0000 Pirofosforan tetrasodu 2,0000

183 606 9 c.d. tabeli 3 1 2 Laurylosiarczan sodu 1,7000 Monofluorofosforan sodu 0,7600 Środek smakowo-zapachowy 1,0000 Sól sodowa sacharyny 0,5000 Ditlenek tytanu 0,5000 Nadtlenek wapnia 0,5000 Guma ksantanowa 0,2000 Sól sodowa karboksymetylocelulozy 0,2000 Barwnik zielony FD& Green #3 0.0014 Razem 100,0000 Tabela 4 Starzenie Środka B w temperaturze 40,6 C Zawartość początkowa Zawartość po 2 miesiącach TSPP STPP Rozpuszczalny fluorek TSPP STPP Rozpuszczalny fluorek % % % % % % 1,8 3,1 0,096 2,0 2,7 0,097 Wyniki przedstawione w tabeli 4 wskazują, że Środek B jest zasadniczo trwały podczas przechowywania z niewielkimi zmianami lub bez zmian w zawartości składników TSPP, STPP lub rozpuszczalnego fluorku.

183 606 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.