50+ NA MAŁOPOLSKIM RYNKU PRACY

50+ NA MAŁOPOLSKIM RYNKU PRACY Alina Paluchowska Wicedyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie Kraków, 22 luty 2012 r.

Przemiany demograficzne w Małopolsce Starzenie się społeczeństwa w Małopolsce Do 2030 roku średni wiek mieszkańca Małopolski (obecnie 37 lat) wzrośnie do ponad 45 lat z tendencją do dalszego wzrostu Rok 2008 Rok 2050 Źródło: Małopolskie Studia Regionalne, Departament Polityki Regionalnej, UMWM, Kraków, 2010 r.

Relacje pomiędzy generacjami ŚWIATOWY WSKAŹNIK POTENCJALNEGO WSPARCIA w 1950 roku na 100 pracujących przypadało 8 emerytów w 2000 roku na 100 pracujących przypadało 11 emerytów w 2008 roku na 100 pracujących przypadało 20 emerytów w 2011 roku na 100 pracujących przypadało 27 emerytów PROGNOZA dla POLSKI w roku 2035 100 pracujących będzie przypadało 36 emerytów Źródło: BDL /GUS

682 669 656 647 629 633 629 589 538 1 342 1 349 1 355 1 359 1 353 1 294 1 196 1 100 1 037 734 740 745 749 740 745 793 872 905 520 528 537 547 616 693 755 800 850 Przemiany demograficzne w Małopolsce Prognoza ludności w tys. na lata 2007-2035 w Małopolsce 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2007 2008 2009 2010 2015 2020 2025 2030 2035 0-17 lat 18-44 lat 45-59/64 lat 60+/65+ lat Źródło: Prognoza ludności na lata 2008-2035, GUS

Przemiany demograficzne w Małopolsce 25% Udział osób powyżej 50 roku życia w populacji bezrobotnych Dynamika zmian w latach 2006-2012 20% 15% 10% 5% 0% 19,2% 17,8% 17,4% 16,9% 17,3% 18,1% 15,1% 12,4% XII 2005 XII 2006 XII 2007 XII 2008 XII 2009 XII 2010 XII 2011 XII 2012 Liczba bezrobotnych ogółem Liczba bezrobotnych 50+ Rok 2006 145 261 22 051 Rok 2012 161 161 30 870 Dynamika zmian 111% 140% Źródło: Dane WUP

Przemiany demograficzne w Małopolsce Udział osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogólnej liczbie bezrobotnych (%) Źródło: dane WUP

Bariery zatrudnieniowe 50+ przejście na emeryturę pewność wynagrodzenia praca w szarej strefie konieczność opieki nad osobami zależnymi (nad wnukami ale też nad swoimi rodzicami) zły stan zdrowia / niepełnosprawność wykształcenie, kwalifikacje niedostosowane do oczekiwań pracodawców niska samoocena - osoby często stają się niewolnikami swojego wieku i mitycznych ograniczeń, które rzekomo podążają za metryką. Błędnie twierdzą też, że zabierają pracę dobrze wykształconym młodym ludziom wchodzącym po raz pierwszy na rynek pracy

Polityka zatrudnieniowa dla osób w wieku 45+ RÓŹNICA 15 LAT I WIĘCEJ 22 lata pracy 12 lat pracy 7 lat pracy 45 PLUS 55 PLUS 60 PLUS KSZTAŁCENIE USTAWICZNE PRÓBA PRZEKWALIFIKOWANIA NOWY ZAWÓD POLITYKA ZARZĄDZANIA WIEKIEM ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIANIA POMOC W POGODZENIU PRACY Z OBOWIĄZKAMI WYNIKAJĄCYMI Z OPIEKI, STANU ZDROWIA PRAWO ZACHĘCAJACE PRACODAWCÓW DO ZATRUDNIANIA OSÓB PO 55 ROKU ŻYCIA ZAPEWNIENIE MOŻLIWOŚCI ODPOCZYNKU I PRZERW ELASTYCZNE FORMY PRACY DOSTOSOWANE DO WIEKU SILVER ECONOMY

DLA POPRAWY DOBROSTANU POLSKICH SENIORÓW NIEZBĘDNE JEST CAŁOŚCIOWE PODEJŚCIE I WSPÓŁPRACA WSZYSTKICH INTERESARIUSZY ZATRUDNIENIE I PROGRAMY SPOŁECZNE PROGRAMY SZKOLENIOWE PROGRAMY GOSPODARCZE PROGRAMY ZDROWOTNE PROGRAMY RZĄDOWE, REGIONALNE I LOKALNE POZYTYWNE EFEKTY DLA WSZYSTKICH ZDROWY STYL ŻYCIA OSZCZĘDZANIE POZYTYWNE PODEJŚCIE ZORIENTOWANE NA PRACĘ CHĘĆ ROZWIJANIA WŁASNYCH UMIEJĘTNOSCI INDYWIDUALNA ODOWIEDZIALNOŚĆ OBYWATELI PROCESY I PLANOWANIE W FIRMACH INICJATYWY SŁUŻACE ZATRZYMANIU PRACOWNIKÓW WSPARCIE PRACOWNIKÓW POLITYKI DOTYCZACE ZATRUDNIENIA W TYM ZARZĄDZANIE WIEKIEM ROZWÓJ KADR Źródło: Raport Kapitał Intelektulany Polski, Warszawa 2008

REGIONALNY PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZATRUDNIENIA Średniorocznie objęto wsparciem: 581 tys. osób W latach 2005-2012 w Małopolsce na rozwój rynku pracy przeznaczono: 3,6 mld zł średniorocznie: 461 mln zł

Populacja Małopolski 45+ 633 tys. osób W latach 2008-2012 wsparcie w Małopolsce adresowane w szczególności do: Osoby bezrobotne Osoby zagrożone wykluczeniem społecznym Niepełnosprawni Osoby poszukujące pracy Osoby pracujące Dorośli chcący podnosić kwalifikacje Nauczyciele 63 tys. Małopolan 45+ co 10 mieszkaniec Małopolski 45+ został objęty wsparciem finansowym

Wsparcie dla osób 45+/50+ w PO KL Od początku realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki udział w projektach rozpoczęło ponad 460 tys. osób z czego w wieku 45+ zostało objętych wsparciem: 50 tys. osób 11% wszystkich uczestników PO KL Czyli co 9 osoba korzystająca z pomocy PO KL to osoba po 45 roku życia

Wsparcie dla osób 45+/50+ w PO KL Udział osób 45+ W działaniach skierowanych do bezrobotnych, biernych zawodowo stanowił 19% wszystkich uczestników W działaniach z zakresu integracji społecznej stanowił 26% wszystkich uczestników W projektach skierowanych do osób pracujących zainteresowanych podnoszeniem własnych kwalifikacji zawodowych stanowił 29% wszystkich uczestników

Wsparcie dla osób 45+/50+ w PO KL Realizowane projekty: Działania 6.1 PO KL Działania 6.2 PO KL Działania 7.2 PO KL Działania 7.3 PO KL Działania 8.1 PO KL Działania 9.5 PO KL 58 projektów konkursowych dla: 10 810 osób Środki finansowe: 60 398 261 zł Średnia wartość wsparcia na osobę wynosi: 5 587 zł

Wsparcie dla osób 45+/50+ w PO KL FORMY WSPARCIA Szkolenia np.: szkolenia komputerowe szkolenia językowe szkolenia z rachunkowości, kadr i płac szkolenia zawodowe z uprawnieniami operatorów: koparko-ładowarki, walca drogowego, tokarek/frezarek, na kierowców wózków jezdniowych szkolenia na pracowników ochrony szkolenia z zakresu pielęgniarskiej opieki długoterminowej, w tym opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi, szkolenia z profesjonalnej obsługi klienta, obsługa kasy fiskalnej, Ponadto jako uzupełnienie powyższych szkoleń proponowane są szkolenia miękkie takie jak szkolenia interpersonalne czy techniki pamięciowe kursy prawa jazdy kat. D, kat. C+E audytor energetyczny

Przemiany demograficzne w Małopolsce a Program Strategiczny Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy 2012-2020

Przemiany demograficzne w Małopolsce a Cel główny Program Strategiczny Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy 2012-2020 Rozwój kapitału intelektualnego i podniesienie poziomu aktywności zawodowej mieszkańców Małopolski Priorytet 1 Priorytet 2 Priorytet 3 Priorytet 4 Priorytet 5 Wdrożenie mechanizmów odkrywania, kształtowania i wspierania talentów Poprawa jakości i efektywności kształcenia zawodowego Wsparcie mieszkańców Małopolski w planowaniu ścieżki rozwoju edukacyjnozawodowego na każdym etapie życia Rozwój mechanizmó w uczenia się przez całe życie Wsparcie zatrudnienia

Przemiany demograficzne w Małopolsce a Program Strategiczny Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy 2012-2020 DZIAŁANIE 3.1. MAŁOPOLSKI PROGRAM NA RZECZ ROZWOJU CAŁOŻYCIOWEGO PORADNICTWA ZAWODOWEGO Działanie to będzie realizowane m.in.: poprzez: 1. Wsparcie metodyczne doradców zawodowych z różnych instytucji w realizacji zadań z zakresu całożyciowego poradnictwa zawodowego; 2. Świadczenie usług poradnictwa zawodowego z elementami wsparcia psychologicznego dla osób mających problemy z pełnieniem roli pracownika (wykorzystanie coachingu, metody trenera zatrudnienia wspieranego itp.); 3. Opracowanie i wdrożenie metody poradnictwa całożyciowego w zakresie oceny skuteczności wsparcia szkoleniowego w stosunku do potrzeb w miejscu pracy lub rynku pracy; Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej dla dorosłych w każdym subregionie KLUCZOWY PROJEKT REGIONALNY

Przemiany demograficzne w Małopolsce a Program Strategiczny Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy 2012-2020 DZIAŁANIE 4.1. PROGRAM WSPARCIA NA RZECZ UCZENIA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE Działanie to będzie realizowane m.in.: poprzez: 1. Wsparcie dla Uniwersytetów Trzeciego Wieku 2. Rozwój umiejętności mieszkańców Małopolski w zakresie ICT Centrum Zapewniania Jakości Kształcenia w Małopolsce 1.Weryfikacja jakości firm szkoleniowych w oparciu o Małopolski standard usług edukacyjnoszkoleniowych 2.Bon szkoleniowy - wprowadzenie bonu szkoleniowego jako podmiotowego instrumentu finansowania kształcenia. 3.Bilans kompetencji usługa dla osób dorosłych. Zbudowanie mechanizmów potwierdzania i uznawania kwalifikacji uzyskanych drogą pozaformalną i nieformalną - uruchomienie w jednostkach edukacji formalnej (w tym w szkołach wyższych) procedur uznawania kwalifikacji zdobytych drogą pozaformalną i nieformalną; KLUCZOWY PROJEKT REGIONALNY

Przemiany demograficzne w Małopolsce a Program Strategiczny Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy 2012-2020 DZIAŁANIE 5.1 SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU Działanie to będzie realizowane m.in.: poprzez: Wsparcie rozwiązań z zakresu odpowiedzialności pracodawców za pracowników obejmujące m.in. szkolenia, doradztwo, promocję idei CRS, dialog społeczny Organizację szkoleń, spotkań, warsztatów dla przedstawicieli instytucji otoczenia biznesu, administracji i przedsiębiorców na temat społecznej odpowiedzialności Odpowiedzialny pracodawca 1. Diagnoza stanu wykorzystania elastycznych form zatrudnienia u pracodawców w Małopolsce. 2. Wdrażanie u pracodawców rozwiązań z zakresu: zarządzania wiekiem (np. mentoring, rotacja pracy, rozwijanie kwalifikacji pracowników dostosowane do wieku, predyspozycji i możliwości), elastycznych form zatrudnienia (np. telepraca), wspieranie rodziców wracających do pracy, zakładania przyzakładowych żłobków i przedszkoli, outplacement KLUCZOWY PROJEKT REGIONALNY

Przemiany demograficzne w Małopolsce a Program Strategiczny Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy 2012-2020 DZIAŁANIE 5.2 WSPARCIE NA RZECZ ZATRUDNIENIA WYBRANYCH GRUP W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY Działanie to będzie realizowane m.in.: poprzez: Aktywizację osób bezrobotnych, w tym osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy (młodych, osób starszych, kobiet powracających na rynek pracy); Działania prewencyjne umożliwiające pozostanie na rynku pracy osób starszych; Włączenie instytucji dialogu społecznego do promowania aktywności zawodowej osób starszych i tworzenia dla niej warunków instytucjonalnych i programowych. Aktywni do emerytury - wsparcie na rzecz utrzymania aktywności zawodowej do emerytury Godzenie życia zawodowego i rodzinnego osób opiekujących się osobami zależnymi KLUCZOWE PROJEKTY REGIONALNE

Aktywni do emerytury wsparcie na rzecz utrzymania aktywności zawodowej do emerytury DZIAŁANIE 5.2 WSPARCIE NA RZECZ ZATRUDNIENIA WYBRANYCH GRUP W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY 1. Przygotowanie diagnozy we współpracy z Medycyną Pracy pozwalającej na wyselekcjonowanie zawodów, w których występuje największe zagrożenie utraty możliwości wykonywania zawodu przed osiągnięciem wieku emerytalnego; 2. Udzielanie wsparcia przedstawicielom tych grup zawodowych: planowanie dalszej ścieżki zawodowej jako działania prewencyjnego umożliwiającego pozostanie na rynku pracy (diagnoza cech psychofizycznych, diagnoza zawodowa, diagnoza stanu zdrowia); możliwe ścieżki wsparcia: o wsparcie dla osób pracujących, które nie będą w stanie w danym zawodzie pracować do emerytury i z tego powodu chcą zmienić miejsce pracy (przekwalifikowanie, pomoc doradcy zawodowego, pośrednictwo pracy itd.), o wykorzystanie doświadczenia starszych pracowników do przygotowania młodych do pracy KLUCZOWY PROJEKT REGIONALNY

Godzenie życia zawodowego i rodzinnego osób opiekujących się osobami zależnymi DZIAŁANIE 5.2 WSPARCIE NA RZECZ ZATRUDNIENIA WYBRANYCH GRUP W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY Małopolski Program Rodzina i Praca Opieka i praca działania dla osób, które chcą łączyć aktywności zawodową z opieką nad osobą zależną (dzieckiem, osobą niepełnosprawną, osobą starszą, chorą): przygotowanie kadry (doradców), którzy będą pracować w firmach nad uelastycznieniem konkretnego stanowiska pracy, praca z osobami potrzebującymi uelastycznienia zatrudnienia: diagnoza firmy w zakresie możliwości wykonywania pracy w ramach elastycznych form zatrudnienia, zastosowanie odpowiednich rozwiązań związanych z uelastycznieniem zatrudnienia, pomoc w znalezieniu pracy na innym stanowisku lub nowej pracy. KLUCZOWY PROJEKT REGIONALNY