Warszawa, 14 grudzień 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS- IX.431.1.13.2016.AK Pani Agnieszka Witkowska Dyrektor Rodzinnego Domu Dziecka Nr 2 ul. Opolska 75a 05-255 Nowe Załubice WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b ust. 1 w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z późn. zm.) zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie w składzie: Małgorzata Tajchman i Anna Kutera - starsi inspektorzy wojewódzcy przeprowadzili w dniach 3 7 listopada 2016 r. kontrolę kompleksową w Rodzinnym Domu Dziecka Nr 2 w Nowych Załubicach. Przedmiotem kontroli było przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo wychowawczych oraz działań placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania jego praw, przestrzegania przepisów określających zasady działania placówki opiekuńczo wychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami określonymi w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2015 r. do dnia kontroli. Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Dyrektora Placówki bez zastrzeżeń w dniu 30.11.2016 r. Rodzinny Dom Dziecka Nr 2 przy ul. Opolskiej 75a w Nowych Załubicach jest całodobową placówką opiekuńczo wychowawczą typu rodzinnego. Podmiotem prowadzącym jest Powiat Wołomiński. Placówka działa na podstawie Decyzji Wojewody Mazowieckiego Nr 43/2009 z dnia 26 października 2009 r. 1
Liczba miejsc w placówce wynosi 6. Liczba dzieci umieszczonych w placówce w dniu kontroli wynosiła 3. W okresie objętym kontrolą nie występowano do wojewody o zgodę na okresowe zwiększenie liczby dzieci w placówce ponad wskazany limit. I. Standard świadczonych usług Ustalono na podstawie oględzin placówki, rozmowy z Dyrektorem oraz analizy dokumentacji. W okresie objętym kontrolą w placówce umieszczonych było 6 wychowanków. W wyniku usamodzielnienia placówkę opuściło 2 wychowanków. Do placówki opiekuńczo wychowawczej typu socjalizacyjnego zostało przeniesione jedno dziecko. Żaden z wychowanków nie powrócił do domu rodzinnego i nie został umieszczony w rodzinie zastępczej lub adopcyjnej. W 2016 r. przyjęto do placówki 1 dziecko. Standard świadczonych usług był zgodny z przepisami art. 95 ust.4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z późn. zm). Placówka zapewniała dzieciom dostęp do opieki zdrowotnej, produktów leczniczych, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych i terapeutycznych. Wychowankowie mieli do dyspozycji pokoje, łazienki, miejsca do nauki i przygotowywania posiłków oraz wspólną przestrzeń mieszkalną zgodnie z 18 ust.1 i ust.3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r. nr 292, poz. 1720). Dzieci były wyposażone w podręczniki i przybory szkolne, odzież i obuwie stosowanie do wieku i indywidualnych potrzeb. Spośród trójki wychowanków obecnych w placówce w dniu kontroli 1 dziecko nie dostawało kieszonkowego (ze względu na wiek poniżej 5 lat, co jest zgodne z 18 ust. 1 pkt 8), pozostali otrzymywali kwotę 30 lub 50 zł (w przypadku wyjazdu, wycieczki). Stwierdzono w wyniku analizy dokumentacji, że tylko jeden wychowanek kwitował odbiór kieszonkowego. Powyższy fakt uniemożliwił potwierdzenie, że pozostałe dzieci otrzymywały kieszonkowe. Należy wprowadzić ewidencję kieszonkowego dla potwierdzenia jego odbioru przez wszystkich wychowanków. W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie z uchybieniami. II. Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej w placówce Sprawdzono na podstawie rozmowy z Dyrektorem oraz analizy dokumentacji wychowanków. W placówce prowadzona jest następująca dokumentacja: diagnoza psychofizyczna, plan pomocy dziecku, karta pobytu, ewidencja dzieci. Diagnoza była sporządzana przez psychologa Specjalistycznej Poradni Rodzinnej po długim okresie od umieszczenia w dziecka w placówce, co nie było zgodne z 14 ust. 1, gdzie niezwłocznie 2
po przyjęciu dziecka do placówki opiekuńczo- wychowawczej albo do regionalnej placówki opiekuńczo- terapeutycznej sporządza się diagnozę psychofizyczną dziecka. Plan Pomocy Dziecku sporządzany był przez Dyrektora placówki przy wsparciu organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Plany nie były opracowywane na podstawie diagnoz psychofizycznych, ponieważ te sporządzano po długim okresie od przybycia dziecka do placówki, co jest niezgodne z 15 ust.4 pkt 1 ww. rozporządzenia. Ponadto dokumenty nie posiadały podpisu osoby sporządzającej oraz daty dziennej. Modyfikacje planów prowadzono co 6 miesięcy i uwzględniały zmiany w sytuacji dziecka zgodnie z 15 ust. 3 pkt 1 i 2 ww. rozporządzenia. Karta Pobytu Dziecka była prowadzona przez Dyrektora placówki dla każdego dziecka, wpisów dokonywano raz w miesiącu zgodnie z 17 ust. 2 i 4 pkt 2 ww. rozporządzenia. Część z nich w kolejnych miesiącach była taka sama. Ewidencja wychowanków prowadzona zgodnie ze wskazaniami 17 ust. 5 pkt 1-4 rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. W trakcie kontroli stwierdzono brak w dokumentach dotyczących 2 wychowanków potwierdzeń postanowienia sądu o ustanowieniu opiekuna prawnego. W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie z uchybieniami. III. Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji oraz rozmów z dyrektorem i wychowanką placówki. Wychowankowie utrzymywali stały kontakt z rodziną, osobami bliskimi oraz rówieśnikami. Stały kontakt z ojcem miał 1 wychowanek, z rodzeństwem - 2, z dalszą rodziną- 1. W kontrolowanym okresie placówka kontaktowała się z jedną rodziną biologiczna wychowanki. Współpraca ta obejmowała m.in. wspieranie opiekunów w procesie wychowawczym, wspólne podejmowanie decyzji w sprawach istotnych, urlopowanie dziecka na dni wolne od nauki szkolnej. Dwóch wychowanków spędzało w okresie kontrolnym wakacje i ferie w domu rodzinnym. Placówka współpracowała z organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej. Koordynator uczestniczył w okresowej ocenie sytuacji dziecka oraz utrzymywał stały kontakt z Dyrektorem placówki. Żadna z rodzin wychowanków nie była objęta wsparciem asystenta rodziny. W okresie objętym kontrolą Dyrektor placówki, wystąpił do sądu z wnioskiem, o którym mowa w art. 100 ust. 4a ustawy o wspieraniu i systemie pieczy zastępczej. W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie. 3
IV. Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji i rozmowy z Dyrektorem placówki. W okresie objętym kontrolą posiedzenia zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka odbyły się z zachowaniem terminów wskazanych w art. 138 ust. 1 ww. ustawy. W posiedzeniach zespołów uczestniczyli Dyrektor Placówki i koordynator, zapraszano również członków rodziny biologicznej wychowanków. W protokołach z okresowej oceny znajdowały się informacje wskazane w art. 136 ww. ustawy dotyczące: prowadzonej procedury adopcyjnej, mocnych stron dziecka, kontaktów z bliskimi, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej. Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka były przedstawiane oczekiwania wychowanków, prowadzono wysłuchania dziecka wskazane w art. 4a ww. ustawy. W wyniku czynności kontrolnych stwierdzono, że placówka przekazywała do sądu pisemne wnioski określające zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce, które na mocy art. 138 ust. 2 ww. ustawy były formułowane i przekazywane po dokonaniu okresowej oceny sytuacji dziecka. W okresie kontrolnym sporządzano opinie wskazane w art. 139a, Dyrektor przekazywał do ośrodka adopcyjnego informacje wskazane w art. 139a ust. 6 ww. ustawy. W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie. V. Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia wychowanków Ustaleń dokonano na podstawie analizy dokumentacji oraz rozmowy z Dyrektorem placówki. Stwierdzono, że Dyrektor podejmowała w trakcie codziennej opieki nad wychowankami działania mające na celu wzrost samodzielności i odpowiedzialności. W placówce obowiązywały miesięczne dyżury porządkowe z uwzględnieniem wieku i możliwości dzieci. W okresie objętym kontrolą 2 wychowanków pozostawało w procesie usamodzielnienia. Analiza dokumentacji wykazała, że indywidualne programy usamodzielnienia zostały sporządzone z zachowaniem terminu wskazanego w art. 145 ust. 4 ww. ustawy oraz posiadały akceptację kierownika właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie. W przypadku jednego dziecka program został zatwierdzony przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie powiatu właściwego do ponoszenia wydatków na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie zgodnie z art.145 ust 4 ww. ustawy. Wyznaczenie opiekuna usamodzielnienia w obu przypadkach nastąpiło zgodnie ze wskazaniem art. 145 ust. 2 ww. ustawy. Opiekun usamodzielnienia uzyskał akceptację kierownika właściwego centrum pomocy rodzinie. W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie. 4
VI. Kwalifikacje zatrudnionej kadry Sprawdzono na podstawie analizy teczek osobowych wszystkich pracowników oraz rozmowy z Dyrektorem placówki. Z ustaleń kontroli wynika, że w placówce zatrudnieni byli: na pełen etat dyrektor placówki, na 3/5 etatu wychowawca oraz osoba do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich co jest zgodne z art. 99 ust.2 ww. ustawy. Dyrektor placówki spełniała wymagania kwalifikacyjne wskazane w art. 97 ust. 4 ww. ustawy. Wychowawca ukończył studia licencjackie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki opiekuńczo wychowawczej. Analiza dokumentacji osób zatrudnionych w placówce wykazała, że w aktach osobowych pracowników nie znajdowały się oświadczenia wynikające z art. 97 ust. 3 pkt 3-5 i 98 ust. 3 pkt 1-3 ww. ustawy. Dodatkowo osoba do pomocy przy sprawowaniu opieki i pracach gospodarskich nie posiadała zaświadczenia lekarskiego określonego w art. 98 ust. 3 pkt 4. W okresie objętym kontrolą placówka nie korzystała z pomocy wolontariuszy. W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie z nieprawidłowościami VII. Przestrzeganie i wykonywanie praw dziecka Oceny przestrzegania praw dziecka dokonano na podstawie rozmowy z Dyrektorem placówki, wychowanką, obserwacji zachowań dziecka oraz analizy ankiety. W placówce obowiązuje Regulaminu organizacyjny Rodzinnego Domu Dziecka Nr 2, w którym wyszczególniono obowiązki i prawa wychowanka oraz nagrody i kary. Zapisy regulaminu nie ograniczają praw dzieci i zostały opracowane na podstawie obowiązujących przepisów prawa. Na podstawie informacji przekazanych przez dyrektora ustalono, że w przypadku naruszania regulaminu ponoszone są konsekwencje w postaci: ograniczenia dostępu do komputera, odpracowana przewinienia (dodatkowe prace porządkowe) bądź pomniejszenia kwoty kieszonkowego co nie jest zgodne z uchwałą Rady Powiatu Wołomińskiego z 22.09.2015 r., która uchyliła 12 ust. 4 Regulaminu Organizacyjnego RDD, gdzie za naganne zachowanie wychowankowie mogą być karani czasowym pozbawieniem lub ograniczeniem kieszonkowego. Wychowankowie mają możliwość otrzymywania nagród za pozytywne aspekty zachowań. Placówka posiada stronę internetową, na której były zamieszczone podstawowe dane oraz zdjęcia przedstawiające dzieci. Po uwagach inspektorów Dyrektor placówki niezwłocznie usunęła informacje i fotografie, na których można było zidentyfikować wychowanków. Placówka 5
przestrzegała prawa dziecka do ochrony wizerunku w dokumentacji wychowanków znajdowały się zgody rodziców na publikację wizerunku. Podczas kontroli w placówce stwierdzono, że wychowankowie mieli dostęp do telefonów i adresów instytucji zajmujących się przestrzeganiem praw dziecka. Na podstawie rozmowy z Dyrektorem placówki, wychowanką oraz analizy ankiety i obserwacji zachowania najmłodszego dziecka nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji praw dziecka w placówce. W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie z uchybieniami. Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z późn. zm.) oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Pani Dyrektor następujące zalecenia pokontrolne: 1. Stosować się do Uchwały Zarządu Powiatu Wołomińskiego z 22 września 2015 r. dotyczącej 12 Regulaminu organizacyjnego RDD Nr 2 i nie ograniczać wychowankom wypłat kieszonkowego, 2. Sporządzać diagnozy psychofizyczne dziecka zgodnie z 14 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r., 3. Uzupełnić akta osobowe pracowników o oświadczenia, o których mowa w art. art. 97 ust. 3 pkt 3-5 oraz art. 98 ust. 3 pkt 1-4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 575 z późn. zm.). Uwagi: Ponadto należy: 1. Dokumentować wypłatę kieszonkowego dla każdego wychowanka. 2. Wprowadzać szczegółowe treści we wpisach do Karty Pobytu wychowanków. Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z późn. zm.) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej 6
do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Małgorzata Tajchman Marcin Wodziński Zastępca Dyrektora STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Wydziału Polityki Społecznej Anna Kutera Otrzymują: 1. adresat 2. a/a 7