NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W POZNANIU 61-662 Poznań, ul. DoŜynkowa 9H 16/20 (61) 64 63 800, fax (61) 64 63 801 Poznań, dnia 09 stycznia 2008 r. P/07/101 LPO 41038-1-2007 Pan Lesław Lenartowicz Prezes Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Centrum Medyczne HCP Sp. z o.o. w Poznaniu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (j.t. Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu przeprowadziła kontrolę Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Centrum Medyczne HCP Sp. z o.o. w Poznaniu, zwanego dalej Centrum Medycznym, w zakresie realizacji zadań podstawowej opieki zdrowotnej i wybranych ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, w latach 2006 2007 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 4 grudnia 2007 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Prezesowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia realizację przez Centrum Medyczne zadań podstawowej opieki zdrowotnej i ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych w zakresie ginekologii i połoŝnictwa, okulistyki oraz onkologii, pomimo stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie prowadzenia zbiorczej i indywidualnej dokumentacji medycznej i wywiązywania się z zadań dotyczących wykonywania u ubezpieczonych podstawowych czynności profilaktycznych w odniesieniu do chorób układu krąŝenia i nowotworowych.
2 1. NIK pozytywnie ocenia organizację udzielania w Centrum Medycznym świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), w tym zapewnienie świadczeniobiorcom dostępności do diagnostyki. Organizacja udzielania tych świadczeń określona została w Regulaminie Organizacyjno-Porządkowym, który odpowiadał wymogom określonym w art. 18 a ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (j.t. Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89). Centrum Medyczne w latach 2006 2007 realizowało zadania POZ i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w zakresie ginekologii i połoŝnictwa, onkologii oraz okulistyki (AOS), zgodnie z umowami zawartymi z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ), które poprzedzone zostały złoŝeniem kompletnych i aktualnych dokumentów wymaganych przez NFZ. NIK zwraca uwagę, Ŝe za wyjątkiem poradni ginekologiczno-połoŝniczej i okulistycznej, miejsce i godziny udzielania świadczeń przez lekarzy POZ i onkologa były zgodne z harmonogramami określonymi w tych umowach. Wszystkie pomieszczenia, w których udzielane były świadczenia POZ oraz AOS w zakresie ginekologii, okulistyki i onkologii, posiadały wymagane wyposaŝenie i odpowiadały, w opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, niezbędnym warunkom fachowym i sanitarnym. Do pomieszczeń tych zapewniony został dostęp osobom niepełnosprawnym. Siedmiu lekarzy udzielających w 2007 r. świadczenia w zakresie POZ i ośmiu lekarzy w zakresie AOS posiadało wymagane kwalifikacje. Liczby świadczeniobiorców, objętych opieką lekarzy POZ, na podstawie deklaracji wyboru, nie przekraczały limitu określonego przez NFZ. 2. Jednocześnie ustalenia kontroli NIK wykazały nieprawidłowości w prowadzeniu zbiorczej i indywidualnej dokumentacji medycznej. Pracownicy Centrum Medycznego odpowiedzialni za prowadzenie zbiorczej dokumentacji medycznej nie przestrzegali w pełni obowiązujących w tym zakresie przepisów określonych w 36 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania (Dz. U. z 2001 r., Nr 88, poz. 966 ze zm.) oraz w 35 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. z 2006 r. Nr 247, poz. 1819 ze zm.) zwanych dalej rozporządzeniami w sprawie dokumentacji medycznej. Księgi przyjęć w poradniach: lekarza POZ,
3 ginekologiczno-połoŝniczej, okulistycznej i onkologicznej nie zawierały godziny zgłoszenia się pacjenta. Zapisy w zakresie danych identyfikujących lekarza w księdze przyjęć poradni ginekologiczno-połoŝniczej ograniczone zostały do pierwszej litery nazwiska lekarza, co w ocenie NIK nie wystarczało do prawidłowej identyfikacji lekarza udzielającego świadczeń. Ponadto w księdze przyjęć poradni okulistycznej w 94% zbadanych wpisów nie została odnotowana data zgłoszenia się pacjenta, a w 5% zbadanych wpisów numer identyfikujący pacjenta. Ustalenia kontroli NIK wykazały równieŝ nieprawidłowości w prowadzeniu przez lekarzy POZ i AOS (ginekologów i okulistów) indywidualnej dokumentacji medycznej. Polegały one na nieprzestrzeganiu obowiązku odnotowywania w historii zdrowia i choroby, w części dotyczącej ogólnego stanu zdrowia, istotnych problemów zdrowotnych oraz urazów, a takŝe porad ambulatoryjnych lub wizyt domowych, tj. wszystkich informacji wymaganych przepisami 33 ust. 3 i 4 i 32 ust. 3 i 4 rozporządzeń w sprawie dokumentacji medycznej. Badanie zapisów w historiach zdrowia i choroby przeprowadzone zostało przez NIK w losowo wybranych 41 kartach indywidualnej dokumentacji medycznej pacjentów w wieku od 35 do 65 lat, którzy korzystali ze świadczeń lekarzy POZ w czerwcu 2007 r. (5% ogółu) oraz w losowo wybranych 26 kartach indywidualnej dokumentacji medycznej pacjentów z tej samej grupy wiekowej, którzy w czerwcu 2007 r. korzystali ze świadczeń lekarzy ginekologów, okulistów i onkologów. Analiza ww. dokumentacji wykazała, Ŝe w historiach zdrowia i choroby indywidualnej dokumentacji medycznej, prowadzonej przez lekarzy POZ brak było wymaganych informacji o: przebytych powaŝnych chorobach, chorobach przewlekłych, pobytach w szpitalu, zabiegach chirurgicznych, szczepieniach i stosowanych surowicach, uczuleniach, obciąŝeniach dziedzicznych, badaniu podmiotowym, badaniu przedmiotowym, zleceniu badań diagnostycznych, konsultacjach i zabiegach, wynikach badań diagnostycznych, przepisanych lekach, rozpoznaniu choroby, problemu zdrowotnego lub urazu. Przykładowo informacje o przebytych powaŝnych chorobach i chorobach przewlekłych nie zostały zawarte odpowiednio w 14% i 9% kart objętych badaniem, a o obciąŝeniach dziedzicznych i uczuleniach, odpowiednio w 85% i 98% kart objętych badaniem. Lekarze ginekolodzy, wymaganych informacji o chorobach przewlekłych, szczepieniach lub surowicach, uczuleniach oraz obciąŝeniach dziedzicznych nie odnotowali w Ŝadnej z 14 kart objętych badaniem. W 72% kart objętych badaniem brakowało informacji o powaŝnych chorobach, w 22% kart objętych badaniem informacji o pobytach w szpitalu, a w 72% kart objętych badaniem informacji o zabiegach chirurgicznych. W 15% kart
4 objętych badaniem nie został zawarty opis badania przedmiotowego oraz brakowało informacji o zleceniu badań diagnostycznych, konsultacji i zabiegach, przepisanych lekach, rozpoznaniu choroby, problemu zdrowotnego lub urazu. W 9% kart objętych badaniem lekarze nie odnotowali informacji o wynikach badań. Wymaganych informacji o zleceniu badań diagnostycznych, konsultacji i zabiegów, a takŝe o badaniach diagnostycznych, rozpoznaniu choroby, problemu zdrowotnego lub urazu, lekarze okuliści nie zamieścili odpowiednio w pięciu i dwóch kartach, spośród ośmiu objętych badaniem. Brak niektórych wymaganych informacji w indywidualnej dokumentacji medycznej, kierownik poradni lekarza rodzinnego i lekarz ginekolog, odpowiedzialni za prawidłowe prowadzenie dokumentacji medycznej, tłumaczyli niewystępowaniem danego problemu u pacjenta. W ocenie NIK, w historii zdrowia i choroby indywidualnej dokumentacji medycznej pacjentów winny znaleźć się takŝe adnotacje o nie występowaniu u pacjentów problemów zdrowotnych, określonych w 33 ust. 3 i 4 i 32 ust. 3 i 4 rozporządzeń w sprawie dokumentacji medycznej. Nieprawidłowości w prowadzeniu indywidualnej dokumentacji medycznej, polegające na braku jej czytelności, NIK stwierdziła w przypadku 5% wpisów wizyt, zarejestrowanych przez lekarzy POZ w czerwcu 2007 r. i 5% wpisów wizyt zarejestrowanych przez ginekologów w czerwcu 2007 r. Obowiązek czytelnego prowadzenia dokumentacji medycznej określony został w 5 ust. 1 i w 4 ust. 1 rozporządzeń w sprawie dokumentacji medycznej. Ustalenia kontroli NIK wykazały ponadto, Ŝe czas pracy lekarzy w poradni ginekologiczno-połoŝniczej oraz okulistycznej nie odpowiadał harmonogramowi pracy, który uzgodniony został z Wielkopolskim Oddziałem Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia w dniu 4 października 2007 r. w ostatnim aneksie do umowy na świadczenia AOS. Centrum Medyczne zapewniło dostęp do świadczeń okulistycznych i ginekologicznych przez odpowiednio 33 i 44 godziny tygodniowo, podczas gdy w uzgodnionym z NFZ harmonogramie pracy poradni czas ten wynosił odpowiednio 40 i 38 godzin tygodniowo. W informacjach udostępnionych świadczeniobiorcom brak było wskazania praw pacjenta oraz zasad zapisu na wizyty ambulatoryjne i domowe, co było niezgodne z postanowieniami 10 ust. 4 pkt 2 i 4 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 października 2005 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 197, poz. 1643).
5 3. NIK negatywnie ocenia brak w dokumentacji medycznej objętej kontrolą NIK, danych o przeprowadzeniu lub o odmowie poddania się przez pacjentów profilaktycznym badaniom lekarskim świadczonym przez lekarzy POZ i ginekologów, mających na celu wczesne rozpoznawanie chorób układu krąŝenia i nowotworowych. Obowiązki w powyŝszym zakresie określone zostały w 1 pkt 1, 5 ust. 1 i 2, 6 ust. 1 i 2 oraz 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu świadczeń opieki zdrowotnej, w tym badań przesiewowych, oraz okresów, w których te badania są przeprowadzane (Dz. U. z 2004 r. Nr 276, poz. 2740). Badanie zapisów w losowo wybranych 41 kartach indywidualnej dokumentacji medycznej pacjentów wykazało, Ŝe lekarze POZ w Ŝadnej karcie nie zawarli informacji o przeprowadzeniu badania per rectum, a w kartach kobiet fizykalnego badania piersi oraz instruktaŝu samobadania piersi. Informacji o wykonanym pomiarze ciśnienia tętniczego krwi, brak było natomiast w 25 kartach (61% objętych badaniem). Badanie zapisów w losowo wybranych 14 kartach indywidualnej dokumentacji medycznej pacjentek wykazało, Ŝe lekarze ginekolodzy informacji o przeprowadzeniu badania palpacyjnego piersi i badania cytologicznego nie odnotowali odpowiednio w 12 i 9 kartach (85% i 64% objętych badaniem). Kierownik poradni lekarza rodzinnego i lekarz ginekolog odpowiedzialni za prawidłowe prowadzenie dokumentacji medycznej, nieprawidłowości w tym zakresie uzasadniali brakiem zgody pacjentów na przeprowadzenie wymaganych badań przesiewowych, a takŝe ich niską skutecznością. W ocenie NIK zarówno fakt odmowy przez pacjenta zaproponowanych badań przesiewowych jak i adnotacja lekarza o odstąpieniu od przeprowadzenia tych badań, powinny znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Rejestrowanie w księgach przyjęć poradni: podstawowej opieki zdrowotnej, ginekologiczno-połoŝniczej, okulistycznej i onkologicznej, obowiązkowych informacji w zakresie daty i godziny zgłoszenia się pacjenta oraz jego numeru identyfikującego, a takŝe danych umoŝliwiających prawidłową identyfikację lekarza. 2. Zapewnienie w indywidualnej dokumentacji medycznej pacjentów, objętych opieką lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i specjalistycznej opieki ambulatoryjnej w zakresie ginekologii i okulistyki, czytelnego rejestrowania wszystkich wymaganych informacji dotyczących ogólnego stanu zdrowia pacjentów, istotnych problemów zdrowotnych oraz urazów, a takŝe porad ambulatoryjnych lub wizyt domowych.
6 3. Dostosowanie czasu pracy lekarzy w poradniach: ginekologiczno-połoŝniczej i okulistycznej do warunków zaakceptowanych przez Wielkopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w umowie o udzielanie świadczeń specjalistycznej opieki ambulatoryjnej. 4. Podjęcie działań zapewniających prawidłowe wykonywanie i dokumentowanie przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i ginekologów zadań w zakresie profilaktyki chorób układu krąŝenia i nowotworowych. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Prezesa, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Prezesowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Poznaniu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Rozdzielnik: 1. Adresat. 2. Departament Pracy, Spraw Socjalnych i Zdrowia. 3. Aa.