Program zajęć pozalekcyjnych dla dzieci z kl. I III wykazujących zainteresowanie tematyką przyrodniczą i geograficzną (praca z uczniem zdolnym) Program przeznaczony do realizacji w roku szkolnym 2003/04 Program jest zgodny z zapisem w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 51, poz. 458 z dnia 26.02.2002r.) w myśl której nauczyciele stwarzają uczniom warunki do nabywania m.in. umiejętności: rozwiązywania problemów w twórczy sposób, odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy, tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków oraz rozwijania osobistych zainteresowań. Autor: mgr Grażyna Figiela Szkoła Podstawowa nr 2 w Trzebosi 1
SPIS TREŚCI I. Charakterystyka programu...3 II. Cele edukacyjne...4 III. Treści nauczania...5 IV. Oczekiwane efekty pracy ucznia...6 V. Metody i formy pracy...7 VI. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów. Ewaluacja...7 VII. Uwagi o realizacji programu...8 2
I. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Młodszy wiek szkolny to okres, w którym dzieci wszystkim się interesują, ciągle o coś pytają, drążą temat tak długo, aż uzyskają zadawalającą odpowiedź. Są ciekawe świata, eksperymentują, doświadczają, badają i na tej podstawie budują swoja wiedzę i umiejętności. Program zajęć pozalekcyjnych KLUBU MŁODYCH ODKRYWCÓW jest skierowany do uczniów klas I III, którzy interesują się tematyka przyrodniczą i geograficzną. Jest to program, który powstał w odpowiedzi na potrzeby młodych naukowców zasypujących pytaniami nauczyciela, np. dlaczego?, jak to się dzieje?, skąd to się bierze? W dobie telewizji, zalewu informacji, wzmożonej ciekawości świata, małe dzieci zadają często nauczycielom pytania, na które trudno odpowiedzieć jednym słowem lub zdaniem. Często naukowe podejście nauczyciela do zaistniałego problemu na długo może zniechęcić młodego człowieka do twórczego spojrzenia na świat. Program ten powstał w odpowiedzi na zapotrzebowanie uczniów mających duże zainteresowania geograficzne i przyrodnicze. Będzie realizowany na zajęciach pozalekcyjnych, raz w tygodniu, prowadzonych społecznie. 3
II. CELE EDUKACYJNE Cel główny: - wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, z uwzględnieniem jego specyficznych potrzeb edukacyjnych, - rozwijanie zainteresowań przyrodniczych i geograficznych uczniów. Cele szczegółowe: - kształtowanie umiejętności twórczego modyfikowania zdobytych wiadomości poprzez dostrzeganie i rozwiązywanie problemów, - rozbudzanie ciekawości poznawczej, twórczego działania i samodzielności, - rozwijanie i wzmacnianie naturalnego pędu do poznawania świata, planowania własnych badań, testowania własnych hipotez, - kształtowanie umiejętności współdziałania w zespole, skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i brania pod uwagę poglądów innych kolegów, - doskonalenie uwagi i logicznego myślenia oraz wyciągania wniosków na podstawie doświadczeń i własnych obserwacji, - zdobycie umiejętności poszukiwania wiadomości w różnych źródłach informacji, - rozwijanie wrażliwości na piękno krajobrazów Polski i świata, - rozbudzanie świadomości ekologicznej. 4
III. TREŚCI NAUCZANIA 1. TAJNIKI PRZYRODY OŻYWIONEJ I NIEOŻYWIONEJ WODA: - rozpuszczalność ciał w wodzie, - zawiesiny i sposoby ich rozdziału, - napięcie powierzchniowe, - 3 stany skupienia wody, - wchłanianie wody przez inne ciała, - parowanie wody, - budowa mostów na rzekach, - zanieczyszczenia wody i sposoby jej oczyszczania. POWIETRZE: - powietrze, gdzie jest i jak to sprawdzić, - sztuka balansowania ciał, - powstawanie grzmotów i piorunów, - budowa i działanie wiatraków, - zanieczyszczenia powietrza i sposoby jego oczyszczania. 2. MOKROSKOP I JEGO TAJEMNICE - budowa i zasada działania mikroskopu, - oglądanie gotowych preparatów, - przygotowanie prostych preparatów we własnym zakresie. 3. PODRÓŻE PO POLSCE I ŚWIECIE POLSKA - poznanie krain geograficznych Polski, - historia stolic Polski, - zabytki Krakowa, - zwierzęta i rośliny chronione ŚWIAT - życie na Ziemi przed wiekami, - osobliwości gór, wyżyn i nizin świata, 5
- tajemnice pustyni, - warunki klimatyczne zimnych krain świata, - piękno mórz i oceanów (warunki życia mieszkańców. IV. OCZEKIWANE EFEKTY PRACY UCZNIA W wyniku realizacji programu uczeń powinien: - umieć rozwiązywać nurtujące go problemy w sposób twórczy, - umieć stawiać hipotezy i wyciągać wnioski na podstawie przeprowadzonych doświadczeń, - całościowo postrzegać rzeczywistość przyrodniczą, - być wrażliwym na piękno otaczającego go świata, dostrzegać jego zagrożenia i umieć go chronić, - rozwijać swoje zainteresowania, - umieć poszukiwać wiadomości we wszystkich dostępnych źródłach informacji, - umieć współpracować w grupie, dzielić się swoimi doświadczeniami, prezentować własny punkt widzenia oraz szanować poglądy innych, - powinien rozumieć podstawowe zjawiska omawiane na zajęciach i umieć je wytłumaczyć. 6
V. METODY I FORMY PRACY Zajęcia będą realizowane przede wszystkim za pomocą metod problemowych, aktywizujących (burza mózgów) i praktycznego działania. Dominować będą doświadczenia i eksperymenty oraz obserwacje spontaniczne i kierowane. Wśród form pracy będą dominować prace zespołowe z naciskiem na możliwość sprawdzenia wszystkich pomysłów dzieci oraz prezentacji ich wyników. VI. KONTROLA I OCENA UCZNIÓW. EWALUACJA. Dziecko nie może w szkole odczuwać lęku przed niepowodzeniem lub złą oceną. Dlatego ten program zakłada inny sposób oceniania uczniów na zajęciach pozalekcyjnych. Kontrola i ocena uczniów będzie dotyczyła: aktywnego udziału w zajęciach, umiejętności współdziałania w zespole, umiejętności stawiania pytań, formułowania hipotez, twórczego rozwiązywania problemów, korzystania ze zdobytej wiedzy, przestrzegania bezpieczeństwa na zajęciach. Dzieci na zajęciach będą oceniane słownie, pamiętając aby ocena była elementem wzmacniającym pozytywnie, ukazującym dziecku jego możliwości, ale i jego braki. Ewaluacją podjętych przeze mnie działań będzie radość towarzysząca rozwiązywaniu problemów, rosnące zainteresowanie wśród uczniów moimi zajęciami oraz aktywność uczniów w dostarczaniu nowych propozycji zajęć. 7
VII. UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU Program będzie realizowany na zajęciach pozalekcyjnych w kl. I III, które odbywać się będą raz w tygodniu. W realizacji programu będą wykorzystane : gry dydaktyczne, np. Obserwator przyrody, Podróże po Polsce, Grzybobranie, mapy, albumy i wydawnictwa popularnonaukowe będące na wyposażeniu szkoły, mikroskopy z dostępnymi preparatami, prosty sprzęt laboratoryjny (probówki, menzurki) oraz własne pomoce i materiały potrzebne do prowadzenia doświadczeń. W czasie zajęć związanych z doświadczeniami będą zachowane podstawowe zasady bhp. 8