W POSZUKIWANIU ODMIAN O SZEROKIEJ ADAPTACJI DO ŚRODOWISKA, NA PRZYKŁADZIE PSZENICY JAREJ Magdalena Wijata, Grzegorz Sobczyński, Marcin Studnicki, Dariusz Gozdowski, Stanisław Samborski, Jan Rozbicki Katedra Agronomii, SGGW w Warszawie Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki, SGGW w Warszawie Rzeszów, 12.09.2017 r.
Interakcja genotyp x środowisko (GxE): objawia się odmienną (zwykle nierównoległą) reakcją np. plonu, cech jakościowych plonu na warunki środowiska i przebieg pogody Szeroka adaptacja odmiany: zdolność odmiany do wysokiej Wąska (lokalna) adaptacja odmiany: zdolność odmiany do wysokiej produktywności w zmiennych warunkach środowiskowych i systemach produktywności w docelowych rejonach uprawy 2
Celem badań była identyfikacja odmian pszenicy jarej o szerokiej adaptacji do warunków środowiska pod względem plonu ziarna i zawartości białka w ziarnie 3
Białogard Lisewo Źródło: www.coboru.pl Chrząstowo Tomaszów Bolesławiecki Lućmierz Seroczyn Lokalizacje doświadczeń z pszenicą jarą Węgrzce Źródło: www.google.maps.com 4
Odmiany pszenicy jarej Lp Odmiana (skróty nazw odmian) Rok rejestracji Klasa przydatności technologicznej Kraj pochodzenia Hodowla/pełnomocnik hodowli 1. Bombona (BOM) 2005 E PL DANKO Hodowla Roślin Sp. Z o.o. 2. Arabella (ARA) 2011 A PL DANKO Hodowla Roślin Sp. Z o.o. 3. Hewilla (HEW) 2006 A PL Małopolska Hodowla Roślin-HBP Sp. Z o.o. 4. Izera (IZE) 2012 A PL Małopolska Hodowla Roślin-HBP Sp. Z o.o. 5. Kandela (KAN) 2010 A PL DANKO Hodowla Roślin Sp. Z o.o. 6. Katoda (KAT) 2008 A PL DANKO Hodowla Roślin Sp. Z o.o. 7. KWS Torridon (TOR) 2012 A UK KWS Lochow Polska Sp. Z o.o. 8. Łagwa (ŁAG) 2009 A PL Małopolska Hodowla Roślin HBP Sp. Z o.o. 9. Monsun (MON) 2004 A DE KWS Lochow Polska Sp. Z o.o. 10. Ostka Smolicka* (OST) 2010 A PL Hodowla Roślin Smolice Sp. Z o.o. Grupa IHAR 11. Parabola (PAR) 2006 A PL Małopolska Hodowla Roślin HBP Sp. Z o.o. 12. Struna (STR) 2013 A PL Małopolska Hodowla Roślin HBP Sp. Z o.o. 13. Tybalt (TYB) 2005 A NL Irena Szyld; ul. Celtycka 41a; 62-800 Kalisz 14. Trappe (TRA) 2008 B DE KWS Lochow Polska Sp. Z o.o. 15. Radocha (RAD) 2011 C PL Hodowla Roślin Strzelce Sp. Z o.o. Grupa IHAR * - odmiana o kłosie ościstym 5
0 a1 0 0 a2 0 0 a2 0 0 a1 0 1 powtórzenie 2 powtórzenie Technologia uprawy: a1 przeciętny poziom a2 wysoki poziom 6
Zakres badań oznaczenie wielkości plonu ziarna (próba pobrana z 1 m 2 poletka) oznaczenie zawartości białka (Infratec Grain Analyzer) 7
Miary stopnia szerokiej adaptacji odmian: miara nadrzędności plonowania odmiany (ang. superiority measure), Pi miara niezawodności przewagi plonowania odmiany (ang. Eskridge s yield reliability measure), Ri miara niezawodności przewagi o d1 plonu odmiany (ang. Eskridge s yield reliability function), Ri (d) 8
Wartości miar szerokiej adaptacji odmian ranking odmian dla plonu ziarna Lp Pi Ri Ri (d) d=58 1 Arabella 1691 Arabella 0,86 Arabella 0,21 2 KWS Torridon 2837 KWS Torridon 0,86 Hewilla 0,14 3 Struna 3113 Kandela 0,79 Kandela 0,14 4 Trappe 3333 Tybalt 0,64 KWS Torridon 0,14 5 Tybalt 3831 Parabola 0,57 Monsun 0,14 6 Kandela 4470 Struna 0,57 Trappe 0,14 7 Parabola 4996 Trappe 0,57 Tybalt 0,14 8 Monsun 5137 Hewilla 0,50 Izera 0,07 9 Hewilla 5229 Izera 0,50 Ostka Smolicka 0,07 10 Izera 5382 Łagwa 0,43 Struna 0,07 11 Radocha 5385 Radocha 0,43 Bombona 0,00 12 Łagwa 5857 Katoda 0,36 Katoda 0,00 13 Katoda 6200 Monsun 0,36 Łagwa 0,00 14 Ostka Smolicka 7713 Ostka Smolicka 0,21 Parabola 0,00 15 Bombona 12178 Bombona 0,07 Radocha 0,00 Pi - miara nadrzędności plonowania odmiany Ri - miara niezawodności przewagi plonowania odmiany Ri (d) - miara niezawodności przewagi o d1 plonu odmiany 9
Plon ziarna (t/ha) Reakcja plonu ziarna badanych odmian na środowiska 9 Arabella 8 7.88 Tybalt Struna Średnia 7 6 5.56 5.94 6.36 6.52 6.52 Monsun Bombona 5 4 3.95 3 Tomaszów Bolesławiecki Seroczyn Białogard Węgrzce Chrząstowo Lućmierz Lisewo 10
Wartości miar szerokiej adaptacji odmian ranking odmian dla zawartości białka Lp Pi Ri Ri (d) d=0,76 1 Bombona 0,15 Bombona 1,00 Bombona 0,57 2 Łagwa 0,24 Łagwa 0,93 Łagwa 0,36 3 Parabola 0,40 Parabola 0,71 Parabola 0,29 4 Izera 0,67 Tybalt 0,71 Tybalt 0,14 5 Arabella 0,73 Arabella 0,57 Arabella 0,07 6 Katoda 0,81 Katoda 0,57 Izera 0,07 7 Tybalt 0,84 Radocha 0,57 KWS Torridon 0,07 8 Kandela 0,84 Izera 0,50 Trappe 0,07 9 Radocha 0,93 Kandela 0,50 Hewilla 0,00 10 KWS Torridon 1,18 KWS Torridon 0,36 Kandela 0,00 11 Hewilla 1,23 Monsun 0,36 Katoda 0,00 12 Monsun 1,25 Struna 0,29 Monsun 0,00 13 Struna 1,29 Hewilla 0,21 Ostka Smolicka 0,00 14 Ostka Smolicka 1,69 Ostka Smolicka 0,14 Radocha 0,00 15 Trappe 1,76 Trappe 0,07 Struna 0,00 Pi - miara nadrzędności plonowania odmiany Ri - miara niezawodności przewagi plonowania odmiany Ri (d) - miara niezawodności przewagi o d1 plonu odmiany 11
Zawartość białka (%) Zmienność zawartości białka w ziarnie badanych odmian w zależności od środowisk 15 Bombona 14 13.8 Tybalt Średnia Arabella 13 Monsun 12.7 Struna 12 11.9 11.9 12.3 11 11.2 11.2 10 Lućmierz Węgrzce Seroczyn Lisewo Chrząstowo Białogard Tomaszów Bolesławiecki 12
1. Odmianą o największym stopniu szerokiej adaptacji pod względem plonu ziarna jest odmiana Arabella, a następnie KWS Torridon 2. Odmianą o największym stopniu szerokiej adaptacji pod względem zawartości białka w ziarnie jest odmiana Bombona, wysoki poziom tej cechy w większości środowisk prezentowały również odmiany Łagwa i Parabola 3. Odmianą o największym stopniu szerokiej adaptacji pod względem obu cech jest odmiana Arabella 13
BIOPRODUKTY, innowacyjne technologie wytwarzania prozdrowotnych produktów piekarskich i makaronu o obniżonej kaloryczności (POIG.01.03.01-14-041/12) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Dziękuję za uwagę