Innowacje pedagogiczne - z teorii i praktyki Agata Ledwoń ledwon@womczest.edu.pl
STATYSTYKA INNOWACJE PEDAGOGICZNE 2010/2011 305 2011/2012 360 2012/2013 400 2
DANE STATYSTYCZNE Z POSZCZEGÓLNYCH DELEGATUR 2010/2011 2011/2012 2012/2013 Katowice 35 75 64 DKO Gliwice 34 25 52 DKO Częstochowa 28 42 51 DKO Rybnik 29 46 86 DKO Bielsko-Biała 39 43 45 DKO Bytom 79 65 39 DKO Sosnowiec 63 64 63 http://www.kuratorium.katowice.pl/
DOBRE PRAKTYKI SPECJALNY OŚRODEK SZKOLNO -WYCHOWAWCZY NR5 W CZĘSTOCHOWIE Wykorzystanie alternatywnej i wspomagającej metody komunikacji MAKATON do rozwijania zdolności komunikacyjnych uczniów upośledzonych w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim
Jest to system komunikacji alternatywnej i wspomagającej. MAKATON powstał w latach 70 tych XX wieku w Wielkiej Brytanii. System ten wykorzystuje naturalny dla dziecka schemat gestów i symboli graficznych do komunikowania się z otoczeniem. Jego polską wersję opracowała w latach 2001 2005 dr Bogusława B. Kaczmarek. O systemie MAKATON
PRZYCZYNY WDROŻENIA INNOWACJI W oparciu o ocenę bieżących i przyszłych potrzeb wychowanków Ośrodka oraz analizę dokumentów takich jak : karty obserwacji IPET-Y arkusze diagnozy logopedycznej testy przyrostu wiedzy i umiejętności wyniki badań ewaluacji wewnętrznej 6
ETAPY WPROWADZANIA INNOWACJI I etap Przygotowania do innowacji II etap Przystąpienie do innowacji III etap Przebieg innowacji IV etap Stały monitoring innowacji V etap Ocena innowacji 7
I ETAP - Przygotowania do innowacji Przygotowanie kadry pedagogicznej oraz rodziców wychowanków do wprowadzenia innowacji wszyscy uczestniczyli w szkoleniach kompetencyjnych na poziomie I i II stopnia z zakresu systemu MAKATON, podczas których uzyskali certyfikaty potwierdzające ich wiadomości i umiejętności. Opracowanie zasad innowacji pedagogicznej Rada pedagogiczna podjęła uchwałę o wprowadzeniu innowacji pedagogicznej w Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym Nr 5 w Częstochowie. 8
I ETAP - Przygotowania do innowacji Opis zasad innowacji zawierał min.: Określenie czasu trwania innowacji: od 01.09.2012 do 31.08.2015. Określenie rodzaju innowacji: metodyczna ; System MAKATON został włączony do realizacji podstawy programowej oraz zajęć rewalidacyjnych, specjalistycznych, terapeutycznych i dodatkowych. Określenie zakresu realizacji innowacji: - Przedszkole specjalne - Szkoła podstawowa specjalna nr5 - Internat 9
I ETAP - Przygotowania do innowacji Zapewnienie odpowiednich warunków organizacyjnych dzięki uzyskaniu od władz miasta Częstochowy środków finansowych na zakup komunikatorów i sprzętu niezbędnego do tworzenia albumów komunikacyjnych. Określenie celów innowacji oraz form ich realizacji. 10
CELE INNOWACJI Wspieranie rozwoju dziecka niepełnosprawnego intelektualnie Wspieranie rodziny dziecka niepełnosprawnego intelektualnie Wspomaganie rozwoju mowy oraz jej rozumienia Kształtowanie wśród uczniów zdolności skutecznego porozumiewania się z otoczeniem (rodzicami, nauczycielami, rówieśnikami, innymi osobami) za pomocą systemu MAKATON Wyrabianie wśród uczniów poczucia sprawczości, aktywności i zaradności życiowej 11
CELE INNOWACJI Wspomaganie nauki globalnego czytania i pisania (według możliwości poszczególnych uczniów Szkoły Podstawowej Specjalnej Nr 5w Częstochowie) Ułatwianie integracji ze środowiskiem lokalnym 12
II etap Przystąpienie do innowacji Przystąpiono do wdrożenia innowacji po spełnieniu warunków formalnych i uzyskaniu zgody: Kuratorium Oświaty w Katowicach - Delegatura w Częstochowie Organu prowadzącego Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy Nr 5 w Częstochowie tj. Urzędu Miasta Częstochowa. 13
II etap Przystąpienie do innowacji Warunki prowadzenia działalności innowacyjnej opisano w rozporządzeniach: 1. Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002r. Nr 56, poz. 506) 2. Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. 2011 nr 176 poz. 1051 14
III etap Przebieg innowacji MAKATON wykorzystywany jest podczas zajęć: - wychowawczych, - lekcyjnych, - rewalidacyjnych, - specjalistycznych, - terapeutycznych. 15
III etap Przebieg innowacji System MAKATON wspomaga naukę samoobsługi 16
III etap Przebieg innowacji System MAKATON pomaga uczyć zasad dobrego zachowania. 17
III etap Przebieg innowacji 18
III etap Przebieg innowacji System MAKATON pomaga uczyć czytać i pisać. Wspiera więc rozwój intelektualny dziecka niepełnosprawnego. 19
III etap Przebieg innowacji System MAKATON jest wykorzystywany podczas zajęć dodatkowych i multimedialnych 20
III etap Przebieg innowacji System MAKATON pomaga uczniom niepełnosprawnym wyrażać swoje emocje np. poprzez śpiew. 21
III etap Przebieg innowacji System MAKATON pomaga dzieciom niepełnosprawnym poznawać świat bajek i poezji dziecięcej. 22
IV etap Stały monitoring innowacji Monitoring nad wprowadzaniem i przebiegiem innowacji pedagogicznej na terenie placówki sprawuje Dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego Nr 5 w Częstochowie w ramach nadzoru pedagogicznego. Dokonywana jest również cykliczna ewaluacja innowacji pedagogicznej dzięki czemu pozyskiwane są informacje na temat jej przebiegu i oczekiwanych efektów. Narzędzia do ewaluacji to: ankieta skierowana do rodziców arkusz obserwacyjny test przyrostu wiedzy i umiejętności 23
V etap Ocena innowacji Innowacja pedagogiczna może podlegać ocenie zarówno ze strony organu nadzorującego jak i prowadzącego. Kuratorium Oświaty może dokonać oceny: stanu przygotowania, wdrożenia i efektów jakie przyniosła innowacja. Organ prowadzący Urząd Miasta Częstochowy może skontrolować poprawności wydatkowania środków finansowych przeznaczonych na realizację innowacji pedagogicznej. O wynikach oceny powinna zostać poinformowana Rada Pedagogiczna oraz rodzice uczniów. 24
DOBRE PRAKTYKI SZKOŁA PODSTAWOWA IM.TADEUSZA KOŚCIUSZKI W PANKACH DZIEDZICTWO KULTUROWE PANEK I OKOLIC. 25
PRZYCZYNY WDROŻENIA INNOWACJI Inspiracją do wdrożenia innowacji było zainteresowanie uczniów kulturą regionu oraz popularyzowanie wiedzy o historii, zabytkach, skarbach przyrody oraz ludziach mieszkających w regionie. Treści zawarte w innowacji umożliwią uczniom zdobycie wiadomości o historii, gospodarce i kulturze swojej wsi i najbliższej okolicy. Obudzą ciekawość ucznia i zachęcą do szukania odpowiedzi na pytanie : jaka była i jaka jest moja wieś, okolica, region? Główne założenia innowacji, jego cele, metody, formy i treści kształcenia pozwolą na wszechstronny rozwój osobowości młodego człowieka zgodnie z jego zainteresowaniami i możliwościami. Wśród wielu metod wykorzystywanych w toku realizacji treści regionalnych przeważać będą metody aktywizujące uczniów do działania, odkrywania i tworzenia. 26
ETAPY WPROWADZANIA INNOWACJI I etap Przygotowania do innowacji II etap Przystąpienie do innowacji III etap Przebieg innowacji IV etap Stały monitoring innowacji V etap Ewaluacja innowacji 27
I ETAP - Przygotowania do innowacji Opracowanie zasad innowacji pedagogicznej. Rada pedagogiczna podjęła uchwałę o wprowadzeniu innowacji pedagogicznej w Szkole Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki. Przystąpiono do wdrożenia innowacji po spełnieniu warunków formalnych i uzyskaniu zgody: Kuratorium Oświaty w Katowicach - Delegatura w Częstochowie 28
I ETAP - Przygotowania do innowacji Opis zasad innowacji zawierał min.: Określenie czasu trwania innowacji: od 01.09.2012 do 28.06.2013 Określenie rodzaju innowacji: programowa Określenie zakresu realizacji innowacji: uczniowie klas IV-VI Szkoły Podstawowej Określenie celów innowacji oraz form ich realizacji. 29
CEL GŁÓWNY INNOWACJI Głównym celem innowacji było poznanie najbliższego środowiska i specyfiki regionu, wszechstronny rozwój osobowości, umiejętności i wiedzy uczniów, uświadomienie sobie własnych korzeni w powiązaniu ze wspólnotą rodzinną, lokalną i regionalną, a także rozwój postaw patriotycznych związanych z tożsamością kultury regionalnej. 30
1. Poziom wiadomości CELE SZCZEGÓŁOWE INNOWACJI zapoznanie z położeniem wsi, okolicy, regionu, zdobycie wiedzy o historii regionu, poznanie najważniejszych zabytków architektury i przyrody w najbliższej okolicy, poznanie najbliższego środowiska i specyfiki regionu, poznanie wybitnych postaci związanych z Pankami i okolicą, zdobycie wiedzy o tradycjach i zwyczajach swojej wsi i regionu, poznanie sylwetki patrona Szkoły Podstawowej w Pankach Tadeusza Kościuszki, poznanie regionalnych instytucji i organizacji społeczno kulturalnych. 31
CELE SZCZEGÓŁOWE INNOWACJI 2. Poziom umiejętności korzystanie z zasobów bibliotecznych, archiwalnych, źródłowych oraz przekazów ustnych, korzystanie z zasobów Internetu, prezentowanie w różnych formach walorów swojej wsi i najbliższej okolicy, gromadzenie, dokumentowanie i analizowanie zebranych informacji, dostrzeganie odrębności kulturowej, przyrodniczej i gospodarczej regionu, charakteryzowanie społeczności lokalnej. 32
CELE SZCZEGÓŁOWE INNOWACJI 3. Poziom postaw społecznych kształtowanie tożsamości lokalnej, budzenie wrażliwości na piękno otoczenia, rozwijanie postaw patriotycznych, kształtowanie postawy szacunku dla polskiego dziedzictwa kulturowego i środowiska naturalnego w oparciu o rodzinne pamiątki i miejscowe zabytki architektury, kształtowanie nawyku kolekcjonowania pamiątek rodzinnych i przedmiotów związanych z regionem, wyrobienie nawyków i potrzeb uczestnictwa w życiu kulturalnym i społecznym swojej wsi. 33
II etap Przystąpienie do innowacji Przystąpiono do wdrożenia innowacji po spełnieniu warunków formalnych i uzyskaniu zgody: Kuratorium Oświaty w Katowicach - Delegatura w Częstochowie Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002r. Nr 56, poz. 506) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. 2011 nr 176 po 34
III etap Przebieg innowacji Realizacja treści programowych innowacji w następujących obszarach : Najbliższe otoczenie domu rodzinnego, sąsiedztwa i szkoły. Ogólna charakterystyka geograficzna - przyrodnicza i kulturowa regionu. Elementy historii regionu i ich związki z historią i tradycją własnej rodziny.. Lokalne i regionalne tradycje, święta obyczaje i zwyczaje. Miejscowe podania, przysłowia, sztuka ludowa i folklor. Główne miasta naszego regionu. 35
III etap Przebieg innowacji Odświętny strój regionalny mieszkańców Panek 36
Panki moja mała ojczyzna III etap Przebieg innowacji Chodzenie z gaikiem Święcenie palmy wielkanocnej 37
III etap Przebieg innowacji Wiosenna wędrówka po polskiej krainie - prezentacja tańców i zabaw ludowych 38
III etap Przebieg innowacji Dzień Regionalny "Tu jest mój dom Prezentacja piosenki ludowej. 39
III etap Przebieg innowacji Śladami naszego patrona Tadeusza Kościuszki Żywy obraz Bitwa pod Racławicami 40
III etap Przebieg innowacji KĄCIKI REGIONALNE,,Wiosenna wędrówka po polskiej krainie chłopska izba 41
IV etap Stały monitoring innowacji Monitoring nad wprowadzaniem i przebiegiem innowacji pedagogicznej na terenie placówki sprawowała Dyrektor Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Pankach. Dokonywana była również cykliczna ewaluacja innowacji pedagogicznej dzięki czemu pozyskiwane były informacje na temat jej przebiegu i oczekiwanych efektów. 42
V ETAP- EWALUACJA organizowanie wystaw fotograficznych, tworzenie albumów, konkurs wiedzy o patronie, konkurs wiedzy o regionie, projekty regionalne, stworzenie szkolnego muzeum etnograficznego, wycieczki po okolicy ( działania terenowe ), opieka nad kapliczkami przydrożnymi, praca z mapami i przewodnikami turystycznymi, praca z tekstami kronik i wydawnictw regionalnych, spotkania z ciekawymi ludźmi, gromadzenie źródeł materialnych z różnych epok, redagowanie artykułów do gazetki szkolnej 43
W prezentacji wykorzystane zostały materiały pochodzące z archiwum Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr5 w Częstochowie oraz Szkoły Podstawowej im.tadeusza Kościuszki w Pankach za zgodą dyrekcji obu placówek. 44
ZAPROSZENIE Dziękujemy za uwagę i zapraszamy do współpracy RODN,,WOM CZĘSTOCHOWA UL.JANA PAWŁA II 126/130 www.womczest.edu.pl Agata Ledwoń Jadwiga Mielczarek ledwon@womczest.edu.pl j.mielczarek@womczest.edu.pl 45