FUNDACJA POMOCY LUDZIOM NIEPEŁNOSPRAWNYM RAPORT Z EWALUACJI PRZEBIEGU PROJEKTU POFIO NR 1045 EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA
Realizacja zadania-warsztaty z zakresu Edukacji Włączającej. Przeprowadzone warsztaty adresowane były do bezpośrednich wykonawców edukacji włączającej nauczycieli szkół masowych, poziom szkoły podstawowej i gimnazjum. Celem warsztatów było: podniesienie kompetencji w zakresie wymogów metodycznoorganizacyjnych w pracy z uczniem z niepełnosprawnością, poprzez hospitację praktycznych zajęć prowadzonych przez specjalistów zatrudnionych w szkole przy FPLN; podniesienie kompetencji w zakresie wiedzy, dotyczącej pracy z uczniami o zdiagnozowanych konkretnych rodzajach i stopniach niepełnosprawności. 2
Warsztaty składały się z dwóch następujących części: PIERWSZA CZĘŚĆ praktyczna dotyczyła uczestnictwa nauczycieli w zajęciach dydaktycznych i specjalistycznych z uczniami z niepełnosprawnością. W tej części nauczyciele uczestniczyli we wszystkich istotnych aspektach procesu edukacyjnego ucznia z niepełnosprawnością, tzn. w zajęciach w grupie klasowej i zajęciach rewalidacyjnych. Nauczyciele obserwowali również uczniów podczas przerw, posiłków i odpoczynku. Wszystkie z prezentowanych nauczycielom zajęć prowadzone były przez specjalistów w zakresie usprawniania mowy, ruchu, wzroku, słuchu i niepełnosprawności intelektualnej. Zajęcia praktyczne umożliwiły nauczycielom nawiązanie bezpośredniego kontaktu z uczniami o różnych typach i stopniach niepełnosprawności. Nauczyciele otrzymali pakiet dokumentów, które charakteryzowały obserwowanych przez nich uczniów, w tym: indywidualną diagnozę ucznia, paszport funkcjonowania społecznego, indywidualny program pracy edukacyjnej z uczniem. Nauczyciele, obserwując uczniów z niepełnosprawnością w czasie wolnym od zajęć, mogli samodzielnie dokonać oceny ich poziomu funkcjonowania społecznego i wyjaśnić wątpliwości w trakcie specjalnie zaaranżowanych rozmów z nauczycielami szkoły. 3
DRUGA CZĘŚĆ teoretyczna - dotyczyła przekazania uczestnikom warsztatów podstaw wiedzy teoretycznej na temat pracy z uczniem z niepełnosprawnością. Ta cześć warsztatów realizowana była w bezpośrednim powiązaniu z tym, co nauczyciele mogli zaobserwować w trakcie praktycznych hospitacji. Podczas tej części warsztatów nauczyciele korzystali również z przekazanego im podczas hospitacji pakietu dokumentów, charakteryzujących uczniów z niepełnosprawnością. Pracownicy uczelni współpracowali z nauczycielami szkoły i w porozumieniu z nimi przygotowali kompendium wiedzy przekazywane nauczycielom szkół masowych. Ewaluacja warsztatów przeprowadzona została za pomocą specjalnie w tym celu przygotowanego narzędzia w postaci ankiety audytoryjnej. Część techniczną badania audytoryjnego przeprowadzili zaangażowani wolontariusze, tak aby możliwie najbardziej zobiektywizować uzyskane za jej pomocą informacje. 4
Zawarte w ankiecie pytania wskaźnikowe umożliwiły uzyskanie informacji w zakresie następujących problemów: I. Na ile zaproponowana w formie zajęć warsztatowych problematyka, przydatna jest w pracy zawodowej, mieści się w zainteresowaniach uczestników? Informacje uzyskano analizując odpowiedzi na następujące pytania: 1. Czym Pan/i kierował się przyjmując zaproszenie do udziału w warsztatach? 2. Czy przebieg warsztatów spełnił Pana/i oczekiwania? TAK, prosimy uzasadnić NIE, prosimy uzasadnić II. Na jakim poziomie merytorycznym przeprowadzone zostały warsztaty? Informacje uzyskano analizując odpowiedzi na następujące pytania: 3. Czy Pana/i zdaniem CZĘŚĆ I warsztatów, udział w zajęciach dydaktycznych i specjalistycznych, zrealizowana została w sposób przekonywujący? Prosimy ocenić na szkolnej skali i uzasadnić swój wybór. 1 2 3 4 5 6 5
4. Czy Pana/i zdaniem CZĘŚĆ II warsztatów, zajęcia teoretyczne, zrealizowana została w sposób przekonywujący? Prosimy ocenić na szkolnej skali i uzasadnić swój wybór. 1 2 3 4 5 6 III. Na ile trafny okazał się program warsztatów? Informacje uzyskano analizując odpowiedzi na następujące pytania: 5. Czy rekomendowałby Pan/i warsztaty dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych, według załączonego programu? Prosimy ocenić na szkolnej skali i uzasadnić swój wybór. 1 2 3 4 5 6 6
IV. Na jakim poziomie technicznym zorganizowano warsztaty? Informacje uzyskano analizując odpowiedzi na następujące pytania: 6. Jak ocenia Pan/i organizacje warsztatów? Prosimy ocenić na szkolnej skali i uzasadnić swój wybór. 1 2 3 4 5 6 V. Jakie instytucje i jakie stanowiska reprezentowali uczestnicy? Informacje uzyskano analizując odpowiedzi na następujące pytania: Chcemy odnieść Pana/i oceny i poglądy do rodzaju instytucji, którą Pan/i reprezentuje oraz pełnionej w jej ramach funkcji, dlatego prosimy o podanie: Typ szkoły Stanowisko. 7
ANALIZA UZYSKANYCH WYNIKÓW Warsztaty rozpoczęło 121 osób, zaś 117 z nich je ukończyło. Czworo z nauczycieli musiało zrezygnować z drugiego etapu warsztatów - z przyczyn osobistych, zgodnie z podaną przez samych zainteresowanych informacją. Należy tutaj podkreślić, iż mimo rezygnacji, nauczyciele ci uznali za ważny udział przynajmniej w zajęciach hospitacyjnych. Ze 117 uczestników, biorących udział w warsztatach, 110 z nich zgodziło się wypełnić ankietę ewaluacyjną. I. Na ile zaproponowana w formie zajęć warsztatowych problematyka, przydatna jest w pracy zawodowej, mieści się w zainteresowaniach uczestników? Rozkład odpowiedzi na pytanie o to, czym uczestnicy kierowali się, przyjmując zaproszenie do udziału w warsztatach, ilustruje wykres 1. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 8% 92% skierowanie służbowe poszerzenie wiedzy Z ogólnej liczby 110 ankietowanych na to pytanie odpowiedzi udzieliło 8
102 z nich, a 8 nie udzieliło żadnych informacji. Chęcią poszerzenia swej wiedzy na temat edukacji włączającej kierowali się, przyjmując zaproszenie na warsztaty, prawie wszyscy uczestnicy 92% badanych. Tylko 8% z nich przyznało, iż wzięło udział w warsztatach, gdyż zostało na nie skierowane służbowo. Rozkład odpowiedzi na pytanie o to, czy przebieg warsztatów spełnił oczekiwania uczestników, ilustruje Wykres 2. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 96% 4% TAK NIE Na to pytanie odpowiedzi udzieliło 107 ze 110 ankietowanych. Prawie wszyscy, bo aż 96% badanych potwierdziło, iż przebieg warsztatów zaspokoił ich oczekiwania. Tylko 4% uczestników przebieg warsztatów nie usatysfakcjonował. 9
Uczestnikom warsztatów zależało głównie na poszerzeniu wiedzy na temat edukacji włączającej 92% osób. Tematyka warsztatów oraz jej zakres okazały się zbieżne z oczekiwaniami uczestników, co potwierdza 96% pozytywnych odpowiedzi na pytanie o to, czy przebieg warsztatów spełnił oczekiwania ich uczestników. 10
II. Na jakim poziomie merytorycznym przeprowadzone zostały warsztaty? Rozkład odpowiedzi na pytanie o to, czy zdaniem uczestników CZĘŚĆ I warsztatów, w tym udział w zajęciach dydaktycznych i specjalistycznych, zrealizowana została w sposób przekonywujący, ilustruje Wykres 3. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 51% 39% 6% 3% 1% 0% Ocena 6 Ocena 5 Ocena 4 Ocena 3 Ocena 2 Ocena 1 Ocena 6 Ocena 5 Ocena 4 Ocena 3 Ocena 2 Ocena 1 109osób. Na to pytanie z ogólnej liczby 110 ankietowanych, odpowiedzi udzieliło Prawie wszyscy uczestnicy warsztatów, bo aż 96% z nich, oceniło CZĘŚĆ I warsztatów, w tym udział w zajęciach dydaktycznych i specjalistycznych, 11
pozytywnie. Ponad połowa uczestników oceniła je na ocenę 6-51% a na ocenę 5-39%. Zaledwie 6% ankietowanych oceniło tę CZĘŚĆ warsztatów na ocenę - 4. Tylko nieliczna grupa osób oceniała przebieg I CZĘŚCI warsztatów na oceny poniżej 4-4%. Dokładnie 3% oceniło tę CZĘŚĆ warsztatów na -3, zaś 1%, na- 2. Nikt nie ocenił tej CZĘŚCI warsztatów na ocenę 1 0%. Rozkład odpowiedzi na pytanie o to, czy zdaniem uczestników CZĘŚĆ II warsztatów, czyli zajęcia teoretyczne, zrealizowana została w sposób przekonywujący, ilustruje Wykres 4. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 49% 43% 4% 3% 1% 0% Ocena 6 Ocena 5 Ocena 4 Ocena 3 Ocena 2 Ocena 1 Ocena 6 Ocena 5 Ocena 4 Ocena 3 Ocena 2 Ocena 1 12
Na to pytanie odpowiedziało 108 ankietowanych ze 110, w przeważającej większości oceniając CZĘŚĆ II warsztatów, czyli zajęcia teoretyczne, pozytywnie na oceny 6 (49%), 5 (43%) i 4 (4%) czyli łącznie 96% osób. Tylko 4% uczestników CZĘŚĆ II warsztatów oceniło na oceny poniżej 4. Za przebieg II CZĘŚCI warsztatów ocenę 3 przyznało 3% badanych, ocenę 2 tylko 1% z nich. Nikt nie ocenił tej CZĘŚCI warsztatów na ocenę 1 0%. Zebrane dane dowodzą, iż warsztaty bardzo podobały się uczestnikom. Zarówno I jak i II ich CZĘŚĆ oceniane były bardzo wysoko, zdobywając od ankietowanych prawie same oceny pozytywne. I CZĘŚĆ warsztatów oceniło pozytywnie aż 96% uczestników, zaś II CZĘŚĆ warsztatów również 96% z nich. 13
III. Na ile trafny okazał się program warsztatów? Rozkład odpowiedzi na pytanie o to, czy uczestnicy rekomendowaliby warsztaty dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych, według załączonego programu, ilustruje Wykres 5. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 45% 42% 9% 2% 1% 1% Ocena 6 Ocena 5 Ocena 4 Ocena 3 Ocena 2 Ocena 1 Ocena 6 Ocena 5 Ocena 4 Ocena 3 Ocena 2 Ocena 1 Na to pytanie odpowiedzieli prawie wszyscy ankietowani 109 ze 110 z nich. W najwyższym stopniu rekomendowałoby przebieg warsztatów wedle załączonego planu 42% badanych, którzy przyznali to zaznaczając na skali maksymalna ocenę 6. Liczniejsze było grono osób, które możliwość rekomendowania przebiegu tych warsztatów oceniły na 5 45% z nich. Tylko 9% badanych przyznało w odpowiedzi na to pytanie ocenę 4. Ocenę 3 przyznało 2% uczestników, a ocenę 2 i 1 po 1% z nich. 14
Reasumując dokładnie 96% osób potwierdziło, iż rekomendowałyby przebyte warsztaty dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych, według załączonego programu uczestnicy przyznali to, zaznaczając w ogólnej skali oceny 6, 5 i 4. PRZEBIEG WARSZTATÓW WEDŁUG ZAŁĄCZONEGO PROGRAMU REKOMENDOWAŁOBY AŻ 97% OSÓB - OCENY 6, 5 I 4. 15
VI. Na jakim poziomie technicznym zorganizowano warsztaty? Jak uczestnicy oceniali organizacje warsztatów przedstawia Wykres 6, będący ilustracją rozkładu odpowiedzi na to pytanie. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 61% 32% 4% 2% 1% 0% Ocena 6 Ocena 5 Ocena 4 Ocena 3 Ocena 2 Ocena 1 Ocena 6 Ocena 5 Ocena 4 Ocena 3 Ocena 2 Ocena 1 Z ogólnej liczby 110 ankietowanych na to pytanie odpowiedzi udzieliło 109 z nich. Aż 61% ankietowanych oceniło organizacje warsztatów na ocenę 6 i 32% na ocenę 5. Na ocenę 4 oceniło organizację obu części warsztatów 4% ankietowanych. Ogólnie 97% osób oceniło organizację warsztatów na oceny 6, 5 i 4. Bardzo niewielki procent osób ocenił organizację na 3-2% i na 2 1%. Ogólnie zaledwie 3% osób oceniło organizację zajęć warsztatowych na oceny niższe niż 4. BARDZO WYSOKO OCENIANA BYŁA ORGANIZACJA WARSZTATÓW, ZA KTÓRĄ PRZYZNAŁO POZYTYWNE OCENY (6, 5 I 4) AŻ 97% ANKIETOWANYCH. 16
VII. Struktura stanowisk zajmowanych przez uczestników warsztatów. Uczestnikami badania byli nauczyciele szkół masowych podstawowych i gimnazjów, o następującej strukturze zawodowej: pedagodzy, reedukatorzy, terapeuci, logopedzi, opiekunowie świetlicy, psychologowie oraz oligofrenopedagodzy. 17