MUZEUM SZLACHTY MAZOWIECKIEJ W CIECHANOWIE INWENTARYZACJA ARCHITEKTONICZNA DREWNIANEGO DWORKU I DREWNIANEGO SPICHLERZA ADRES: MĘŻENINO WĘGŁOWICE 4 WOJ. MAZOWIECKIE INWESTOR: MUZEUM SZLACHTY MAZOWIECKIEJ ul. Warszawska 61a 06-400 Ciechanów OPRACOWANIE: mgr inż. Zbigniew Nawrocki Barbara Nawrocka Ciechanów, grudzień 2009 str. 1
SPIS TREŚCI DO INWENTARYZACJI ARCHITEKTONICZNEJ BUDYNKÓW: 1. Informacja ogólna 2. Podstawa opracowania 3. Opis miejsca 4. Opis budynków 4.1. Opis budynku A drewnianego dworku 4.1.1. Konstrukcja 4.1.1.1. Ściany zewnętrzne 4.1.1.2. Ściany wewnętrzne 4.1.1.3. Stropy 4.1.1.4. Schody 4.1.1.5. Dach i więźba dachowa 4.1.2. Stolarka okienna 4.1.3. Stolarka drzwiowa 4.1.4. Detale wystroju wnętrz 4.2. Opis budynku B drewnianego spichlerza 4.2.1. Konstrukcja ścian i wykończenia zewnętrze 4.2.2. Stolarka okienna i drzwiowa 4.2.3. Wykończenia wewnętrzne 5. Spis rysunków 5.1. Budynek A 5.2. Budynek B str. 2
1. INFORMACJA OGÓLNA Inwestor: Muzeum Szlachty Mazowieckiej ul. Warszawska 61a 06-400 Ciechanów Branża: Architektura Temat: Inwentaryzacja architektoniczna drewnianego dworku oraz drewnianego spichlerza Adres: Mężenino Węgłowice 4 Woj. Mazowieckie Autorzy: mgr inż. Zbigniew Nawrocki Barbara Nawrocka 1.1 Określenie przedmiotu i zakresu opracowania Przedmiotem opracowania jest inwentaryzacja architektoniczna budynku dworku drewnianego oraz spichlerza drewnianego mieszczących się obecnie na działce w miejscowości Mężenino Węgłowice 4. 2. PODSTAWA OPRACOWANIA Umowa z inwestorem Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie. Oględziny, inwentaryzacja, pomiary obiektów wykonane w listopadzie i grudniu 2009r. str. 3
3. OPIS MIEJSCA Budynki zlokalizowane są obecnie na działce w miejscowości Mężenino Węgłowice 4, w sąsiedztwie budynku mieszkalnego rodziny rolniczej oraz budynków gospodarczych, na terenie nieutwardzonym. Budynki są oddalone od siebie, zwrócone do siebie fasadami. Elewacja frontowa budynku A jest zwrócona w stronę południową, natomiast budynku B północną. 4. OPIS BUDYNKÓW 4.1 Opis budynku A drewnianego dworku Drewniany dworek o dwuspadowym dachu z naczółkami. Budynek parterowy niepodpiwniczony z nieużytkowym poddaszem posiada sześć pomieszczeń w układzie amfiladowym oraz ganek, werandę i od strony kuchni dobudowane pomieszczenie z niezależnym dwuspadowym dachem z którego jest wejście na poddasze. Posiada trzy wejścia główne od strony ganku, od strony werandy prawdopodobnie prowadzące na ogród oraz gospodarcze od strony dobudówki. Budynek główny na planie rzutu prostokąta z dobudowanymi gankiem i werandą. 4.1.1. Konstrukcja Drewniana konstrukcja budynku oparta jest na podmurówce z kamienia polnego na zaprawie wapiennej posadowiona na gruncie. Fundament nie posiada izolacji poziomej. Trzon konstrukcji budynku A stanowi ceglany komin usytuowany w centralnej części budynku, do którego przyłączone są trzy piece kaflowe oraz kuchnia z paleniskiem. Pozostałe elementy konstrukcyjne są drewniane. 4.1.1.1. Ściany zewnętrzne Ściany główne budynku wykonane są z poziomych bali drewnianych grubości 12 cm i wysokości około 25 30 cm łączonych w narożach na jaskółczy ogon. Konstrukcja ścian zewnętrznych wzmocniona jest słupami pionowymi. Fragmentami oszalowana pionowymi deskami. Ściana północna była otynkowana tynkiem wapiennym. Na zdjęciu widoczne są pozostałości tynku. Dobudowane do głównej bryły budynku weranda i dobudówka z wejściem na poddasze (pomieszczenia nieogrzewane) nie są wykonane z bali, jedynie ze szkieletu drewnianego obitego pionowymi deskami z listwami na połączeniach. Ozdobna deska wieńcząca daszek ganku. str. 4
4.1.1.2. Ściany wewnętrzne Główny trzon kominowy budynku z piecami i kuchnią wymurowane są z cegły ceramicznej. Ściany wewnętrzne łączące piece z trzonem kominowym także wymurowane są z cegły. W ścianach tych znajdują się przewody spalinowe. Wszystkie pozostałe ściany wewnętrzne wykonane są z ułożonych poziomo bali drewnianych. Ściany wewnętrzne i sufity pomieszczeń mieszkalnych wyprawione są tynkiem wapiennym ułożonym na trzcinie przymocowanej do drewnianej ściany. str. 5
4.1.1.3. Stropy Strop nad pomieszczeniami mieszkalnymi parteru wykonany jest z belek drewnianych z otynkowaną podsufitką z desek. Podłoga na poddaszu wykonana jest z desek. Izolacje termiczną stropu stanowi polepa gliniana ze słomą. Całkowita grubość stropu wynosi około 30 cm. 4.1.1.4. Schody W budynku nie ma klatki schodowej. W przestrzeni dobudowanej części gospodarczej znajdują się drewniane schody na poddasze. Na belkach policzkowych osadzonych jest 9 drewnianych ażurowych stopni schodowych o wysokości ok. 23 cm i szerokości 50cm. 4.1.1.5. Dach i więźba dachowa Dach głównej bryły budynku jest dwuspadowy z naczółkami. Dach dobudowanej werandy jest jednospadowy, o małym spadku. Dachy ganku i dobudówki dwuspadowe. Konstrukcja drewniana więźby dachowej wykonana jest w systemie krokwiowo jętkowym. Krokwie w rozstawie ok. 130-140cm, o przekroju 16x14 cm. Na wysokości ok. 196cm od podłogi poddasza krokwie wzmocnione są poziomymi belkami jętkami o przekroju 14x12cm. Na krokwiach przybite są deski w odstępach co kilkanaście cm, do których przymocowane jest pokrycie z blachy stalowej, ocynkowanej. Arkusze płaskiej blachy o szerokości ok. 60cm. Pionowe połączenia blachy zwijane są na rurkę. Odprowadzenie wód opadowych za pomocą rynien i rur spustowych z blachy ocynkowanej. Pokrycie z blachy oraz rury i rynny spustowe mocno skorodowane. str. 6
4.1.2. Stolarka okienna Stolarka okienna drewniana okna pomieszczeń mieszkalnych na parterze ościeżnicowe typu polskiego, dwuskrzydłowe z 3 kwaterami otwierane na zewnątrz z niezależnie otwieranym lufcikiem w środkowej kwaterze. Zimowe okna wkładane w ościeżnice od wewnątrz nie zachowały się. Wokół otworów okiennych zewnątrz i wewnątrz zamontowane są ozdobne opaski. Okna posiadają zewnętrzne płycinowe okiennice. Ściany zewnętrzne werandy i ganku przeszklone są nieotwieranymi naświetlami z oryginalnym rysunkiem szprosów. str. 7
4.1.3. Stolarka drzwiowa Wszystkie drzwi wewnętrzne i zewnętrzne są drewniane ozdobne płycinowe I filungowe pełne nie przeszklone jedno i dwuskrzydłowe z masywnymi drewnianymi ościeżnicami ozdobione szerokimi opaskami. Wyjątkiem są przeszklone drzwi werandy. 4.1.4. Detale wystroju wnętrz Podłogi z desek na legarach drewnianych, w dużym stopniu zniszczone. Ściany malowane farbami klejowymi w pastelowych kolorach z deseniem. W drewnianym dworku znajduje się kuchnia kaflowa z paleniskiem i okapem oraz trzy kaflowe piece połączone czopuchami z kominem. Piece obłożone białymi kaflami, zwieńczone niezwykle ozdobnymi głowicami w różnym stopniu zniszczenia. W pomieszczeniu 1.06 znajduje się osadzona we wnęce murowanej ściany szafka przeszklona z ozdobnymi opaskami wokół. str. 8
str. 9
4.2. Opis budynku B drewnianego spichlerza Drewniany spichlerz posiada dach dwuspadowy pokryty blachą stalową mocno skorodowaną. Wnętrze składa się z jednego pomieszczenia na parterze. Posiada jedno wejście od strony północnej oraz małe drzwiczki w ścianie szczytowej poddasza. Nie ma schodów prowadzących na poddasze, aby wejść trzeba skorzystać z dostawianej drabiny. Budynek nie posiada paleniska i komina. 4.2.2. Konstrukcja ścian i wykończenia zewnętrzne Ściany budynku wykonane są z bali drewnianych ułożonych poziomo połączonych w narożach, wzmocnionych na połączeniach dłuższych ścian dwoma pionowymi słupami. Ściany zewnętrzne są surowe, z bali, nie oszalowane i nietynkowane wewnątrz i zewnątrz. Podwaliny oparte są na fundamencie z kamienia polnego. Zwieńczenie ścian dłuższych boków stanowią dwie belki wysunięte poza ściany szczytowe na których są oparte belki stropowe i krokwie dachu. Wysunięte poza ściany boczne krokwie, ozdobnie zacięte, tworzą okap. Dwie pary krokwi wysunięto poza ściany szczytowe - wraz z jętką i wieszakiem tworzą ozdobne zakończenie konstrukcji dachu. Deski wiatrowe na szczytach dachu posiadają ozdobne nacięcia. Ściany szczytowe poddasza wykonane są z jednej warstwy pionowych desek z nabitymi listwami na złączach. Powyżej jętki w górnym trójkącie deski zbite są skośnie w jodełkę. Na poziomym połączeniu tych desek na wysokości jętki nabita jest ozdobna listwa z łukami. Szczyt dachy jest zdobiony drewnianymi elementami wzmacniającymi jętkę. Ponad kalenicą w szczytach budynku wystają ozdobne, drewniane sterczyny. str. 10
4.2.3. Stolarka okienna i drzwiowa Budynek posiada drzwi wejściowe w ścianie frontowej 0raz trzy okna - po jednym w każdej pozostałej ścianie. Okna są dwuskrzydłowe rozwierane na zewnątrz, podzielone poziomymi szprosami na dwie kwatery. Wokół okien wewnątrz i zewnątrz nabite są opaski kryjące połączenia ościeżnicy z belkami ściany. Drzwi wejściowe wykonane są z dwóch warstw desek. Na zewnętrzne pionowe grube deski nabite są wewnętrzne poziome. Nad wejściem znajduje się drewniany jednospadowy daszek. str. 11
4.2.4. Wykończenia wewnętrzne Ściany wewnętrzne nie wykończone, wykonane z surowych struganych bali drewnianych. Podłogi oraz sufit wykonano z desek. str. 12
5. SPIS RYSUNKÓW 5.1. Budynek A 1/38. Rzut parteru 1:50 2/38 Rzut parteru - wymiarowanie 1:50 3/38 Rzut poddasza 1:50 4/38 Rzut więźby dachowej 1:50 5/38 Rzut dachu 1:50 6/38 Przekrój A A 1:50 7/38. Przekrój B B 1:50 8/38 Przekrój C C 1:50 9/38 Przekrój D D 1:50 10/38 Elewacja frontowa południowa 1:50 11/38 Elewacja zachodnia 1:50 12/38 Elewacja północna 1:50 13/38 Elewacja wschodnia 1:50 14/38 Detal - drzwi wejściowe 1:10 15/38 Detal drzwi werandy 1:10 16/38 Detal drzwi do części gospodarczej 1:10 17/38 Detal okno z okiennicami - O1 1:10 18/38 Detal okno frontowe ganku 1:10 19/38 Detal okno boczne ganku 1:10 20/38 Detal okno werandy 1:10 21/38 Detal okno między gankiem, a sienią 1:10 22/38 Detal A piec z paleniskiem 1:10 23/38 Detal A piec bez paleniska 1:10 24/38 Detal zwieńczenie pieca 1:5 25/38 Detal szafka 1:10 str. 13
5.2. Budynek B 26/38 Rzut parteru 1:50 27/38 Rzut parteru - wymiarowanie 1:50 28/38 Rzut więźby dachowej 1:50 29/38 Rzut dachu 1:50 30/38 Przekrój A - A 1:50 31/38 Przekrój B - B 1:50 32/38 Elewacja frontowa północna 1:50 33/38 Elewacja zachodnia 1:50 34/38 Elewacja południowa 1:50 35/38 Elewacja wschodnia 1:50 36/38 Detal drzwi 1:10 37/38 Detal okna 1:10 38/38 Detal zwieńczenia dachu 1:20 str. 14