Zakres treści - zadania do wykonania. Lp. Tematyka Zadania do wykonania 1. Podstawowe pojęcia ekologiczne Czym zajmuje się ekologia? - poznanie i zrozumienie terminu ekologia, ochrona środowiska; - wprowadzenie pojęcia gatunek i populacja; - źródła wiedzy ekologicznej. Jak mogą być rozmieszczone organizmy? - wprowadzenie pojęć: rozmieszczenie skupiskowo, równomierne, przypadkowe; - szukanie przykładów populacji rozmieszczonych skupiskowo, przypadkowo lub równomiernie w okolicy szkoły. Zależności występujących między organizmami. - wprowadzenie pojęć: mutualizm, protokooperacja, komensalizm, pasożytnictwo, drapieżnictwo i konkurencja międzygatunkowa; - odszukiwanie poszczególnych zależności w najbliższym otoczeniu podczas zajęć terenowych. 2. Jak być dobrym przyrodnikiem? Pomoce i przybory przyrodnika. - zapoznanie uczniów z obsługą pomocy i przyborów, których można używać w zajęciach laboratoryjnych i terenowych. 1
Zachowanie na wycieczkach przyrodniczych. - przedstawienie zasad zachowania się podczas zajęć terenowych poprzez elementy dramy. 3. Nasza okolica źródłem obserwacji przyrodniczych Biocenoza się zmienia - - wycieczka w okolice stawów Szopienice Borki. - -obserwujemy sukcesję ekologiczną w naszej okolicy; - zapoznanie uczniów ze zmianami jakie zaszły w środowisku w najbliższej okolicy w ciągu ostatnich 200 lat; - rozpoznawanie pospolitych gatunków roślin zielnych, drzew,krzewów i grzybów. Fauna i flora Szopienic - obserwacja wybranych gatunków roślin i zwierząt w Zespole Przyrodniczo- Krajobrazowym Szopienice-Borki ; - zebranie materiału zielnikowego; - przygotowanie zielnika( drzewa, krzewy, rośliny kwitnące jesienią) oraz albumu zdjęć. 4. Pomagamy i opiekujemy się zwierzętami Zbiórka żołędzi i kasztanów dla zwierzyny łownej wycieczka do parku. - rozpoznawanie pospolitych gatunków drzew i krzewów. Wycieczka do siedziby Koła Łowieckiego Trop w lasach mysłowickich - poznanie struktury lasu; - poznanie pospolitych zwierząt łownych; - zapoznanie się z zależnościami występującymi 2
w lesie. Jak i czym dokarmić ptaki zimą? - materiały do budowy karmników, rodzaje karmników; - ptaki zimujące w Polsce; - poznanie menu i smakołyków ptasich; - zabawy dydaktyczne nt. ptasich zwyczajów; - zajęcia w terenie: rozmieszczenie karmników na gałęziach drzew; prezentacja przygotowanych ptasich smakołyków; obserwowanie i rozpoznawanie ptaków ( z użyciem lornetki) przy karmnikach. Jesteśmy odpowiedzialni za zwierzęta domowe. -- uczniowie opisują, jak zajmują się swoimi zwierzętami domowymi; - zbiórka darów dla schroniska; - wycieczka do Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt. 5. Małe środowiska życia organizmów Ekosystem w doniczce. - szukamy biotopu i biocenozy w doniczce; - obserwacja makroskopowa i mikroskopowa gleby; - obserwacja preparatów gotowych Życie w glebie. Ekosystem łąki - zajęcia terenowe. charakterystyka łąki, gatunki zasiedlające łąkę, sposoby rozmieszczenia poszczególnych populacji, określenie gatunków dominujących, zależności między roślinami i zwierzętami 3
łąkowymi. Życie w kropli wody. - obserwacja mikroskopowa wody ze stawu. 6. Powietrze Analiza stanu środowiska Badanie zanieczyszczeń powietrza w najbliższej okolicy. - ocena stopienia zapylenia powietrza za pomocą taśmy samoprzylepnej, słoika, wystawionego w ogródku szkolnym, za pomocą skali porostowej; - ocena czystości powietrza na podstawie zabrudzenia sączka; - analiza wyników badań, wyciągnięcie wniosków; - rolę organizmów wskaźnikowych w badaniach zanieczyszczenia powietrza; - czynniki wpływające na stopień zanieczyszczenia powietrza; - znaczenie czystego powietrza dla zdrowia człowieka. Jak powstają kwaśne deszcze? - sposób powstawania kwaśnych opadów; - ich wpływ na drzewa iglaste, wody i budynki; - sposoby zapobiegania kwaśnym deszczom. 4
Woda Woda w naszej okolicy- wycieczka nad staw Borki. - określamy: przejrzystość wody, zapach, ph wody, zanieczyszczenia; - ocena ich czystości na podstawie żyjących w niej organizmów; - zwierzęce organizmy wskaźnikowe. Kto oczyszcza naszą wodę? - wycieczka do oczyszczalni ścieków; - zajęcia laboratoryjne na terenie oczyszczalni. Gleba Badamy stopnie skażenia gleby w różnych siedliskach. - źródła skażenia gleb praca z programem komputerowym Zielony pakiet ; - wpływ dzikich wysypisk na glebę; - rekultywacja. 7. Co możemy zrobić dla środowiska? Bierzemy udział w Sprzątaniu Świata - sprzątanie wyznaczonych miejsc wg harmonogramu; - opracowanie mapy miejsc najbardziej zaśmieconych. Segregujmy śmieci w domu i szkole. - warsztaty: jak segregować odpady; minimalizacja ilości powstających odpadów; 5
-rozpoczynamy całoroczną zbiórkę makulatury i zużytych baterii; -zasady recyklingu. Czary mary z odpadów. - wykorzystanie odpadów do wykonania rzeczy użytecznych. Wpływ dzikich wysypisk na środowisko. - dzikie wysypiska śmieci w naszej okolicy i ich wpływ na środowisko i na człowieka - sposoby składowania odpadów Dbamy o szkolny ogródek. - prace porządkowe w ogródku szkolnym; - rozpoznawanie gatunków uprawianych w ogródku. 8. Zielone zakątki Katowic Franciszkanie z Panewnik. - wycieczka do Bazyliki oo. Franciszkanów, zwiedzanie parku; - postać świętego ekologa. Park Kościuszki największy park w Katowicach. - zapoznanie z rolą Wieży Spadochronowej we wrześniu 1939 roku; - zebranie liści drzew i krzewów; - rozpoznawanie gatunków wg klucza; - gry ekologiczne; - wspólne i odrębne cechy poszczególnych gatunków jarzębów. 6
Z wizytą w rezerwacie przyrody. - rodzaje rezerwatów przyrody; - wycieczka do rezerwatu florystycznego Ochojec. 9. Hodowle roślinne i zwierzęce Rośliny doniczkowe w sali przyrodniczej. - rozpoznawanie; - zabiegi pielęgnacyjne; - rozsadzanie i przesadzanie. Rośliny, których u nas nie zobaczysz w warunkach naturalnych. - zwiedzanie Palmiarni w Gliwicach. Hodowle zwierzęce w pracowni. - zasady i cele hodowli; - warunki hodowli. Egzotyczne zwierzęta w wielkim mieście. - wycieczka do Egzotarium w Sosnowcu. 10. Co powoduje szkody w krajobrazie? Różnorodność krajobrazu - rodzaje krajobrazów; - opis krajobrazu okolicy szkoły; - wystawa pt Piękno polskiego krajobrazu. Krajobraz, w którym chciałbym mieszkać. -wykonanie zespołowe makiet-projektów; wymarzonego krajobrazu. 7
11. Znaczenie lasu w środowisku przyrodniczym Z wizytą w Leśnej Sali Edukacyjnej Nadleśnictwa Katowice. - las i jego mieszkańcy (rozpoznajemy podstawowe gatunki roślin i zwierząt); - niebezpieczni wrogowie lasów; - biologiczny sens spadania liści krążenie materii i energii ; - łańcuch zależności pokarmowych w lesie. 12. Energia Skąd można czerpać energię? - powstawanie złóż węgla kamiennego w karbonie; - wpływ eksploatacji złóż na środowisko naturalne doświadczenie; - sposoby oszczędzania energii; -alternatywne źródła energii. 13. Hałas Jak uniknąć zbędnego hałasu? - źródła hałasu; - skutki działania hałasu; - rola zieleni w ochronie przed hałasem. 14. Ochrona przyrody Organizacje i instytucje krajowe międzynarodowe chroniące przyrodę - historia i wybitni działacze LOP i PKE; - symbole graficzne organizacji krajowych i międzynarodowych zajmujących się ochroną zdrowia, przyrody i środowiska; - eko znaki. 8
15. Skarby naszej małej Ojczyzny Cudze chwalimy! Swoje znamy! - konkurs wiedzy - wyłonienie Ekologa SP 45; -Dzień Ekologa podsumowanie programu innowacji ekologicznej: wystawa Zielone zakątki Katowic ; wystawienie przedstawienie ekologicznego; marsz ekologiczny. Treści zawarte w programie innowacji mogą być realizowane w dowolnej kolejności i mogą być modyfikowane, uwzględniając potrzeby i możliwości dzieci oraz warunki pogodowe. Niektóre treści będą się powtarzać co umożliwi wychowankom poszerzenie i pogłębienie wiadomości i umiejętności. Oczekiwane efekty Zakładamy, że po realizacji innowacji uczeń będzie: - stosował w codziennym życiu wiedzę ekologiczną, - troszczył się o otaczające go środowisko, - umiał segregować śmieci, - aktywnie wypoczywał na łonie przyrody, - dostrzegał pozytywny i negatywny wpływ człowieka na przyrodę, - widział i rozumiał konieczność ochrony przyrody, - umiejętnie korzystać z różnych źródeł informacji, - będzie próbował przewidywać skutki określonej działalności człowieka, - potrafi przyjąć właściwą postawę wobec osób wykazujących się brakiem poszanowania przyrody, - wiedział, co to są niekonwencjonalne źródła energii, znał sposoby oszczędzania energii, - wyjaśniał znaczenie wody w życiu człowieka, znał sposoby jej oczyszczania i oszczędzania, 9
- dostrzegał związek między stylem życia, a wyczerpywaniem się zasobów naturalnych, - znał przykłady miejsc chronionych w najbliższym rejonie podejmować próby przekazywania pozytywnych wartości osobom ze swego najbliższego otoczenia. 10