Plan wynikowy z biologii do klasy III gimnazjum nr programu DKW /99

Transkrypt

1 Plan wynikowy z biologii do klasy III gimnazjum nr DKW /99

2 1. Ekologia a ochrona środowiska i ochrona 2. Czym jest gatunek? Znaczenie pojęć: ekologia, ochrona, ochrona Środowiska podwójne nazewnictwo analiza porównawcza wybranych gatunków roślin i zwierząt definicja gatunku Uczeń: poprawnie interpretuje pojęcie ekologia określa zadania ochrony środowiska wymienia cele ochrony poprawnie zapisuje nazwę gatunkową na podstawie obserwacji wskazuje zasadnicze różnice między osobnikami gatunków należących do jednego rodzaju Uczeń: podaje przykłady działań podejmowanych w ramach ochrony środowiska (R) wykazuje relacje zachodzące między ekologią, ochrona środowiska i ochroną (D) wymienia cechy budowy lub zachowania, na podstawie których można rozróżnić gatunki (R) definiuje pojęcie gatunek (D) analizuje wpływ czynników środowiska na wykształcenie cech morfologicznych różniących gatunki należące do jednego rodzaju (D) EKOLOGIA Organizmy i ich środowisko Organizmy i ich środowisko 3/4. Jakie czynniki ograniczają rozmieszczenie organizmów? siedlisko i nisza ekologiczna czynniki środowiska tolerancja ekologiczna eurybionty i stenobionty gatunki wskaźnikowe czynniki ograniczające rozmieszczenie: temperatura, woda i wilgotność, światło 5. Przegląd rola roślin wybranych cechy morfologiczne ułatwiające gatunków roślin rozpoznawanie roślin charakterystyka wybranych gatunków roślin 6. Przegląd charakterystyczne cechy wybranych gatunków zwierząt wybranych gatunków zwierząt żyjących w różnych środowiskach 7. W jaki sposób oznaczamy najczęściej spotykane gatunki? zasady budowy klucza do oznaczania gatunków praktyczne oznaczanie wybranych gatunków wyjaśnia pojęcie siedlisko dzieli czynniki środowiska na biotyczne i abiotyczne opisuje przykłady potwierdzające prawo minimum i prawo tolerancji podaje przykłady organizmów o szerokim i wąskim zakresie tolerancji wobec wilgotności, temperatury, światła określa rolę wody w życiu roślin wyjaśnia rolę roślin w przyrodzie rozróżnia kilka gatunków roślin występujących w najbliższym otoczeniu wymienia przedstawicieli zwierząt występujących w różnych środowiskach rozpoznaje wskazane gatunki zwierząt korzystając z klucza, oznacza 2-3 pospolite gatunki roślin wyjaśnia pojęcie nisza ekologiczna (R) charakteryzuje czynniki biotyczne i abiotyczne (R) analizuje krzywą tolerancji ekologicznej dla Wskazanego czynnika (R/D) interpretuje wykresy przedstawiające krzywe tolerancji ekologicznej (D) definiuje pojęcia: eurybionty i stenobionty (D) charakteryzuje gatunki wskaźnikowe (R) analizuje wpływ temperatury na rozmieszczenie organizmów, zasięg ich występowania i procesy życiowe (D) charakteryzuje przystosowania roślin do różnych warunków wilgotnościowych (R) podaje i omawia przykłady praktycznego zastosowania wiedzy rozpoznaje pospolite drzewa i krzewy (R/D) rozróżnia owoce pospolitych drzew (D) rozpoznaje rośliny zielne kwitnące jesienią (R/D) wskazuje siedliska pospolitych gatunków roślin (D) rozróżnia wskazane gatunki zwierząt (R/D) charakteryzuje wybranych przedstawicieli zwierząt (R/D) podaje siedliska, w których można spotkać wskazane gatunki zwierząt (D) - korzystając z klucza, oznacza wskazane gatunki roślin (R/D) operuje pojęciami opisującymi morfologię roślin (R/D) Plan wynikowy gimnazjum klasa III Strona 2/8

3 8. Powtórzenie t utrwalenie rozdział: Organizmy i ich środowisko 9. Charakterystyka - rozrodczość, śmiertelność i struktura wiekowa populacja biologiczna rozrodczość śmiertelność krzywa przeżywania struktura wiekowa wyjaśnia pojęcia: populacja, rozrodczość, śmiertelność wymienia czynniki wpływające na śmiertelność na podstawie analizy piramid określa strukturę wiekową charakteryzuje czynniki wpływające na rozrodczość i śmiertelność (R) na podstawie analizy krzywej przeżywania charakteryzuje populację (D) na podstawie analizy struktury wiekowej przewiduje rozwój (D) 10. Liczebność i rozmieszczenie liczebność rozmieszczenie osobników w wymierna czynniki wpływające na r liczebność rozpoznaje typy rozkładu przestrzennego oblicza zagęszczenie (R) charakteryzuje typy rozkładu przestrzennego organizmów (D) podaje przykłady gatunków charakteryzujących się określonym typem rozmieszczenia (R) 11. Gradacje szkodników i sposoby ich zwalczania gradacje szkodników metody zwalczania szkodników rozpoznaje najczęściej występujące szkodniki lasów i upraw charakteryzuje agrotechniczne metody zwalczania szkodników wykazuje związek między gradacją szkodników a wprowadzeniem monokultur rolnych i leśnych (R) wyjaśnia, na czym polega biologiczne zwalczanie szkodników (R) udowadnia, że stosowanie chemicznych środków ochrony roślin zagraża wielu innym organizmom, w tym.człowiekowi (D) Edukacja prozdrowotna higiena produkcji żywności, EKOLOGIA Populacja, biocenoza, ekosystem 12. Poznajemy typy oddziaływań międzygatunkowych w przyrodzie 13. Oddziaływania antagonistyczne klasyfikacja oddziaływań typy i wyniki oddziaływań konkurencja drapieżnictwo pasożytnictwo nazywa typy oddziaływań wymienia przykłady oddziaływań antagonistycznych i nieantagonistycznych wyjaśnia istotę konkurencji podaje przykłady konkurencji wyjaśnia, na czym polega drapieżnictwo opisuje cechy drapieżców charakteryzuje przystosowania chroniące przed drapieżcami wyjaśnia, na czym polega pasożytnictwo klasyfikuje pasożyty i podaje ich przykłady charakteryzuje oddziaływania antagoni-styczne i nieantagonistyczne (R) opisuje wyniki poszczególnych typów oddziaływań (D) podaje przykłady świadczące o tym, że konkurencja może być jednym ze sposobów biologicznego zwalczania szkodników (D) charakteryzuje, popierając przykładami, rolę drapieżców w biologicznej metodzie zwalczania szkodników (R) analizuje zależności między liczebnością ofiar i drapieżców (D) omawia cechy budowy wybranych pasożytów (R) wyjaśnia, dlaczego jemioła jest półpasożytem (D) Plan wynikowy gimnazjum klasa III Strona 3/8

4 1 4. Charakteryzujemy oddziaływania nieantagonistyczne mutualizm protokooperacja komensalizm wymienia oddziaływania nieantagonistyczne wyjaśnia, na czym polega mutualizm (na przykładzie porostów) charakteryzuje przykłady mutualizmu (R/D) wyjaśnia różnicę między mutualizmem a protokooperacją (R) opisuje przykłady protókooperacji (R) wyjaśnia, na czym polega; komensalizm (R) podaje przykłady komensalizmu (R) EKOLOGIA Populacja, biocenoza, ekosystem EKOLOGIA Populacja, biocenoza, ekosystem 1 5. Poznajemy biocenozę 1 6. Struktura i funkcjonowanie ekosystemu 1 7. Krążenie pierwiastków i związków w przyrodzie 18/19. Przegląd wybranych ekosystemów 20. Powtórzenie i utrwalenie biocenoza łańcuch pokarmowy sieć pokarmowa piramidy ekologiczne struktura ekosystemu produkcja ekosystemu obieg materii przepływ energii cykle biogeochemiczne obieg wody obieg węgla obieg azotu środowisko lądowe i wodne charakterystyka ekosystemów wodnych: jeziora, stawu, morza ekosystemy lądowe: torfowiska i las rozdział: Populacja, biocenoza, ekosystem wyjaśnia pojęcie biocenoza nazywa kolejne ogniwa W łańcuchu troficznym buduje prosty łańcuch pokarmowy wyjaśnia pojęcie ekosystem opisuje strukturę ekosystemu wyjaśnia, co to znaczy, że materia krąży w ekosystemie, a energia przez niego przepływa opisuje obieg wody w przyrodzie opisuje warunki panujące w wodzie klasyfikuje ekosystemy wodne opisuje wybrany ekosystem wodny opisuje budowę lasu wymienia cechy charakteryzujące biocenozę (R) wyjaśnia, na czym polega dynamika biocenozy (D) podaje przykłady łańcuchów troficznych w różnych biocenozach (R) wyjaśnia zależności między łańcuchem pokarmowym a siecią pokarmową (R) charakteryzuje piramidy ekologiczne (R/D) przewiduje skutki zniszczenia jednego ogniwa w łańcuchu pokarmowym (R) wyjaśnia, na czym polega produkcja pierwotna i wtórna ekosystemu (R) przedstawia, na przykładzie lasu, obieg materii w ekosystemie (R) analizuje przepływ energii przez ekosystem (D) analizuje zależności między przepływem energii a obiegiem materii w ekosystemie (D) wyjaśnia pojęcie cykle biogeochemiczne (R) opisuje obieg węgla (R) opisuje obieg azotu w przyrodzie (D) określa roję bakterii w obiegu azotu (D) porównuje warunki panujące w środowisku wodnym i lądowym (R) charakteryzuje czynniki ograniczające w ekosystemach wodnych i różnorodność biologiczna lądowych (R) - znaczenie jej ochrony porównuje czynniki ograniczające w ekosystemach wodnych i lądowych (D) charakteryzuje ekosystemy wodne (R/D) porównuje strukturę torfowisk wysokich, niskich i przejściowych (R/D) omawia strukturę i funkcjonowanie ekosystemu na przykładzie lasu (D) Plan wynikowy gimnazjum klasa III Strona 4/8

5 21. Sprawdzian rozdział: Populacja, biocenoza, ekosystem OCHRONA ŚRODOWISKA Zanieczyszczenia środowiska 22. Podstawowe źródła i skutki zanieczyszczeń atmosfery 23. Podstawowe źródła i skutki zanieczyszczeń litosfery 24. Podstawowe źródła i skutki zanieczyszczeń hydrosfery 25. Odpady - co z nimi zrobić? źródła zanieczyszczeń bioindykatory efekt cieplarniany rozrzedzenie ozonowe smog sposoby zmniejszania zanieczyszczenia atmosfery najważniejsze zagrożenia gleby skutki degradacji gleby sposoby ochrony gleby przyczyny zanieczyszczeń hydrosfery klasy czystości wód eutrofizacja zbiorników wodnych metody oczyszczania ścieków sposoby zmniejszania zanieczyszczenia hydrosfery klasyfikacja odpadów recykling utylizacja odpadów klasyfikuje zanieczyszczenia zatruwające atmosferę wykorzystując skalę porostową, określa stopień zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki wyjaśnia mechanizm powstawa nia i skutki efektu cieplarnianego wskazuje skutki rozrzedzenia ozo- nowego proponuje działania lokalne służące zmniejszeniu zanieczyszczenia atmosfery wymienia przyczyny zanieczyszczenia gleby : wymienia skutki degradacji gleby wskazuje sposoby ochrony gleby charakteryzuje lokalne przyczyny zanieczyszczenia gleby wymienia przyczyny zanieczyszczeń hydrosfery opisuje sposoby oczyszczania ścieków wymienia sposoby zmniejszania zanieczyszczenia wód klasyfikuje odpady na rozkładające się i nierozkładające się ocenia wpływ nielegalnych wysypisk śmieci na stan środowiska wskazuje sposoby zmniejszenia ilości odpadów : analizuje skutki transgranicznego przenoszenia zanieczyszczeń (D) wyjaśnia, dlaczego porosty nadrzewne są biologicznymi wskaźnikami czystości powietrza (R) objaśnia mechanizm powstawania dziury ozonowej (D) udowadnia, że smog stanowi poważne zagrożenie dla organizmów żywych (R) charakteryzuje smog fotochemiczny i kwaśny (D) proponuje działania globalne służące zmniejszeniu zanieczyszczenia atmosfery (R/D) udowadnia związek między zakwaszeniem gleby a kumulacją w niej metali ciężkich (D) wyjaśnia, dlaczego nieodpowiednie nawożenie mineralne jest źródłem zanieczyszczenia gleby (R) charakteryzuje skutki erozji gleby (R) analizuje lokalne przyczyny zanieczyszczeń wód (D) charakteryzuje klasy czystości wód (R) opisuje przebieg procesu eutrofizacji zbiorników wodnych (R) przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze przyczyny i skutki niepożądanych zmian w litosferze przyczyny i skutki niepożądanych zmian w hydrosferze charakteryzuje korzyści, jakie dają recykling i utylizacja odpadów (R) analizuje skutki nieodpowiedzialnego składowania odpadów (D) energetyka jądrowa - bezpieczeństwo i wskazuje różne źródła odpadów znajdujące się w najbliższej okolicy składowanie odpadów Obrona cywilna (R/D) sposoby znakowania substancji toksycznych Plan wynikowy gimnazjum klasa III Strona 5/8

6 Zasoby i ich wykorzystanie 26. Odnawialne i nieodnawialne zasoby 27. Funkcjonowanie ludzkiej w środowisku odnawialne i nieodnawialne zasoby różnorodne źródła energii eksplozja demograficzna urbanizacja aglomeracje miejskie klasyfikuje, popierając przykładami, zasoby proponuje alternatywne źródła energii (1^2) omawia przyczyny wysokiego przyrostu naturalnego charakteryzuje zagrożenia związane ze wzrostem zużycia ropy naftowej (R) przewiduje globalne skutki tych zagrożeń (D) charakteryzuje zagrożenia związane z produkcją energii jądrowej (R/D) proponuje budowę elektrowni wykorzystującej alternatywne źródło energii występujące w jego regionie (D/W) analizuje skutki eksplozji demograficznej (D/W) analizuje zagrożenia środowiska wynikające z istnienia aglomeracji miejskich (D) zagrożenia dla środowiska wynikające z produkcji i transportu energii energetyka jądrowa - bezpieczeństwo i składowanie odpadów Obrona cywilna źródła promieniowania jądrowego i jego skutki ochrona przed skutkami powodzi, pożaru i innych zagrożeń Edukacja prozdrowotna higiena osobista i otoczenia Plan wynikowy gimnazjum klasa III Strona 6/8

7 Zasoby i ich wykorzystanie 28. Na czym polega strategia zrównoważonego rozwoju? 29. Powtórzenie i utrwalenie 30. Sprawdzian międzynarodowe działania na rzecz ochrony środowiska działania prośrodowiskowe podejmowane w Polsce dział: Ochrona środowiska dział: Ochrona środowiska uzasadnia konieczność podejmowania międzynarodowych działań na rzecz ochrony środowiska przedstawia główne założenia Polityki Ekologicznej Państwa" (R/D) korzystając z najnowszych opracowań, przedstawia działania podejmowane w Polsce na rzecz ochrony środowiska (D/W) Edukacja europejska cele i założenia Wspólnot Europejskich Edukacja filozoficzna koncepcja człowieka jako istoty rozumnej 31. Z historii ochrony w Polsce historia ochrony w Polsce akty prawne dotyczące ochrony cele ochrony podaje cele ochrony wymienia lokalne organy działające na rzecz ochrony środowiska i ochrony opisuje rozwój działań mających na celu ochronę w Polsce (R/D) porównuje światowe tendencje ochrony z celami zapisanymi w polskich aktach prawnych (D) planuje kampanię informującą o stanie w najbliższym otoczeniu (D/W) Edukacja czytelnicza i medialna dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna zestawienie tematyczne OCHRONA PRZYRODY Podstawowe formy ochrony 32. Ochrona gatunkowa roślin, grzybów i porostów 33. Ochrona gatunkowa zwierząt 34. Parki narodowe i rezerwaty istota ochrony gatunkowej ochrona ścisła i częściowa gatunki zwierząt podlegające ochronie ochrona sezonowa zwierząt łownych park narodowy jako forma ochrony rezerwaty podaje cel ochrony gatunkowej wyjaśnia różnicę między ochroną ścisłą i częściową rozpoznaje na zdjęciach gatunki grzybów i roślin chronionych, które może spotkać w najbliższym otoczeniu rozpoznaje 5-6 wybranych gatunków zwierząt chronionych wyjaśnia, na czym polega ochrona gatunkowa zwierząt wyjaśnia, dlaczego należy potępiać kłusownictwo wymienia formy ochrony wskazuje na mapie parki narodowe wyjaśnia cel utworzenia parków narodowych i rezerwatów porównuje założenia ochrony ścisłej i częściowej (R) podaje przykłady gatunków objętych ochroną ścisłą i częściową występujących w najbliższym otoczeniu (D) podaje nazwy parków narodowych położonych najbliżej miejsca zamieszkania (R) omawia typy rezerwatów i podaje ich przykłady (D) charakteryzuje dowolnie wybrany typ rezerwatu (R) różnorodność biologiczna - znaczenie jej ochrony różnorodność biologiczna - znaczenie jej ochrony różnorodność biologiczna - znaczenie jej ochrony Edukacja regionalna główne zabytki w regionie Plan wynikowy gimnazjum klasa III Strona 7/8

8 35. Inne formy ochrony parki krajobrazowe obszary chronionego krajobrazu pomniki wyjaśnia pojecie pomnik wymienia pomniki znajdujące się najbliżej szkoły charakteryzuje poszczególne formy ochrony (R/D) wskazuje formy ochrony występujące na terenie województwa, w którym mieszka (R/D) różnorodność biologiczna - znaczenie jej ochrony Edukacja regionalna główne zabytki w regionie Plan wynikowy gimnazjum klasa III Strona 8/8