SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU CSR CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY
Badanie zostało zrealizowane w ramach projektu Partnerstwo w realizacji projektów szansą rozwoju sektora MSP Projekt realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących. Działanie 2.1. Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki. Poddziałanie 2.1.2. Partnerstwo dla zwiększenia adaptacyjności.
Plan prezentacji 1. Koncepcja metodologiczna badania. 2. Zastosowane techniki badawcze. 3. Próba, miejsce oraz czas realizacji badania. 4. Znajomość pojęcia CSR oraz sposoby jego definiowania. 5. Znajomość międzynarodowych standardów regulujących działania w zakresie CSR. 6. Stosowanie międzynarodowych standardów regulujących działania w zakresie CSR. 7. Realizacja działań wchodzących w zakres CSR.
Plan prezentacji 8. Osoby odpowiedzialne za realizację działań wchodzących w zakres CSR. 9. CSR dla MSP korzyści czy straty? 10. CSR dla otoczenia biznesowego firmy korzyści czy straty? 11. CSR dla otoczenia lokalnego i społecznego firmy korzyści czy straty? 12. Czynniki zachęcające do wdrażania CSR w sektorze MSP. 13. Czynniki zniechęcające do wdrażania CSR w sektorze MSP. 14. Wnioski końcowe.
Koncepcja metodologiczna badania I. CEL GŁÓWNY. Postrzeganie i definiowanie CSR przez przedsiębiorców Zakres wiedzy na temat CSR (sposoby definiowania). Obszary działań, jakie zdaniem przedsiębiorców wchodzą w zakres CSR. Postrzeganie CSR w kategoriach korzyści lub strat dla firmy.
Koncepcja metodologiczna badania II. CEL GŁÓWNY. Stopień i sposoby wdrażania CSR w sektorze MSP W jakich obszarach i jakie działania wdrażane są w sektorze MSP? Podejmowane działania a strategia firmy. Znane i wdrażane międzynarodowe normy regulujące działania z zakresu CSR. Upowszechnianie CSR w sektorze MSP.
Zastosowane techniki badawcze Badanie ilościowe: wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo (CATI Computer Assisted Telephone Interview). Badanie jakościowe: zogniskowany wywiad grupowy (FGI Focus Group Interview).
Próba, miejsca oraz czas realizacji badania Badanie ilościowe: 1280 przedsiębiorców z województw: mazowieckiego, łódzkiego, podlaskiego oraz lubelskiego. Badanie jakościowe: 8 zogniskowanych wywiadów grupowych (po 2 w województwach: mazowieckim, łódzkim, podlaskim oraz lubelskim).
Próba, miejsca oraz czas realizacji badania Badanie ilościowe: od 28 września 2012 roku do 19 października 2012 roku. Badanie jakościowe: województwo mazowieckie: 2 października 2012 roku, województwo łódzkie: 12 października 2012 roku, województwo podlaskie: 10 października 2012 roku, województwo lubelskie: 4 października 2012 roku.
Znajomość pojęcia CSR oraz sposoby jego definiowania 59,1% znam nie znam nie wiem 66,9% 61,6% 72,5% 22,5% 18,4% 30,9% 36,9% 2,2% 1,6% 18,1% 9,4% lubelskie łódzkie mazowieckie podlaskie
Znajomość pojęcia CSR oraz sposoby jego definiowania Najczęstsze skojarzenia badanych przedsiębiorców związane z CSR: przestrzeganie zasad i kodeksów; odpowiedzialność za pracowników; właściwe traktowanie pracowników; wywiązywanie się pracodawcy z obowiązków; uczciwość i rzetelność; etyczne postępowanie; dbanie o interesy grup, które są w jakikolwiek sposób podatne na konsekwencje działalności firmy; ochrona środowiska naturalnego.
Znajomość międzynarodowych standardów regulujących działania w zakresie CSR znam nie znam nie wiem 61,1% 73,7% 80,5% 79,3% 18,1% 20,8% 21,2% 16,9% 17,2% 5,1% 2,5% 3,4% lubelskie łódzkie mazowieckie podlaskie
Stosowanie międzynarodowych standardów regulujących działania w zakresie CSR są realizowane nie są realizowane nie wiem 69,2% 64,7% 55% 50% 23,1% 7,7% 23,5% 25% 11,8% 30% 20% 20% lubelskie łódzkie mazowieckie podlaskie
Stosowanie międzynarodowych standardów regulujących działania w zakresie CSR ISO 26000 podlaskie 40% 10% 40% 10% 10% 50% AA1000 mazowieckie 45% 10% 15% 55% 5% 30% 35% SA 8000 ISO 14000 łódzkie 47,6% 19% 9,5% 47,6% 28,6% 23,8% 33,3% System ekozarządzania i audytu EMAS Global Reporting Initiative lubelskie 46,2% 38,5% 23,1% 30,8% 30,8% 23,1% 38,5% żadne z powyższych
Realizacja działań wchodzących w zakres CSR 59,7% są realizowane nie są realizowane nie wiem 75,4% 69,7% 60,3% 20,8% 26,3% 19,4% 20,3% 4% 4,2% 29,3% 10,3% lubelskie łódzkie mazowieckie podlaskie
Realizacja działań wchodzących w zakres CSR Obszary, w obrębie których podejmowane są działania: relacje z pracownikami awanse, premie, równe traktowanie, szkolenia, przejrzysta komunikacja, przestrzeganie Kodeksu pracy; relacje z klientami dbanie o klienta; działalność społeczna zbiórki pieniędzy, przekazywanie 1% podatku fundacjom i organizacjom; uczciwe zasady rynkowe uczciwa konkurencja, przejrzyste umowy, przestrzeganie terminów, negocjowanie cen; ochrona środowiska sortowanie i utylizacja odpadów, energooszczędne maszyny i żarówki, maksymalne zużycie określonych materiałów.
Realizacja działań wchodzących w zakres CSR stale cyklicznie nieregularnie 58,0% 59,6% 51,4% 37,2% 39,5% 31,9% 29,2% 34,3% 11,6% 10,1% 11,2% 14,3% lubelskie łódzkie mazowieckie podlaskie
Realizacja działań wchodzących w zakres CSR Charakter działań realizowanych przez przedsiębiorców sektora MSP: działania podejmowane intuicyjnie, bez świadomości wpisywania się w szerszą koncepcję lub strategię; traktowanie podejmowanych działań jako nieodzownych dla sprawnego funkcjonowania firmy; realizacja działań ma najczęściej charakter stały; brak wiedzy, jakie działania może podejmować małe przedsiębiorstwo w niektórych obszarach.
Osoby odpowiedzialne za realizację działań wchodzących w zakres CSR właściciel firmy zarząd firmy kierownicy lub managerowie wszystkich działów 46,5% 41,9% 67,2% 41,4% 57,7% 48,2% 73,3% 16,3% 20,7% 24,7% 23,3% 23,3% lubelskie łódzkie mazowieckie podlaskie
CSR dla MSP korzyści czy straty? 87,5% 91,9% tak nie nie wiem 88,1% 87,9% 11,1% 1,4% 5,1% 3% 5,9% 5,9% 5,2% 6,9% lubelskie łódzkie mazowieckie podlaskie
CSR dla MSP korzyści czy straty? Korzyści wynikające z wdrażania CSR budowanie wizerunku rzetelnej, odpowiedzialnej firmy zdobywanie zaufania klientów, pracowników i partnerów biznesowych prestiż firmy jako zaangażowanej w interesy innych grup Straty wynikające z wdrażania CSR powolny i długofalowy charakter wszystkich korzyści brak wymiernych (materialnych) korzyści wysokie nakłady finansowe większa wiarygodność i konkurencyjność na rynku wyższa jakość usług, lojalność klientów komfort pracy pracowników, przekładający się na efektywność i przywiązanie do firmy promocja przedsiębiorstwa w mediach
CSR dla otoczenia biznesowego firmy korzyści czy straty? Korzyści dla otoczenia biznesowego wiarygodny i odpowiedzialny partner biznesowy Straty dla otoczenia biznesowego koszty i wysiłek niezbędne do przekształcenia funkcjonowania poszczególnych elementów wyższy standard funkcjonowania prestiż firm jako zaangażowanych w interesy innych grup poprawa sytuacji na rynku pracy zaufanie pomiędzy podmiotami biznesowymi uczciwa, zdrowa konkurencja
CSR dla otoczenia lokalnego i społecznego firmy korzyści czy straty? Korzyści dla otoczenia lokalnego i społecznego nowe miejsca pracy rozwój infrastruktury Straty dla otoczenia lokalnego i społecznego brak strat dla otoczenia lokalnego i społecznego uzyskanie rzetelnego usługodawcy poprawa warunków bytowych inwestycje lokalne poprawa stanu środowiska naturalnego
Czynniki zachęcające do wdrażania CSR w sektorze MSP Rozpowszechnienie koncepcji promowanie w mediach, reklamowanie idei. Prowadzenie szkoleń z zakresu CSR czym jest, jakie są główne założenia, jak sektor MSP może wdrażać działania i jakie może osiągnąć korzyści. Zniesienie skomplikowanych wymogów biurokratycznych. Propagowanie treści prospołecznych i proekologicznych w społeczeństwie spowoduje to otwarcie się na nowe wartości.
Czynniki zniechęcające do wdrażania CSR w sektorze MSP 67,8% Województwo mazowieckie 61,9% 57,6% brak środków finansowych brak zaangażowania na szczeblu kierowniczym w działania związane z CSR brak wsparcia tego rodzaju praktyk w otoczeniu biznesowym firmy
Czynniki zniechęcające do wdrażania CSR w sektorze MSP 74,8% Województwo łódzkie 72,7% 65,7% brak sprzyjających przepisów oraz wsparcia ze strony samorządów i administracji państwowej brak wsparcia tego rodzaju praktyk w otoczeniu biznesowym firmy brak wiedzy o korzyściach społecznej odpowiedzialności biznesu dla firmy
Czynniki zniechęcające do wdrażania CSR w sektorze MSP 62,1% Województwo podlaskie 50,0% 50,0% brak środków finansowych brak zaangażowania pracowników w CSR brak zaangażowania na szczeblu kierowniczym w działania związane z CSR
Czynniki zniechęcające do wdrażania CSR w sektorze MSP 51,4% Województwo lubelskie 34,7% 27,8% brak środków finansowych brak wiedzy o korzyściach społecznej odpowiedzialności biznesu dla firmy brak kompetentnej w tym zakresie kadry
Czynniki zniechęcające do wdrażania CSR w sektorze MSP Brak wymiernych korzyści. Długofalowy charakter odnoszonych niewymiernych korzyści. Strach przed negatywnymi konsekwencjami podjętych działań. Skomplikowane wymogi biurokratyczne. Brak świadomości społecznej i ekologicznej w społeczeństwie. Zobojętnienie społeczne. Brak rozpowszechniania informacji na temat koncepcji CSR.
Wnioski końcowe I. Pojęcie CSR jest terminem praktycznie nieznanym i niefunkcjonującym w świadomości przedstawicieli firm. II. Termin CSR najczęściej kojarzony jest z ochroną środowiska, etyką pracy, rzetelnością i uczciwością, wzięciem odpowiedzialności za pracowników i jakość usług oraz dbaniem nie tylko o własny zysk, ale również o interesy innych grup z otoczenia firmy.
Wnioski końcowe III. Obszary działań, jakie zdaniem badanych można wyodrębnić w zakresie CSR, to: relacje z pracownikami, relacje z klientami, działalność społeczna, uczciwe zasady rynkowe oraz ochrona środowiska. Do obszarów CSR badani nie zaliczali ładu organizacyjnego oraz praw człowieka. IV. Przedsiębiorcy postrzegają CSR jako zjawisko wywierające korzystny wpływ i przynoszące wiele korzyści dla wdrażającej go firmy. Jednocześnie jednak CSR pociąga za sobą kilka niezwykle ważnych w opinii badanych osób strat, przez co bardzo trudno jednoznacznie określić CSR w kategoriach zdecydowanie pozytywnych lub negatywnych.
Wnioski końcowe V. Działania, jakie prowadzą przedsiębiorcy w ramach CSR, mieszczą się we wszystkich wyodrębnionych przez nich obszarach: relacjach z pracownikami, klientami, działalności społecznej, uczciwych zasadach rynkowych i ochronie środowiska. VI. Działania z zakresu CSR najczęściej prowadzone są nieświadomie, bez wiedzy o wpisywaniu się w szerszą koncepcję. Jednocześnie ich wdrażanie ma stały charakter i rozpatrywane jest jako działanie niezbędne dla funkcjonowania firmy.
Wnioski końcowe VII. W większości przedsiębiorstw nieznane są międzynarodowe regulacje w obrębie CSR. Wśród przedsiębiorców, którzy znają takie normy, zdecydowana większość stosuje się do nich w ramach działalności firmy. Najbardziej rozpoznawalnymi międzynarodowymi regulacjami są: ISO 26000 i ISO 14000. VIII. Wśród badanych panuje opinia, że warto podejmować działania mające na celu upowszechnienie CSR. Najczęściej wskazywanymi czynnikami, które przyczyniłyby się do spopularyzowania koncepcji, są: szkolenia, promowanie CSR w mediach, wskazywanie korzyści, jakie może ona przynosić firmom, oraz propagowanie treści społecznych i ekologicznych.
Dziękuję za uwagę INSTYTUT NAUK SPOŁECZNO-EKONOMICZNYCH ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 17 90-248 Łódź tel. 42 633 17 19 www.inse.org.pl