Nr 11/2015 (104) Serwis Płatnika ZUS Odpowiedzi, których nie znajdziesz u innych RAPORT SPECJALNY DODATKOWE ŚWIADCZENIA DLA PRACOWNIKÓW Wiele firm przekazuje pracownikom dodatkowe świadczenia w naturze będące lub niebędące wynagrodzeniem. Wiadomo, że motywowanie pozafinansowe jest jednym ze sposobów na zatrzymanie wartościowych pracowników. Trzeba jednak zwrócić szczególną uwagę na obciążenia podatkowe i składkowe. 24 Aktualności Podstawa wymiaru zasiłku dla przedsiębiorców i zwolnienie ze składki zdrowotnej od 1 stycznia 2016 r. 1 Nie tylko ojciec będzie mógł przejąć urlop macierzyński 2 Refundacja składek ZUS za niepełnosprawnych przedsiębiorców 5 Tylko czynny nauczyciel ma prawo do świadczenia kompensacyjnego 5 Interpretacje ZUS Zaległe składki na ubezpieczenia sfinansowane za pracownika należy oskładkować 7 Składki Umowa stała po okresie próbnym 8 Urlop wychowawczy w częściach zwolnienie ze składek na FP i FGŚP 9 Składki od umowy o dzieło zawartej ze zleceniobiorcą 11 Nadpłata składek do ZUS z tytułu niepotrącenia kwot wypłaconych zasiłków 12 Zasiłki Świadczenia rodzinne z tytułu pracy ojca dziecka za granicą 13 Dwa zwolnienia lekarskie, które w części dotyczą tego samego okresu 15 Liczenie okresu zasiłkowego w przypadku niezdolności do pracy z kodem literowym C 15 Obniżenie o 25% świadczeń chorobowych 16 Choroba pracownika wykonującego jednocześnie umowę zlecenia rodzaj przysługującego świadczenia 17 Emerytury i renty Renta szkoleniowa 20 Dokumentacja Premia dla pracownicy na macierzyńskim ubezpieczenia i druki do ZUS 21 Zmiana adresu dziecka zgłoszonego do ubezpieczenia zdrowotnego przez pracownika 23 Raport specjalny Dopłaty do dojazdów do pracy 24 Koszty zakwaterowania pracownika 29 Samochód służbowy z możliwością prywatnego wykorzystania 30 Przekazanie służbowego telefonu 32 Dopłaty do wyżywienia pracowników 34 Posiłki i napoje profilaktyczne 35 Zapewnienie odzieży roboczej 37 12 Odpowiedzi 9 Przykładów 4 Aktualności ZADAJ PYTANIE NASZEMU EKSPERTOWI Prześlij je na adres: serwis_zus@wip.pl
Drodzy Czytelnicy! Wchodząca w życie 2 stycznia 2016 r. nowelizacja rodzinna Kodeksu pracy wprowadza zasadę, zgodnie z którą urlop macierzyński będzie mógł przejąć inny niż ojciec dziecka pracownik członek najbliższej rodziny. Już teraz od 14 sierpnia możliwe jest wykorzystanie części tego urlopu nie tylko przez pracownika ojca dziecka. Szczegóły na temat zmian od 2 stycznia 2016 r. można znaleźć w Aktualnościach na str. 2. Jeżeli umowa na czas nieokreślony zastanie zawarta bezpośrednio po ustaniu umowy na okres próbny, w trwającym stosunku pracy nie nastąpi przerwa, a tym samym pracodawca nie będzie musiał wyrejestrowywać pracownika z ubezpieczeń, a następnie ponownie do nich zgłaszać. Inaczej sytuacja wygląda, jeżeli między umowami wystąpi przerwa, nawet jednodniowa. Wyjaśnienie warto sprawdzić w Poradach eksperta na str. 9. W Raporcie specjalnym podpowiadamy, w jaki sposób rozliczać się z ZUS i urzędem skarbowym z przekazywanych pracownikom nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie różnego rodzaju świadczeń. Chodzi tu m.in. o abonamenty medyczne, posiłki, dojazdy do pracy, telefony (str. 24). Zachęcam do lektury najnowszego numeru Marta Strupińska, redaktor Dodatkowo dla Czytelników: Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl z aktualnymi wskaźnikami i stawkami Możliwość zadania pytania ekspertowi: serwis_zus@wip.pl odpowiedź e-mailem Dostęp do archiwum: www.serwiszus.wip.pl Redaktor prowadz cy: Marta Strupi ska Wydawca: Marlena Prószy ska Koordynator produkcji: Magdalena Huta Projekt graficzny: Piotr Fedorczyk Korekta: Zespół Skład pisma i łamanie: Triograf Druk: MDruk w Warszawie ISSN: 1897-6700 Nakład: 4.300 egz. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. otewska 9a, 03-918 Warszawa tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 e-mail: serwis_zus@wip.pl Numer KRS: 0000098264 S d Rejonowy dla m.st. Warszawy, S d Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokoś kapitału zakładowego: 200.000 zł. Serwis Płatnika ZUS chroniony jest prawem autorskim. Przedruk i sprzeda materiałów bez zgody wydawcy s zabronione. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem si na ródło. W zwi zku z powy szym redakcja nie mo e ponosi odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w Serwisie Płatnika ZUS wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. Informujemy, e Pa stwa dane osobowe b d przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzib w Warszawie, ul. otewska 9a, w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotycz cych innych produktów lub usług. Maj Pa stwo prawo do wgl du oraz poprawiania swoich danych, a tak- e do wyra ania sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, e Pa stwa dane nie b d przekazywane bez Pa stwa wiedzy i zgody innym podmiotom. Informacje o prenumeracie: tel.: 22 518 29 29, e-mail: cok@wip.pl
Podstawa wymiaru zasiłku dla przedsiębiorców i zwolnienie ze składki zdrowotnej od 1 stycznia 2016 r. Przyjęta przez Senat 1 października ustawa z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw nie tylko przesuwa termin obowiązywania nowych zasad ustalania podstawy wymiaru zasiłków dla przedsiębiorców. Ustawa nowelizująca wprowadza zwolnienie ubezpieczonych pobierających zasiłek macierzyński w wysokości nieprzekraczającej kwoty świadczenia rodzicielskiego, prowadzących jednocześnie działalność gospodarczą z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Nowe zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków dla przedsiębiorców od 1 stycznia Nowe przepisy dotyczące ustalania podstawy wymiaru zasiłków dla tzw. przedsiębiorczych matek miały obowiązywać od 1 listopada 2015 r. Termin ten został jednak przesunięty na 1 stycznia 2016 r. Ustawa nowelizująca z 25 września zawiera dodatkowo jeszcze korzystną zmianę polegającą na stosowaniu art. 43 ustawy chorobowej (czyli według dotychczasowych zasad) do ustalania podstawy wymiaru zasiłków przedsiębiorców także w okresie przejściowym. Na podstawie tego przepisu podstawa wymiaru zasiłku nie jest ustalana na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. Przepis ten w okresie przejściowym miał nie obowiązywać przedsiębiorców. W konsekwencji osobie, której zostałoby ustalone prawo do zasiłku chorobowego na starych zasadach, a prawo do zasiłku macierzyńskiego nabyłaby po wejściu w życie nowych przepisów, zasiłek macierzyński byłby ustalany na nowych, mniej korzystnych dla niej, zasadach. Nowelizacja z 25 września to zmienia i powoduje, że osoba prowadząca działalność będzie pobierała zasiłek macierzyński ustalony na starych zasadach. Jeżeli więc po wejściu w życie przepisów przejdzie na zasiłek macierzyński, otrzyma zasiłek macierzyński w takiej samej wysokości jak wcześniej chorobowy. Zwolnienie z obowiązku opłacania składki zdrowotnej Osoba prowadząca pozarolniczą działalność w okresie, w którym uzyskuje zasiłek chorobowy czy też zasiłek macierzyński, z działalności w dalszym ciągu jest zobowiązana do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Taki obowiązek istnieje również, gdy działalność w tym okresie nie jest faktycznie prowadzona. Składka jest nienależna, tylko gdy działalność została zakończona lub zawieszona. Od 1 stycznia 2016 r. ustawodawca wprowadza zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących działalność gospodarczą, jeżeli wypłacany im zasiłek macierzyński nie przekracza miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego, o którym mowa w przepisach o świadczeniach rodzinnych. Kwota tego świadczenia wynosi 1.000 zł. W praktyce takie rozwiązanie będzie dotyczyło osób prowadzących działalność, które spełniały warunki określone w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych 1 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl
i skorzystały z możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru, tj. zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Z uwagi na to, że podstawa wymiaru zasiłku jest ustalana na bazie podstawy, od której były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, to osoba, która te należności opłacała od ustawowego minimum (525 zł w 2015 roku), otrzymywała zasiłek macierzyński niewiele wyższy od składki zdrowotnej, jaką za dany miesiąc musiała opłacać. Jeżeli podstawę wymiaru stanowiłaby kwota ustawowego minimum, to wyliczenia wyglądałyby następująco: [(525 zł 13,71%) 80%] : 30 = 12,08 zł kwota zasiłku za jeden dzień, 12,08 zł 30 dni = 362,42 zł, 362 18% = 65,16 zł zaliczka na podatek, 362,42 zł 65,16 zł = 297,26 zł zasiłek netto, 3.104,57 zł 9% = 279,41 zł składka na ubezpieczenie zdrowotne. Zwolnienie dotyczy osób, których kwota zasiłku nie przekracza 1.000 zł. Jeżeli kwota zasiłku będzie wyższa, składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być opłacana. Składka ta będzie nienależna także wtedy, gdy działalność w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego zostanie zawieszona. Andrzej Radzisław specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych PODSTAWA PRAWNA Ustawa z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (przyjęta przez Senat 1 października 2015 r.). Nie tylko ojciec będzie mógł przejąć urlop macierzyński Już od 14 sierpnia 2015 r. ojciec może skorzystać z urlopu macierzyńskiego także w przypadku, gdy matka nie była pracownicą. Natomiast wchodząca w życie 2 stycznia 2016 r. nowelizacja rodzinna Kodeksu pracy stanowi, że urlop macierzyński będzie mógł przejąć inny niż ojciec dziecka pracownik członek najbliższej rodziny. Nie zmieni się wymiar urlopu macierzyńskiego i minimalna ilość urlopu, którą pracownica musi wykorzystać (14 tygodni). Warunkiem powrotu matki do pracy będzie natomiast konieczność wykorzystania reszty urlopu (lub zasiłku macierzyńskiego za okres, jaki pozostał do końca urlopu) przez: pracownika-ojca wychowującego dziecko lub ubezpieczonego-ojca, który w celu sprawowania opieki przerwał działalność zarobkową (czyli np. zleceniobiorcę lub prowadzącego działalność gospodarczą). Nowością jest wprowadzenie wymiennego korzystania z zasiłku macierzyńskiego przez rodziców, z których jedno jest pracownikiem, a drugie jest ubezpieczone z innego tytułu, np. umowa zlecenia lub działalność gospodarcza (przy której ubezpieczenie nie jest obowiązkowe). Przy czym rodzic-pracownik korzysta z urlopu macierzyńskiego, a ubezpieczony z innego tytułu z zasiłku macierzyńskiego. A zatem w niektórych sytuacjach pracownica-matka będzie mogła zrezygnować z części urlopu na rzecz ubezpieczonego-ojca, który przerwie działalność zarobkową na czas opieki nad dzieckiem (ojciec będzie wówczas otrzymywał zasiłek macierzyński 2 Archiwum www.serwiszus.wip.pl
za okres równy przejętej części urlopu) i odwrotnie. Ubezpieczona-matka pobierająca zasiłek macierzyński po porodzie może zrezygnować z części tego zasiłku, a wówczas pracownik- -ojciec uzyska u swojego pracodawcy część urlopu macierzyńskiego. W niektórych przypadkach urlop (lub zasiłek) macierzyński mogą uzyskać również inni członkowie najbliższej rodziny. Nowością ma być możliwość wykorzystania części urlopu macierzyńskiego: nie tylko przez pracownika ojca dziecka (co jest możliwe już od 14 sierpnia 2015 r.), ale także przez pracownika innego członka najbliższej rodziny (to będzie możliwe od 2 stycznia 2016 r.). W sytuacji gdy pracownica z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji wykorzysta po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu. Jeżeli zaś opiekę nad dzieckiem przejmują osoby ubezpieczone, niebędące pracownikami (ojciec dziecka lub inny członek rodziny), przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, będą otrzymywały zasiłek macierzyński. Podobnie od 2 stycznia 2016 r., jeśli ubezpieczona-matka zrezygnuje z zasiłku macierzyńskiego po okresie 8 tygodni od porodu, o urlop macierzyński na pozostałą część przypadającą po dniu rezygnacji z zasiłku mogą ubiegać się pracownik-ojciec lub pracownik inny członek najbliższej rodziny. Nowelizacja nie określa konkretnego katalogu członków najbliższej rodziny. Wydaje się, że opiekę nad dzieckiem mogą sprawować m.in. dziadkowie dziecka, pełnoletnie rodzeństwo dziecka, rodzeństwo matki lub ojca. Jeśli pojawią się jakieś interpretacje na ten temat, powiadomimy o tym. Pobyt w szpitalu, śmierć i porzucenie dziecka Nie tylko ojciec dziecka pracownik (jak było dotąd), ale także ojciec-ubezpieczony lub inny członek najbliższej rodziny (pracownik lub ubezpieczony) będą mogli wykorzystać odpowiednio: część urlopu macierzyńskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres równy pozostałej części urlopu macierzyńskiego, w przypadku gdy pracownica: będzie przebywała w szpitalu lub innej placówce świadczącej całodobową opiekę ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej osobistą opiekę nad dzieckiem po wykorzystaniu przez nią po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu lub zasiłku macierzyńskiego, umrze w czasie urlopu (lub pobierania zasiłku) macierzyńskiego, porzuci dziecko w czasie urlopu (lub pobierania zasiłku) macierzyńskiego po upływie 8 tygodni od porodu. W przypadku ubezpieczonych matek z części urlopu będzie mógł skorzystać pracownik-ojciec dziecka lub pracownik inny członek najbliższej rodziny. Macierzyński za nieubezpieczoną Prawo do części urlopu macierzyńskiego będzie miał również pracownik-ojciec, gdy w okresie 20 tygodni po porodzie matka dziecka nieposiadająca tytułu do ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa podejmuje zatrudnienie w wymiarze nie niższym niż 1/2 etatu. Ponadto zarówno pracownik-ojciec, jak i pracownik-członek najbliższej rodziny będzie 3 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl