dyskryminacji zmian w zatrudnieniu

Transkrypt

1 Zasiłki macierzyńskie 6 zmian i 10 przykładów Zasiłki macierzyńskie Zakaz 6 najważniejszych dyskryminacji zmian w zatrudnieniu i 10 przykładów przydatna strategia, orzecznictwo sądów pracy 1

2 Zasiłki Odpowiedzi których nie znajdziesz u innych! Sięgnij po magazyn i przekonaj się, jak wiele możesz zyskać: poznasz rozwiązania każdej, nawet niestandardowej sytuacji dotyczącej rozliczania ubezpieczeń społecznych, nie zapomnisz o żadnym obowiązku, który musisz wypełnić w danym miesiącu, sprawdzisz, jakie nowości w prawie mają największy wpływ na rozliczenia ubezpieczeń społecznych w danym miesiącu, zaoszczędzisz dużo cennego czasu. ZAMÓW PRENUMERATĘ ROCZNĄ Z TABLETEM 22 Zadaj pytanie:klienta: us@wip.pl Zadzwoń już kwiecień dziś do2015 Centrum Obsługi

3 Zasiłki macierzyńskie 6 zmian i 10 przykładów Ubezpieczenia społeczne dla specjalistów WYJĄTKOWE EBOOKI ZA DARMO DLA CIEBIE Zajmujesz się ubezpieczeniami społecznymi? Pobierz darmowe ebooki. Jeśli: zajmujesz się ubezpieczeniami społecznymi, c hcesz wiedzieć o zmianach w przepisach i skutkach tych zmian w praktyce KLIKNIJ i pobierz bezpłatne e-poradniki! luty Skorzystaj z archiwum

4 Zasiłki Zasiłki macierzyńskie 6 najważniejszych zmian i 10 przykładów Na jakich zasadach można przerwać pobieranie zasiłku macierzyńskiego za okres pobytu dziecka w szpitalu 5 W jakich przypadkach zasiłek macierzyński będzie przysługiwał ojcu dziecka, gdy nieubezpieczona matka dziecka podejmie zatrudnienie 10 Na czym polegają zmiany w przyznawaniu zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka w okresie urlopu wychowawczego 13 W jakich przypadkach i na jakich zasadach rodzice mogą dzielić się opieką nad dzieckiem i korzystaniem z zasiłku macierzyńskiego z tego tytułu 15 Na czym polegają korzystne zmiany w uprawnieniach do zasiłku macierzyńskiego z tytułu urlopu ojcowskiego 17 Agnieszka Ślązak specjalista w zakresie świadczeń krótkoterminowych marzec Skorzystaj z archiwum

5 Zasiłki macierzyńskie 6 zmian i 10 przykładów Zmiany w zasadach przyznawania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego obowiązujące od 2 stycznia 2016 r. obejmują m.in.: 1) rozszerzenie możliwości przerwania zasiłku macierzyńskiego za okres pobytu dziecka w szpitalu, 2) nowe zasady przyznawania zasiłku macierzyńskiego w przypadku porzucenia dziecka przez ubezpieczoną matkę dziecka, 3) możliwość przyznania zasiłku macierzyńskiego ojcu dziecka w razie podjęcia pracy przez nieubezpieczoną matkę dziecka, 4) zmiany w okresie wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka na urlopie wychowawczym, 5) w większym niż dotychczas stopniu możliwość dzielenia się przez rodziców uprawnieniami rodzicielskimi przysługującymi w związku z opieką nad małym dzieckiem, 6) zmiany zasad przyznawania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego. Prawo do przerwania pobierania zasiłku macierzyńskiego w przypadku gdy dziecko wymaga opieki szpitalnej Przed 2 stycznia 2016 r., w razie gdy dziecko wymagało opieki szpitalnej, pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, mogła wystąpić o przerwanie urlopu macierzyńskiego, a pozostałą część tego urlopu mogła wykorzystać w terminie późniejszym, po wypisaniu dziecka ze szpitala. Nie mogła natomiast z powodu pobytu dziecka w szpitalu przerwać urlopu rodzicielskiego. Takiego prawa nie miał także rodzic korzystający z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w związku z przyjęciem dziecka na wychowanie. Również urlop ojcowski nie mógł zostać przez ojca przerwany w związku z pobytem dziecka w szpitalu. Od 2 stycznia 2016 r. możliwość przerwania urlopu dotyczy także urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego. Pracownik korzystający z jednego z tych urlopów może przerwać urlop, jeżeli dziecko wymaga opieki szpitalnej. Pozostały okres urlopu pracownik wykorzysta po wypisaniu dziecka ze szpitala. 5

6 Zasiłki 1. Przerwanie zasiłku z powodu przebywania w szpitalu dziecka przyjętego na wychowanie Pracownica przyjęła na wychowanie dziecko urodzone 1 kwietnia 2015 r. i 21 marca 2016 r. wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie tego dziecka. O urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłek macierzyński wystąpiła od 21 marca 2016 r. do 7 sierpnia 2016 r. (20 tygodni). W okresie od 1 do 14 kwietnia 2016 r. przyjęte przez pracownicę na wychowanie dziecko przebywało w szpitalu. Pracownica wystąpiła o przerwanie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego na ten okres. Poinformowała pracodawcę o dacie wypisania dziecka ze szpitala i od 15 kwietnia 2016 r. ponownie korzysta z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, który został jej przedłużony do 21 sierpnia 2016 r. W przypadku gdy dziecko trafi do szpitala w czasie urlopu rodzicielskiego, urlop ten może zostać przerwany, mimo że wykorzystana dotąd część urlopu trwa krócej niż dopuszczalny minimalny jej wymiar, tj. odpowiednio 3, 6 lub 8 tygodni, oraz gdy nie jest wielokrotnością tygodnia. Okres urlopu rodzicielskiego przed przerwą spowodowaną pobytem dziecka w szpitalu i po takiej przerwie jest jedną częścią urlopu rodzicielskiego. Warto przypomnieć, że urlop rodzicielski może być wykorzystany maksymalnie w czterech częściach. Urlop rodzicielski wykorzystany po wypisaniu dziecka ze szpitala nie stanowi odrębnej części. Zasada ta dotyczy także urlopu ojcowskiego. 2. Przerwanie urlopu rodzicielskiego na okres pobytu dziecka w szpitalu Pracownica, która urodziła dziecko w dniu 5 stycznia, korzystała z urlopu macierzyńskiego od 5 stycznia 2016 r. do 23 maja (20 tygodni). W dniu 1 marca 2016 r. wystąpiła o udzielenie jej pierwszej części urlopu rodzicielskiego na okres 6 tygodni od 24 maja do 4 lipca 2016 r. (6 tygodni). Do wniosku dołączyła pisemne oświadczenie, że ojciec dziecka nie będzie korzystał z urlopu rodzicielskiego. W dniu 2 czerwca 2016 r., tj. po 8 dniach korzystania przez pracownicę z urlopu rodzicielskiego, dziecko pracownicy trafiło do szpitala i przebywało w nim do 22 czerwca 2016 r. Pracownica wystąpiła do pracodawcy o przerwanie urlopu rodzicielskiego od 2 czerwca 2016 r., na okres pobytu dziecka w szpitalu. Po wypisaniu dziecka ze szpitala pracownica wystąpiła o udzielenie niewykorzystanej pierwszej części 6

7 Zasiłki macierzyńskie 6 zmian i 10 przykładów urlopu rodzicielskiego w wymiarze 34 dni (42 dni 8 dni). Urlop rodzicielski został jej udzielony ponownie od 23 czerwca 2016 r. do 25 lipca 2016 r. (34 dni). Pracownica ma jeszcze prawo, wraz z ojcem dziecka, do trzech części urlopu rodzicielskiego. 3. Przerwanie urlopu ojcowskiego na okres pobytu dziecka w szpitalu Pracownik ojciec dziecka urodzonego 2 grudnia 2015 r. wystąpił o urlop ojcowski w wymiarze tygodnia od 1 do 7 marca 2016 r. Po wykorzystaniu trzech dni urlopu, tj. 4 marca 2016 r., dziecko zostało przyjęte do szpitala na okres trzech tygodni od 4 do 24 marca 2016 r. Od dnia następnego po wypisaniu dziecka ze szpitala pracownik wykorzystał 4 dni urlopu ojcowskiego od 25 do 28 marca 2016 r., które pozostały w wyniku przerwania pierwszej części urlopu ojcowskiego. Pracownik będzie mógł wykorzystać jeszcze drugą część urlopu ojcowskiego w wymiarze tygodnia, ponieważ okres urlopu ojcowskiego po wypisaniu dziecka ze szpitala nie stanowi drugiej części urlopu ojcowskiego. Zasiłek macierzyński w przypadku porzucenia dziecka przez ubezpieczoną matkę dziecka Od 2 stycznia 2016 r. wprowadzono regulację, zgodnie z którą w przypadku porzucenia dziecka przez pracownicę matkę dziecka w krótkim okresie po porodzie, tj. przed upływem 8 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego przysługuje pracownikowi ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi innemu członkowi najbliższej rodziny nie od dnia porzucenia dziecka przez matkę, tak jak to było dotychczas, lecz dopiero od dnia następnego po wykorzystaniu przez matkę 8 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie. Pracownica, która porzuciła dziecko w okresie 8 tygodni po porodzie, zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 8 tygodni po porodzie. Przed zmianami przepisów pracownik ojciec dziecka, który przerwał pracę, aby zaopiekować się dzieckiem albo inny członek najbliższej rodziny, nabywał prawo do urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego od dnia porzucenia dziecka i rozpoczęcia sprawowania opieki nad dzieckiem. To oznaczało, że rodzice pobierali zasiłek macierzyński przez pewien okres równocześnie, tj. matka 7

8 Zasiłki dziecka w okresie 8 tygodni po porodzie oraz ojciec dziecka od dnia porzucenia dziecka. Łączny okres pobierania zasiłku macierzyńskiego przez matkę i ojca nie przekraczał wymiaru urlopu macierzyńskiego określonego przepisami Kodeksu pracy. 4. Porzucenie dziecka przez matkę przed 2 stycznia 2016 r. Pracownica urodziła dziecko 10 grudnia 2015 r. W dniu 20 grudnia 2015 r. porzuciła je. Ma ona prawo do urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego od 10 grudnia 2015 r. do 3 lutego 2016 r. (8 tygodni). Dzieckiem od 20 grudnia 2015 r. zaopiekował się ojciec dziecka będący pracownikiem. Wystąpił on o udzielenie urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze 32 tygodni. Urlop macierzyński został mu udzielony od 20 grudnia 2015 r. do 12 marca 2016 r. (12 tygodni), a urlop rodzicielski od 13 marca 2016 r. do 22 października 2016 r. (32 tygodnie). Nowe rozwiązanie dotyczące zasiłku macierzyńskiego w przypadku porzucenia dziecka przez ubezpieczoną matkę dziecka jest korzystniejsze od poprzedniego. Wynika to ze zmiany, która równocześnie została wprowadzona w zakresie zasiłku opiekuńczego. Polega ona na tym, że za okres przypadający po dniu porzucenia dziecka przez ubezpieczoną matkę dziecka, a przed upływem 8 tygodni po porodzie czyli w okresie, w którym matka dziecka nie może przerwać pobierania zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonemu ojcu wychowującemu dziecko albo ubezpieczonemu innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje za ten okres prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Nie jest on wliczany do limitów, przez które zasiłek opiekuńczy może przysługiwać w danym roku kalendarzowym, czyli 60 lub 14 dni w roku kalendarzowym. Zasiłek ten przysługuje ubezpieczonemu ojcu dziecka albo ubezpieczonemu innemu członkowi najbliższej rodziny, jeżeli przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 5. Porzucenie dziecka przez matkę od 2 stycznia 2016 r. Pracownica, która 10 stycznia 2016 r. urodziła dziecko, w dniu 26 stycznia 2016 r. porzuciła je. Ma ona prawo do urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego od 10 stycznia 2016 r. do 5 marca 2016 r., tj. przez 8 tygodni po porodzie. Dzieckiem od 26 stycznia 2016 r. zaopiekował się 8

9 Zasiłki macierzyńskie 6 zmian i 10 przykładów pracownik ojciec dziecka. Wystąpił on o przyznanie zasiłku opiekuńczego, a następnie o udzielenie należnego mu urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Pracownik ma prawo do zasiłku opiekuńczego od 26 stycznia 206 r. do 5 marca 2016 r. Następnie pracodawca udzieli mu urlopu macierzyńskiego od 6 marca 2016 r. do 28 maja 2016 r. (12 tygodni) oraz urlopu rodzicielskiego od 29 maja 2016 r. do 7 stycznia 2017 r. (32 tygodnie). Do wypłaty zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonemu ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, który występuje o wypłatę zasiłku macierzyńskiego w razie porzucenia dziecka przez ubezpieczoną matkę dziecka, niezbędne są: odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, zaświadczenie płatnika zasiłku macierzyńskiego matki dziecka o okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną matkę dziecka, okresie przysługującego jej zasiłku macierzyńskiego oraz o stawce procentowej, w jakiej zasiłek macierzyński przysługiwał ubezpieczonej matce dziecka, zawierające imię, nazwisko i PESEL ubezpieczonej matki dziecka albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano jej numeru PESEL, oświadczenie ubezpieczonego o porzuceniu dziecka przez matkę. Płatnik składek może zwrócić ubezpieczonemu odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, pozostawiając kopię tego dokumentu potwierdzoną przez siebie za zgodność z oryginałem. Nowe okoliczności pozbawiające zasiłku macierzyńskiego zmiana od 22 lutego 2016 r. Od 22 lutego 2016 r. wprowadzono nowe okoliczności powodujące, że matce nie przysługuje część urlopu macierzyńskiego w razie zaprzestania sprawowania opieki nad dzieckiem. Dotyczy to umieszczenia dziecka na podstawie orzeczenia sądu w pieczy zastępczej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo w zakładzie rehabilitacji leczniczej. Urlop macierzyński i zasiłek macierzyński nie przysługuje od dnia przypadającego po dniu umieszczenia dziecka w placówce. Okres tego urlopu po porodzie nie może być jednak krótszy niż 8 tygodni. O zaistnieniu jednej z wymienionych wyżej okoliczności 9

10 Zasiłki ubezpieczona powinna poinformować podmiot wypłacający jej zasiłek macierzyński, przedkładając odpowiedni dokument. Dokumentem niezbędnym do zaniechania wypłaty zasiłku macierzyńskiego w tych przypadkach jest oświadczenie ubezpieczonej matki dziecka o dacie umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo zakładzie rehabilitacji leczniczej. Zasiłek macierzyński dla ubezpieczonego ojca dziecka w razie podjęcia pracy przez nieubezpieczoną matkę dziecka Od 2 stycznia 2016 r. umożliwiono przyznanie zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonemu ojcu dziecka, który zaopiekuje się dzieckiem, w sytuacji gdy matka dziecka, która w dniu porodu nie była objęta ubezpieczeniem chorobowym i nie otrzymywała zasiłku macierzyńskiego, podejmie pracę co najmniej w połowie pełnego wymiaru czasu pracy. Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu ojcu dziecka od dnia podjęcia pracy przez matkę dziecka, przez okres, przez który zasiłek macierzyński byłby należny matce, a więc przez część okresu urlopu macierzyńskiego przypadającej od dnia podjęcia zatrudnienia przez matkę dziecka aż do wyczerpania wymiaru urlopu macierzyńskiego, który przysługiwałby matce dziecka, gdyby była ubezpieczona, a następnie przez okres urlopu rodzicielskiego. Zasiłek przysługuje pod warunkiem, że ojciec przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 6. Podjęcie pracy przez nieubezpieczoną matkę dziecka Matka dziecka, która nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu, w dniu 8 stycznia 2016 r. urodziła dziecko. Od 10 lutego 2016 r. podjęła zatrudnienie w połowie pełnego wymiaru czasu pracy. Pracownik ojciec dziecka wystąpił do swojego pracodawcy o udzielenie urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze i wypłacenie zasiłku macierzyńskiego od dnia podjęcia zatrudnienia przez matkę dziecka. Pracodawca udzielił pracownikowi urlopu macierzyńskiego od 10 lutego 2016 r. do 26 maja 2016 r. oraz urlopu rodzicielskiego od 27 maja 2016 r. do 5 stycznia 2017 r. 10

11 Zasiłki macierzyńskie 6 zmian i 10 przykładów Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu ojcu dziecka nie dłużej niż trwa okres zatrudnienia matki. Jeżeli w okresie, przez który zasiłek macierzyński mógłby ubezpieczonemu przysługiwać, zatrudnienie matki ustanie, od następnego dnia ojcu nie przysługuje zasiłek macierzyński. 7. Przerwanie zasiłku dla ojca z powodu zakończenia zatrudnienia nieubezpieczonej matki Matka dziecka, która nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu, w dniu 28 stycznia 2016 r. urodziła dziecko. Od 1 marca 2016 r. podjęła zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Załóżmy, że umowa o pracę została z nią zawarta na czas określony do 31 października 2016 r. Pracownik ojciec dziecka wystąpił do swojego pracodawcy o udzielenie urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze i wypłacenie zasiłku macierzyńskiego od dnia podjęcia zatrudnienia przez matkę dziecka. Pracodawca udzielił urlopu macierzyńskiego od 1 marca 2016 r. do 15 czerwca 2016 r. oraz urlopu rodzicielskiego od 16 czerwca 2016 r. do 31 października 2016 r. Za dalszy okres od 1 listopada 2016 r. urlop rodzicielski nie może zostać mu udzielony, ponieważ umowa o pracę matki dziecka trwa tylko do 31 października 2016 r. Pracownik ojciec dziecka o należną mu część urlopu macierzyńskiego powinien wystąpić z pisemnym wnioskiem w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu macierzyńskiego. Powyższe uprawnienie przysługuje także, jeżeli matka podjęła zatrudnienie w okresie, za który przysługuje urlop rodzicielski. 8. Zasiłek macierzyński dla ojca dziecka, gdy nieubezpieczona matka podejmuje zatrudnienie w czasie, gdy przysługiwałby urlop rodzicielski Matka dziecka, niepodlegająca ubezpieczeniu chorobowemu, w dniu 5 stycznia 2016 r. urodziła dziecko. Od 1 czerwca 2016 r. podjęła zatrudnienie w połowie pełnego wymiaru czasu pracy. Pracownik ojciec dziecka zwrócił się o udzielenie urlopu rodzicielskiego od tej daty do wyczerpania pełnego wymiaru. Pracodawca udzielił pracownikowi urlopu rodzicielskiego od 1 czerwca 2016 r. do 2 stycznia 2017 r. Zasiłek macierzyński dla ubezpieczonego ojca dziecka w razie podjęcia pracy przez matkę niepodlegającą ubezpieczeniu chorobowemu w wymiarze 11

12 Zasiłki co najmniej połowy etatu przysługuje także w razie przyjęcia przez matkę: na wychowanie dziecka w wieku do 7. roku życia lub do 10. roku życia w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego i wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia albo przyjęcia na wychowanie dziecka w tym wieku w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej. Dokumentami do wypłaty zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonemu ojcu dziecka, w przypadku gdy nieubezpieczona matka dziecka podejmuje zatrudnienie w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, są: 1) jeżeli o zasiłek występuje ojciec, któremu urodziło się dziecko odpis skrócony aktu urodzenia; 2) jeżeli ojciec występuje o zasiłek z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia do sądu z wnioskiem o jego przysposobienie: zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka albo kopia wniosku o wszczęcie postepowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka, z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu, decyzja ostateczna o odroczeniu obowiązku szkolnego, w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję, oświadczenie ubezpieczonego o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie; 3) jeżeli ojciec występuje o zasiłek z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej: prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy rodziną zastępczą a starostą, decyzja ostateczna o odroczeniu obowiązku szkolnego, w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję, dokument potwierdzający wiek dziecka oraz zaświadczenie pracodawcy o okresie zatrudnienia i wymiarze czasu pracy matki dziecka, zawierające jej imię, nazwisko i numer PESEL 12

13 Zasiłki macierzyńskie 6 zmian i 10 przykładów albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano jej numeru PESEL lub oświadczenie matki dziecka o dacie podjęcia zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy zawierające jej imię, nazwisko i PESEL albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano jej numeru PESEL oraz nazwę i NIP pracodawcy, oświadczenie, w którym ubezpieczony wskazuje datę, od której ma zamiar pobierać zasiłek macierzyński przypadający w okresie trwania zatrudnienia matki dziecka oraz zobowiązuje się poinformować płatnika zasiłku o ustaniu zatrudnienia matki dziecka, jeżeli ustało ono w czasie pobierania przez ubezpieczonego ojca dziecka zasiłku macierzyńskiego. Płatnik składek może zwrócić ubezpieczonemu odpowiednio odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, decyzję ostateczną o odroczeniu obowiązku szkolnego, orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej, umowę cywilnoprawną zawartą między rodziną zastępczą a starostą i pozostawić kopię tego dokumentu potwierdzoną przez siebie za zgodność z oryginałem. Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego w razie urodzenia dziecka na urlopie wychowawczym Przed 2 stycznia 2016 r. w razie urodzenia przez pracownicę dziecka w czasie urlopu wychowawczego okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego był uzależniony od tego, kiedy kończył się urlop. Chodzi o to, czy kończył się w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres: 1) urlopu macierzyńskiego czy 2) urlopu rodzicielskiego. Jeżeli udzielony pracownicy urlop wychowawczy kończył się w okresie odpowiadającym okresowi urlopu macierzyńskiego, od następnego dnia po zakończeniu urlopu wychowawczego nabywała prawo do urlopu macierzyńskiego do wyczerpania okresu tego urlopu, określonego przepisami Kodeksu pracy. Następnie mogła wystąpić o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a potem rodzicielskiego. 13

14 Zasiłki Jeżeli jednak udzielony pracownicy urlop wychowawczy kończył się w okresie odpowiadającym okresowi urlopu rodzicielskiego, miała ona prawo do zasiłku macierzyńskiego jedynie do ostatniego dnia urlopu wychowawczego. Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca nie mógł udzielić urlopu rodzicielskiego, ponieważ urlop rodzicielski musiał przypadać bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim, a pracownicy, która urodziła dziecko na urlopie wychowawczym, przysługiwał zasiłek macierzyński, a nie urlop. Zatem pracownica, aby skorzystać z zasiłku macierzyńskiego za dalszy okres, musiała wystąpić o udzielenie urlopu wychowawczego za dalszy okres. Od 2 stycznia 2016 r. sytuacja uległa zmianie. W razie urodzenia dziecka na urlopie wychowawczym pracownica ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, nawet gdy okres, na który udzielono jej urlopu wychowawczego, kończy się w okresie odpowiadającym okresowi urlopu rodzicielskiego. Od następnego dnia po zakończeniu urlopu wychowawczego pracownica nabywa bowiem prawo do części urlopu rodzicielskiego do wyczerpania okresu tego urlopu zgodnie z wnioskiem pracownicy. 9. Zasiłek macierzyński w razie urodzenia dziecka na urlopie wychowawczym Pracownica korzysta z urlopu wychowawczego udzielonego do 29 lutego 2016 r. W dniu 2 października 2015 r. urodziła kolejne dziecko. Wystąpiła o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego od 30 października 2015 r. oraz okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Z tego tytułu pracownica ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający: okresowi urlopu macierzyńskiego od 2 października 2015 r. do 18 lutego 2016 r. (140 dni), okresowi części urlopu rodzicielskiego od 19 lutego 2016 r. do 29 lutego 2016 r. (11 dni). Od dnia następnego po zakończeniu urlopu wychowawczego, tj. od 1 marca 2016 r. pracodawca udzielił pracownicy urlopu rodzicielskiego do wyczerpania pełnego wymiaru tego urlopu, tj. do 29 września 2016 r. 14

15 Zasiłki macierzyńskie 6 zmian i 10 przykładów Przypadki, w których rodzice dziecka mogą dzielić się uprawnieniami z tytułu macierzyństwa Od 2 stycznia 2016 r. rozszerzono przypadki, w których możliwe jest dzielenie się przez rodziców dziecka uprawnieniami z tytułu macierzyństwa, również w przypadku gdy jedno z nich jest pracownikiem, a drugie jest osobą ubezpieczoną w systemie pozapracowniczym. Dotyczy to przypadków: 1) rezygnacji z urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego po 14 tygodniach po porodzie: pracownica matka dziecka może przerwać urlop macierzyński, zarówno gdy ojciec dziecka jest pracownikiem i wykorzysta pozostałą część urlopu macierzyńskiego, jak i wtedy, gdy ojciec dziecka, który jest ubezpieczonym innym niż pracownik, otrzyma z tego tytułu zasiłek macierzyński, pracownik ojciec dziecka nabędzie prawo do części urlopu macierzyńskiego, jeżeli matka dziecka, która jest ubezpieczona z innego tytułu niż zatrudnienie, przerwie pobieranie zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni po porodzie; 2) rezygnacji z urlopu i zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną matkę dziecka legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji po wykorzystaniu co najmniej 8 tygodni po porodzie: pracownica matka dziecka może przerwać urlop macierzyński po wykorzystaniu 8 tygodni po porodzie, zarówno gdy ojciec dziecka jest pracownikiem i wykorzysta pozostałą część urlopu macierzyńskiego, jak i wtedy, gdy ojciec dziecka, który jest ubezpieczonym innym niż pracownik, otrzyma z tego tytułu zasiłek macierzyński, pracownik ojciec dziecka nabędzie prawo do części urlopu macierzyńskiego, jeżeli matka dziecka, która jest ubezpieczoną z innego tytułu niż zatrudnienie, przerwie pobieranie zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu co najmniej 8 tygodni po porodzie; 3) przerwania pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres pobytu matki dziecka w szpitalu: pracownica matka dziecka może przerwać urlop macierzyński na okres pobytu w szpitalu po wykorzystaniu 8 tygodni po porodzie, zarówno gdy ojciec dziecka jest pracownikiem i wystąpi 15

16 Zasiłki u swojego pracodawcy o urlop macierzyński na okres pobytu matki dziecka w szpitalu, jak i wtedy, gdy ojciec dziecka, który jest ubezpieczonym innym niż pracownik, wystąpi o zasiłek macierzyński na ten okres, pracownik ojciec dziecka nabędzie prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi pobytu w szpitalu ubezpieczonej matki dziecka, która przerwała pobieranie zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu co najmniej 8 tygodni po porodzie; 4) zgonu ubezpieczonej matki dziecka: pracownik ojciec dziecka nabędzie prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po śmierci ubezpieczonej matki dziecka, zarówno gdy matka dziecka była pracownicą i korzystała z urlopu macierzyńskiego, jak i gdy matka dziecka była ubezpieczoną inną niż pracownica; 5) porzucenia dziecka przez matkę ubezpieczoną: pracownik ojciec dziecka nabędzie prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu porzucenia dziecka przez ubezpieczoną matkę dziecka albo po wykorzystaniu co najmniej 8 tygodni pobierania zasiłku macierzyńskiego po porodzie, zarówno gdy matka dziecka jest pracownicą i korzystała z urlopu macierzyńskiego, jak i gdy matka dziecka jest ubezpieczoną inną niż pracownica; 6) przyznania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego: pracownik ojciec dziecka może skorzystać z urlopu rodzicielskiego, zarówno gdy matka dziecka jest pracownicą i korzystała z urlopu macierzyńskiego albo z poprzedniej części urlopu rodzicielskiego i pobierała zasiłek macierzyński, jak i gdy matka dziecka pobierała zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego albo części urlopu rodzicielskiego jako ubezpieczona niebędąca pracownicą. Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu drugiemu z rodziców dziecka we wszystkich wymienionych wyżej sytuacjach także wtedy, gdy jedno z rodziców dziecka jest osobą ubezpieczoną, a drugie korzysta z prawa do urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego na podstawie odrębnych przepisów (np. jako funkcjonariusz). 16

17 Zasiłki macierzyńskie 6 zmian i 10 przykładów 10. Przyznanie zasiłku macierzyńskiego ojcu dziecka, gdy matka, pracownica policji, przebywa w szpitalu Matka dziecka będąca funkcjonariuszką policji w dniu 8 stycznia 2016 r. urodziła dziecko i korzysta z urlopu macierzyńskiego od 8 stycznia 2016 r. do 26 maja 2016 r. Od 1 marca 2016 r. przebywa w szpitalu. W związku z tym wystąpiła o przerwanie urlopu macierzyńskiego od następnego dnia po wykorzystaniu co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie, tj. od 4 marca 2016 r. Ojciec dziecka, który jest pracownikiem, wystąpił o udzielenie urlopu macierzyńskiego od tej daty. Matka dziecka przebywała w szpitalu do 31 marca 2016 r. Do tego dnia pracownik ojciec dziecka korzystał z urlopu macierzyńskiego i pobierał zasiłek macierzyński. Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego Od 2 stycznia 2016 r. zmieniły się zasady korzystania z urlopu ojcowskiego. Urlop ten przysługuje w wymiarze do 2 tygodni. Wydłużony został okres, w którym ojciec może o ten urlop wystąpić. Z urlopu można korzystać nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia, a nie tak jak dotychczas do upływu 12 miesięcy życia dziecka. W przypadku dziecka przysposobionego z tego urlopu można teraz korzystać do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka. Ojciec, który przysposobił dziecko, może korzystać z urlopu ojcowskiego tak jak dotychczas, czyli nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia. Urlop ojcowski oraz zasiłek macierzyński za okres tego urlopu może zostać wykorzystany nie tylko jednorazowo, jak dotychczas, ale w dwóch częściach. Części nie muszą przypadać bezpośrednio po sobie, ale każda z nich nie może być krótsza niż tydzień. Z urlopu ojcowskiego według nowych zasad można skorzystać także na dziecko urodzone przed 2 stycznia 2016 r. albo przyjęte na wychowanie przed tą datą. Podstawa prawna Ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1220). Ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1268). 17

18 Zasiłki Kierownik Grupy Wydawniczej: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Wydawca: Marlena Prószyńska Redaktor prowadząca: Marta Strupińska ISBN Nr produktowy 2 BC 55 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2016 Skład i łamanie: Triograf Dariusz Kołacz Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa tel , faks Niniejszy e-book chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Zaproponowane w niniejszym poradniku wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w poradniku wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. 18