Konwent Prawa Pracy. Zwiększenie uprawnień rodzicielskich pracowników - jakie zmiany wprowadza nowelizacja Kodeksu pracy z dnia 24 lipca 2015 r.

Transkrypt

1 VII EDYCJA Konwent Prawa Pracy Małgorzata Skibińska Zwiększenie uprawnień rodzicielskich pracowników - jakie zmiany wprowadza nowelizacja Kodeksu pracy z dnia 24 lipca 2015 r. 1 1

2 UPRAWNIENIA RODZICIELSKIE Od 2 stycznia 2016 r. wejdą w życie istotne zmiany w uprawnieniach rodzicielskich (ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw; Dz.U.2015, poz.1268) Zmiany obejmują wszystkie rodzaje urlopów rodzicielskich: urlop macierzyński dodatkowy urlop macierzyński urlop rodzicielski urlop ojcowski urlop wychowawczy oraz 2 dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem 2 2

3 ZMIANY W URLOPIE MACIERZYŃSKIM Zasady udzielania urlopu macierzyńskiego: wymiar urlopu macierzyńskiego pozostaje bez zmian - czyli pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze (art. 180 kodeksu pracy): 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie 3 3

4 ZMIANY W UPRAWNIENIACH RODZICIELSKICH Zasady udzielania urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim: pracownica, nie później niż 21 dni po porodzie, może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej po bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego - art. 179 (1) 1 kodeksu pracy rezygnacja z urlopu rodzicielskiego w przypadku wystąpienia o urlop ww. trybie na wniosek pracownicy w terminie nie krótszym niż 21 dni przed przystąpieniem do pracy zgoda pracodawcy nie jest wymagana art. 179 (1) 4 kodeksu pracy 4 4

5 ZMIANY W URLOPIE MACIERZYŃSKIM Zasady rezygnacji z urlopu macierzyńskiego: pracownica, po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować (pierwszy przypadek rezygnacji) z dalszej części urlopu macierzyńskiego (art kodeksu pracy) jeżeli: pozostałą część urlopu wykorzysta pracownik ojciec wychowujący dziecko przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony ojciec dziecka*, który w tym celu przerwie działalność zarobkową (Nowe rozwiązanie!) pracownica składa pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy *Ubezpieczonym ojcem dziecka jest ojciec dziecka niebędący pracownikiem, objęty ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa (np. na podstawie umowy zlecenia, z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej ) 5 5

6 ZMIANY W URLOPIE MACIERZYŃSKIM Przykład Pracownica, urodziła dziecko w 15 stycznia 2016 r. Po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, podjęła decyzję o rezygnacji z dalszej części urlopu macierzyńskiego. Mąż pracownicy, prowadzi działalność gospodarczą i jest objęty ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa. Z uwagi na rezygnację z urlopu macierzyńskiego przez pracownicę i konieczności wykorzystania pozostałych 6 tygodni urlopu macierzyńskiego - opiekę nad dzieckiem będzie kontynuował mąż pracownicy i będzie z tego tytułu otrzymywał zasiłek macierzyński. 6 6

7 ZMIANY W URLOPIE MACIERZYŃSKIM Nowelizacja kodeksu pracy wprowadza istotną zmianę, iż część urlopu macierzyńskiego będzie mógł wykorzystać również pracownik - ojciec dziecka, nawet jeśli matka nie jest pracownicą i nie korzystała z urlopu macierzyńskiego tylko pobierała zasiłek. Czyli, zgodnie z nowymi przepisami, z części urlopu macierzyńskiego będzie mógł korzystać pracownik - ojciec wychowujący dziecko w przypadku gdy matka dziecka niebędąca pracownicą podlegała ubezpieczeniu w razie choroby i macierzyństwa i przez okres 14 tygodni po porodzie pobierała zasiłek macierzyński, z którego następnie zrezygnowała (art kodeksu pracy) możliwość wykorzystywania części urlopu przez ojca - pracownika jeśli matka ubezpieczona pobierała zasiłek macierzyński. Podobne rozwiązanie wprowadzone w : - art kodeksu pracy: pracownik - ojciec lub pracownik inny członek najbliższej rodziny może skorzystać z części urlopu macierzyńskiego w sytuacji, w której matka dziecka - ubezpieczona (niebędąca pracownicą), posiadająca orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, zrezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego, po upływie 8 tygodni od daty porodu - art kodeksu pracy: pracownik - ojciec albo pracownik - inny członek najbliższej rodziny może skorzystać z części urlopu macierzyńskiego w sytuacji, w której ubezpieczona - matka dziecka przebywa w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego i ze względu na stan zdrowia przerwie pobieranie zasiłku, po 8 tygodniach od daty porodu 7 7

8 REZYGNACJA Z URLOPU MACIERZYŃSKIEGO Pracownica legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, po wykorzystaniu po porodzie, co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego ma prawo zrezygnować (drugi przypadek rezygnacji) z pozostałej części tego urlopu (art kodeksu pracy) jeżeli: pozostałą część tego urlopu wykorzysta pracownik - ojciec wychowujący dziecko albo pracownik - inny członek najbliższej rodziny przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony ojciec dziecka albo ubezpieczony - inny członek najbliższej rodziny, który w celu sprawowania opieki przerwie działalność zarobkową Uwaga! Jest to pierwszy przypadek, w którym z urlopu macierzyńskiego może korzystać osoba inna niż matka lub ojciec dziecka (Nowa regulacja dotychczas nie funkcjonująca w przepisach!) 8 8

9 REZYGNACJA Z URLOPU MACIERZYŃSKIEGO Inni członkowie najbliższej rodziny (pracownicy lub ubezpieczeni) są to osoby, które np. w sytuacji rezygnacji z urlopu macierzyńskiego przez pracownicę, legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, mogą wykorzystać pozostałą część urlopu macierzyńskiego lub pobierać zasiłek macierzyński za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego. Przepisy, nie zawierają katalogu członków najbliższej rodziny, można jednak przyjąć, że będzie to np. matka lub ojciec pracownicy korzystającej z urlopu (babcia, dziadek dziecka), rodzeństwo pracownicy, o ile oczywiście podlegają ubezpieczeniu społecznemu w razie choroby i macierzyństwa. Uwaga! W obowiązującym stanie prawnym nie funkcjonuje legalna definicja pojęcia "członkowie najbliższej rodziny". Zazwyczaj poszczególne akty prawne, posługujące się tym terminem, zawierają uszczegółowienie definicji członkowie najbliższej rodziny. Z uwagi na fakt, iż w przepisach kodeksu pracy jak również przepisach ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa nie została zawarta przedmiotowa definicja wydaje się, iż można użyć następujących kryteriów definiujących członków najbliższej rodziny: pokrewieństwo, małżeństwo, przysposobienie, powinowactwo, rodzina zastępcza i pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym (zob. wyrok SN z dnia 13 kwietnia 2005 r., IV CK 648/04 ). Co ciekawe w tym wyroku zanegowano przesłankę pokrewieństwa jako warunek niezbędny przynależności do kręgu członków najbliższej rodziny. 9 9

10 REZYGNACJA Z URLOPU MACIERZYŃSKIEGO Przykład Pracownica, zatrudniona w zakładzie pracy chronionej, posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Pracownica, w lutym 2016 r. urodziła dziecko, jednakże z uwagi na stan zdrowia nie była w stanie opiekować się dzieckiem. W związku z tym po wykorzystaniu, po porodzie, obowiązkowych 8 tygodni urlopu macierzyńskiego zrezygnowała z pozostałej części tego urlopu. Pozostały urlop macierzyński (12 tygodni) wykorzysta jej matka (babcia dziecka), która jest zatrudniona na umowę o pracę

11 REZYGNACJA Z URLOPU MACIERZYŃSKIEGO Zasady rezygnacji urlopu macierzyńskiego: w przypadku rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego pracownica, (legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji) powinna złożyć pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy (art kodeksu pracy) pracownik - ojciec wychowujący dziecko albo pracownik inny członek najbliższej rodziny, który chce skorzystać z części urlopu macierzyńskiego (w sytuacji rezygnacji z urlopu/pobierania zasiłku przez pracownicę/ubezpieczoną niezdolną do samodzielnej egzystencji), powinien złożyć pisemny wniosek o udzielenie urlopu w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu macierzyńskiego (art kodeksu pracy) 11 11

12 PRZERWANIE URLOPU MACIERZYŃSKIEGO POBYT W SZPITALU Pracownica, która przebywa w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (czyli nie tylko szpital ale również np. hospicjum, zakłady opiekuńczo-lecznicze) ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, może przerwać (NIE ZREZYGNOWAĆ!) urlop macierzyński na okres pobytu w szpitalu lub innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego (art kodeksu pracy) o ile : urlop za ten okres wykorzysta pracownik ojciec wychowujący dziecko albo pracownik - inny członek najbliższej rodziny osobistą opiekę nad dzieckiem w tym okresie będzie sprawował ubezpieczony ojciec dziecka albo ubezpieczony - inny członek najbliższej rodziny, który w celu sprawowania opieki przerwie działalność zarobkową Uwaga! Jest to drugi przypadek, w którym z urlopu macierzyńskiego może skorzystać inna osoba niż matka lub ojciec dziecka! 12 12

13 PRZERWANIE URLOPU MACIERZYŃSKIEGO POBYT W SZPITALU Przykład Pracownica, ze względu na stan zdrowia, po urodzeniu dziecka pozostała w szpitalu. Po upływie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, o urlop macierzyński wystąpił pracownik - ojciec dziecka. Po upływie kolejnych 4 tygodni zostało zakończone leczenie szpitalne pracownicy i pracownica mogła wrócić na urlop macierzyński, w tej sytuacji pozostało jej do wykorzystania jeszcze 8 tygodni urlopu macierzyńskiego

14 ZMIANY W URLOPIE MACIERZYŃSKIM ŚMIERĆ MATKI DZIECKA W przypadku zgonu matki dziecka pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego albo ubezpieczonej niebędącej pracownicą w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego, pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego w części przypadającej po dniu zgonu pracownicy albo ubezpieczonej - matki dziecka (art kodeksu pracy). Uwaga! Prawo do części urlopu macierzyńskiego przysługuje również pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi innemu członkowi najbliższej rodziny w przypadku zgonu matki dziecka, która nie była objęta ubezpieczeniem w społecznym w razie choroby lub macierzyństwa albo nie posiadała tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem art pkt 1 kodeksu pracy (NOWE ROZWIĄZANIE! - dotychczas prawo ojca do urlopu macierzyńskiego było zawsze pochodnym prawa matki do urlopu). Identycznie rozwiązanie funkcjonuje w przypadku niemożności sprawowania opieki nad dzieckiem przez matkę legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz porzucenia dziecka przez matkę- art pkt 2 i 3 kodeksu pracy

15 ZMIANY W URLOPIE MACIERZYŃSKIM Przykład Pracownica urodziła dziecko w dniu 1 lutego 2016 r., trzy tygodnie później zmarła. Nie posiadała tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa gdyż od kilku lat zajmowała się domem i nigdzie nie pracowała. Ojciec dziecka pracownik złożył pisemny wniosek o udzielenie części urlopu macierzyńskiego niewykorzystanego przez żonę. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi ojcu dziecka urlopu macierzyńskiego w wymiarze 17 tygodni i wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu

16 URLOP MACIERZYŃSKI PORZUCENIE DZIECKA PRZEZ MATKĘ W sytuacji porzucenia dziecka przez pracownicę w czasie urlopu macierzyńskiego albo przez ubezpieczoną matkę dziecka, w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego, pozostałą część urlopu macierzyńskiego, przypadającą po porzuceniu dziecka przez matkę, może wykorzystać pracownik - ojciec wychowujący dziecko lub pracownik inny członek najbliższej rodziny (art kodeksu pracy). Matka dziecka musi jednak: wykorzystać co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie (matka dziecka ma status pracownika) lub pobierać zasiłek macierzyński przez okres co najmniej 8 tygodni po porodzie (matka dziecka nie ma statusu pracownika ale jest ubezpieczona) Uwaga! W przepisach nie została zawarta definicja porzucenia. Definiując pojęcie porzucenia należy pomocniczo posłużyć się orzecznictwem (zob. wyrok SN z dnia 4 czerwca 2001 r., sygn. V KKN 94/99) zgodnie, z którym porzucenie" (...) oznacza działanie polegające na opuszczeniu dziecka lub osoby nieporadnej, połączone z zaprzestaniem troszczenia się o nią, bez zapewnienia jej opieki ze strony innych osób. Wydaje się, iż można przyjąć, iż porzucenie następuje w sytuacji faktycznego zaprzestania sprawowania opieki nad dzieckiem. Nie jest porzuceniem oddanie dziecka do adopcji! 16 16

17 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Wymiar urlopu rodzicielskiego od 2 stycznia 2016 r. - art. 182 (1a) kodeksu pracy: 32 tygodnie, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie 34 tygodnie, w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie Uwaga! Po wejściu w życie nowych przepisów kodeksu pracy zostanie zlikwidowany dodatkowy urlop macierzyński, w zamian za to będzie przysługiwał dłuższy urlop rodzicielski 17 17

18 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Prawo do urlopu rodzicielskiego nabywa się po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego. Tym samym z urlopu rodzicielskiego można skorzystać również w przypadku, w którym uprzednio matka lub ojciec dziecka niebędący pracownikami pobierali zasiłek macierzyński przez okres odpowiadający długości urlopu macierzyńskiego. Przykład Pracownica urodziła dziecko 10 stycznia 2016 r. Po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego zrezygnowała z jego pozostałej części. Pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzystywał mąż pracownicy ojciec dziecka, który w tym celu przerwał działalność zarobkową wykonywaną na własny rachunek. Ubezpieczonemu ojcu dziecka przysługiwał zasiłek macierzyński. Po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego przez męża, pracownica może złożyć wniosek o udzielnie urlopu rodzicielskiego

19 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Sposób wykorzystywania urlopu rodzicielskiego - art. 182 (1b) kodeksu pracy*: urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo w częściach nie później, niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia urlop rodzicielski jest udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, nie więcej niż w 4 częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej albo bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego, w wymiarze wielokrotności tygodnia Uwaga! * zmiana numeracji może ulec zmianie gdyż w podpisie Prezydenta jest projekt ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw), który wprowadza poprawki w numeracji art. 182 kodeksu pracy - jeśli projekt zostanie podpisany zostanie uchylony art. 182 (1 b) kodeksu pracy i wówczas przesunie się dalsza numeracja (nie zmian merytorycznych) 19 19

20 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Sposób wykorzystywania urlopu rodzicielskiego: urlop jest udzielany na pisemny wniosek składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu - art. 182 (1c) 1 kodeksu pracy* pracownik może zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy i powrócić do pracy - art. 182 (1c) 3 kodeksu pracy* czyli mniej korzystnie niż w przypadku rezygnacji na podstawie art. 179 (1) kodeksu pracy z urlopu mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice (łączny wymiar nie może przekraczać wymiaru odpowiednio 32 lub 34 tygodnie) - art.182 (1a) 3 kodeksu pracy* *możliwa zmiana numeracji 20 20

21 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Zgodnie z nowymi przepisami urlop rodzicielski mogą wykorzystywać rodzice naprzemiennie, z których jedno jest pracownikiem i korzysta z urlopu rodzicielskiego, a drugie niebędące pracownikiem korzysta z zasiłku macierzyńskiego przez okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego. Przykład Pani Kamila R. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę i w styczniu 2016 urodziła dziecko. Pan Krzysztof R. - ojciec dziecka - prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest objęty ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa. Rodzicie postanowili, iż będą na zmianę korzystać z urlopu rodzicielskiego. Przez 16 tygodni dzieckiem będzie zajmował się ojciec dziecka, korzystając w tym czasie z zasiłku macierzyńskiego, przez kolejne 16 tygodni dzieckiem będzie zajmowała się matka dziecka, wykorzystując urlop rodzicielski

22 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Sposób wykorzystywania urlopu rodzicielskiego - art. 182 (1b) kodeksu pracy*: urlop rodzicielski w wymiarze do 16 tygodni może być wykorzystany w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu albo nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego, aż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat części urlopu rodzicielskiego, o której mowa wyżej nie trzeba wykorzystywać jednorazowo, może być ona podzielona na części, z tym, że co do zasady części te nie mogą być krótsze niż 8 tygodni liczba wykorzystanych, ww. trybie części urlopu pomniejsza liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego (nie ulega zmniejszeniu wymiar urlopu wychowawczego, a jedynie liczba części, w których może on być wykorzystany) Uwaga! Istotna zmiana obecnie urlop rodzicielski musi być wykorzystany bezpośrednio po zakończeniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a jeżeli jest wykorzystywany w częściach, muszą one przypadać bezpośrednio po sobie. *możliwa zmiana numeracji 22 22

23 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Przykład Pracownica, która urodziła dziecko w styczniu 2016 r. złożyła wniosek o wykorzystanie 16 tygodni urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego oraz 16 tygodni urlopu rodzicielskiego wróciła do pracy. Dopiero jak dziecko skończyło 3 lata pracownica podjęła decyzję, iż wykorzysta pozostałą część urlopu rodzicielskiego w wymiarze 16 tygodni

24 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą (art.182 (1e) kodeksu pracy):* w przypadku łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu, wymiar urlopu ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu, w którym pracownik wykonywał pracę w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, nie dłużej niż do: 64 tygodni, w przypadku urodzenia jednego dziecka 68 tygodni, w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie okres, o który urlop rodzicielski ulega wydłużeniu, stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego pracownik, który zamierza łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego ze świadczeniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu, składa pisemny wniosek pracodawcy w terminie nie krótszym, niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy(art.182 (1d) kodeksu pracy)* *możliwa zmiana numeracji 24 24

25 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Przykład Pracownica, po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego podjęła decyzję, iż będzie łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w wymiarze 1/2 etatu. W związku z powyższym, urlop rodzicielski pracownicy uległ wydłużeniu o 16 tygodni zgodnie z obliczeniem: 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego x 1/2 = 16 tygodni Tym samym wymiar przysługującego pracownicy urlopu rodzicielskiego będzie wynosił 48 tygodni (32 tygodnie + 16 tygodni). W części, o którą urlop rodzicielski uległ wydłużeniu czyli 16 tygodni, pracownica nie będzie świadczyła pracy

26 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą, również w części urlopu powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia tego urlopu (art. 182 (1e) kodeksu pracy)*: W przypadku gdy pracownik zamierza łączyć korzystanie z części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia tego urlopu (czyli pracuje zarówno w czasie podstawowego urlopu rodzicielskiego jak również wydłużonej części urlopu) z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar tej części urlopu oblicza się: dzieląc długość części urlopu powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia przez różnicę liczby 1 i wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik zamierza łączyć korzystanie z tej części urlopu z wykonywaniem pracy *możliwa zmiana numeracji 26 26

27 ZMIANY W URLOPIE RODZICIELSKIM Przykład Pracownica złożyła wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze 32 tygodni oraz równocześnie złożyła wniosek, że przez cały okres urlopu rodzicielskiego (również w czasie, o który uległ on wydłużeniu), będzie wykonywała pracę w wymiarze ½ pełnego wymiaru czasu pracy. Pracownicy będzie przysługiwał urlop w wymiarze: 32 tygodnie x 1/2 =16 tygodni 16 tygodni : (1-1/2) = 32 tygodni Wymiar urlopu rodzicielskiego wyniesie = 64 tygodnie 27 27

28 ZMIANY W URLOPIE OJCOWSKIM Zmiany w urlopie ojcowskim - art. 182 (3) kodeksu pracy: czas, w którym można wykorzystać urlop ojcowski został wydłużony do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia (do tej pory do 12 miesiąca życia) w przypadku ojców adopcyjnych do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia urlop ojcowski będzie można wykorzystywać w dwóch częściach (do tej pory mógł być wykorzystywany jedynie jednorazowo), z których żadna nie może być krótsza niż tydzień Ważne! Nie uległ zmianie wymiar urlopu ojcowskiego, który wynosi 2 tygodnie. Urlop ojcowski może być wykorzystany w dwóch jednotygodniowych częściach do dnia ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia! 28 28

29 ZMIANY W URLOPIE WYCHOWAWCZYM Zmiany w zakresie urlopów wychowawczych (art. 186 kodeksu pracy): wymiar urlopu wychowawczego nie uległ zmianie - wydłużeniu uległ jednak wiek dziecka, do którego można wykorzystać urlop wychowawczy może on być wykorzystany do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończyło 6 rok życia, co jest powiązane z możliwością wykorzystania urlopu rodzicielskiego wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego składa się na piśmie w terminie nie krótszym niż 21 dni (obecnie 14 dni) przed rozpoczęciem korzystania z urlopu pracownik może wycofać wniosek o urlop wychowawczy na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu, składając pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie 29 29

30 ZMIANY W URLOPIE WYCHOWAWCZYM Zmiany w zakresie urlopów wychowawczych (art. 186 kodeksu pracy): urlop wychowawczy jest udzielany w nie więcej niż 5 częściach należy jednak pamiętać, że jeżeli pracownik wykorzystał część urlopu rodzicielskiego, która może być wykorzystana niebezpośrednio po urlopie macierzyńskim (nie więcej niż 16 tygodni), wówczas liczba wykorzystanych w tym trybie części urlopu rodzicielskiego pomniejsza liczbę części w jakich może być wykorzystany urlop wychowawczy z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka. Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka wykorzystują urlop wychowawczy jednocześnie, wówczas łączny wymiar urlopu wychowawczego nie może przekraczać 36 miesięcy. Do 1 stycznia 2016 r. rodzice mogą korzystać jednocześnie z urlopu wychowawczego tylko przez 4 miesiące 30 30

31 ZMIANY W URLOPIE WYCHOWAWCZYM Zmiany przy obniżaniu wymiaru czasu pracy dla pracownika posiadającego prawo do urlopu wychowawczego : został wydłużony termin składania wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy- art. 186 (7) kodeksu pracy ustawodawca doprecyzował okres ochronny art. 186 (8) kodeksu pracy (brak możliwości wypowiedzenia oraz rozwiązania umowy) zaczyna się on z chwilą złożenia wniosku o: udzielenie urlopu wychowawczego i kończy się z dniem zakończenia urlopu obniżenie wymiaru czasu pracy i kończy się z dniem powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy nie dłużej niż przez łączny okres 12 miesięcy Uwaga! Jeżeli pracownik złoży wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego lub wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego lub obniżonego wymiaru czasu pracy, ochrona zaczyna obowiązywać na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu albo obniżonego wymiaru czasu pracy. Nie ulega zmianie koniec okresu ochronnego - trwa on do dnia zakończenia urlopu wychowawczego albo do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy

32 DNI WOLNE NA OPIEKĘ NAD DZIECKIEM Zmiany w zakresie dni wolnych na opiekę nad dzieckiem (art. 188 kodeksu pracy): możliwość wykorzystania zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem w wymiarze 2 dni lub 16 godzin o sposobie wykorzystania zwolnienia od pracy na opiekę na dzieckiem decyduje pracownik - w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym Przykład Pracownik ma kilkumiesięczne dziecko które często choruje. Każda wizyta u lekarza zajmuje pracownikowi ok. 2 godzin, w związku z tym pracownik podjął decyzję, iż w roku 2016 będzie wykorzystywał zwolnienie na opiekę nad dzieckiem w wymiarze godzinowym 32 32

33 UPRAWNIENIA RODZICIELSKIE PRZEPISY PRZEJŚCIOWE pracownik korzystający w dniu wejścia w życie ustawy z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub jego części albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub jego części ma prawo do tego urlopu lub jego części na dotychczasowych zasadach (art. 28 ustawy z dnia 24 lipca 2015 o zmianie ustawy kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. 2015, poz.1268 ) pracownik, który korzysta w dniu wejścia w życie ustawy z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub jego części albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub jego części, ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze odpowiadającym różnicy między nowym wymiarem (32 tygodnie) wymiarem a wymiarem udzielonego dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub jego części albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub jego części (np. 6 tygodni) - art. 28 ustawy z dnia 24 lipca 2015 o zmianie ustawy kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. 2015, poz.1268 Przykład: 32 tygodnie 6 tygodni = 26 tygodni urlopu rodzicielskiego 33 33

34 UPRAWNIENIA RODZICIELSKIE PRZEPISY PRZEJŚCIOWE pracownik korzystający w dniu wejścia w życie ustawy z urlopu rodzicielskiego lub jego części może złożyć pisemny wniosek o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy - w terminie wynikającym z przepisów dotychczasowych czyli nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy (art. 29 ustawy z dnia 24 lipca 2015 o zmianie ustawy kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. 2015, poz.1268 ) pracownik korzystający w dniu wejścia w życie ustawy z części urlopu rodzicielskiego może złożyć pisemny wniosek o kolejną część tego urlopu w terminie wynikającym z przepisów dotychczasowych czyli nie krótszym niż 14 dni przez rozpoczęciem korzystania z tego urlopu (art. 29 ustawy z dnia 24 lipca 2015 o zmianie ustawy kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. 2015, poz.1268) 34 34

35 UPRAWNIENIA RODZICIELSKIE - PRZEPISY PRZEJŚCIOWE pracownik korzystający w dniu wejścia w życie ustawy z części urlopu wychowawczego może złożyć pisemny wniosek o kolejną część tego urlopu w terminie wynikającym z przepisów dotychczasowych czyli 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu (art. 30 ustawy z dnia 24 lipca 2015 o zmianie ustawy kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. 2015, poz.1268 ) pracownik korzystający w dniu wejścia w życie ustawy z obniżenia wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego, może złożyć kolejny pisemny wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego, w terminie dwóch tygodni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze (art. 30 ustawy z dnia 24 lipca 2015 o zmianie ustawy kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw; Dz.U.2015, poz.1268 ) 35 35

36 UPRAWNIENIA RODZICIELSKIE Małgorzata Skibińska Centrum Pomocy Profesjonalisty Doradztwo Kadrowe Wolters Kluwer S.A. Tel