WOJEWODA ŁÓDZKI IR-III.431.15.2017 Łódź, 28 września 2017 r. Pan Ryszard Rytter Starosta Poddębicki WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1260 ze zm.), w dniach 5 6 września 2017 roku przeprowadzona została kontrola Starosty Poddębickiego w zakresie wykonywania zadań polegających na zarządzaniu ruchem na drogach powiatowych i gminnych. Okres objęty kontrolą: od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. Kontrolę w siedzibie Starostwa Powiatowego w Poddębicach przy ul. Łęczyckiej 16, 99-200 Poddębice, przeprowadzili zgodnie z upoważnieniami Wojewody Łódzkiego z 29 sierpnia 2017 roku: 1. Marcin Szyszkowski - starszy inspektor wojewódzki w Oddziale Komunikacji, Wydziału Infrastruktury i Rolnictwa, pełniący funkcję kierownika zespołu kontrolerów (upoważnienie Nr 48/2017); 2. Krzysztof Górnik - starszy inspektor w Oddziale Komunikacji, Wydziału Infrastruktury i Rolnictwa, pełniący funkcję członka zespołu kontrolerów (upoważnienie Nr 49/2017). Starosta Poddębicki zarządza ruchem na drogach powiatowych o długości 333,364 km i drogach gminnych o długości 819,484 km. W ramach procesu doboru próby do kontroli wzięto pod uwagę wszystkie drogi powiatowe i gminne położone w powiecie poddębickim. W wyniku dokonanej analizy przy uwzględnieniu informacji uzyskanych od Starosty Poddębickiego oraz Komendanta Powiatowego Policji w Poddębicach, wybrano następujące drogi powiatowe, na których w okresie od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. odnotowano największą liczbę kolizji drogowych oraz stwierdzono największą liczbę osób zabitych i rannych: ŁÓDZKI URZĄ D WOJEWÓDZKI W ŁODZI
Droga powiatowa Nr 2531E, Droga powiatowa Nr 3705E, Droga powiatowa Nr 3707E, Droga powiatowa Nr 3708E, Droga powiatowa Nr 3720E, Droga powiatowa Nr 3734E, Droga powiatowa Nr 3743E (ul. Zielona, ul. Polna w Poddębicach od 1.01.2016 r. drogi gminne o Nr 111348E, ul. Polna i Nr 111401E ul. Zielona) 1, oraz drogi gminne, na których w okresie od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. odnotowano największą liczbę kolizji drogowych tj.: Droga gminna Nr G111152E, Droga gminna Nr G111329E, Droga gminna Nr G111345E, Droga gminna Nr G111353E, Droga gminna Nr G111368E. Dokumentacja związana z zarządzaniem ruchem na tych drogach została poddana kontroli w całości. W związku z powyższym, ustalenia przedstawione w niniejszym dokumencie pokontrolnym odnoszą się jedynie do dokumentacji dotyczącej ww. dróg powiatowych i gminnych. Mając na uwadze ustalenia opisane w pkt. I-IV, działalność we wskazanym zakresie należy ocenić pozytywnie z nieprawidłowościami. I. PRZYGOTOWANIE ORGANIZACYJNE W okresie objętym kontrolą, zgodnie z Uchwałą Nr I/2/14 Rady Powiatu w Poddębicach z dnia 1 grudnia 2014 roku w sprawie wyboru Starosty Poddębickiego, funkcję Starosty Poddębickiego pełni Pan Ryszard Rytter 2. W toku kontroli stwierdzono, że Starosta jest organizacyjnie przygotowany do realizowania zadań związanych z zarządzaniem ruchem na drogach. Sprawy z zakresu zarządzania ruchem na drogach powiatowych i gminnych położonych w powiecie poddębickim w imieniu Starosty Poddębickiego wykonuje Wydział Dróg, którym kieruje 1 Wyjaśnienie Naczelnika Wydziału Dróg Starostwa Powiatowego w Poddębicach z dnia 06.09.2017 r. 2 Uchwała Nr I/2/14 Rady Powiatu w Poddębicach z dnia 1.12.2014 r.
Naczelnik Wydziału, Pani Dorota Galoch 3. Ponadto zadania związane z zarządzaniem ruchem na drogach wykonuje dwóch pracowników ww. Wydziału, zatrudnionych na stanowiskach inspektorów 4. Naczelnik Wydziału Dróg oraz inspektor w Wydziale Dróg uczestniczyli w kursach szkoleniowych dotyczących zagadnień organizacji ruchu drogowego i bezpieczeństwa ruchu drogowego. Zgodnie z 25 pkt. 1 lit. ee Regulaminu Organizacyjnego Starostwa Powiatowego w Poddębicach, stanowiącym załącznik do uchwały Nr 77/689/16 Zarządu Powiatu w Poddębicach z dnia 28 października 2016 roku realizowanie zadań z zakresu zarządzania ruchem na drogach powiatowych i gminnych przypisane jest Wydziałowi Komunikacji 5. Zgodnie z 26 ww. regulaminu do podstawowych zadań Wydziału Dróg należą natomiast, w szczególności sprawy związane z budową, modernizacją i utrzymaniem we właściwym stanie technicznym dróg powiatowych, a nie zadania z zakresu ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1260 ze zm.) tj. zarządzania ruchem na drogach powiatowych i gminnych. Zakres obowiązków i odpowiedzialności Naczelnika Wydziału Dróg również nie przewiduje realizacji przedmiotowych zadań. Zgodnie z wyjaśnieniami z 6 września 2017 r. Naczelnika Wydziału Dróg: Zadania zarządzania ruchem na drogach powiatowych i gminnych realizowane były w poprzednich strukturach przez Wydział Komunikacji i Dróg Starostwa Powiatowego w Poddębicach. Tematyka ta realizowana była przez osoby zajmujące się drogami publicznymi powiatowymi. Po zmianach organizacyjnych przez przeoczenie tematyka ta nie znalazła się w zakresie czynności pracowników Wydział Dróg (pozostała w Wydziale Komunikacji). Jednakże w zakresach czynności pracowników Wydziału Dróg znalazły się zapisy dotyczące zarządzania ruchem na drogach (m. in. udział w Komisji ds. zarządzania ruchem na drogach, opiniowanie i zatwierdzanie projektów organizacji ruchu). Przez niedopatrzenie tematyka ta nie znalazła się w zakresie czynności Naczelnika Wydziału Dróg Starostwa Powiatowego w Poddębicach. W najbliższym czasie zostanie to uregulowane do stanu zgodnego ze stanem faktycznym. Tematyką zarządzania ruchem na drogach powiatowych i gminnych zajmuje się pracownik Wydziału Dróg Starostwa Powiatowego w Poddębicach, Pani ( ) a pod jej nieobecność inny pracownik wyznaczony przez Naczelnika Wydziału Dróg. 3 Zakres obowiązków i odpowiedzialności z dnia 16.07.2013 r. 4 Zakresy obowiązków i odpowiedzialności z dnia 15.07.2013 r. oraz 23.12.2013 r. 5 Uchwała Nr 77/689/16 Zarządu Powiatu w Poddębicach z dnia 28.10.2016 r. (wcześniej Uchwała Nr VI/41/11 Rady Powiatu w Poddębicach z dnia 30 marca 2011 r.)
Pomimo stwierdzonych powyżej naruszeń Starosta Poddębicki jest organizacyjnie przygotowany do wykonywania zadań określonych w art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym, tj. zarządzania ruchem na drogach powiatowych i gminnych. II. PROWADZENIE EWIDENCJI W trakcie kontroli stwierdzono, że organ zarządzający ruchem na drogach powiatowych i gminnych w powiecie poddębickim prowadzi ewidencję projektów zatwierdzonych organizacji ruchu, o której mowa w 9 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz. U. z 2017 r. poz. 784). Przedmiotowa ewidencja zawiera wszelkie niezbędne elementy wskazane w ww. Rozporządzeniu. Zespół kontrolerów ustalił również, że w odniesieniu do projektu 29/2016 i 37/2016, w ewidencji nie wpisano rzeczywistych terminów wprowadzenia nowej lub zmiany istniejącej organizacji ruchu, co wynika z faktu, jak wyjaśniono: ( ) iż projektant nie wywiązał się obowiązku zawartego w zatwierdzeniu, tj. zawiadomienia o wprowadzeniu. Biorąc powyższe pod uwagę, wykonywanie zadania polegającego na prowadzeniu ewidencji projektów zatwierdzonych organizacji ruchu ocenia się pozytywnie. III. ZATWIERDZANIE PROJEKTÓW ORGANIZACJI RUCHU W okresie poddanym kontroli ustalono, że projekty stałej organizacji ruchu nie zostały przedłożone i w związku z tym nie zostały zatwierdzone dla żadnej całej drogi wybranej do badania. Kontroli poddano łącznie 18 projektów czasowej i stałej organizacji ruchu zatwierdzonych w 2016 i 2017 roku. Podczas kontroli ustalono, że projekty o nr 24/2016 i 41/2016 nie posiadają oryginałów dokumentów opinii komendanta powiatowego Policji, a projekt nr 41/2016 dodatkowo nie posiada oryginału dokumentu opinii zarządu drogi. Naczelnik Wydziału Dróg wyjaśnił, że: Odnośnie zatwierdzonych projektów tymczasowej organizacji ruchu 24/2016 i 41/2016, w których znajdują się kserokopie opinii policji informuję, że oryginały tego dokumentu znajdują się u wydającego opinię i wnioskodawcy. Jednocześnie informuję, że wnioski o zatwierdzenie projektów organizacji ruchu składane są na kancelarię ogólną Starostwa
Powiatowego w Poddębicach i nie mamy możliwości ich weryfikacji przed złożeniem. Nie możemy, zatem przedłożonych kserokopii potwierdzić za zgodność z oryginałem. Natomiast oryginał zarządu drogi do projektu tymczasowej organizacji ruchu nr 41/2016, znajduje się u wnioskodawcy i w aktach sprawy pod numerem, jaki widnieje na wydanym dokumencie. Przedmiotowe wyjaśnienia nie mogą zostać uwzględnione ze względu na fakt, że zgodnie z 3 ust. 1 pkt. 5 ww. Rozporządzenia, to organ zarządzający ruchem przechowuje projekty organizacji ruchu i prowadzi ich ewidencję. Zgodnie z 7 ust. 2 ww. Rozporządzenia, do przedstawionego do zatwierdzenia projektu organizacji ruchu dołączone powinny być opinie komendanta powiatowego Policji i zarządu drogi, jeżeli nie jest on jednostką składającą projekt. Powyższe niedopatrzenie stanowi w ocenie kontrolujących uchybienie, ponieważ opisane działanie naruszyło ogólną zasadę pisemności, którą organ powinien bezwzględnie stosować dla celów dowodowych. Kontrolujący ustalili również, że w projektach zatwierdzonych organizacji ruchu o nr 24/2016, 29/2016, 36/2016, 37/2016, 38/2016, 41/2016, 42/2016, 45/2016, 50/2016, 4/2017, 6/2017, 8/2017, 15/2017, 17/2017, 18/2017 nie posiadały planu sytuacyjnego, a jedynie schemat oznakowania bez określonej skali. Projekty o nr 48/2016, 49/2016 oraz 8/2017 nie zawierały planu orientacyjnego w skali od 1:10 000 do 1:25 000 z zaznaczeniem drogi lub dróg, których projekt dotyczy. Jak wyjaśniono: W kontrolowanych projektach tymczasowej organizacji ruchu znajdują się przede wszystkim schematy powtarzalne dotyczące zajęcia części jezdni, chodnika/pobocza lub pozostałych elementów pasa drogowego na bardzo krótkich odcinkach (np. budowa, remont zjazdu, krótki odcinek przyłączy). Dlatego też organ uznał to za uzasadniony przypadek i dopuścił szkic bez skali, o którym mowa w 5 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem( ). W ocenie tutejszego organu żądanie planów sytuacyjnych w skali 1:500 lub 1:1000 naraża wnioskodawców na ponoszenie wysokich kosztów związanych z ich pozyskaniem. Szczególnie ma to znaczenie na obszarze niezabudowanym, gdzie lokalizacja projektowanych znaków, w związku z prowadzonymi robotami, wymaga zamówienia mapy na odcinku, co najmniej 600,0 m. W ocenie kontrolujących, takie przypadki należy rozpatrywać szczegółowo i każdorazowo podawać przyczynę dopuszczenia przez organ zarządzający ruchem szkicu bez skali zamiast planu sytuacyjnego w skali 1:500 lub 1:1000.
Organ dokładał starań w celu egzekwowania od jednostek wprowadzających organizację ruchu obowiązku zawiadamiania zarządzającego ruchem o terminie jej wprowadzenia, zgodnie z 12 ust. 1 ww. Rozporządzenia. Jednakże w 2 przypadkach zatwierdzonych projektów organizacji ruchu o nr 50/2016 i 17/2017 nie zachowano terminu, o którym mowa w 12 ust. 1 ww. rozporządzenia. Naczelnik Wydziału Dróg wyjaśnił: W przypadku projektu tymczasowej organizacji ruchu nr 17/2017 wnioskodawca nie zachował 7 dniowego terminu powiadomienia przed dniem wprowadzenia zmiany organizacji ruchu. Jednakże niedochowanie tego terminu nie skutkuje utratą ważności zatwierdzonej organizacji ruchu. Każdy zatwierdzony projekt tymczasowej organizacji ruchu zawiera informację wynikającą z 12 ust. 1 rozporządzenia ( ). Brak jest instrumentów pozwalających egzekwować ww. zawiadomienie w przewidzianym przepisami terminie. Stosownie do 12 ust. 4 ww. rozporządzenia, jeżeli w terminie, o którym mowa w 8 ust. 7, brak jest zawiadomienia, o którym mowa w 12 ust. 1 organ zarządzający ruchem informuje zarząd drogi o utracie ważności zatwierdzonej organizacji ruchu. Wyniki kontroli wykazały, że projekty organizacji ruchu w latach 2016-2017 zatwierdzał bezpośrednio Starosta Poddębicki lub Wicestarosta Powiatu Poddębickiego posiadający stosowne upoważnienie Starosty do zatwierdzania i opiniowania projektów stałej i tymczasowej organizacji ruchu 6. Wątpliwości może budzić natomiast fakt, że dołączone do projektów opinie zarządu drogi podpisywane były przez osoby je później zatwierdzające. Wskazane w niniejszym punkcie braki stanowią w ocenie kontrolujących uchybienia, jednakże wykonywanie zadania polegającego na zatwierdzaniu projektów organizacji ruchu ocenia się pozytywnie. IV. PRZEPROWADZANIE KONTROLI ORAZ ANALIZA ISTNIEJĄCEJ ORGANIZACJI RUCHU W zakresie kontroli wykonania zadań technicznych wynikających z realizacji projektu stwierdzono, że w odniesieniu do 1 kontrolowanego projektu stałej organizacji ruchu o nr 12/2016, Starosta Poddębicki przeprowadził kontrolę zgodnie z 12 ust. 3 ww. Rozporządzenia. Zgodnie z przedstawionym protokołem odbioru wykonania stałego oznakowania na drodze gminnej Nr 111353E na odcinku ul. Bł. Bogumiła w Uniejowie, w dniu 10.01.2017 r. dokonano odbioru stałego oznakowania na ww. drodze. 6 Upoważnienie 077.68.2014 z dnia 31.12.2014 r.
W toku kontroli ustalono, iż Starosta Poddębicki w latach 2016-2017 nie przeprowadził zgodnie z 12 ust. 5 ww. Rozporządzenia tj., co najmniej raz na 6 miesięcy kontroli prawidłowości zastosowania, wykonania, funkcjonowania i utrzymania wszystkich znaków drogowych, urządzeń sygnalizacji świetlnej, urządzeń sygnalizacji dźwiękowej oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego umieszczonych na drogach jemu podległych. W wyniku uzyskanych wyjaśnień ustalono, że: ( ) objazdy dróg, na których organem zarządzającym ruchem jest starosta, były realizowane wyrywkowo przez pracowników Wydziału Dróg Starostwa Powiatowego w Poddębicach. Zauważone braki, usterki, uszkodzenia w odniesieniu do stanu drogi i oznakowania odnotowywane są w dziennych meldunkach. Znajduje się tam data usunięcia nieprawidłowości. Częstotliwość objazdu w odniesieniu do jednego ciągu drogowego jest różna, w zależności od realizowanych robót czy zgłoszeń. W wyniku tych objazdów stwierdzono, że na drogach powiatowych należy odnowić oznakowanie poziome P-10 oraz dokonać wymiany nieczytelnych lub zniszczonych tablic znaków pionowych, tj. A-6b, A-30, B-20, B-36, D-6, D-15, E-4, E-17a, E-18a, tabliczki T-6, urządzenia bezpieczeństwa ruchu U-1a. Stwierdzone nieprawidłowości są usuwane na bieżąco. W przypadku stwierdzenia uchybienia na drodze gminnej, w przypadku braku przedstawiciela danego zarządcy drogi, często były wykonywane telefony celu poinformowania pracowników zajmujących się zarządzaniem drogami o zauważonej nieprawidłowości. W analizowanym okresie na drogach gminnych nie były realizowane przez Komisję ds. zarządzania ruchem na drogach zadania wynikające z 12 ust. 5 ww. Rozporządzenia. Obowiązek ten zaczęto wykonywać w czerwcu 2017 r. rozpoczynając przegląd dróg od terenu Gminy Wartkowice. Następne kontrole planowane są na miesiąc października i listopad 2017 r. Nie dokonywanie całości kontroli, o których mowa w 12 ust. 5 ww. Rozporządzenia prowadzić może do pogorszenia się stanu oznakowania dróg powiatowych i gminnych, co bezpośrednio wpływa na poziom bezpieczeństwa użytkowników ruchu drogowego. W ocenie kontrolujących powyższe naruszenie przepisów prawa stanowi nieprawidłowość. W zakresie przeprowadzania przez organ zarządzający ruchem analizy istniejącej organizacji ruchu, o której mowa w 2 ust. 1 pkt 1 lit. g ww. Rozporządzenia ustalono, że w badanym okresie Starosta Poddębicki nie sporządzał analizy istniejącej organizacji ruchu w zakresie bezpieczeństwa ruchu i jego efektywności na podległych drogach powiatowych
i gminnych, gdyż jak wyjaśnił Naczelnik Wydziału Dróg: ( ) nie zachodziła taka potrzeba. Kontrolujący ustalili ponadto, że Starosta Poddębicki przed zatwierdzeniem organizacji ruchu korzystał z uprawnienia dotyczącego powoływania komisji lub zasię gnięcia opinii rzeczoznawcy, w celu szczegółowego rozpatrzenia wniesionych opinii lub wątpliwości związanych z projektem organizacji ruchu ( 8 ust. 1 ww. Rozporządzenia). Komisję do spraw zarządzania ruchem na drogach powołano Zarządzeniem Nr 7/2015 Starosty Poddębickiego z dnia 16 lutego 2015 roku. Do zadań Komisji należy rozpatrywanie wniesionych opinii i projektów organizacji ruchu oraz innych działań wynikających z ww. Rozporządzenia. Reasumując, opisane powyżej ustalenia uzasadniają wydanie jednostce kontrolowanej oceny pozytywnej z nieprawidłowościami, w przedmiocie i okresie objętym kontrolą. Kontrolerzy wpisali się do książki kontroli Starostwa Powiatowego w Poddębicach pod poz. nr 63. Projekt wystąpienia pokontrolnego sporządzony został w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden przekazano kierownikowi jednostki kontrolowanej, drugi pozostawiono w aktach kontroli. Projekt wystąpienia pokontrolnego z dnia 14 września 2017 r. został przekazany do Starosty Poddębickiego. W związku z niezgłoszeniem zastrzeżeń do jego treści i wobec stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości zaleca się: opracowanie i zatwierdzenie nowych, zgodnych ze stanem faktycznym zakresów czynności pracowników zajmujących się w Starostwie Powiatowym w Poddębicach zadaniami z zakresu zarządzania ruchem na drogach powiatowych i gminnych, aktualizację Regulaminu Organizacyjnego Starostwa Powiatowego w Poddębicach i innych aktów wewnętrznych, w zakresie spraw dotyczących zarządzania ruchem na drogach powiatowych i gminnych, wynikających z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym. przestrzeganie przepisów w zakresie przechowywania, zatwierdzania projektów organizacji ruchu określonych w ww. Rozporządzeniu ( 3 ust. 1 pkt. 5, 5 ust. 1, 7 ust. 2 ww. Rozporządzenia) oraz przepisów dotyczących informowania zarządu drogi o utracie ważności zatwierdzonej organizacji ruchu ( 12 ust. 4 ww. Rozporządzenia), stosowanie ogólnej zasady pisemności, którą organ administracji publicznej winien bezwzględnie stosować do celów dowodowych.
przeprowadzanie, co najmniej raz na 6 miesięcy kontroli prawidłowości zastosowania, wykonania, funkcjonowania i utrzymania wszystkich znaków drogowych, urządzeń sygnalizacji świetlnej, urządzeń sygnalizacji dźwiękowej oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego umieszczonych na podległych drogach ( 12 ust. 5 ww. Rozporządzenia) oraz egzekwowanie wykonania zaleceń pokontrolnych z ww. kontroli. wypełnianie obowiązku, o którym mowa w 2 ust. 1 pkt 1 lit. g Rozporządzenia tj. sporządzenia analizy istniejącej organizacji ruchu w zakresie bezpieczeństwa ruchu i jego efektywności. Zarządzający kontrolę ma prawo żądania w każdym czasie informacji o stanie realizacji zaleceń pokontrolnych lub innych działaniach podjętych w wyniku kontroli, w szczególności w celu usunięcia nieprawidłowości i wykonania wniosków. W związku z powyższym, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego należy poinformować wojewodę o sposobie wykorzystania uwag i wniosków oraz wykonania zaleceń i terminie ich realizacji, a także podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia działań. Zgodnie z 48 Regulaminu Kontroli Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi, stanowiącego załącznik do Zarządzenia Nr 134/2012 Wojewody Łódzkiego z dnia 25 maja 2012 roku w sprawie wprowadzenia Regulaminu Kontroli Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Z up. WOJEWODY ŁÓDZKIEGO Marek Jacek Michalak Dyrektor Wydziału Infrastruktury i Rolnictwa