Wpływ odmiany i jakości materiału siewnego na plonowanie zbóż na podstawie doświadczeń i badań ankietowych gospodarstw

Wpływ odmiany i jakości materiału siewnego na plonowanie zbóż na podstawie doświadczeń i badań ankietowych gospodarstw Tadeusz Oleksiak IHAR-PIB Radzików

Czynniki wpływające na efekty stosowania materiału siewnego Parametry techniczne nasion zdolność kiełkowania czystość MTN zdrowotność (profesjonalne zaprawianie)

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r.

Czynniki wpływające na efekty stosowania materiału siewnego Parametry techniczne nasion zdolność kiełkowania czystość MTN zdrowotność (profesjonalne zaprawianie) Wartość biologiczna odmiany Potencjał plonowania Jakość ziarna (skład chemiczny, przydatność dla przetwórstwa..) Odporność na stresy Abiotyczne mróz, susze, zakwaszenie.. Biotyczne choroby i szkodniki Dopasowanie odmiany do warunków uprawy

Wzrost znaczenia czynnika biologicznego Klimat Agrotechnika Warunki siedliskowe Czynniki biologiczne: nowe odmiany, materiał siewny

Wzrost znaczenia czynnika biologicznego Klimat Agrotechnika Warunki siedliskowe nie mamy na nie dużego wpływu. Możemy natomiast dostosować do nich odmianę Czynniki biologiczne: nowe odmiany, materiał siewny

Wzrost znaczenia czynnika biologicznego Klimat Brak wpływu Konieczność dostosowania odmian do zmieniających się warunków Agrotechnika Warunki siedliskowe Czynniki biologiczne: nowe odmiany, materiał siewny

Uwarunkowania klimatyczno-glebowe wg IUNG Unia Europejska Polska Gleba 100 75-80 Klimat 100 75-80 Syntetyczny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej 100 57-64,0 Zgodnie z zaakceptowanymi przez Komisję Europejską kryteriami 53% użytków rolnych to obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania, gleby lekkie - 60,8% (wg Harasim 2006) ponad 40% gleb charakteryzuje się niską jakością i przydatnością rolniczą. znacznie krótszy jest okres wegetacji (w stosunku do Francji o około 20 dni). Czynnikiem ograniczającym są opady. Środkowa Polska (Mazowsze, Wielkopolska, Kujawy) obok wschodniej Hiszpanii i Sycylii należą do regionów o najmniejszych opadach w Europie.

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 tys.ha Zmiany powierzchni UR i zasiewów w ostatnich 20 latach 20000 18000 y = -220,61x + 18945 R² = 0,934 16000 14000 12000 10000 y = -113,89x + 12740 R² = 0,7364 8000 6000 4000 y = -68,49x + 9039,8 R² = 0,7615 2000 0 Powierzchnia użytków rolnych Powierzchnia zasiewów ogółem Powierzchnia zasiewów zbóż Liniowy (Powierzchnia użytków rolnych ) Liniowy (Powierzchnia zasiewów ogółem) Liniowy (Powierzchnia zasiewów zbóż)

Wzrost znaczenia czynnika biologicznego Agrotechnika - ograniczone możliwości poprawy Konieczność ograniczania nawożenia i ochrony chemicznej Klimat Warunki siedliskowe Czynniki biologiczne: nowe odmiany, materiał siewny

Przyczyny rosnącego znaczenia postępu hodowlanego (PH) Stale rosnące zapotrzebowanie na żywność (wzrost liczby ludności, zmiany zwyczajów żywieniowych) Wyczerpują się możliwości ekstensywnego wzrostu poprzez rozszerzanie areału (urbanizacja, infrastruktura), ale też dostęp do naturalnych surowców niezbędnych do produkcji rolniczej. Wyczerpywanie się możliwości wzrostu produktywności roślin metodami agrotechnicznymi (w państwach o najwyższym poziomie rolnictwa praktycznie nie ma rezerw dalszego wzrostu luka miedzy potencjałem plonowania a praktyką plonami osiąganymi w produkcji wynosi 20-25% co przyjmuje się jako poziom racjonalnego wykorzystania możliwości Pojawiają się nowe zagrożenia związane z globalizacją transportu - przemieszczanie i rozprzestrzenianie się niepożądanych organizmów zmiany klimatyczne; pogłębiające znaczenie stresów związanych z podwyższaniem się temperatury i suszami występującymi w kluczowych dla kształtowania się plonu okresach wegetacji Reasumując: Rośnie zapotrzebowanie na żywność a jednocześnie wyczerpują się możliwości dalszego wzrostu przy użyciu tradycyjnych dotychczas stosowanych metod. Potrzeba bardziej efektywnych przyjaznych dla środowiska, biologicznych narzędzi wzrostu produkcji - nowych odmian. Warunkiem zdynamizowania wzrostu produkcji jest intensyfikacja hodowli i poprawa wykorzystania jej efektów w praktyce

Zmiany w poziomie głównych składowych nakładów bezpośrednich na produkcję rolnicza w UE Źródło: HFFA Research GmbH 2016 (Humbold Forum for Food and Agriculture)

kg azotu kg s.a. środków ochrony roślin Poziom nawożenia azotowego i stosowania środków ochrony roślin w polskim rolnictwie. 2,5 80 70 60 1,70 1,80 1,99 2,02 2,07 2,19 2,16 2,23 2,0 50 1,50 1,50 y = -0,0047x 2 + 0,137x + 1,3433 R² = 0,9013 1,5 40 30 1,0 20 0,5 10 0 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 Zużycie środków ochrony roślin w kg substancji aktywnej na hektar nawożenie mineralne w kg azotu na hektar Wielob. (Zużycie środków ochrony roślin w kg substancji aktywnej na hektar) 0,0

Wzrost znaczenia czynnika biologicznego Agrotechnika Klimat Warunki siedliskowe Czynniki biologiczne. Hodowla musi dostarczać: - odmiany dostosowane do siedliska - do zmieniających się warunków uprawy i technologii - umożliwiać wzrost plonowania, - poprawiać jakość surowca - dostosowując jego parametry do oczekiwań odbiorców

Definicje Postęp biologiczny (PB) efekty ludzkiej działalności opartej o prawa i mechanizmy biologiczne Postęp hodowlany (PH) - efekt tworzenia i upowszechnienia odmian dostosowanych do warunków środowiska oraz oczekiwań odbiorców. Biologiczne metody ochrony Wykorzystanie organizmów symbiotycznych

Ocena udziału hodowli we wzroście plonów zbóż W latach 1951-1970 na pierwszym miejscu wśród czynników wzrostu produkcyjności wymieniano nawożenie 47% ochronę roślin 22% postęp biologiczny 18% W latach 1971-1990 postęp biologiczny w Polsce 52% (Nalborczyk 1996). 1986-2015 75% pszenica ozima 1994-2014 60-66% zboża (z uwzględnieniem zmian w strukturze gat. i odmianowej) USA Duvick 1986 > 50% udział hodowli we wzroście plonowania Wielka Brytania Silvey V. 1986 1947-1983 40-60% zboża Mackay et al. 2011 1982-2007 88% pszenica i jęczmień Francja Brisson et al. 2010 76-93% pszenica Norwegia Lillemo 2009 1946-1960 29%, jęczmień 1960-1980 43%, 1980-2008 78% Niemcy Laidig et.al.2014 1983-2012 ~75% pszenica jęczmień

1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Luka miedzy potencjałem plonowania a plonami w produkcji 90 80 70 60 dt. ha -1 50 40 30 20 y = 0,3127x + 20,698 R² = 0,7173 10 0 średnie plony w produkcji Średnie pllony w produkcji- Trend

1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Luka miedzy potencjałem plonowania a plonami w produkcji 90 80 y = 0,894x + 33,152 R² = 0,8879 70 60 dt. ha -1 50 40 30 20 y = 0,3127x + 20,698 R² = 0,7173 10 0 Luka w plonowaniu YG średnie plony w produkcji Plon potencjalny - Trend Średnie pllony w produkcji- Trend

Wykorzystanie potencjału plonowania zbóż w produkcji % (2017r.) 100 90 80 70 60 50 43,6 48,6 49,3 50,6 51,5 53,4 54,3 54,9 57,1 40 30 20 10 0 Owies Pszenżyto jare Pszenżyto ozime Zboża średnio Jęczmień jary Pszenica jara Jęczmień ozimy Żyto Pszenica ozima

Luka w plonowaniu zbóż 70 60 50 40 30 Niemcy 20 10 0 Pszenica ozima Pszenica jara Jęczmień ozimy Jęczmień jary Pszenżyto ozime Żyto

Luka w plonowaniu zbóż 70 60 50 40 30 Niemcy Polska 20 10 0 Pszenica ozima Pszenica jara Jęczmień ozimy Jęczmień jary Pszenżyto ozime Żyto

Wykorzystanie potencjału pszenicy w zależności od poziomu agrotechniki (badania ankietowe) 100% 90% 80% 25,0 48,0 35,1 29,3 25,2 49,6 70% 60% 50% 40% 30% 75,0 52,0 64,9 70,7 74,8 50,4 20% 10% 0% UE (UK, Francja) średnio w Polsce Gospodarstwa towarowe Gospodarstwa towarowe + Kwalifikowany materiał siewny Gospodarstwa towarowe + Kwalifikowany materiał siewny, wysokie nawożenie i ochrona chemiczne Gospodarstwa towarowe + własny materiał siewny, niskie nawożenie i ochrona chemiczne

?? Jakie są przyczyny olbrzymich różnic w plonach? Słabsze stanowiska + Niższe nawożenie? Gorsza ochrona chemiczna- Podstawowy element różnicujący stanowi użyty materiał siewny

Poziom nawożenia w PDO i gospodarstwach towarowych średnia z lat 2015-2016 300 250 255 253 200 150 100 PDO Gospodarstwa 50 0 P2O5 K2O N średnio NPK

?? Jakie są przyczyny olbrzymich różnic w plonach? Słabsze stanowiska + Niższe nawożenie Gorsza ochrona chemiczna- Podstawowy element różnicujący stanowi użyty materiał siewny i odmiany, nowe odmiany +

tys. ha Powierzchnia reprodukcji nasiennej zbóż 140 120 11 100 11 80 13 60 40 105 95 69 11 14 15 15 19 26 27 23 29 33 40 37 41 34 35 20 51 47 33 27 33 41 40 32 35 45 42 35 36 34 39 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Krajowe Zagraniczne

% Udział kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji 30,0 25,0 25,4 25,1 24,9 21,2 22,0 20,0 15,0 15,8 13,4 17,1 15,9 15,7 16,6 15,1 16,5 10,0 9,7 9,7 9,9 11,1 11,5 5,0 0,0 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 wg danych GUS wg danych PIORiN

Udział nasion kwalifikowanych w produkcji pszenicy wg Hans W. Rutz 2008 Study on farm saved seed in the European Union. CPVO Angers 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

Udział kwalifikowanego materiału siewnego w zasiewach zbóż w sezonie 2016/2017 obliczenia własne wg danych GUS.

Udział kosztu nasion pszenicy w kosztach bezpośrednich (wg WODR Poznań) Ochrona roślin 12% Inne 2% Materiał siewny 22% Nawożenie 64%

Udział kosztu nasion pszenicy w kosztach bezpośrednich (wg WODR Poznań) po uwzględnieniu dopłaty do mat siewnego Ochrona roślin 13% Inne 2% Materiał siewny 18% Nawożenie 67%

Efekty stosowania KMS w 1986-2017r plony pszenicy ozimej [dt/ha] 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Niekwalifikowane Kwalifikowane

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Przyrost plonów pszenicy dzięki stosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego - dt/ha 12,0 10,9 10,0 8,0 7,1 7,2 6,7 8,3 8,6 7,1 6,0 5,3 4,9 4,0 2,0 0,0 Przyrost plonów

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Przyrost plonów pszenicy dzięki stosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego - dt/ha 12,0 10,0 8,0 7,3 6,0 4,0 2,0 0,0 Przyrost plonów Średni przyrost plonów

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Dodatkowe koszty związane z zakupem- w przeliczeniu na plon ziarna dt/ha 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Przyrost plonów dodatkowy koszt zastosowania nasion kwalifikowanych

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Przyrost plonów pszenicy dzięki stosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego - dt/ha 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Przyrost plonów

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Średni przyrost plonów pszenicy dzięki stosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego - dt/ha 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 4,4 2,0 0,0 Przyrost plonów średnio

dt.ha-1 Efekt przyrostu plonów zbóż na polach gdzie zastosowano kwalifikowany materiał siewny średnio w latach 2008-2013 9,0 8,0 7,58 7,68 7,0 6,0 5,97 5,0 4,0 4,24 3,95 3,0 2,0 2,44 1,0 0,0 Pszenica ozima Żyto Pszenica jara Pszenżyto ozime Jęczmień jary Owies

Efekt przyrostu plonów zbóż na polach gdzie zastosowano kwalifikowany materiał siewny średnio w latach 2008-2013 9,0 8,0 7,6 7,7 7,0 6,0 6,0 dt. ha -1 5,0 4,0 4,2 4,0 3,0 2,4 2,0 1,0 1,8 1,3 1,7 2,0 1,1 1,4 0,0 Pszenica ozima Żyto Pszenica jara Pszenżyto ozime Jęczmień jary Owies

Efekt po uwzględnieniu dopłat w dt/ha 9,0 8,0 7,0 6,0 5,8 6,4 dt. ha -1 5,0 4,0 4,3 3,0 2,0 1,0 2,3 2,8 1,0 0,0 Pszenica ozima Żyto Pszenica jara Pszenżyto ozime Jęczmień jary Owies

Efekt przyrostu plonów zbóż na polach gdzie zastosowano kwalifikowany materiał siewny średnio w latach 2015-2017 14,0 12,0 12,1 10,0 8,0 6,8 7,0 6,0 5,0 5,2 4,0 2,0 2,7 2,3 0,0 Pszenica ozima Żyto Pszenżyto ozime Jęczmień ozimy Pszenica jara Jęczmień jary Owies wzrost plonu

Efekt przyrostu plonów zbóż na polach gdzie zastosowano kwalifikowany materiał siewny średnio w latach 2015-2017 14,0 12,0 12,1 10,0 8,0 6,8 7,0 6,0 5,0 5,2 4,0 2,0 2,7 2,3 0,0 Pszenica ozima Żyto Pszenżyto ozime Jęczmień ozimy Pszenica jara Jęczmień jary Owies wzrost plonu dodatkowe koszty zakupu nasion

Efekt przyrostu plonów zbóż na polach gdzie zastosowano kwalifikowany materiał siewny średnio w latach 2015-2017 - po uwzględnieniu kosztów 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Pszenica ozima Żyto Pszenżyto ozime Jęczmień ozimy Pszenica jara Jęczmień jary Owies efekt netto

Efekt przyrostu plonów zbóż na polach gdzie zastosowano kwalifikowany materiał siewny średnio w latach 2015-2017 - po uwzględnieniu kosztów 12,0 10,0 10,6 8,0 6,0 5,0 4,8 4,0 3,7 3,6 2,0 0,0 Żyto Pszenica ozima Pszenica jara Jęczmień jary Jęczmień ozimy Pszenżyto ozime Owies 0,7 0,3 efekt netto

Jakość gleby a efekt stosowania kwalifikowanego materiału siewnego pszenica ozima Rodzaj nasion Kind of seeds Liczba pól Number of fields Jakość gleby Soil quality punkty Średnio Poziom [0- Average Level 100 0 ] Plon Yield [dt. ha -1 ] Przyrost plonu Yield increase [0-100 0 ] % dt. ha -1 Ogółem - Total 1116 49,5 48,3 Niski < 60 Kwalifikowane - Certified 506 Low (IVa) 49,6 52,5 Niekwalifikowane - Uncertified 610 49,5 44,8 Ogółem - Total 770 60-80 70,2 53,2 Średni Kwalifikowane - Certified 374 (IIIb) Mean 70,2 56,7 Niekwalifikowane - Uncertified 396 70,3 49,8 Ogółem - Total 623 > 80 86,5 57,6 Wysoki Kwalifikowane - Certified 263 (I-IIIa) High 85,5 61,9 Niekwalifikowane - Uncertified 360 87,2 54,5 17,2 7,7 13,9 6,9 13,6 7,4

Jakość gleby a efekt stosowania kwalifikowanego materiału siewnego - żyto Rodzaj nasion Kind of seeds Liczba pól Number of fields Jakość gleby Soil quality Poziom Level Żyto - Rye punkty [0-100 0 ] Plon Yield [dt. ha - Ogółem - Total 179 18,7 25,1 Niski < 30 Kwalifikowane - Certified 45 Low (VI) 18,7 28,5 Niekwalifikowane - Uncertified 134 18,7 24,0 Ogółem - Total 366 30,3 29,4 Średni 30-35 Kwalifikowane - Certified 123 Mean (V) 30,3 33,7 Niekwalifikowane - Uncertified 243 30,3 27,3 Ogółem - Total 225 47,9 34,4 Wysoki > 35 Kwalifikowane - Certified 73 High a (IVb) 47,3 39,2 Niekwalifikowane - Uncertified 152 48,2 32,0 Przyrost plonu Yield increase Średnio Average 1 ] [0-100 0 ] % dt. ha -1 18,8 4,5 23,4 6,4 22,5 7,2

Jakość gleby a efekt stosowania kwalifikowanego materiału siewnego pszenżyto ozime Rodzaj nasion Kind of seeds Liczba pól Number of fields Jakość gleby Soil quality Poziom Level Żyto - Rye punkty [0-100 0 ] Średnio Average [0-100 0 ] Plon Yield [dt. ha -1 ] Ogółem - Total 362 29,3 37,5 Niski Kwalifikowane - Certified 149 < 40 (V) Low 29,7 39,6 Niekwalifikowane - Uncertified 213 29,0 36,0 Ogółem - Total 510 41,1 42,4 Średni 40-50 Kwalifikowane - Certified 210 Mean (IVb) 41,7 45,2 Niekwalifikowane - Uncertified 300 40,7 40,5 Ogółem - Total 611 64,7 47,5 Wysoki > 50 Kwalifikowane - Certified 220 High a (IVa-IIIb) 63,4 51,9 Niekwalifikowane - Uncertified 391 65,4 45,0 Przyrost plonu Yield increase % dt. ha -1 10,0 3,6 11,6 4,7 15,3 6,9

Poziom nawożenia a efekt stosowania kwalifikowanego materiału siewnego pszenica ozima Rodzaj nasion Kind of seeds Liczba pól Number of fields Nawożenie Fertilization Poziom Level NPK [kg. ha -1 ] Średnio Average Plon Yield [dt. ha -1 ] Pszenica ozima - Winter wheat Ogółem - Total 464 Bardzo 86,6 45,4 niskie Kwalifikowane - Certified 103 < 150 Very 98,0 48,5 Niekwalifikowane - Uncertified 361 low 83,4 44,5 Ogółem - Total 371 174,4 51,6 Niskie Kwalifikowane - Certified 135 150-200 Low 177,0 55,5 Niekwalifikowane - Uncertified 236 172,9 49,4 Ogółem 692 225,4 50,5 Średnie Kwalifikowane Certified 328 200-250 Mean 226,9 54,6 Niekwalifikowane Uncertified 364 224,0 46,8 Ogółem - Total 983 307,4 56,6 Wysokie Kwalifikowane - Certified 576 > 250 High 311,4 58,4 Niekwalifikowane - Uncertified 407 301,9 54,0 Przyrost plonu Yield increase % dt. ha -1 9,0 4,0 12,2 6,1 16,7 7,8 8,1 4,4

Poziom nawożenia a efekt stosowania kwalifikowanego materiału siewnego - żyto Rodzaj nasion Kind of seeds Liczba pól Number of fields Nawożenie Fertilization Poziom Level NPK [kg. ha -1 ] Średnio Average Plon Yield [dt. ha -1 ] Żyto - Rye Ogółem - Total 245 52,0 23,5 Kwalifikowane - Certified 34 Niskie Low < 100 58,8 30,5 Niekwalifikowane - Uncertified 211 50,9 22,3 Ogółem - Total 262 150,5 31,7 Średnie Kwalifikowane - Certified 114 100-180 Mean 149,6 34,0 Niekwalifikowane - Uncertified 148 151,2 30,0 Ogółem - Total 266 224,9 33,7 Wysokie Kwalifikowane - Certified 94 > 180 High 230,8 36,0 Niekwalifikowane - Uncertified 172 219,6 32,7 Przyrost plonu Yield increase % dt. ha -1 36,8 8,2 13,3 4,0 10,1 3,3

Poziom nawożenia a efekt stosowania kwalifikowanego materiału siewnego - pszenżyto Rodzaj nasion Kind of seeds Liczba pól Number of fields Nawożenie Fertilization Poziom NPK Level [kg. ha -1 ] Pszenżyto ozime - Winter triticale Średnio Average Plon Yield [dt. ha -1 ] Ogółem - Total 402 76,7 38,7 Niskie Kwalifikowane - Certified 98 <130 Low 90,1 43,3 Niekwalifikowane - Uncertified 304 72,4 37,2 Ogółem - Total 608 170,6 42,7 Średnie Kwalifikowane - Certified 268 130-200 Mean 173,3 44,7 Niekwalifikowane - Uncertified 340 168,5 41,1 Ogółem - Total 473 249,1 48,0 Wysokie Kwalifikowane - Certified 212 > 200 High 250,0 49,7 Niekwalifikowane - Uncertified 261 248,4 46,7 Przyrost plonu Yield increase % dt. ha -1 16,4 6,1 8,8 3,6 6,4 3,0

Dodatkowe korzyści związane ze stosowaniem KMS możliwość przeprowadzenia precyzyjnego siewu dostosowanego do odmiany i stanowiska, a tym samym uzyskanie oszczędności z tytułu mniejszych ilości wysiewu, pewność uzyskania właściwej obsady, wyrównanych wschodów korzyści z związane z poprawą jakości surowca np. wyższa wartość wypiekowa korzyści z związane ze zdrowotnością zastosowanego materiału i poprawa odporności na choroby możliwość skorzystania z profesjonalnie zaprawionego materiału siewnego. Zapewnia to dobrą zdrowotność upraw, ograniczenie występowania chorób i szkodników, a tym samym wpływa korzystnie na stabilność plonowania, dostęp do postępu biologicznego wzrost plonów poprzez upowszechnienie i korzystanie z odmian dostosowanych do zmieniających się warunków uprawy oraz oczekiwań odbiorców

9 0 skala - scale Postęp jakościowy odporność odmian pszenicy na mączniaka (średnie wartości zarejestrowanych odmian) 9,0 8,8 8,6 8,4 8,2 8,0 7,8 7,6 7,4 7,2 7,0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 średnie porażenie ważone udziałem w produkcji nasiennej - ogółem wszystkie odmiany w RO - all varieties

Postęp jakościowy odporność odmian pszenicy na septoriozę plew (średnie wartości zarejestrowanych odmian) 8,40 8,20 8,00 7,80 7,60 7,40 7,20 7,00 6,80 6,60 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 wszystkie odmiany w RO - all varieties średnie porażenie ważone udziałem w produkcji nasiennej - ogółem

Plonowanie pszenicy ozimej w doświadczeniach odmianowych 120,0 100,0 y = 1,0472x - 2023,8 R² = 0,8533 80,0 60,0 40,0 y = 0,5093x - 961,3 R² = 0,7628 20,0 0,0 1966 1971 1976 1981 1986 1991 1996 2001 2006 2011 2016 plony wg COBORU Liniowy (plony wg COBORU ) plony w latach suszy Liniowy (plony w latach suszy)

Średni procentowy spadek plonowania odmian w 2018 r. w porównaniu do roku 2017 Silenus Fakir Rotax Tobak KWS Ozon Pokusa Rockefeller Janosch Linus Franz Patras Lindbergh Medalistka Hondia Rivero Hybery F1 Leandrus Belissa KWS Livius Platin Florus Consus Dolores RGT Kilimanjaro Delawar RGT Kicker Praktik Arkadia KWS Dakotana Jantarka Nordkap Ostroga o/ LG Jutta Natula KWS Loft Mulan Skagen Bonanza Gimantis 0 5 10 15 20 25 30

Średni procentowy spadek plonowania odmian w 2018 r. w porównaniu do roku 2017 Silenus Fakir Rotax Tobak KWS Ozon Pokusa Rockefeller Janosch Linus Franz Patras Lindbergh Medalistka Hondia Rivero Hybery F1 Leandrus Belissa KWS Livius Platin Florus Consus Dolores RGT Kilimanjaro Delawar RGT Kicker Praktik Arkadia KWS Dakotana Jantarka Nordkap Ostroga o/ LG Jutta Natula KWS Loft Mulan Skagen Bonanza Gimantis na czerwono odmiany polskiej hodowli 0 5 10 15 20 25 30

Efekt nasion kwalifikowanych to łączne oddziaływanie kwalifikowanego materiału siewnego i odmiany Próba rozdzielenia czynnika odmianowego i nasion

Efekty stosowania KMS i rekomendowanych odmian pszenicy ozimej 2015-2017 uzupełnić o najnowsze dane 65,0 Jednowymiarowe testy istotności dla PLON (Pszenica ozima w dane do Efekt analiz) 64,3 Parametryzacja z sigma-ograniczeniami Dekompozycja efektywnych hipotez SS Stopnie swobody MS 61,0 F p ROK 5841 2 2920 14,40 0,000001 CZYNNIK 25227 3 8409 41,47 0,000000 ROK*CZYNNIK 4941 6 824 4,0656,5 0,000466 Błąd 507149 2501 203 66 64 62 60 58 56 54 Plony pszenicy 52 KWAL-REKO KWAL-NREKO NKWAL-REKO NKWAL-NREKO Nr podkl. Test Bonferroniego; zmienna PLON (Pszenica ozima w dane do analiz) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 202,78, df = 2501,0 CZYNNIK PLON Średnie 1 2 3 3 NKWAL-NREKO 56,5 **** 4 NKWAL-REKO 61,0 **** 2 KWAL-NREKO 64,3 **** 1 KWAL-REKO 65,0 ****

Wnioski Czynnikiem biologicznym który decydował o wzroście plonowania było stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego. Wykazano istotny wzrost plonowania zbóż na polach gdzie stosowano kwalifikowany materiał siewny. Stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego w znacznym stopniu wpływało na wzrost plonowania zbóż (przyrost plonu od 1,5 do 8,6 dt/ha). Relatywny wzrost plonowania w następstwie stosowania kwalifikowanego materiału siewnego wynosił od 3,6% (owies) do 31,6% (żyto). Stosowanie odmian rekomendowanych było dodatkowym czynnikiem wzrostu plonów. Dodatnie efekty i najwyższe plony osiągano na polach gdzie stosowano zarówno kwalifikowany materiał siewny jak i odmiany rekomendowane Najwyższe plony osiągano na polach gdzie stosowano zarówno kwalifikowany materiał siewny jak i odmiany rekomendowane

Dziękuję za uwagę!