Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w województwie małopolskim

Transkrypt

1 rerednie rednia Małopolski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego Województwo Małopolskie Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w województwie małopolskim Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych SDOO w Węgrzcach Zboża ozime Zboża jare Soja Groch siewny Bobik Łubin wąskolistny Ziemniak Małopolska Izba Rolnicza w Krakowie Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach 1 Węgrzce, marzec 2019

2 Zrealizowano przy pomocy finansowej Samorządu Województwa Małopolskiego Przewodniczący Małopolskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego mgr inż. Jolanta Madejska Dyrektor SDOO Węgrzce Stacja Koordynująca PDO w woj. małopolskim Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach Węgrzce; ul A5 nr 9 woj. małopolskie tel. (+ 48) tel/fax (+ 48) sdoo.wegrzce@coboru.pl Opracowanie: Krzysztof Słowiak, Piotr Pszczółkowski, Michał Tomal, Jolanta Madejska Redakcja merytoryczna: Jolanta Madejska Publikacja chroniona prawem wydawcy; każda reprodukcja całości lub jej części wymaga zgody wydawcy Wydawca: SDOO w Węgrzcach Druk MODR Karniowice - nakład 600 egz. 2

3 WSTĘP W r minęło 20 lat funkcjonowania programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i rekomendacji odmian w Polsce. Genezą powstania programu PDO było szereg czynników takich jak wprowadzenie mechanizmów rynkowych w rolnictwie, integracja krajowego nasiennictwa z systemami wspólnotowymi, obecność na rynku nasiennym dużej liczby odmian niezarejestrowanych w Polsce, co mogło spowodować realne niebezpieczeństwo wprowadzania do uprawy odmian o niesprawdzonej wartości gospodarczej. Utworzony system doświadczalny służy do weryfikacji przydatności odmian do krajowych i regionalnych warunków gospodarowania. Znaczenie postępu odmianowego w rolnictwie jest ogromnie ważne, jego udział w przyroście plonów obecnie sięga %. Postęp odmianowy to główny czynnik wzrostu produkcji rolniczej. Program Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego jest prawnie umocowanym systemem doświadczalnym nadzorowanym przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej. Podstawy prawne funkcjonowania PDO w Polsce stanowią przepisy: art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o nasiennictwie (Dz. U. z 2012 r., poz z późniejszymi zmianami), oraz Ustawa o Centralnym Ośrodku Badania Odmian Roślin Uprawnych z 25 listopada 2010 roku art. 4, 5 i 11 (Dz. U. z 2010 r., Nr 239, poz. 1592) 2007 r. nr 42, poz. 271, z późniejszymi zmianami). Zgodnie z ustawą Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych prowadzi Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe we współpracy z Samorządami Województw, Izbami Rolniczymi i innymi partnerami. Podstawowym celem badań w systemie PDO jest dostarczenie rolnikowi obiektywnej informacji o wartości gospodarczej odmian wpisanych do Krajowego Rejestru, przedstawienie reakcji odmian na różne warunki glebowo-klimatyczne danego regionu, wskazanie opłacalności intensyfikacji produkcji (dwa poziomy agrotechniczne), a także wykorzystanie postępu biologicznego, którego nośnikiem są nowe odmiany, między innymi poprzez ustalenie List Odmian Zalecanych do uprawy na terenie województwa. Wieloletnie badania odmian w zróżnicowanych warunkach glebowych i klimatycznych naszego województwa umożliwiają rekomendację odmian do uprawy i tworzenie Listy Odmian Zalecanych (LOZ). Zawiera ona najwartościowsze odmiany i jest systematycznie aktualizowana. W roku 2017 Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej, mając na względzie potrzebę zwiększenia powierzchni uprawy roślin białkowych i soi dla poprawy bilansu paszowego w kraju, rozpoczął realizację projektu Inicjatywa Białkowa COBORU. Małopolski Zespół PDO podjął decyzję o rozpoczęciu badań z odmianami roślin bobowatych grubonasiennych i soi. Małopolski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego przekazuje do wykorzystania kolejne opracowanie Wyników doświadczeń PDO, obejmujących lata Niniejsza publikacja zawiera opracowanie wyników doświadczeń prowadzonych w systemie Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego dla następujących gatunków: pszenica ozima, pszenżyto ozime, żyto ozime, jęczmień ozimy, pszenica jara, jęczmień jary, owies jary, bobik, groch siewny, łubin wąskolistny, soja i ziemniak. Analiza informacji zamieszczonych w opracowaniu z pewnością ułatwi rolnikom dokonanie właściwego wyboru najbardziej wartościowych odmian przydatnych dla gospodarstw prowadzących produkcję roślinną w różnych warunkach glebowych, klimatycznych i ekonomicznych. Celem rekomendacji odmian jest eliminacja napływu do rolnictwa odmian nie sprawdzonych i nieprzydatnych do uprawy na terenie naszego województwa. Ostatnie zmiany i aktualizacja LOZ nastąpiła 30 stycznia 2019 r na zimowym posiedzeniu Małopolskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Po dwuletnim cyklu badań i przeanalizowaniu wyników doświadczeń Lista Odmian Zalecanych do uprawy w województwie małopolskim wzbogacona została o rekomendacje dla gatunków z programu Inicjatywy Białkowej tj. dla bobiku, grochu siewnego, łubinu wąskolistnego i soi. W sezonie wegetacyjnym 2017/ przeprowadzono w Województwie Małopolskim łącznie 30 doświadczeń finansowanych ze środków Województwa Małopolskiego i podmiotów realizujących doświadczenia oraz 16 doświadczeń zleconych przez COBORU, finansowanych ze środków budżetu centralnego. Kontynuowane są doświadczenia realizowane systemem ekologicznym, które mają na celu sprawdzenie i wskazanie odmian nadających się do uprawy w gospodarstwach ekologicznych produkujących zdrową żywność, coraz bardziej oczekiwaną na rynku konsumenckim. W imieniu członków Małopolskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego słowa podziękowania kieruję do Zarządu Województwa Małopolskiego za ogromne wsparcie finansowe i zaangażowanie w prace MZ PDO. Dziękuję podmiotom realizującym doświadczenia w ramach programu PDO: pracownikom Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Małopolskiej Hodowli Roślin w 3

4 Krakowie, specjalistom i dyrekcji Zakładu Doświadczalnego IHAR PIB w Grodkowicach, kadrze naukowej i pracownikom Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie, Panu Władysławowi Sysło oraz wszystkim, którzy finansowo, merytorycznie lub jakikolwiek inny sposób włączyli się w realizację, doskonalenie i upowszechnianie systemu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w Województwie Małopolskim. W związku z zakończeniem kadencji (2015-), Wojewódzkiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego Województwa Małopolskiego, składam wszystkim członkom Zespołu serdeczne podziękowania za pracę w Zespole, za wkład merytoryczny w rozwój systemu PDO i rekomendacji odmian. Dzięki Państwa zaangażowaniu udało się udoskonalić system Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego na obszarze województwa. Dziękuję za przekazaną wiedzę, doświadczenie i wspaniałą współpracę na rzecz rozwoju doświadczalnictwa porejestrowego oraz systemu rekomendacji odmian w naszym kraju. Jolanta Madejska - przewodnicząca MZ PDO 4

5 Skład Małopolskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (kadencja 2015-) L.p. Nazwisko i imię Instytucja 1. Jolanta Madejska - Przewodnicząca Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach 2. Marek Boligłowa - zastępca przewodniczącej Małopolska Izba Rolnicza 3. Stanisław Flaga Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, - zastępca przewodniczącej Departament Rolnictwa i Geodezji 4. Andrzej Bichoński Małopolska Hodowla Roślin Sp. z o.o. 5. Andrzej Kawalec Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie, Oddział Rolnictwa i Infrastruktury Wsi 6. Marek Kołodziejczyk Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Wydział Rolniczo-Ekonomiczny, Instytut Produkcji Roślinnej, Zakład Szczegółowej Uprawy Roślin 7. Leszek Kościański Bayer Crop Science Polska 8. Joanna Kudła Syngenta Polska Sp. z o.o. 9. Andrzej Lipiński Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Łopusznej 10. Grzegorz Łukaszewski BZK Group 11. Stanisław Macugowski POLGER S. C. 12. Przemysław Matysik Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR 13. Andrzej Nowak Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Krakowie 14. Agnieszka Ożóg Urząd Gminy w Zielonkach, Referat Geodezji, Rolnictwa i Gospodarki Gruntami 15. Jan Pajdzik Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Dział Systemów Produkcji Rolnej, Ekologii i Ochrony Środowiska 16. Stanisław Placek Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB w Radzikowie, Zakład Doświadczalny Grodkowice 17. Piotr Pszczółkowski Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Uhninie 18. Ewa Ryjak Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Dział Systemów Produkcji Rolnej, Ekologii i Ochrony Środowiska 19. Teresa Sikora DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. w Choryni, Zakład Hodowli Roślin, Oddział Modzurów 20. Krzysztof Słowiak Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach 21. Jacek Soska Sejmik Województwa Małopolskiego, Komisja Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich 22. Aleksander Szmigiel Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Wydział Rolniczo-Ekonomiczny, Instytut Produkcji Roślinnej, Zakład Szczegółowej Uprawy Roślin 23. Tadeusz Śmiałowski Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB w Radzikowie 24. Jerzy Wróblewski Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Małopolski Oddział Regionalny, Biuro Działań Społecznych i Środowiskowych oraz Płatności Bezpośrednich 25. Ignacy Żak Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach 5

6 SDOO Węgrzce ZDOO Łopuszna MHR ZHP Polanowice MODR Karniowice Gosp. Nieczajna Gosp. ind. Nowy Wiśnicz UR Kraków SD Prusy IHAR Radzików ZD Grodkowice Wyniki PDO w województwie małopolskim za rok zredagowane są w taki sam sposób jak w latach poprzednich. Liczbowa charakterystyka ważnych cech gospodarczych obejmuje te gatunki, z którymi przeprowadzono doświadczenia w r. Publikacja wyników jest dla każdego gatunku przedstawiona oddzielnie. Po tabelach zawierających dane dotyczące doświadczenia umieszczony jest krótki komentarz na temat wyników uzyskanych w omawianym sezonie, na tle lat poprzednich oraz charakterystyka słowna odmian biorących udział w doświadczeniu, opracowana przez COBORU na podstawie wyników kilkuletnich badań. Wykaz doświadczeń PDO realizowanych w województwie małopolskim w r oraz źródła ich finansowania L.p. Gatunek 1 Pszenica ozima o 2 Pszenżyto ozime o * * * 3 Jęczmień ozimy * * 3 Żyto ozime * * 4 Pszenica jara o * * 5 Jęczmień jary * o * 6 Owies * o * 7 Soja o * * 8 Groch siewny o 9 Bobik o 10 Łubin wąskolistny o 11 Ziemniak bardzo wczesny * * 12 Ziemniak wczesny * * 13 Ziemniak średnio wczesny o * 14 Ziemniak średnio późny i późny o * 15 Kukurydza na ziarno odmiany wczesne o 16 Kukurydza na ziarno odmiany średnio wczesne o 17 Kukurydza na ziarno odmiany średnio późne o 18 Kukurydza na kiszonkę odmiany wczesne o 19 Kukurydza na kiszonkę odmiany średnio wczesne o 20 Kukurydza na kiszonkę odmiany średnio późne o Razem o - doświadczenia finansowane z budżetu centralnego * - doświadczenia finansowane lokalnie (sponsorowane) 6

7 Podstawowe elementy metodyki doświadczeń PDO Doświadczenia prowadzono zgodnie z metodyką COBORU, opracowaną dla doświadczeń PDO ze zbożami i ziemniakiem. Doświadczenia ze zbożami ozimymi i jarymi prowadzone były na dwóch poziomach agrotechniki (przeciętnym i wysokim), w dwóch powtórzeniach. Wyjątek w zbożach stanowił owies, z którym doświadczenia przeprowadzane były w trzech powtórzeniach na jednym poziomie agrotechniki. Na przeciętnym poziomie (a 1) chemiczna ochrona roślin ograniczona jest do zaprawiania nasion, stosowania herbicydów oraz interwencyjnie insektycydów, nawożenie mineralne zależy w dużym stopniu od zasobności gleby w dostępne składniki pokarmowe. Wysoki poziom agrotechniki (a 2) różni się od przeciętnego zastosowaniem wyższego o 40 kg/ha nawożenia azotowego, fungicydów, regulatorów wzrostu roślin oraz dolistnego nawożenia preparatami wieloskładnikowymi. L.p. Zabiegi różnicujące poziomy agrotechniki Rodzaj zabiegu 7 Poziom agrotechniki przeciętny (a 1) wysoki (a 2) 1. Nawożenie azotowe (kg N/ha) + a Stosowanie fungicydu: 2. a) pierwszy zabieg (ochrona podstawy źdźbła i liści) b) drugi zabieg (ochrona liści i kłosa) + 3. Stosowanie regulatora wzrostu + 4. Nawożenie dolistne preparatem wieloskładnikowym + Dobory odmian do doświadczeń zostały ustalone przez Zespół Wojewódzki PDO, natomiast odmiany wzorcowe jednakowe w danym gatunku dla wszystkich doświadczeń w kraju, wyznaczone zostały przez COBORU. Oceny stanu roślin, wylegania i porażenia przez choroby przedstawiono w skali 9-cio stopniowej przy czym: 1 - oznacza stan najgorszy 9 - stan najlepszy. Przebieg pogody w sezonie 2017 Siew zbóż ozimych opóźniony ze względu na intensywne opady deszczu występujące we wrześniu 2017 roku co spowodowało opóźnienie prac polowych związanych z uprawą gleby. Wschody dosyć późne ale równomierne i wyrównane. Pszenica ozima osiągnęła przed zimą fazę trzech liści natomiast pozostałe gatunki zbóż ozimych (jęczmień ozimy, pszenżyto ozime) osiągnęły przed zimą fazę krzewienia. Zboża weszły w stan spoczynku zimowego w niezłej kondycji. Zahamowanie jesiennej wegetacji zanotowano na r. Grudzień niezbyt zimny ze średnią dobową powyżej zera (1,9 o C) oraz pokrywą śniegową utrzymującą się przez 8-9 dni i wynoszącą 1-2 cm. Styczeń niewiele chłodniejszy od grudnia, średnia dobowa to 0,5 o C a najniższą temperaturę jaką zanotowano w tym miesiącu było 11 o C przy powierzchni gruntu. Bardzo mało opadów śniegu a pokrywa śniegowa utrzymuje się tylko przez 7 dni i osiąga podobnie jak w grudniu 1-2 cm. Luty to miesiąc zdecydowanie chłodniejszy niż styczeń. Większe spadki temperatur pojawiają się w połowie I dekady, gdzie temperatura przy powierzchni gruntu spada do -12 o C. Zdecydowanie najzimniejsza jest III dekada lutego. Średnia dobowa tej dekady to -8,8 C. Bardzo mroźna pogoda utrzymuje się do połowy I dekady marca. W okresie tym jest 10 kolejnych dni w których temperatura przy gruncie waha się między -12,2 o C a - 22,0 o C przy braku lub śladowej ilości pokrywy śniegowej. W tym czasie temperatura w glebie (5 cm) waha się między -3,6 o C a -6,5 o C. Pojawia się zagrożenie, że część plantacji zwłaszcza jęczmienia ozimego a także bardziej wrażliwych odmian pszenicy ozimej może nie przezimować w prawidłowy sposób. W drugiej połowie I dekady marca znaczne ocieplenie, które trwa około 10 dni. Temperatura w tym czasie sięga nawet 16 o C. W tym czasie widać początki ruszenia wegetacji ale następuje nagła zmiana pogody. Pojawiają się opady śniegu, średnia dobowa znacznie się obniża a temperatura przy gruncie spada do - 10,6 o C. Pogoda na początku III

8 dekady marca stopniowo się poprawia ale w dalszym ciągu temperatura w nocy spada poniżej zera (21.03; - 6,0 o C) natomiast w dzień temperatura powoli zaczyna przekraczać 0 o C. Widoczne resztki pokrywy śniegowej. Pomimo bardzo mroźnych okresów występujących podczas tej zimy i niewielkiej pokrywy śniegowej stan zbóż ozimych (pszenica, pszenżyto) jest bardzo dobry. Stan jęczmienia ozimego dobry (BBCH 23-24), widoczne odmianowo pożółknięcia starszych liści spowodowane działaniem niższych temperatur. Rośliny nie wymarzły, są w dobrej kondycji, brak porażenia przez pleśń śniegową oraz inne choroby. Początek ruszenia wegetacji zanotowano na r. Siew zbóż jarych w połowie pierwszej dekady kwietnia w glebę suchą. Wschody szybkie ale nierównomierne i niewyrównane. W kwietniu warunki do wzrostu bardzo niekorzystne z powodu panującej suszy (11,6 mm opadów deszczu w kwietniu). Opady deszczu, które pojawiły się w maju nieco poprawiły sytuację wilgotnościową ale skutki suszy widoczne są dalej na roślinach (słaba krzewistość, podsychające i żółknące dolne liście). W maju nadal ciepło ale więcej opadów deszczu. Czerwiec i lipiec bardzo ciepłe i z dużą ilością opadów. Upalna pogoda spowodowała że ziarno zbóż bardzo szybko osiągnęło dojrzałość pełną. Uzyskane plony zbóż ozimych i jarych były zadowalające natomiast znacznie gorzej plonowały rośliny bobowate takie jak: groch siewny, bobik, łubin wąskolistny a wyższe plony uzyskano tylko w przypadku soi. 8

9 Temperatura powietrza w SDOO Węgrzce - sezon wegetacyjny 2017/ Miesiąc Średnia miesiąca Temperatura powietrza w 0 C na wysokości 2 m Średnia miesiąca Ekstremalna Maksymalna Minimalna Maksymalna Minimalna Wrzesień ,0 18,2 9,8 28,0 3,2 Październik ,1 14,3 5,8 23,0-2,2 Listopad ,5 7,7 1,2 14,0-3,2 Grudzień ,9 4,7-0,9 14,0-7,0 Styczeń 0,5 3,4-2,4 9,2-9,6 Luty -3,4-1,0-5,7 8,4-17,0 Marzec -0,1 4,0-4,1 16,0-19,0 Kwiecień 13,7 20,4 6,9 28,0 0,6 Maj 17,2 23,0 11,5 29,4 7,8 Czerwiec 18,8 23,8 13,7 32,2 9,0 Lipiec 20,9 26,6 15,1 31,0 9,0 Sierpień 21,6 27,3 15,8 33,6 9,9 Wrzesień 16,0 21,5 10,6 28,6 2,4 Miesiąc Opady w SDOO Węgrzce - sezon wegetacyjny 2017/ Opad w mm I dekada II dekada III dekada Suma miesięczna Liczba dni z opadami Wrzesień ,8 113,6 75,8 237,2 18 Październik ,6 0,8 94,4 139,8 17 Listopad ,4 41,2 9,8 66,4 15 Grudzień ,9 1,4 10,9 18,2 15 Styczeń 8,8 4,6 9,4 22,8 12 Luty 2,2 1,0 1,8 5,0 11 Marzec 0,0 3,7 12,4 16,1 9 Kwiecień 3,4 5,6 2,6 11,6 6 Maj 20,2 32,8 0,0 53,0 7 Czerwiec 72,6 15,1 73,9 161,6 16 Lipiec 9,2 124,2 29,2 162,6 15 Sierpień 32,6 10,8 35,8 79,2 8 Wrzesień 34,2 20,8 41,6 96,6 12 9

10 Rok wpisu do KR Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia Pszenica ozima Uwagi ogólne Doświadczenie z pszenicą ozimą w województwie małopolskim w sezonie 2017/18 przeprowadzono w trzech punktach: tj. SDOO Węgrzce - 37 odmian (finansowane z budżetu centralnego), MHR Kraków - ZHP Polanowice oraz IHAR PIB Radzików - ZD Grodkowice (doświadczenia finansowane lokalnie). W doświadczeniach finansowanych lokalnie badano 30 odmian, których dobór został ustalony przez Zespół Wojewódzki PDO województwa małopolskiego. W 2004 roku po raz pierwszy dla pszenicy ozimej ustalono Listę Odmian Zalecanych (LOZ) do uprawy w woj. małopolskim. Od tej pory jest ona corocznie aktualizowana na podstawie wyników doświadczeń PDO z ostatnich lat. LOZ ma ułatwić rolnikom podjęcie decyzji dotyczącej wyboru najbardziej wartościowych odmian do uprawy. Doświadczenia z pszenicą ozimą przeprowadzono zgodnie z metodyką COBORU przedstawioną w poprzednim rozdziale. Powierzchnia poletek była różna w punktach doświadczalnych i wynosiła: - 10 m 2 do sprzętu w Polanowicach i Grodkowicach oraz 15 m 2 w Węgrzcach. Tabela 1 Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: L.p. Odmiana Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1. Ostroga PL 2. Natula PL 3. Linus FR 4. Patras DE 5. Praktik FR 6. Lavantus DE 7. Hondia PL 8. RGT Kilimanjaro 2014 FR 9. Delawar 2015 DE 10. Leandrus DE 11. Formacja PL 12. KWS Spencer DE 13. RGT Metronom FR 14. Mulan DE 15. KWS Ozon DE 16. Platin DE 17. Artist DE 18. Fakir DE 19. Belissa PL DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan Małopolska Hodowla Roślin Sp. z o.o. ul. Zbożowa 4; Kraków RAGT Semences Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; Łysomice DSV Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec RAGT Semences Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; Łysomice Saaten - Union Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan RAGT Semences Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; Łysomice Syngenta Polska sp. z o.o Ul. Szamocka 8; Warszawa Strube Polska sp. z o.o ul. Ostrowskiego 9; Wrocław Poznańska Hodowla Roślin sp. z. o. o Ul. Kasztanowa 5; Tulice KWS Lochow Polska Sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; Prusy RAGT Semences Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; Łysomice Saaten - Union Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec KWS Lochow Polska Sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; Prusy Saaten - Union Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec DSV Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec Syngenta Polska sp. z o.o Ul. Szamocka 8; Warszawa Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; Kobylin 10

11 Rok wpisu do KR Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia Tabela 1 c. d. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: L.p. Odmiana Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika Polsce 20. Rotax 2014 DE 21. Pokusa PL 22. Bonanza DE 23. Dolores DE 24. LG Jutta FR 25. Medalistka PL 26. Owacja PL 27. RGT Bilanz FR 28. Tytanika PL 29. KWS Kiran DE 30. Rokosz o PL KR - Krajowy Rejestr Saaten - Union Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; Strzelce Saaten - Union Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec Syngenta Polska sp. z o.o Ul. Szamocka 8; Warszawa Limagrain Central Europe Societe Europeenne. Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Rataje 164, Poznań Małopolska Hodowla Roślin Sp. z o.o. ul. Zbożowa 4; Kraków Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; Strzelce RAGT Semences Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; Łysomice DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan KWS Lochow Polska Sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; Prusy Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; Strzelce LOZ - Lista Odmian Zalecanych Tabela 2 Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Miejscowość SDOO Węgrzce MHR Kraków ZHP Polanowice IHAR PIB Radzików ZD Grodkowice Powiat Kraków Kraków Wieliczka Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby II I R II a ph gleby w KCl 6,01 6,4 Przedplon Rzepak ozimy Rzepak ozimy Rzepak ozimy Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada roślin (szt./ m 2 ) 400 szt./m szt./m szt./m 2 Data zbioru (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) ,5 N na poziomie a 2 (kg/ha) ,5 P 2O 5 (dzień, m-c, rok) K 2O (szt./ m 2 ) Nawożenie dolistne preparatami wieloskł. na poziomie a 2 (kg/ha) Wuxal Mikro - 1,0 l - (2x)) 11

12 Tabela 2 c. d. Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Miejscowość SDOO Węgrzce ZHP Polanowice ZD Grodkowice Powiat Kraków Kraków Wieliczka Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa, dawka/ha) - Scenic 080 FS - Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Monarchi 110 EC 0,5 l Galaper 200 EC 0,4 l Chwastox 340 SL 2 l 12 Mustang 306 SE 0,6 l Sekator 125 OD-0,25 l Pontos 1 l Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Bi 58 Nowy 400 EC 0.5 l Bi 58 Nowy 400 EC 0.5 l Danadim 400 EC 0,5 l Fungicyd - pierwszy zabieg Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (tylko na poziomie a 2) Tilt Turbo 575 EC - 1,0 l Capalo 337,5 SE - 2,0 l Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Moddus 250 EC - 0,4 l Amistar 250 SC - 0,6 l Bumper 250 EC - 1 l Tilt Turbo 575 EC - 0,6 l Lotus 750 EC - 0,4 l Artea 330 EC 0,6 l Tebu 250 EW - 1 l Tilt Turbo 575 EC - 0,6 l Moddus 250 EC - 0,4 l CCC - 1,0l Antywylegacz płynny 675 SL - 1,5 l Moddus 250 EC - 0,3 l - zabiegu nie wykonano Tabela 3 Pszenica ozima. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: L.p. Cecha Węgrzce Polanowice Grodkowice a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 2. Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 9,0 9,0 7,7 7,7 8,9 8,9 3. Martwe rośliny (%) 0,0 0,0 0,0 4. Termin kłoszenia (dzień, m - c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m - c) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzał. mlecznej (skala 9o ) Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 8,4 8, ,2 9* 9. Porażenie przez: 10. Pleśń śniegową 11. Mączniak Rdza brunatna 6,2 9* 6,4 8,2 6,4 8,4* 13 Septorioza liści 5,0 9* 7,3 8,5 4,7 7,3* 14. Septorioza plew ,1 8,0* 15. Fuzarioza kłosów ,2 9* 16. Rdza żółta 9 9* - - 8,7 9* 17. Masa 1000 ziaren (g) 53,9 55,2 44,4 44,5 39,0 42,3 18. Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 12,0 11,6 13,5 13,6 11,9 11,8 19. Plon ziarna (dt/ha) 80,8 95,2 73,8 85,3 85,5 95,0 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian - brak danych * - ocena na podstawie oceny odmian wzorcowych a 1 - przeciętny poziom agrotechniki; a 2 - wysoki poziom agrotechniki Skala 9 o, 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny

13 Tabela 4 Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru L.p. Odmiana Poziom a1 Wzorzec - średnia z wszystkich badanych odmian za wyjątkiem odmiany Rokosz o - odmiana pszenicy orkisz 13 Poziom a2 Węgrzce Polanowice Grodkowice Węgrzce Polanowice Grodkowice Wzorzec, dt. z ha 80,8 73,8 85,5 95,2 85,3 95,0 1. Ostroga Natula Linus Patras Praktik Lavantus Hondia RGT Kilimanjaro Delawar Leandrus Formacja KWS Spencer RGT Metronom Mulan KWS Ozon Platin Artist Fakir Belissa Rotax Pokusa Bonanza Dolores LG Jutta Medalistka Owacja RGT Bilanz Tytanika KWS Kiran Rokosz o

14 Tabela 5 Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2017, 2016 L.p. Odmiana Grupa technologiczna Zimotrwałość Skala 9 o Poziom a 1 Poziom a Wzorzec, dt z ha 80,0 92,6 92,4 86,3 88,3 91,8 104,3 105,5 98,1 100,5 1. Ostroga A Natula A Linus A Patras A Praktik A Lavantus A Hondia A 5, RGT Kilimanjaro A Delawar A Leandrus A Formacja A 4, KWS Spencer A 4, RGT Metronom A 4, Mulan B KWS Ozon B Platin B Artist B Fakir B 4, Belissa B Rotax B Pokusa B Bonanza B Dolores B

15 Tabela 5 c.d. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2017, 2016 L.p. Odmiana Grupa technologiczna Zimotrwałość Skala 9 o Poziom a 1 Poziom a Wzorzec, dt z ha 80,0 92,6 92,4 86,3 88,3 91,8 104,3 105,5 98,1 100,5 24. LG Jutta B 5, Medalistka B 5, Owacja B 4, RGT Bilanz B 4, Tytanika B KWS Kiran C Rokosz o orkisz Liczba doświadczeń Wzorzec: w latach : - wszystkie odmiany badane za wyjątkiem odmiany Rokosz; - Brak danych Zimotrwałość - wyższe stopnie oznaczają lepszą ocenę Grupa technologiczna: E - elitarna, A - jakościowa, B - chlebowa, C - pozostała w tym paszowa (wg. listy Opisowej Odmian, COBORU) 15

16 Nie wystąpiło Nie wystąpiło Tabela 6 Pszenica ozima. Porażenie odmian przez choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca) Lata zbioru:, L.p. Odmiana Liczba lat badań Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Fuzarioza kłosów skala 9 o Choroby podstawy źdźbła Rdza żółta Wzorzec 8,0 8,1 6,3 6,8 5,6 6,1 7,1 7,4 8,2 8,6 8,8 8,4 1. Ostroga 10 1,0-0,2-1,0 0,7 0,2 0,6-0,1-0,2 0,3 0,1 0,0 0,3 2. Natula 9-0,5 0,2 0,4 0,3 0,1-0,2 0,4-0,1-0,7-0,3 0,0 0,0 3. Linus 7 0,0 0,0-2,0-0,9 0,1 0,2-0,1 0,1-0,2-0,1 0,0 0,0 4. Patras 6 0,0-0,1-0,1-0,3 0,1-0,1 0,4 0,1 0,3 0,2 0,0 0,3 5. Praktik 6 0,0-0,1 0,0 0,5-0,6-0,4-0,6-0,3 0,3 0,2 0,0 0,0 6. Lavantus 5-0,5-0,8-2,0-0,6-0,8-0,5 0,4 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2 7. Hondia 4 0,5 0,7 0,7 0,4-0,1 0,1 0,4 0,4 0,3 0,2-0,3 0,0 8. RGT Kilimanjaro 4 0,5-0,1-0,3 0,4-0,1 0,1-0,6-0,2 0,3 0,2 0,2 0,2 9. Delawar 3 0,5 0,6 1,7 1,3 0,6 0,7-0,6-0,1 0,8 0,5 0,2-0,5 10. Leandrus 3 0,5 0,1 0,9 0,7 0,4 0,1 0,4-0,2-0,7-0,5 0,2 0,2 11. Formacja 1-0,5-0,5* 0,2 0,2* 0,6 0,6* 0,9 0,9* 0,8 0,8* 0,0 0,0* 12. KWS Spencer 1-0,5-0,5* 0,7 0,7* 0,4 0,4* -0,1-0,1* 0,3 0,3* 0,0 0,0* 13. RGT Metronom 1-0,5-0,5* -0,6-0,6* 0,2 0,2* -1,1-1,1* -1,2-1,2* 0,2 0,2* 14. Mulan 10-1,5 0,0-2,1-1,4-0,6-0,3 0,4 0,0 0,3 0,2 0,2 0,1 15. KWS Ozon 8 0,5 0,5-0,8-0,9-0,3-0,6-0,1 0,1 0,3-0,1 0,2 0,4 16. Platin 6 0,0-0,6 0,7 1,0 0,2 0,4 0,4 0,0 0,3 0,2 0,0 0,2 17. Artist 5-0,5 0,2-0,8-1,0 0,1-0,3 0,4 0,1 0,3 0,2 0,2 0,5 18. Fakir 5 0,5 0,6-0,6-0,3 0,1-0,1-0,1 0,0 0,3 0,2 0,2 0,4 19. Belissa 4-0,5 0,3-0,3-0,5-0,6-0,5 0,4 0,2-0,2-0,1-0,5 0,2 20. Rotax 4 1,0 0,8 0,4 0,5-0,3 0,1-0,1 0,0 0,3 0,2-0,3-0,2 21. Pokusa 3-2,0-1,0-2,1-1,2-0,1 0,0-0,1 0,3-1,2-0,6 0,2 0,4 22. Bonanza 2 0,5 0,8** 0,5 0,3** -0,4-0,4** -0,6-0,8** -0,7-0,7** 0,0-0,2**

17 Nie wystąpiło Nie wystąpiło Tabela 6 c.d 23. Dolores 2 0,5 0,0** 0,5 0,7** 0,1 0,4** 0,4-0,3** -0,2-0,2** 0,0 0,4** 24. LG Jutta 2 0,5 0,8** 2,0 1,7** 0,2 0,7** -0,6 0,0** 0,3 0,3** 0,2-0,3** 25. Medalistka 2-0,5-1,0** -1,5-1,1** 0,1-0,1** 0,4 0,0** 0,3 0,3** 0,2 0,4** 26. Owacja 1 0,5 0,5* 0,5 0,5* 0,6 0,6* -1,1-1,1* -1,2-1,2* 0,2 0,2* 27. RGT Bilanz 1-0,5-0,5* -1,8-1,8* 0,1 0,1* 0,9 0,9* 0,3 0,3* 0,2 0,2* 28. Tytanika 1 0,0 0,0* 1,4 1,4* 0,1 0,1* -0,1-0,1* 0,8 0,8* 0,2 0,2* 29. KWS Kiran 2-2,0-0,5** 1,2 1,4** 0,2 0,2** 0,9 0,8** 0,3 0,3** -0,3-0,1** 30. Rokosz o 4 0,0-1,2 0,5 0,4 0,7 0,5-0,1 0,1-0,7-0,3 0,2-1,0 Liczba doświadczeń Wzorzec: w latach wszystkie odmiany badane. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. * - Wyniki za jeden rok, ** - Wyniki za dwa lata. Mączniak wyniki z Grodkowic, Septorioza plew wyniki z Grodkowic, Rdza żółta - wyniki z Węgrzc i Grodkowic; Fuzarioza kłosów wyniki z Grodkowic. Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza 17

18 Nie wystąpiło Tabela 7 Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, L.p. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 o ) W fazie dojrzałości mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin ( cm ) Masa 1000 ziaren ( g ) Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec 8,6 8,3 7, ,8 44,7 1. Ostroga 10 0,0-0, ,0 3,8 0,2 2. Natula 9-0,3 0, ,3 1,3-0,3 3. Linus 7 0,2 0, ,2-1,6 0,1 4. Patras 6 0,0 0, ,2 5,8 0,4 5. Praktik 6-0,3 0, ,0-5,0 0,4 6. Lavantus 5 0,2 0, ,2-3,9-0,2 7. Hondia 4 0,2 0, ,8 1,6 0,2 8. RGT Kilimanjaro 4 0,5 0, ,9 0,8 0,2 9. Delawar 3 0,2 0, ,8-4,7 0,4 10. Leandrus 3 0,0-0, ,1-4,5 0,2 11. Formacja 1 0,5* 0,5 6* 6-0,4* -0,4 0,0* 12. KWS Spencer 1-0,3* -0,3 1* 1 3,8* 3,8 0,0* 13. RGT Metronom 1 0,2* 0,2 2* 2 2,9* 2,9 0,0* 14. Mulan 10-0,5-0, ,0-0,4 0,2 15. KWS Ozon 8-1,0 0, ,6 2,1 0,5 16. Platin 6 0,2 0, ,0-2,9 0,4 17. Artist 5 0,2-0, ,0 0,2 0,2 18. Fakir 5 0,0 0, ,7 0,6 0,4 19. Belissa 4 0,2 0, ,0 0,3 0,4 20. Rotax 4-0,3-0, ,2-3,2 0,4 21. Pokusa 3-0,3-0, ,9-1,2 0,4 22. Bonanza 2 0,5** 1,1 0** -3-1,4** -0,9 0,5** 23. Dolores 2 0,5** 0,3-3** -6-0,4** -0,4 0,5** 24. LG Jutta 2 0,5** 1,0-10** -10-4,6** -3,8 0,5** 25. Medalistka 2-0,8** -0,6 7** 10 6,6** 5,2-0,5** 26. Owacja 1-1,0* -1,0 3* 3-1,6* -1,6 0,0* 27. RGT Bilanz 1 0,5* 0,5 0* 0-0,1* -0,1 0,0* 28. Tytanika 1-0,5* -0,5 0* 0-7,0* -7,0 0,0* 29. KWS Kiran 2 0,0** 0,0-2** -5 3,3** 1,4 0,5** 30 Rokosz o 4 0,0-1, ,5 1,5-2,30 Liczba doświadczeń Wzorzec: w latach wszystkie odmiany badane. * - wyniki jednoroczne ; ** - wyniki dwuletnie Wyleganie przed zbiorem- wyniki nie dotyczą Polanowic 18

19 Nie wystąpiło Nie wystąpiło Nie wystąpiło Tabela 7 c.d. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2017, L.p. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 o ) W fazie dojrzałości mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin ( cm ) Masa 1000 ziaren ( g ) Wzorzec: w latach wszystkie odmiany badane. * - wyniki jednoroczne ; ** - wyniki dwuletnie Poziom agrotechniki a Wzorzec 8, ,3 46,5 1. Ostroga 10-0, ,7 4,5 2. Natula 9 0, ,9 1,3 3. Linus 7-0, ,9-1,7 4. Patras 6-0, ,2 5,4 5. Praktik 6 0, ,1-5,2 6. Lavantus 5 0, ,0-3,3 7. Hondia 4 0, ,4 0,7 8. RGT Kilimanjaro 4 0, ,9 0,7 9. Delawar 3 0, ,0-5,0 10. Leandrus 3-1, ,2-4,0 11. Formacja 1 0,0* 6 6* -1,6-1,6* 12. KWS Spencer 1 0,0* 4 4* 2,6 2,6* 13. RGT Metronom 1 0,0* 1 1* 4,4 4,4* 14. Mulan 10 0, ,6-0,7 15. KWS Ozon 8-0, ,2 3,4 16. Platin 6 0, ,5-2,7 17. Artist 5-0, ,7 0,6 18. Fakir 5 0, ,2-0,2 19. Belissa 4 0, ,0 0,1 20. Rotax 4-0, ,1-4,8 21. Pokusa 3 0, ,1-0,6 22. Bonanza 2 0,4** 2 2** 0,2-1,1** 23. Dolores 2 0,4** -2-5** -1,0-1,1** 24. LG Jutta 2 0,0** -7-5** -4,7-4,7** 25. Medalistka 2 0,4** 3 6** 5,3 5,3** 26. Owacja 1 0,0* -5-5* -1,2-1,2* 27. RGT Bilanz 1 0,0* 1 1* 1,8 1,8* 28. Tytanika 1 0,0* 0 0* -3,7-3,7* 29. KWS Kiran 2-0,4** -1-3** 2,7 1,2** 30. Rokosz o 4-0, ,9 1,9 Liczba doświadczeń

20 Pszenica ozima - wyniki doświadczeń Plonowanie Na poziomie a 1 średni plon wzorca dla trzech punktów doświadczalnych w roku wynosił 80,0 dt/ha i był niższy od średniej za lata 2016-, gdzie średnia wzorca wynosiła 88,3 dt/ha. Najwyższy plon wzorca na poziomie a 1 uzyskano w Grodkowicach (85,5 dt/ha), mniejsze plony uzyskano w Węgrzcach (80,8 dt/ha) a najmniejsze w Polanowicach (73,8 dt/ha). Najlepiej plonującymi okazały się odmiany: RGT Kilimanjaro (111 %), RGT Bilanz (108 %), Delawar (107%), Artist (106 %) RGT Metronom (105 %), Mulan (105 %) i Platin (105 % wzorca). Ponadto w Węgrzcach bardzo dobrze plonowały odmiany: Leandrus (109 %), Dolores (108 %) oraz Bonanza (104 %) i LG Jutta (104 %), w Grodkowicach odmiany: Medalistka (110 %), Lavantus (110 %), Patras (108 %), Leandrus (108 %) i Formacja (106 %) a w Polanowicach wyróżniały się odmiany: KWS Ozon (110 %), KWS Spencer (109 %), Fakir (108 % ), Linus (106 %), KWS Kiran (106 %) i Hondia (105 %). Na poziomie a 2 średni plon wzorca w roku wynosił 91,8 dt/ha i był znacznie niższy od plonu za ostatnie trzylecie (100,5 dt/ha), przy czym najwyższy plon uzyskano w Węgrzcach, (95,2 dt/ha), niewiele mniejszy w Grodkowicach (95,0 dt/ha), a najmniejszy w Polanowicach (85,3 dt/ha). Średnia zwyżka plonu spowodowana zastosowaniem wyższego poziomu agrotechniki wyniosła 11,8 dt/ha. Najwyższy przyrost plonu na poziomie a 2 uzyskano w Węgrzcach (+14,4 dt/ha), mniejszy w Polanowicach (+ 11,5 dt/ha), a w Grodkowicach przyrost ten wyniósł 9,5 dt/ha. Najwyżej na tym poziomie plonowały odmiany: RGT Kilimanjaro, RGT Bilanz, Delawar i Artist. Analizując plony odmian za ostatnie dwu i trzylecie widzimy że, wyróżniającymi odmianami na obydwu poziomach są: RGT Kilimanjaro, Delawar, Artist, Patras, Linus, Medalistka i Mulan a z odmian badanych pierwszy rok odmiana RGT Bilanz (tab.5)., Przezimowanie W roku nie stwierdzono strat spowodowanych warunkami zimowania (wymarzanie) w żadnym punkcie doświadczalnym. Wyleganie W roku wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej nie wystąpiło w żadnym punkcie doświadczalnym, natomiast przed zbiorem wystąpiło w niewielkim nasileniu tylko na poziomie a 1. Średnia wzorca na poziomie a 1 wyniosła 8,3 przy ocenie 7,7 za ostatnie trzylecie. Odmiany, które okazały się bardziej podatne na wyleganie to: Owacja (7,3) Ostroga (7,4) i Pokusa (7,4) oraz odmiana pszenicy ozimej orkisz : Rokosz (7,3). Choroby Ocenę porażenia przez choroby przeprowadzono na poziomie a 1. Nasilenie chorób w roku było wyższe niż w poprzednich latach. Średnia porażenia wszystkich badanych odmian septoriozą liści wyniosła 5,6 przy ocenie 6,1 za ostatnie trzylecie a odmianami najsilniej porażonymi były: Lavantus (4,8), Praktik, Mulan, Belissa (5,0). Z bardziej odpornych możemy wymienić odmiany: Delawar i Owacja (6,2). Średnia porażenia rdzą brunatną wyniosła 6,3 przy ocenie 6,8 za lata Najbardziej wrażliwe na tę chorobę okazały się odmiany: Mulan (4,2), Pokusa (4,2), Linus (4,3), Lavantus (4,3), RGT Bilanz (4,5) i Medalistka (4,8) a bardziej odporne to: LG Jutta (8,3), Delawar (8,0), Tytanika (7,7) i KWS Kiran (7,5). Porażenie odmian pszenicy ozimej mączniakiem prawdziwym było na podobnym poziomie jak w latach ubiegłych. Średnia porażenia wszystkich odmian wyniosła 8,0 przy ocenie 8,1 za trzylecie, a odmianami, które okazały się najbardziej wrażliwe na tą chorobę były: Pokusa i KWS Kiran (6,0) i odmiana Mulan (6,5). Porażenie odmian rdzą żółtą wyniosło 8,8 i było niższe niż w poprzednich latach (8,4) natomiast porażenie septoriozą plew wahało się między 6,0 a 8,0 a w przypadku fuzariozy kłosów między 7,0 a 9,0. 20

21 Charakterystyka odmian W roku w krajowym rejestrze znajdowało się 121 odmian pszenicy ozimej (pszenica zwyczajna), w tym jedna odmiana należąca do grupy technologicznej elitarnej chlebowej (E), 55 odmian z grupy jakościowej chlebowej (A), 49 odmian z grupy chlebowej (B), jedna odmiana na ciastka (K), 13 odmian z grupy pszenic pastewnych lub innych (C) oraz dwie odmiany regionalne. W krajowym rejestrze znajduje się także jedyna zarejestrowana odmiana pszenicy orkisz ozimej (Rokosz). Umieszczona poniżej charakterystyka obejmuje odmiany, które były badane w doświadczeniach PDO w województwie małopolskim w roku. Charakterystyka opracowana jest przez COBORU w oparciu o wieloletnie wyniki doświadczeń przeprowadzonych na terenie całego kraju. OSTROGA (2008) Odmiana jakościowa (grupa A) o ościstym kłosie. Zimotrwałość - średnia. Odporność na rdzę brunatną - duża do bardzo dużej, na brunatną plamistość liści, septoriozę liści i plew oraz choroby podstawy źdźbła - dość duża, na fuzariozę kłosów - przeciętna, na mączniaka - dość mała. Rośliny są średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania - późny. Masa 1000 ziaren - duża do bardzo dużej, wyrównanie - dobre, gęstość w stanie zsypnym - średnia. Odporność na porastanie w kłosie - duża, liczba opadania - dość duża. Zawartość białka i glutenu - dość duża, wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży do bardzo dużego, wydajność ogólna mąki - dość dobra. Plenność - średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. NATULA (2009) Odmiana jakościowa (grupa A). Zimotrwałość - średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę plew - dość duża, na brunatną plamistość liści i choroby podstawy źdźbła - średnia, na septoriozę liści i fuzariozę kłosów - dość mała. Rośliny są dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia - dość wczesny, dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren - duża, wyrównanie - dość dobre, gęstość w stanie zsypnym - dość mała. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - duża. Zawartość białka - dość duża, ilość glutenu średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży. Wydajność ogólna mąki - dość dobra. Plenność - dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby - dość duża. LINUS (2011) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność - dobra. Zimotrwałość - mała. Odporność na ważniejsze choroby - średnia, jedynie na rdzę brunatną - dość duża, Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym - mała. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - duża. Zawartość białka dość duża, ilość glutenu - duża. Wskaźnik sedymentacyjny - SDS duży. Wydajność ogólna mąki - dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby - dość mała. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. PATRAS (2012) Odmiana jakościowa (grupa A). Zimotrwałość - mała do średniej (4). Odporność na mączniaka prawdziwego, brunatną plamistość liści i fuzariozę kłosów - dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną, septoriozę liści i septoriozę plew - średnia. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża do bardzo dużej, wyrównanie dobre, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka i ilość glutenu średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki dość duża. Plenność dobra do bardzo dobrej. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. PRAKTIK (2012) Odmiana jakościowa (grupa A). Zimotrwałość - dość mała (3,5). Odporność na rdzę brunatną - duża, na mączniaka prawdziwego - dość duża, na choroby podstawy źdźbła, brunatną plamistość liści, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - średnia. Rośliny niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren bardzo mała, wyrównanie dość słabe, gęstość 21

22 w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania duża. Zawartość białka średnia, ilość glutenu dość mała. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki duża. Plenność dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. LAVANTUS (2013) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dość dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość mała do średniej (3,5 o ). Odporność na rdzę brunatną i brunatną plamistość liści - dość duża, na choroby podstawy źdźbła, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - średnia, na mączniaka prawdziwego - dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała do bardzo małej, wyrównanie słabe do bardzo słabego, gęstość w stanie zsypnym przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. HONDIA (2014) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość średnia (5,0 o ). Odporność na mączniaka prawdziwego - duża, na rdzę brunatną, brunatną plamistość liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - dość duża, na choroby podstawy źdźbła i septoriozy liści - średnia. Rośliny o średniej wysokości i dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża do bardzo dużej, wyrównanie dość dobre. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. RGT KILIMANJARO (2014) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość mała do średniej (4,0 o ). Odporność na rdzę brunatną, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, septoriozy liści i brunatną plamistość liści - średnia. Rośliny dość niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. DELAWAR (2015) Jakościowa odmiana chlebowa (grupa A). Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość mała do średniej (4,0 o ). Odporność na rdzę brunatną i septoriozy liści - duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę żółtą, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - dość duża, na brunatną plamistość liści - średnia. Rośliny dość niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała do bardzo małej, wyrównanie ziarna dość słabe, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. LEANDRUS (2015) Jakościowa odmiana chlebowa (grupa A). Plenność dość dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Zimotrwałość dość mała (3,5 o ). Odporność na choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną, brunatną plamistość liści, septoriozy liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów dość duża, na mączniaka prawdziwego i rdzę żółtą - średnia. Rośliny średniej wysokości, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny do bardzo późnego, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna i gęstość w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS dość duży. Wydajność ogólna mąki dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. 22

23 FORMACJA (2017) Odmiana chlebowa (grupa A). Plenność - dość dobra. Zimotrwałość prawie średnia (4,5 o ). Odporność na septoriozę liści, podstawy źdźbła dość mała, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, brunatną plamistość liści i fuzariozę kłosów - średnia, na septoriozę plew - dość duża. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna - średnie, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie - przeciętna, liczba opadania - bardzo duża. Zawartość białka - średnia, ilość glutenu - dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki - średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. KWS SPENCER (2017) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość prawie średnia (4,5 o ). Odporność na ważniejsze choroby przecietna. Rośliny o średniej wysokości i małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia, ilość glutenu mała. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. RGT METRONOM (2017) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność prawie średnia. Zimotrwałość prawie średnia (4,5 o ). Odporność na septoriozy liści średnia, mączniaka prawdziwego, rdzę żółtą brunatną plamistość liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną dość mała. Rośliny o średniej wysokości i dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. MULAN (2008) Odmiana chlebowa (grupa B ). Zimotrwałość - mała do średniej. Odporność na rdzę brunatną i septoriozę liści - dość duża, na mączniaka, septoriozę plew i choroby podstawy źdźbła - przeciętna, na brunatną plamistość liści i fuzariozę kłosów - dość mała. Rośliny są średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania - dość wczesny. Masa 1000 ziaren - średnia, wyrównanie dobre, gęstość w stanie zsypnym - mała. Odporność na porastanie w kłosie i liczba opadania - dość duże. Zawartość białka - średnia, ilość glutenu - dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - dość duży. Wydajność ogólna mąki - dość słaba. Plenność - bardzo dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. KWS OZON (2010) Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność - dobra do bardzo dobrej. Zimotrwałość - mała do średniej. Odporność na mączniaka prawdziwego - duża, na rdzę brunatną - dość duża, na septoriozę liści, brunatną plamistość liści i choroby podstawy źdźbła - średnia, na septoriozę plew i fuzariozę kłosów - dość mała. Rośliny - niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren - duża, wyrównanie - dość dobre, gęstość w stanie zsypnym - przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - duża do bardzo dużej. Zawartość białka - dość mała, ilość glutenu - mała do bardzo małej. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki - dość słaba. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. PLATIN (2012) Odmiana chlebowa (grupa B). Zimotrwałość - mała do średniej (4). Odporność na rdzę brunatną - duża do bardzo dużej, na brunatną plamistość liści, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - dość duża, na choroby podstawy źdźbła - średnia, na mączniaka prawdziwego - dość mała. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała, wyrównanie i gęstość w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie w kłosie przeciętna, liczba opadania 23