KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 1.12.2010 r. K(2010) 8264 wersja ostateczna Dotyczy: pomocy państwa nr N 92/2010 Polska Zalesianie gruntów rolnych i nierolnych Szanowny Panie Ministrze! Komisja pragnie poinformować Polskę, że po zapoznaniu się z informacjami dostarczonymi przez Państwa władze dotyczącymi pomocy, o której mowa powyżej, podjęła decyzję aby nie wnosić sprzeciwu w stosunku do przedmiotowej pomocy, ponieważ jest ona zgodna z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) 1. Komisja podjęła niniejszą decyzję w oparciu o następujące ustalenia: 1. PROCEDURA (1) Zgodnie z art. 108 ust. 3 Polska powiadomiła Komisję o tym środku pocztą elektroniczną dnia 10 marca 2010 r. Pismami z dnia 10 maja, 10 sierpnia i 20 października 2010 r., zarejestrowanymi przez Komisję w tych samych dniach, przesłano dodatkowe informacje. 2. OPIS PROGRAMU POMOCY 2.1. Budżet (2) Całkowita kwota pomocy przewidziana w ramach programu wynosi ok. 226 170 266 EUR. 2.2. Czas trwania (3) Czas trwania programu przewidziano od daty zatwierdzenia programu przez Komisję do dnia 31 grudnia 2013 r. Działania będą trwały do końca 2013 r. w odniesieniu do zobowiązań; płatności będą dokonywane do końca 2015 r. 1 Ze skutkiem od dnia 1 grudnia 2009 r. art. 87 i 88 Traktatu WE stały się odpowiednio art. 107 i 108 TFUE. Treść tych dwóch grup postanowień jest zasadniczo identyczna. Do celów niniejszej decyzji odniesienia do art. 107 i 108 TFUE należy rozumieć, tam gdzie to stosowne, jako odniesienia odpowiednio do art. 87 i 88 Traktatu WE.
2.3. Beneficjenci (4) Beneficjentami są rolnicy właściciele gruntów rolnych lub nierolnych. 2.4. Podstawa prawna (5) Ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. (6) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. (7) Decyzja Komisji C(2007)4126 z dnia 7 września 2007 r. zatwierdzająca Program Rozwoju Obszarów Wiejskich dla Polski nr CCI2007PL06RPO001. 2.5. Środki pomocy (8) Władze polskie wyjaśniły, że pomoc przyznaje się na mocy art. 43 i 45 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) 2. (9) Zgłoszenie dotyczy pomocy na zalesianie gruntów rolnych i nierolnych. W szczególności obejmuje ona koszty sadzenia drzew i innych roślin oraz utrzymanie plantacji. Lasy będą sadzone na gruntach o niskiej wartości rolniczej lub narażonych na erozję bądź zanieczyszczenie wody. Ponadto celem zalesiania jest utrzymanie i poprawa równowagi ekologicznej obszarów leśnych. (10) Według władz polskich środek pomocy przyczyni się do utrzymania i poprawy ekologicznych, ochronnych i rekreacyjnych funkcji lasów, różnorodności biologicznej i zdrowego ekosystemu leśnego. Pomoc na rzecz przemysłu leśnego lub na transport drewna lub przetwarzanie drewna bądź innych zasobów leśnych na produkty albo w celu wytwarzania energii wyłącza się z zakresu programu. (11) Według władz polskich przewidziane zalesianie przyczyni się do zwiększenia zadrzewienia. Powierzchnia lasów w Polsce wynosi 9 048 tys. hektarów (w 2007 r.), co stanowi 28,9 % całej powierzchni (odsetek ten jest niższy niż średnia UE). (12) Działania w zakresie zalesiania obejmują: a) pomoc na zalesianie obejmującą koszt założenia plantacji i koszt ogrodzeń w celu ochrony przed zwierzętami; wsparcie wypłaca się jako jednorazową pomoc po założeniu plantacji; b) premię na utrzymanie plantacji; wypłaca się ją co roku przez okres 5 lat począwszy od założenia plantacji; 2 Dz.U. L 277 z 21.10.2005, s. 1
c) roczną premię zalesieniową z tytułu wyłączenia gruntów spod uprawy rolnej; stanowi ona rekompensatę z tytułu utraconego dochodu i wypłaca się ją przez okres 15 lat od założenia plantacji. W celu otrzymania rekompensaty co najmniej 25 % dochodu rolnika musi pochodzić z rolnictwa. (13) Zgodnie z informacjami przekazanymi przez władze polskie premii opisanej powyżej w ust. 12 lit. c) nie przyznaje się w przypadku gruntów nierolnych. (14) Pomoc nie zostanie przyznana: a) rolnikom otrzymującym wcześniejsze emerytury; b) na zalesianie gruntów znajdujących się na obszarze Natura 2000 do momentu, kiedy zostaną przygotowane plany ochrony dla tych obszarów; c) na sadzenie drzew z przeznaczeniem na choinki świąteczne; d) na sadzenie szybko rosnących drzew. (15) Zgłoszenie dotyczy działań 221 i 223 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 zatwierdzonego decyzją Komisji C(2007)4126 z dnia 7 września 2007 r. (CCI 2007PL06RPO001). Działanie zostało zgłoszone w celu dostosowania się do zmiany art. 57 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. 3 zmienionego rozporządzeniem (WE) nr 1175/2008 z dnia 27 listopada 2008 r. 4 (16) Wsparcie na rzecz zalesiania przyznaje się w 80 % z zasobów UE, a 20 % z zasobów państwowych. 2.6. Kumulacja i nadwyżka rekompensaty (17) Władze polskie wyjaśniły, że płatności ogranicza się do maksimum ustalonego w załączniku 14 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich dla Polski, aby zapobiec wystąpieniu nadwyżki rekompensaty. W każdym razie władze polskie zapewniły, że pomoc zostanie ograniczona do 70 % kosztów kwalifikowalnych. (18) Według władz polskich w celu uniknięcia podwójnego finansowania kontrole są przeprowadzane przez agencję płatniczą przed wypłaceniem pomocy. 2.7. Efekt zachęty (19) Władze polskie wyjaśniły, że pomoc zostanie przyznana po spełnieniu następujących warunków: a) program pomocy został utworzony i uznany przez Komisję za zgodny z TFUE; 3 Rozporządzenie Komisji ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), Dz.U. L 368 z 23.12.2006, s. 15. 4 Rozporządzenie Komisji w sprawie zmiany i sprostowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1974/2006 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), Dz.U. L 318 z 28.11.2008, s. 6.
b) wniosek o przyznanie pomocy został odpowiednio przedłożony właściwemu organowi; c) wniosek został zaakceptowany przez zainteresowany właściwy organ w sposób, który zobowiązuje go do przyznania pomocy z wyraźnym wskazaniem wysokości pomocy oraz sposobu jej obliczenia. 3. OCENA POD KĄTEM REGUŁ KONKURENCJI 3.1. Istnienie pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (20) Na mocy art. 107 ust. 1 TFUE wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi. (21) Środek pomocy jest finansowany z zasobów państwowych. Przyznaje on korzyść wybranym beneficjentom, ponieważ sprzyja niektórym przedsiębiorstwom, w tym przypadku polskim rolnikom. (22) Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości pomoc dla przedsiębiorstwa może wpływać na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi, jeżeli przedmiotowe przedsiębiorstwo prowadzi działalność na rynku, który podlega handlowi wewnątrzwspólnotowemu 5. Sam fakt, że pozycja konkurencyjna przedsiębiorstwa jest wzmocniona w porównaniu z innymi konkurującymi przedsiębiorstwami poprzez przyznanie mu korzyści gospodarczej, która nie miałaby miejsca w przypadku normalnej działalności przedsiębiorstwa, wskazuje na potencjalne zakłócenie konkurencji 6. Beneficjenci przedmiotowej pomocy prowadzą działalność na bardzo konkurencyjnym rynku międzynarodowym 7. Środek pomocy mógłby zatem zakłócać konkurencję i wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi; stanowi więc on pomoc zgodnie z art. 107 ust. 1 TFUE. 3.2. Zgodność pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 3 TFUE (23) Zakaz pomocy państwa w art. 107 ust. 1 podlega jednak pewnym wyjątkom. (24) Zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE pomoc można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli przeznaczona jest na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. 5 Zob. w szczególności wyrok Trybunału z dnia 13 lipca 1988 r., sprawa 102/87, Republika Francuska przeciwko Wspólnotom Europejskim, Rec. 1988, s. 4067. 6 Wyrok Trybunału z dnia 17 września 1980 r., sprawa 730/79, Philip Morris Holland BV przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, Rec. 1980, s. 2671. 7 W 2007 r. Polska wyprodukowała 35 653 000 m³ drewna okrągłego, a w 2005 r. dokonała wywozu 477 tys. ton drewna nieobrobionego (w ramach obrotu wewnątrzwspólnotowego) i dokonała przywozu 599 tys. ton (w ramach obrotu wewnątrzwspólnotowego) (źródło: EUROSTAT).
(25) Aby odstępstwo to miało zastosowanie, środki pomocy muszą spełniać wymagania zawarte w ustawodawstwie dotyczącym pomocy państwa, przede wszystkim w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1857/2006 w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność związaną z wytwarzaniem produktów rolnych oraz zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 70/2001 8. Jeżeli rozporządzenie nr 1857/2006 nie ma zastosowania (w niniejszym przypadku takiej pomocy nie przewidziano w rozporządzeniu), ocena musi opierać się na wytycznych Wspólnoty w sprawie pomocy państwa w sektorze rolnym i leśnym na lata 2007 2013 (zwanych dalej wytycznymi ) 9 lub na innym właściwym ustawodawstwie. (26) Pomoc w sektorze leśnym należy zbadać w świetle wytycznych, w szczególności rozdziału VII wytycznych. (27) Zgodnie z pkt 174 wytycznych środki pomocy powinny przyczynić się do zachowania, przywrócenia lub poprawy ekologicznych, ochronnych i rekreacyjnych funkcji lasów, różnorodności biologicznej i zdrowego ekosystemu leśnego. Ponadto z zakresu pomocy należy wyłączyć pomoc na rzecz przemysłu leśnego lub na znaczącą z ekonomicznego punktu widzenia wycinkę drzew, na transport drewna lub przetwarzanie drewna lub innych zasobów leśnych na produkty albo w celu wytwarzania energii. Władze polskie przekazały odpowiednie informacje i przedstawiły stosowne zapewnienia w tym zakresie (zob. ust. 10 opisu). Działanie 221: pomoc na pierwsze zalesienie gruntów rolnych (28) Zgodnie z pkt 176 wytycznych Komisja uzna za zgodną z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE pomoc na zalesienie gruntów rolnych i nierolnych, wprowadzenie systemów agroleśnictwa na gruntach rolnych, płatności w ramach sieci Natura 2000, płatności leśno-środowiskowe, przywrócenie potencjału leśnego oraz wprowadzenie działań prewencyjnych, jak również inwestycje nieprodukcyjne, jeżeli pomoc ta spełnia warunki ustanowione w art. 43-49 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 oraz nie przekracza maksymalnej intensywności przewidzianej w tych przepisach. (29) Władze polskie poinformowały, że pomoc przyznaje się na mocy art. 43 i 45 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005. (30) Artykuł 43 ust. 1 wymienionego rozporządzenia stanowi, że pomoc z tytułu pierwszego zalesienia gruntów rolnych obejmuje tylko jeden lub więcej z następujących elementów: a) koszty założenia; b) roczną premię na zalesiony hektar w celu pokrycia kosztów utrzymania przez maksymalny okres 5 lat; c) roczną premię na hektar w celu pokrycia straty dochodu wynikającej z zalesiania przez maksymalny okres 15 lat dla rolników lub ich stowarzyszeń, uprawiających 8 Dz.U. L 358 z 16.12.2006. 9 Dz.U. C 319 z 27.12.2006.
dane grunty przed ich zalesieniem, lub dla innej osoby fizycznej lub podmiotu prawa prywatnego. (31) Jak wykazano w pkt 12 opisu, zgłoszony środek pomocy obejmuje trzy wyżej wymienione premie. (32) Zgodnie z art. 31 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1974/2006 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) 10 (zwanym dalej rozporządzeniem wykonawczym ) grunty rolne kwalifikujące się do uzyskania wsparcia na pierwsze zalesienie obejmują obszary wykorzystywane w sposób stały do użytku rolnego. (33) Władze polskie wyjaśniły, że pomoc obejmie grunty sklasyfikowane jako grunty uprawne i sady. (34) Zgodnie z art. 43 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 wsparcia na rzecz zalesiania gruntów rolnych nie udziela się: a) rolnikom korzystającym ze wsparcia z tytułu wcześniejszej emerytury; b) na potrzeby sadzenia drzew z przeznaczeniem na choinki świąteczne. (35) Ponadto zgodnie z tym samym ustępem w przypadku szybko rosnących gatunków do uprawy krótkoterminowej wsparcia z tytułu zalesiania udziela się jedynie na pokrycie kosztów założenia. (36) Jak wykazano w pkt 14 opisu, pomoc nie zostanie przyznana rolnikom otrzymującym wsparcie z tytułu wcześniejszej emerytury, na sadzenie drzew z przeznaczeniem na choinki świąteczne i szybko rosnących drzew. (37) Artykuł 31 ust. 1 tiret drugi rozporządzenia nr 1974/2006 stanowi, że pierwsze zalesianie na obszarze Natura 2000 musi być spójne z celami zarządzania na danym terenie. Władze polskie wyjaśniły, że obszary Natura 2000 nie kwalifikują się do uzyskania wsparcia do momentu, kiedy zostaną przygotowane plany ochrony dla tych obszarów (zob. pkt 14). Jeżeli takie plany zostaną w przyszłości przygotowane, pomoc zostanie przyznana jedynie na zalesienie spójne z celami zarządzania odpowiednimi obszarami Natura 2000. (38) Zgodnie z art. 43 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 wsparcie rolników lub innych osób fizycznych i podmiotów prawa prywatnego ogranicza się do maksymalnych wysokości kwot i stawek określonych w załączniku, zatem maksymalna roczna premia na pokrycie straty dochodu z tytułu zalesiania ogranicza się do 700 EUR/ha dla rolników lub ich stowarzyszeń i 150 EUR/ha dla osób fizycznych lub podmiotów prawa prywatnego. Intensywność pomocy z tytułu kosztów założenia musi ograniczać się do 80 % na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania i na obszarach Natura 2000 oraz do 70 % na innych obszarach. Władze polskie potwierdziły spełnienie tych warunków. 10 Dz.U. L 368 z 23.12.2006, s. 15.
Działanie 223: pomoc na pierwsze zalesienie gruntów nierolnych (39) Zgodnie z art. 45 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 wsparcie na zalesienie gruntów innych niż grunty rolne obejmuje koszty założenia. W przypadku gruntów rolnych, na których zaprzestano działalności rolniczej, wsparcie obejmuje również roczne premie w celu pokrycia kosztów utrzymania. (40) Władze polskie zapewniły, że grunty nierolne nie będą kwalifikować się do premii z tytułu pokrycia straty dochodu. (41) Władze polskie potwierdziły, że zgodnie z art. 45 ust. 2 wsparcie nie zostanie udzielone na sadzenie drzew z przeznaczeniem na choinki świąteczne oraz że zgodnie z ust. 3 tego artykułu nie przekroczy ono maksymalnej stawki określonej w załączniku do tego rozporządzenia. Efekt zachęty (42) Zgodnie z pkt 16 wytycznych pomoc w ramach programu pomocy musi obejmować niezbędny efekt zachęty i nie można jej przyznać z mocą wsteczną na działalność, którą beneficjent zaczął już prowadzić. Jak wykazano w pkt 19 opisu, władze polskie zagwarantowały zgodność z przepisami zawartymi w pkt 15 i 16 wytycznych. Czas trwania (43) Zgodnie z pkt 189 wytycznych czas trwania programów obejmujących pomoc państwa na środki, które mogą również podlegać współfinansowaniu na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 należy ograniczyć do okresu programowania 2007 2013. W oparciu o pkt 3 powyżej warunek ten zostanie spełniony, ponieważ zobowiązania będą zatwierdzane do końca 2013 r. 4. WNIOSEK (44) Mając na uwadze powyższe, Komisja zdecydowała się uznać pomoc za zgodną z rynkiem wewnętrznym na mocy art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE. (45) Jeżeli niniejsze pismo zawiera informacje poufne, których nie należy ujawniać osobom trzecim, należy poinformować o tym Komisję w terminie piętnastu dni roboczych od daty otrzymania pisma. Jeżeli Komisja nie otrzyma uzasadnionego wniosku w tym terminie, będzie to oznaczać zgodę na ujawnienie informacji osobom trzecim i publikację pełnej treści niniejszego pisma w autentycznej wersji językowej na stronie internetowej. http://ec.europa.eu/community_law/state_aids/state_aids_texts_pl.htm
Wniosek należy przesłać listem poleconym lub faksem na adres: European Commission Directorate-General for Agriculture and Rural Development Directorate M Agricultural Legislation Unit M.2 - Competition Office: Loi 130 5/94A B-1049 Brussels Nr faksu: 0032 2 29 67 672 Z poważaniem W imieniu Komisji Dacian CIOLOŞ Członek Komisji