Performance Management Wykład 1
Efektywność organizacji
Według P. Blaika (1, s. 10): można traktować efektywność jako pojęcie i koncepcję odzwierciedlającą odpowiednie relacje pomiędzy efektami, celami, nakładami i kosztami w ujęciu strukturalnym i dynamicznym.
Właściwości kategorii efektywności Naturą efektywności jest zasada kształtowania i oceny relacji Efektywność jest kategorią wielowymiarową, stanowiącą wypadkową skuteczności, sprawności, produktywności, zyskowności, zdolności adaptacyjnych i antycypacyjnych itp. W swym dynamicznym ujęciu w koncepcji efektywności akcentuje się aspekt analizy (oceny) porównawczej wielkości rzeczywistych i potencjalnych (pożądanych, wzorcowych) Efektywność stanowi podstawę wielokryterialnej oceny podejmowanych decyzji i przedsięwzięć w przedsiębiorstwie (organizacji) Efektywność stanowi miarę zdolności do realizacji strategii i urzeczywistnienia celów przedsiębiorstwa oraz narzędzie budowania jego przewagi konkurencyjnej Efektywność stanowi determinantę doskonalenia procesów zarządczych Efektywność jest kluczowym elementem i wyznacznikiem sukcesu oraz rozwoju przedsiębiorstwa Efektywność jest kategorią systemową bazującą na kluczowym procesie jej kształtowania w systemie i podsystemach przedsiębiorstwa (1, s. 17)
Wymiary efektywności (1; s. 19-21) Autor H. Liebenstein (1966) H. Emerson (1913), P. Drucker (1976) Wymiary Wewnętrzny efektywność widziana z perspektywy przedsiębiorstwa (nazywana również efektywnością menedżerską lub techniczną) Zewnętrzny uwzględniający opinię i satysfakcję klientów lub ich koszty zewnętrzne (tzw. efektywność alokacyjna lub społeczna) W klasycznym dualnym ujęciu: Skuteczność Sprawność Za klasyczny można uznać dualny sposób ujmowania efektywności jako przejaw skuteczności i sprawności: efektywność jest właściwą rzeczą (skuteczność) robioną we właściwy sposób (sprawność)
Wymiary efektywności cd. (1; s. 19-21) Autor Z. Martyniak (2000) Wymiary Wymiar ekonomiczny efektywności zawiera kryteria przedstawiające relacje między efektami a nakładami: ekonomiczność oraz korzystność Wymiar rynkowy efektywności obejmuje kryteria obrazujące relacje w dwóch płaszczyznach: rynkowej (relacja cele/efekty) oraz rynkowo-ekonomicznej (relacja cele/nakłady) Wymiar systemowy efektywności obrazuje stan przedsiębiorstwa jako systemu lub jego podsystemów w odniesieniu do osiągania długofalowych celów przedsiębiorstwa oraz cech potencjalnych systemu Wymiar polityczny efektywności obejmuje relacje przedsiębiorstwa z otoczeniem Wymiar kulturowy efektywności podkreśla zdolność przedsiębiorstwa do utrwalania norm i wartości dla zachowania tożsamości kulturowej oraz wkład do rozwoju kultury Wymiar społeczny efektywności wyraża interesy pracowników/właścicieli przedsiębiorstwa w kategoriach potrzeb i ról społecznych Wymiar ekologiczny efektywności akcentuje oddziaływanie przedsiębiorstwa na środowisko oraz relacje z otoczeniem
Wymiary efektywności cd. (1; s. 19-21) Autor D. Sink, T. Tuttle (1989) B. Ziębicki (2013) Wymiary Kluczowe wymiary pojęcia performance measurement: skuteczność sprawność jakość produktywność jakość przebiegu pracy innowacyjność rentowność Efektywność ekonomiczna (economic efficiency) koncepcja efektywności rozumiana jako orientacja na maksymalizację wyniku i obniżanie kosztów; efektywność wyrażana jest w postaci relacji wyników do nakładów poniesionych na ich uzyskanie Efektywność organizacyjna (organizational effectiveness) ujęcie efektywności rozwijane jest na gruncie nauki o zarządzaniu i stanowi kategorię identyfikacji efektu synergicznego organizacji/przedsiębiorstwa (korzyści wynikających z określonych układów współdziałania w ramach systemów organizacyjnych)
Efektywność a skuteczność Efektywność - oceniany jest sposób robienia rzeczy Skuteczność oceniane jest czy rzeczy robione są właściwie, co zakłada istnieje określonych norm i założeń
Czym jest Performance Measurement and Management PMM? PMM umożliwia kontrolowanie bieżącego poziomu efektywności (contemporary performance measurement CPM) PMM zestawia CPM z zamierzeniami strategicznymi organizacji PMM wykorzystuje kluczowe wskaźniki efektywności (KPI key performance indicators) Przykład: BSC (Balanced Scorecard Strategiczna Karta Wyników - R.S. Kaplana i D.P. Nortona)
System PMM Performance measures miary efektywności Metric metryki Metric sets zestawy metryk PMM systems systemy PMM
Miary efektywności narzędzia używane do kwantyfikowania efektywności lub sprawności działania muszą być kwantyfikowalne i weryfikowalne
Metryki - elementy 1. Miarę efektywności, która kwantyfikuje to, co się dzieje. 2. Standard lub wartość docelową umożliwiającą ocenę kierunku rozwoju organizacji. 3. Konsekwencje spełnienia (lub nie) standardu.
Zestawy metryk grupy miar zawierają określoną liczbę mierników odzwierciedlają strategię
Systemy PMM zawierają dwa komponenty: 1. System miary efektywności 2. System zarzadzania efektywnością cel: konwertowanie danych w informację oraz ocena efektywności działania
Kluczowe elementy PMM Planowanie Wynagradzanie Monitorowanie Ocena Rozwój
Czym są wskaźniki efektywności? Wskaźniki wyników Result Indicators RI Wskaźniki efektywności Performance Indicators PI Kluczowe wskaźniki efektywności Key Performance Inditactors
Strategiczna karta wyników przykład PMM
Czym jest Scorcecard? Balanced Scorecard Strategiczna Karta Wyników lub Zbilansowana Karta Wyników koncepcja monitorowania strategii opracowana przez R. Kaplana i D. Nortona tłumaczy strategię na język wskaźników operacyjnych tworzy spójny system pomiarowy dla poszczególnych obszarów organizacji 18
Perspektywy BSC finansowa klienta procesów ludzi/zasobów 19
Wizja a strategia KLIENCI WIZJA STRATEGIA AKCJONARIUSZZE 20
Tłumaczenie wizji i strategii w czterech perspektywach Jak powinniśmy przedstawiać się akcjonariuszom aby osiągnąć cele finansowe? PERSPEKTYWA FINANSOWA Cele ogólne Mierniki Zadania Inicjatywy Jak powinniśmy prezentować się klientom, aby osiągnąć naszą wizję? PERSPEKTYWA KLIENTÓW Cele ogólne Mierniki Zadania Inicjatywy Wizja i Strategia Na jakich procesach musimy się skoncentrować, aby zadowolić klientów oraz akcjonariuszy? PERSPEKTYWA PROCESÓW WEWNĘTRZNYCH Cele ogólne Mierniki Zadania Inicjatywy Jakie mamy możliwości zmiany w celu osiągania wizji? PERSPEKTYWA UCZENIA SIĘ I WZROSTU Cele ogólne Mierniki Zadania Inicjatywy 21
Zbilansowana karta wyników-przykładowa mapa 22
Literatura 1. P. Blaik (2015) Efektywność logistyki. Aspekt systemowy i zaządczy, PWE, Warszawa 2. Griffin R.W. (2010), Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 3. Grycuk A. (2010), Kluczowe wskaźniki efektywności (KPI) jako narzędzie doskonalenia efektywności operacyjnej firm produkcyjnych zorientowanych na lean. Przegląd Organizacji no. 2, s. 28-31. 4. Melnyk S. A., Bititci U., Platts, K., Tobias J., Andersen, B. (2014). Is performance measurement and management fit for the future?. Management Accounting Research, vol. 25, no. 2, 173-186. 5. Marr B. (2012), Key Performance Indicators: The 75+ Measures Every Manager Needs to Know. Financial Times/ Prentice Hall.