wykład 1 Wykład: Dr inż. Marek Sawicki Zakład Technologii i Zarzadzania w Budownictwie Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego PWr. Budynek C-7, pok. 816 Tel.71-.-320-37-96, mail: m.sawicki@pwr.edu.pl
Budynek C-7, pok. 816 Konsultacje w semestrze zimowym 2015/2016 Terminy wstępnie ustalone Wtorek 13.15-15.00 Środa 8.15-9.00 Niedziela SZ TP 9-10., Budynek C-7, pok. 816
Wykład: Zaliczenie na podstawie kolokwium zaliczeniowego na ostatnim wykładzie w styczniu 2016 Obecność na wykładach jest nieobowiązkowa!!!!!!!!!!!!
Cele zajęć (efekty kształcenia i kompetencje) Przekazanie wiedzy dotyczącej ekonomiki budownictwa m.in. planowania i monitorowania kosztów realizacyjnych, szacowania efektywności przedsięwzięć budowlanych, sporządzania kosztorysów budowlanych z zastosowaniem nowoczesnych programów komputerowych do kosztorysowania m.in. Rhodos, Norma,.
IBB1516 Prowadzący przedmiot: ZAKŁAD TECHNOLOGII I ZARZĄDZANIA w BUDOWNICTWIE Treść wykładu: Podstawy ekonomiki założenia podstawowe Rola i funkcje dokumentacji kosztowej w procesie inwestycyjnym. Podstawy techniczno-prawne w procesie kosztorysowania. Metody kosztorysowania robót i obiektów budowlanych (uproszczona, szczegółowa). Rodzaje kosztorysów, zasady ich sporządzania. Zamówienia publiczne i kosztorys inwestorski. Struktura ceny kosztorysowej. Przedmiarowanie robót. Baza normatywna i cenowo-kosztowa. Przetargi - rodzaje, organizacja. Elementy metod oceny efektywności przedsięwzięcia budowlanego
Pojęcie ekonomika Ekonomika Ekonomika (łac. oeconomicus z gr. oikonomikós - związany z zarządzaniem domem, ekonomiczny) to dział ekonomii zajmujący się poszczególnymi gałęziami gospodarki wraz z relacjami pomiędzy nimi (np. ekonomika transportu, budownictwa, rolnictwa) oraz zagadnieniami związanymi z rodzajami działalności gospodarczej Potocznie rozumienie pojęcia ekonomika.
Przedsiębiorstwa budowlane w Polsce Wg rocznika GUS na koniec 2010 roku mamy blisko 300000 firm budowlanych Struktura firm budowlanych Skala produkcji budowlanej
1.System ekonomiczny przedsiębiorstwa budowlanego
1.System ekonomiczny przedsiębiorstwa budowlanego opiera się na: Alokacja środków Ograniczenia uprawnień i odpowiedzialności kierownictwa Zwiększenie znaczenia ekonomiki
KOSZTY BUDOWY Etap planowania Inwestor- Projektant Planowanie budowy Orientacja kosztowa Orientacja harmonogramowa Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie Czas realizacji ścieżka krytyczna Zasoby
Koszty ustalenie przewidywanych nakładów jakie należy ponieść na realizacje przedsięwzięcia Co generuje koszty?????? 1.Przygotowanie inwestycji 2.Nabycie terenu 3.Koszty uzgodnień, decyzji i projektów branżowych 4.Realizacja inwestycji 5. Przekazanie do użytkowania
1. Przygotowanie inwestycji Etap wstępny definiowanie wymagań klientainwestora Studium wykonalności inwestycji Opracowanie strategii Przygotowanie budowy
KOSZTY BUDOWY Perspektywy kosztów w kolejnych fazach projektu inwestycyjno - budowlanego Jarosław Górecki Przegląd budowlany 2/2013 ---- Kolejny slajd
koszty cena Odrębność budownictwa powoduje powstanie wielu czynników, które w odmienny sposób kształtują koszty i ceny oraz wymagają stosowania odmiennych metod działania jak rachunek kosztów, analiza ekonomiczna, kalkulacja kosztów i cen.
Rachunek kosztów Analiza ekonomiczna Kalkulacja kosztów i cen
Specyfika produkcji budowlanej polega na: Powiązanie produktu budowlanego z terenem Złożoność produktu budowlanego, Skala produkcji budowlanej, Rozmiar obiektu budowlanego Odmienność od innych organizacji produkcji Sezonowość produkcji
Polak A. Przegląd budowlany 1/2011
Pojęcia budowy i budowania: 1. czynność wznoszenia obiektu budowlanego 2. jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa budowlanego przeznaczona do realizacji określonego zadania tym zajmuje się ekonomika Z reguły budowa powinna być odrębnie rozliczana i organizacyjnie wyodrębniona
Rozliczenie może być analizowane budowy pod względem: 1. Określonych zadań rzeczowych, 2. Rozliczeń otrzymanych środków w stosunku do wykonanych robót, 3. Rozliczenie zaplanowanych zadań rzeczowych i finansowych, 4. Możliwości korzystania z usług innych jednostek firmy czy podwykonawców w odniesieniu do realizacji inwestycji
Niezbędne kryteria do właściwego przebiegu budowy: Przygotowanie produkcji Zaopatrzenie w siłę roboczą i środki produkcji Rozliczenie i kontrola zużycia środków i osiągnięć produkcji
Rozwiązanie organizacyjne i ekonomiczne procesu produkcji na budowie zależy od charakteru zadania, czyli od rodzaju robót i warunków realizacji. Co wymaga odpowiedniego podziału na procesy cząstkowe, co ułatwi rozliczenie i przygotowanie realizacji.
2. Zakres i formy działania ekonomicznego budowy cel działania Wzrost produkcji Obniżenie kosztów, zwiększenie wydajności, podwyższenie efektywności, oszczędność w gospodarowaniu materiałami i sprzętem Rozwój firmy generujący zyski
Kształtowanie cen i ustalanie wynagrodzeń W latach 80-tych funkcjonowały 3 rodzaje cen: Urzędowe - nie dotyczyły budownictwa Regulowane - instrument oddziaływania państwa, są cenami maksymalnymi obowiązującymi w gospodarce scentralizowanej Umowne Cena ustalana jest przez inwestora i wykonawcę. Powinna uwzględniać koszty uzasadnione. Ustalenie ceny odbywa się wg ustalonej metody kalkulacji ceny. Obecnie stosowane są metody kalkulacji pełna i uproszczona.
Regulatory ekonomicznej działalności firmy: 1. Ceny i koszty 2. Podatki 3. Kredyty 4. Oszczędności w gospodarowaniu materiałami i racjonalne wykorzystanie sprzętu 5. Rentowność działania firmy
Elementy niezbędne do poprawnej kalkulacji ceny kosztorysowej robót: 1. Poprawny i kompletnie wykonany projekt budowlany 2. Protokół ustalenia danych wyjściowych do kosztorysowania uzgodniony przez wykonawcę i inwestora 3. Projekt organizacji robót i zagospodarowania placu budowy 4. Normatywna baza nakładów zużycia podstawowych czynników produkcji (KNR) 5. Ceny i składniki poszczególnych składników ceny
Wynagrodzenie za roboty budowlane Ryczałtowe korzystne dla zamawiającego, ryzykowne dla wykonawcy Umowne wg ustalonego kosztorysu Dodatki, dopłaty i opusty do ceny Dodatki za pełnienie generalnego wykonawstwa ( koordynowanie podwykonawców, zapewnieniu im warunków wykonania robót, ochronę mienia i zabezpieczenia ppoż., utrzymania ogólnego porządku), prowadzenie robót zimą ( gdy roboty prowadzone są pomiędzy 15.11-15.03 i mogą powstać dodatkowe koszty powodujące wzrost czynników produkcji budowlanej Opusty mają znaczenie przy ustalaniu i negocjacji ceny
Zasady gospodarki finansowej i kredytowej Samofinansowanie przedsiębiorstwa Przychody powinny pokryć koszty działalności i zobowiązania; Gromadzenie zapasów z zysku, Stopień samofinansowania firmy zależy od: wykorzystania zasobów ludzkich, maszyn, niedoboru materiału, stanu maszyn i urządzeń O zysku decydują: Wielkość sprzedanej produkcji, Koszty własne produkcji sprzedanej, Saldo zysku i strat nadzwyczajnych Podatek obrotowy Ważną rolę w kształtowaniu zysku odgrywają koszty.
Zasady gospodarki finansowej i kredytowej Ważną rolę w kształtowaniu zysku odgrywają koszty. Koszty własne wyrażone w pieniądzu celowe zużycie środków produkcji( zużycie środków trwałych amortyzacja, materiałów, usług itp.) oraz wynagrodzenie pracowników. Do kosztów zalicza się ponadto wydatki o charakterze niematerialnym ( odsetki bankowe, niektóre podatki obciążające koszty podatek od płac, nieruchomości, czy składki na ubezpieczenia społeczne. Ponadto do kosztów wchodzą koszty pośrednie: k. ogólne i k. zarządu. Ewidencjonowanie kosztów na poszczególnych kontach stanowi podstawę do przeprowadzenia rachunku kosztów.
1. Fundusze przedsiębiorstwa Gospodarka firmy oparta jest na własnych zasobach środków trwałych i obrotowych, pozostałe są środkami zewnętrznymi.
Zasady wynagradzania za pracę Rodzaje i formy wynagrodzeń, taryfikatory kwalifikacyjne i stawki wynagrodzenia Taryfikacja skala oceny kwalifikacji i warunków wykonania robót, służą do ustalenia prawidłowych proporcji przy opłacaniu robót w różnym stopniu złożoności i wymagających od wykonawców odpowiednich kwalifikacji Stawki wynagrodzenia zasadniczego określają poziom płac za wykonanie robót o ustalonej złożoności, odpowiedzialności i uciążliwości w jednostce czasu. ( 11 kategorii) Niektóre firmy wprowadziły własne systemy wynagradzania: akord, dniówka zadaniowa i wynagrodzenie czasowe.
Wynagrodzenie robotników Taryfikator kwalifikacyjny Katalogi norm pracy Podstawowe zasady ustalania stawek wynagrodzenia robotników: Stawka wynagrodzenia zasadniczego w najniższej kategorii zaszeregowania nie niżej niż najniższe wynagrodzenie Stworzenie zachęty do podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez odpowiednio wysokie ustawienie rozpiętości stawki wynagrodzenia zasadniczego wyrażonej relacją stawki w najniższej kategorii do stawki w najwyższej kategorii, Ustalenie wynagrodzenia zasadniczego wynikającego ze stawek zaszeregowania robotników na poziomie około 2/3 płacy ogółem
Wynagrodzenie robotników Akord Akord zryczałtowany Dniówka zadaniowa Płaca czasowa (efektywność systemu wynagradzania: sumienność zawodowa, motywacja do pracy, fachowy nadzór.) Oprócz wynagrodzenia zasadniczego w systemach zakładowych występują: nagrody z funduszu mistrza, dodatki dla brygadzisty wynagrodzenie za pracę w warunkach szkodliwych, uciążliwych, wynagrodzenie dla młodocianych. Dodatki do płac: Za dni wolne, godziny nadliczbowe, pora nocna, stażowe
Rachunek kosztów w przedsiębiorstwie Istota rachunku kosztów, plan kosztów, relacja między cena a kosztem, rys.2-1 Zasada kosztu własnego Realizator zadania odpowiada tylko za koszty przez siebie poniesione,rys.2-2
Informacja ekonomiczna pojęcia Produkcja zadania produkcyjne w ujęciu wartościowym( wskaźniki ekonomiczne) ii rzeczowym zakończone i w toku realizacji z uwzględnieniem robót wykonywanych przez wykonawców Siła robocza wskaźniki ekonomiczne określające gospodarkę zatrudnieniem, pracą i płacami, Środki trwałe maszyny i urządzenia w ujęciu rzeczowym i wartościowym Środki obrotowe środki materiałowe i finansowe w ujęciu rzeczowym i wartościowym Koszty własne wskaźniki poniesionych nakładów w wyrażeniu pieniężnym w kosztach bezpośrednich i pośrednich, w kosztach w układzie kalkulacyjnym, kosztach materialnych sprzedaży. Wyniki finansowe wskaźniki oceny działalności gospodarczej określające wpływy ze sprzedaży i zysk jednostki organizacyjnej
3. Ekonomika na budowie
Analiza i ocena działalności firmy Efektywność ( wykład kolejny) Działania ekonomiczne w poszczególnych fazach procesu inwestycyjnego Przygotowanie produkcji,