Scenariusz zajęć zintegrowanych kształcących kompetencje matematyczno- przyrodnicze uczniów w klasie II a na etapie edukacji wczesnoszkolnej Treści nauczania z podstawy programowej: Uczeń: opisuje życie w wybranych ekosystemach (zbiornikach wodnych); podaje z pamięci iloczyny w zakresie tabliczki mnożenia, sprawdza wyniki dzielenia za pomocą mnożenia. Blok tematyczny: Mieszkańcy rzek i mórz Temat dnia: Ryby i nie tylko Zapis tematu zajęć w dzienniku: Poszukiwanie informacji na temat zwierząt wodnych i wodno lądowych. Prezentowanie zdobytych wiadomości na temat życia ryb, ssaków i owadów. Mnożenie i dzielenie liczb w zakresie 30. Rozwijanie zwinności podczas gier i zabaw ruchowych Ryby w sieci. Zabawa bieżna: Szczupaki i karasie. Cele zajęć: wiadomości uczeń: - zna i rozpoznaje zwierzęta wodne i wodno lądowe: ryby, ssaki, owady, - nazywa niektóre zwierzęta żyjące w wodzie, - wie, czym różnią się ryby, ssaki i owady, - rozumie mnożenie i dzielenie liczb jako działania wzajemnie odwrotne, - mnoży i dzieli liczby w zakresie 30. umiejętności uczeń: - charakteryzuje wybrane zwierzęta wodne i wodno lądowe, - logiczne myśli, - układa zdanie z rozsypani sylabowej, - uczestniczy w zabawach i grach matematycznych, - analizuje tekst, - wypowiada się kilkoma zdaniami na podany temat, postawy uczeń: - jest aktywny podczas wykonywanych zadań, - dokonuje oceny zajęć Metody nauczania uczenia się (wg Szloska): - podające pogadanka, opis, opowiadanie, objaśnienie - problemowe aktywizujące: gry dydaktyczne, dyskusja dydaktyczna burza mózgów - programowe z użyciem komputera 1
- praktyczne pokaz, ćwiczenia przedmiotowe Formy pracy (M. Nagajowa): - praca jednostkowa - praca zbiorowa - praca w grupach jednorazowo organizowanych - dwuosobowych Środki dydaktyczne (W. Okoń): - słowne teksty drukowane, podręczniki - wzrokowe rozsypanka wyrazowa, naklejki żab i błękitna plansza imitująca staw, atlasy, albumy i tablice, encyklopedie przyrodnicze, kartoniki z działaniami matematycznymi, karta pracy dla każdego ucznia. - automatyzujące proces uczenia się tablica interaktywna, laptop, rzutnik - słuchowe magnetofon, płyta CD Zasady nauczania (Cz. Kupisiewicz): - zasada poglądowości - zasada przystępności - zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów w procesie nauczania uczenia się - wiązania teorii z praktyką - operatywności Literatura: Mała encyklopedia przyrodnicza, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1957. Frank Hecker, Atlas ryb słodkowodnych. Europa środkowa, Wydawnictwo Delta W-Z Oficyna Wydawnicza, 2007. Frank i Katrin Hecker, Nad wodą - Vademecum Miłośnika Przyrody, Wydawnictwo Mulico, 2008 Misztal J.: Z nauką ścisłą za pan brat. Gmina Miasta Rypina, Warszawa 2013 Przebieg zajęć 1. Czynności przygotowawcze, wprowadzające do zajęć: a) Czynności organizacyjno porządkowe, powitanie dzieci. b) Wspólne zaśpiewanie znanej dzieciom piosenki pt. Żabki (dzieci siedzą w kręgu na dywanie) [załącznik nr 1] c) Zapowiedź tematu oraz celów zajęć, omówienie systemu oceniania za aktywność i współpracę w grupie dzieci będą zbierały żabki do stawu (naklejki żab i błękitna plansza imitująca staw). 2
2. Czynności podstawowe główne: a) Wprowadzenie do tematu zajęć: ułożenie przez każde dziecko hasła z rozsypanki sylabowej Zwierzęta żyjące w wodzie. [załącznik nr 2] b) Rozmowa z uczniami na temat potrzeb zwierząt żyjących w wodzie. c) Wyszukiwanie informacji i ciekawostek na temat zwierząt związanych ze środowiskiem wodnym praca w grupach. Wyłonienie spośród uczniów trzech grup i omówienie zadań: Losowanie przez przedstawiciela grupy paska papieru z jednym z haseł: [załącznik nr 3] - Ryby - Ssaki - Owady d) Praca w grupach: Każda grupa podchodzi do stanowiska z hasłem, jakie wylosowała i zapoznaje się z zadaniami: Grupa I: Ryby Na stanowisku znajdują się atlasy, albumy i tablice ryb, encyklopedie przyrodnicze oraz instrukcja z zadaniami. Polecenie dla grupy: Korzystając ze zgromadzonych materiałów zbierzcie jak najwięcej informacji i ciekawostek na temat ryb jako mieszkańców środowiska wodnego, a następnie przygotujcie prezentację dla kolegów (opowiedzcie o rybach i przedstawcie ilustracje). Grupa II: Ssaki Na swoim stanowisku ma atlasy, albumy, tablice i encyklopedie przyrodnicze oraz instrukcję z zadaniami. Polecenie dla grupy: Korzystając z zebranych materiałów zbierzcie jak najwięcej informacji i ciekawostek na temat ssaków związanych ze środowiskiem wodnym, a następnie przygotujcie prezentację dla kolegów (opowiedzcie o tej grupie zwierząt i pokażcie ilustracje). Grupa III: Płazy Na swoim stanowisku ma atlasy, albumy, tablice i encyklopedie przyrodnicze oraz instrukcję z zadaniami. Polecenie dla grupy: Korzystając z zebranych materiałów zbierzcie jak najwięcej informacji i ciekawostek na temat płazów związanych ze środowiskiem wodnym, a następnie przygotujcie prezentację 3
dla kolegów (opowiedzcie o tej grupie zwierząt i przedstawcie plansze) e) Prezentacje poszczególnych grup przedstawianie zwierząt żyjących w wodzie należących do różnych grup taksonomicznych. Ocena przez nauczyciela przedstawionej prezentacji ze zwróceniem uwagi na umiejętność zgodnego współdziałania w grupie przyznanie naklejek żabek. f) Ćwiczenie mające na celu sprawdzenie wiedzy uczniów na temat zwierząt żyjących w wodzie - tablica interaktywna. [załącznik nr 4]. Uczniowie podchodzą do tablicy i rysują linie łączące odpowiednie zwierzęta z ilustracją jeziora. g) Zabawa ruchowa ryby w sieci. Nauczyciel dzieli grupę na dwa równoliczne zespoły. Jeden tworzy koło- sieć, drugi to ryby, które znajdują się w sieci. Ryby starają się wydostać z sieci, używając dozwolonych, bezpiecznych sposobów. Po upływie ustalonego czasu nauczyciel przerywa grę, liczy ryby, którym udało się uciec. Następuje zmiana ról. Wygrywa zespół, w którym więcej ryb wydostało się z sieci. h) Ciche czytanie ze zrozumieniem tekstu o zwierzętach wodnych. Uczniowie dopasowują wyrazy do opisów. ( żaby, ryby, ssaki) Uzupełnianie przez uczniów kart pracy. [załącznik nr 5] i) Ćwiczenia w mnożeniu w zakresie 100: - Ruszamy na połów - zabawa tematyczna z wykorzystaniem tablicy interaktywnej. [załącznik nr 6] - Uzupełnianie przez uczniów matematycznych kart pracy na mnożenie i dzielenie w zakresie 100. [załącznik nr 7] 3. Część końcowa a) Podsumowanie zdobytych wiadomości na zajęciach.. Jaki był temat dzisiejszych zajęć? Jakie grupy zwierząt związanych ze środowiskiem wodnym dziś wyróżniliśmy? Wymień tych przedstawicieli poszczególnych grup, których zapamiętałeś. b) Ocena pracy uczniów Podliczenie ilości zebranych żabek w stawie, wyłonienie najbardziej aktywnego i zgodnie pracującego w grupie ucznia. c) Ocena zajęć przez uczniów. Uczniowie podchodzą do tablicy interaktywnej i zapisują to, co im się podobało na zajęciach pod walizką oraz to, co im się nie podobało pod koszem. [załącznik nr 8] d) Pożegnanie piosenką, którą rozpoczynano zajęcia Była sobie żabka mała 4
Załącznik nr 1 Słowa piosenki Była sobie żabka mała Była sobie żabka mała która mamy nie słuchała Na spacery wychodziła innym żabkom się dziwiła Ostrzegała ją mamusia by zważała na bociusia Przyszedł bociek niespodzianie i zjadł żabkę na śniadanie A na brzegu stare żaby rajcowały jak te baby Jedna drugiej żabie płacze "Już jej nigdy nie zobaczę" 5
Z tego taki morał mamy re re kum kum, re re kum kum trzeba zawsze słuchać mamy Załącznik nr 2 Dzieci układają hasło z rozsypani sylabowej, nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, po czym za prawidłowo ułożone hasło przydziela uczniom żabki. dzie. rzę ce ży ta w ją Zwie wo Zwierzęta żyjące w wodzie. Załącznik nr 3 RYBY OWADY SSAKI Załącznik nr 4 Polecenie dla uczniów: Wskaż, które zwierzęta żyją w wodzie? Połącz na tablicy interaktywnej zwierzę z jeziorem. ( przyznanie naklejek żabek ) 6
Załącznik nr 5 Karta pracy dla każdego ucznia. Przeczytaj poniższe opisy, wybierz i wpisz odpowiedni wyraz do podanych informacji: ( żaby, ryby, ssaki) 1. Są zwierzętami wodnymi. Doskonale przystosowały się do życia w wodzie. Ciało ich ma kształt opływowy, jest spłaszczone po obu bokach. Pokryte jest łuskami oraz śluzem, który ułatwia pływanie. Płetwa ogonowa umożliwia im poruszanie się do przodu i pełni rolę steru. Oddychają skrzelami, przez które przepuszczają wodę, w której zawarty jest tlen... 2. Potomstwo ich może przyjść na świat tylko w wodzie. Zwierzęta te składają jaja do wody i nazywamy je skrzekiem. Z jaj wykluwają się larwy (kijanki) podobne do ryb, a z nich wyrastają dorosłe osobniki, które będą mogły żyć na lądzie.... 3. Zwierzęta te zdobywają pokarm i schronienie w wodzie. Są chronione w Polsce. Przedstawicielami tego gatunku są piżmaki i wydry, a także..., które mieszkają w nawodnych domach żeremiach. Ssaki te słyną z tego, że budują tamy na wodzie. Załącznik nr 6 Ćwiczenie na tablicy interaktywnej. Polecenie dla uczniów: Oblicz iloczyny i połącz rybaka z rybką, którą powinien wyłowić. ( Za prawidłowo wykonane zadanie nauczyciel przyznaje dzieciom naklejki żabek ) 7
Załącznik nr 7 Zaznacz symbolem P lub F czy podane działania są prawdziwe. 9 x 3 = 27... 16 : 4 = 2... 6 x 5 = 30... 24 : 3 = 8. 0 x 9 = 9. 24: 3 = 6... Załącznik nr 8 Każdy uczeń podchodzi do tablicy interaktywnej, na której są kosz i walizka. Zapisuje na nich to, co im się podobało na zajęciach (walizka) oraz to, co im się nie podobało (kosz). 8