Wyzwania Bankowości, 8.11.2018 Ewa Miklaszewska, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Zagadnienia: jakie szanse i zagrożenia stoją przed bankami, związane z sektorem fintech i nowymi technologiami? czy digitalizacja produktów i usług będzie pomocna w rozwoju rynku bankowego? czy reakcja na nowe technologie różni się istotnie pomiędzy sektorami banków komercyjnych i spółdzielczych? Analiza: Panel 3: Nowe modele biznesowe ewolucja czy rewolucja? Prezentacja wprowadzająca Badanie ankietowe przeprowadzone przez Katedrę Bankowości UEK (E. Miklaszewska, M. Folwarski i K. Kil) oraz dr M. Idzika z SGGW w okresie lipiec-wrzesień 2018 r. wśród polskich banków komercyjnych (BK), spółdzielczych (BS) i firm fintechowych (FF), na które odpowiedziały 33 FF, 24 BS i 17 BK (138 ankiet).
Szanse i zagrożenia związane z sektorem Fintech Fintech niebankowy, oparty o technologię informatyczną dostawca usług finansowych, oferujący innowacyjne usług i produktów, świadczone przez alternatywne kanały. Raporty firm konsultingowych: niskie marże, duża innowacyjność produktów, usługi proste, przejrzyste i wygodne (platformy pożyczkowe P2P, crowdfunding, usługi płatnicze, raboadvice, kryptowaluty), ważną rolę pełnią zaufanie i poziom edukacji klientów (cyfryzacja), wzrasta możliwość arbitrażu i obchodzenia regulacji, łagodzenia restrykcyjności regulacji i lepszego zarządzania ryzykiem, banki mają przewagę doświadczenia i zaufania, ale wyższe koszty i są mniej innowacyjne, fintechy generują też problemy regulacyjne, cyberbezpieczeństwa i ochrony prywatności
Dokument BKNB: Implications of Fintech Developments for Banks, 2018 Konsumenci Ryzyko Ochrona danych Przejęcie niektórych usług bankowych Szansa Redukcja wykluczenia Niższe koszty i szybsze usługi Usługi dopasowane do klienta System bankowy Ryzyko strategiczne, operacyjne, płynności, Ryzyko zgodności Cyberrisk Pranie pieniędzy Ryzyko partnera Lepsze procesy Większa konkurencja Innowacyjne wykorzystanie danych
Badanie ankietowe 2018 wybrane pytania Jaki efekt dla rynku bankowego przyniosą zmiany technologiczne i rozwój sektora Fintech Pozytywny, rewolucyjny - zmienią sposób funkcjonowania rynku i ofertę produktową 17% 2 3 Pozytywny, ewolucyjny - długookresowo poprawią satysfakcje klientów 4 5 58% Neutralny - nie zmienią istniejącej struktury rynku i produktów 17% Negatywny - nastąpi zmiana struktury rynku i wyparcie niektórych produktów bankowych 22% Nie wiem, trudno powiedzieć 1 2 3 4 5 6 7
W jakim obszarze działania banków nastąpią największe zmiany na skutek nowych technologii? Operacyjne modele biznesowe 17% 4 Polityka produktowa banków 2 65% Strategiczne modele biznesowe 1 21% Polityka zatrudnienia i programy treningowe dla personelu 15% 1 2 3 4 5 6 7 Spółdzielcze Komercyjne Źródło: EM i zespół 2018
Rozwój firm z sektora Fintech stanowić będzie dla banków Okazję lub konieczność przejęcia rozwiązań fintechowych 3 45% Bodziec do rozwoju rynku bankowego 27% 28% 48% Poprawę efektywności poprzez outsorcingowanie produktów i usług firmom Fintechowym 15% 18% Zagrożenie dla udziału w rynku i przychodów 11% 17% Ma niewielkie znaczenie, a wpływ firm z sektora Fintech na sektor bankowy jest przeszacowany 1% 12% 22% Nie wiem, trudno powiedzieć 1 2 3 4 5 6
W jakim segmencie nastąpią największe zmiany Robotyzacji (szczególnie w zakresie kontaktów z klientem) 1 3 3 Usług płatniczych 2 2 7 Big data/analizy danych o kliencie 17% 3 3 Usług kredytowych 7% 1 2 3 4 5 6 7 8
Jaki kanał świadczenia usług bankowych będą preferować klienci Bankowość mobilną 35% 5 Bankowość internetową 3 61% Bankowość oddziałową 1 Bankowość otwartą z udziałem partnerów zewnętrznych 1 2 3 4 5 6 7 Spółdzielcze Komercyjne
Jak otwarci są klienci banków na wyzwania technologiczne? Są skłonni odejść od transakcji gotówkowych na rzecz mobilnych płatności 3 35% 5 Są skłonni zrezygnować z fizycznego kontaktu z bankiem 3 48% 52% Są skłonni zaakceptować daleko idącą robotyzację kontaktów z bankiem (np. robo-advice w zakresie doradztwa inwestycyjnego) 6% 12% Nie wiem, trudno powiedzieć 2% 1 1 2 3 4 5 6
Jak zmienią się nakłady banków na inwestycje w transformację cyfrową w najbliższych 5 latach? Radykalnie wzrosną 3 56% Nieznacznie wzrosną 31% 52% Pozostaną na poziomie z lat 215-217 Nieznacznie spadną 5% Komercyjne 1 2 3 4 5 6 Spółdzielcze
Wyzwania dla banków we wdrażaniu innowacji Bezpieczeństwo segmentu IT 47% 55% 65% Integracja rożnych procesów opartych na technologiach Złożoność systemów operacyjnych opartych na technologiach 3 35% 27% 3 32% 52% Bariery kosztowe 21% 2 57% Poziom edukacji klientów 18% 2 Bariery regulacyjne 12% 1 1 2 3 4 5 6 7
Jakie są główne problemy we współpracy banków z sektorem FinTech Cyberbezpieczeństwo 58% 7 78% Edukacja klientów i personelu 25% 42% 35% Utrzymanie wizerunku i rozpoznawalności banku 12% 3 2 Problemy ze stabilnością relacji z partnerem 21% 3 Problemy reputacyjne 12% 18% 35% Nie wiem, trudno powiedzieć 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Źródło: EM i zespół 2018
Jaka jest główna korzyść operacyjna dla banków wynikająca z inwestycji w nowe technologie Poprawa szybkości i efektywności operacyjnej 3 7 8 Lepsza jakość i interpretacja danych 15% 22% 16% Zdobycie (utrzymanie) nowych klientów 2% 45% Spadek błędów operacyjnych Nie wiem, trudno powiedzieć 2% 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Banki będą wdrażały nowoczesne rozwiązania technologiczne w stosunku do faktycznych potrzeb i sytuacji rynkowej W zbyt dużym stopniu 1 Adekwatnie do obecnych potrzeb i sytuacji 82% 91% W zbyt małym stopniu Nie wiem, trudno powiedzieć 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Spółdzielcze Komercyjne
W konkurencji banków z sektorem Fintech jakie są główne przewagi banków? (2 odp.) Stabilność i reputacja Gwarantowanie depozytów Lojalność klientów Fizyczna baza oddziałów Lepsze dostosowanie produktów do potrzeb klienta Silna regulacja Szeroka gama produktów Zaawansowanie technologiczne Szybkość realizacji transakcji Niskie koszty usług Mniejsze obciążenia regulacyjne 36% 71% 78% 2 3 4 26% 3 3 2 2 26% 15% 8% 11% 7% 6% 6% 2% 1% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Źródło: EM i zespół 2018
Jakie są główne przewagi Fintechów? Szybkość realizacji transakcji 3 Zaawansowanie technologiczne Lepsze dostosowanie produktów do potrzeb klienta 27% 27% Niskie koszty usług 2 Szeroka gama produktów Fizyczna baza oddziałów 17% 17% Silna regulacja Gwarantowanie depozytów 7% 7% Stabilność i reputacja Mniejsze obciążenia regulacyjne 5% 1 15% 2 25% 3 35% Źródło: EM i zespół 2018
Jak nowe technologie będą wpływać na sektor bankowy: na duże banki Zdecydowanie pozytywnie Raczej pozytywnie Nie będą miały wpływu Raczej negatywnie Nie wiem, trudno powiedzieć 12% 2 18% 5% 31% 45% 58% 78% 2 4 6 8 10 Zdecydowanie pozytywnie Raczej pozytywnie Nie będą miały wpływu Raczej negatywnie Zdecydowanie negatywnie Nie wiem, trudno powiedzieć na małe banki 1% 5% 1 1 1 8% 25% 26% 27% 26% 4 4 47% 1 2 3 4 5 Źródło: EM i zespół 2018
Jak ocenia Pan(i) działania regulatorów w stosunku do nowych technologii w bankowości: Zbyt liberalne, zwłaszcza w kwestii bezpieczeństwa 16% 21% 22% Wspierające rozwój rynku i nowych produktów technologicznych 16% Neutralne - adekwatne do skali problemu 42% 52% 57% Nadmiernie restrykcyjne, hamujące rozwój rynku 1 11% 2 Nie wiem, trudno powiedzieć 5% 1 2 3 4 5 6 Źródło: EM i zespół 2018
Podsumowanie wnioski z badania ankietowego Stosunek do nowych technologii będzie jednym z fundamentalnych problemów w decyzjach strategicznych banków. Banki (komercyjne) zakładają nie tylko digitalizację produktów i kanałów kontaktu z klientem, ale i zmiany wewnętrznej architektury organizacyjnej (modeli biznesowych). Raporty firm konsultingowych postulują modele open banking lub beyond banking co nie zostało potwierdzone w ankiecie. Reakcja banków spółdzielczych wydaje się nieadekwatna do wyzwań. Na razie udział w polskim rynku firm FT jest mały i najlepszą strategią wydaje się współpraca lub przejmowanie rozwiązań. Banki (szczególnie spółdzielcze) podkreślają barierę kosztową dla dalszej digitalizacji. Bank dobrze oceniają otwartość klientów na zmiany, gorzej firmy fintechowe.