Bariery kulturowe utrudniające procesy edukacyjne w klasach wielokulturowych Emilia Kledzik Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Dylemat wielokulturowości Czy edukacja i wychowanie prowadzić mają do jednorodności czy różnorodności?
Kodeks Etyki Nauczycielskiej Nauczyciel wprowadza ucznia i studenta w dziedzictwo kulturowe narodu polskiego oraz uczy poszanowania kultury innych narodów. Nauczyciel uczy poszanowania godności i podmiotowości drugiego i odwagi cywilnej w występowaniu przeciwko dyskryminacji i przemocy.
Teoria przemocy symbolicznej Pierre Bourdieu, J.-C. Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania (1970) Każde działanie pedagogiczne opiera się reprodukcji większościowych reguł społecznych w mikroskali (np. w środowisku klasy) i zaciera to działanie.
Stereotyp Cyganie są brudni Cyganie wysyłają swoje dzieci na żebry U Cyganów pracują kobiety, mężczyźni nic nie robią Cyganie są bogaci Rzeczywistość Czystość wnętrza domu jest dla Romów jedną z podstawowych oznak prestiżu społecznego. O ile nie przywiązują wagi do wyglądu fasady, czy podwórka, tak w domach utrzymują sterylną czystość. Uważają Polaków za brudnych, ponieważ wedle ich norm kulturowych toaleta powinna znajdować się poza domem. Kultura romska jest zdecydowanie bardziej ukierunkowana na pielęgnowanie radości dzieciństwa, ale wiek dziecięcy kończy się w niej znacznie wcześniej; W kulturze romskiej kobieta jest odpowiedzialna za zdobycie środków na utrzymanie domu, mężczyzna za oznaki prestiżu społecznego i dobrobytu (samochód, biżuteria); Większość Romów w Polsce żyje w przerażającej biedzie. Zarobione pieniądze wydają, by jak najszybciej zakryć oznaki nędzy (ubrania, biżuteria, etc.).
Jak jest?
Niedyskryminowanie nie wystarcza Szczególna rola pedagogów; Brak kontaktu z rodzinami romskimi; Brak kontaktu z lokalnymi stowarzyszeniami romskimi; Niedokształcona kadra pedagogiczna.
Niewłaściwe zachowania nauczycieli i pedagogów Nie traktują dzieci romskich równo ; Organizują dodatkowe lekcje tylko dla dzieci romskich; W sytuacji konfliktu nie doprowadzają do oddania sprawiedliwości dzieciom romskim; Nie rozumieją problemu dwujęzyczności dzieci romskich, reagują niecierpliwością; Nie respektują zasad romskiego kodeksu; Ulegają stereotypom.
Jak nauczyciele mówią o romskich uczniach? Stereotyp przekonanie o biologicznym uwarunkowaniu cech kulturowych; Skłonność do kradzieży, oszustwo, agresja, obojętny stosunek do pracy, niechęć do nauki, nieterminowość, prezentyzm, postawa roszczeniowa, nieodpowiedzialność, brak higieny, degeneracja społeczna, ociężałość intelektualna, spryt społeczny; Romowie to nie Polacy.
Punkty zapalne Tabu jest niewyrażalne i wiąże się ze wstydem; Lekcje biologii anatomia, fizjologia; Lekcje polskiego tematy seksualne w literaturze; Konieczność dyżurowania w toaletach, sprzątania boiska; Rom czy Cygan? Uwaga! Dzieci romskie się nudzą! Dwujęzyczność.
Newralgiczne punkty dotyczące dziewczynek romskich Dziewczynka nie powinna nigdy zostawać sama ; Zakaz przebywania z chłopcami (nie tylko sam na sam, w ławce?); Zakaz odsłaniania ramion i kolan lekcje wf; Uczestnictwo w wycieczkach szkolnych a obawa przed tzw. porwaniami.
Złamanie tabu
Podręczniki szkolne Edukacja patriotyczna (martyrologiczna?) Polska w Europie Brak informacji o mniejszościach narodowych i etnicznych Brak treningu międzykulturowego.
Co trzeba wiedzieć?
Co to jest kultura? Geert Hofstede: kultura to kolektywne zaprogramowanie ( software ) umysłu.
Czym różnią się między sobą kultury? Symbole; Bohaterowie; Rytuały; Wartości.
Szok kulturowy Reakcja wynikająca ze znalezienia się w obcym otoczeniu; Polska szkoła jest obcym otoczeniem dla dzieci z innych kultur.
Krzywa akulturacji asymilacja integracja separacja przed kontaktem kontakt konflikt kryzys adaptacja
Co można zrobić?
Dla nauczycieli i pedagogów warsztaty komunikacji międzykulturowej
http://www.miedzykulturowa.org. pl/cms/
Papusza Ziemio moja i leśna Jestem córka twoją. Lasy śpiewają [ ] Przeł. Jerzy Ficowski
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 w Nowej Soli, zespół taneczny
Szkoła Podstawowa nr 7 w Świeciu, gabinet dyrektora
Szkoła Podstawowa nr 71 w Szczecinie, Biesiada romska
Szkoła Podstawowa nr 1 w Żarach, nauczanie indywidualne