I Cele edukacyjne: PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZEDMIOTU MUZYKA W SZKOLE PODSTAWOWEJ KLASY IV - V 1. Wprowadzenie uczniów w obszary kultury muzycznej i wyrobienie świadomości związanej z działalnością społeczno- kulturalną człowieka. 2. Rozwijanie wrażliwości estetycznej ucznia na otaczającą go rzeczywistość ze szczególnym uwzględnieniem muzyki. 3. Kształcenie umiejętności odnajdowanie wartości estetycznych w życiu codziennym. 4. Rozwijanie uzdolnień muzycznych, wyobraźni muzycznej, muzycznych umiejętności oraz umiejętności ich twórczego stosowania w życiu indywidualnym i społecznym. 5. Dostarczanie uczniom elementów rozrywki, zabawy i odprężenia, ze zwróceniem uwagi na ich własną i pożyteczną rolę w życiu człowieka zarówno w przeszłości, jak i dzisiaj. 6. Rozwijanie umiejętności pracy w grupie w trakcie muzycznej aktywności artystycznej. 7. Pobudzanie rozwoju intelektualnego i emocjonalnego poprzez różne formy kontaktu z muzyką i elementami innych sztuk. Treści nauczania wymagania szczegółowe 1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń: 1) stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, akord, gama, tempo); 2) wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację); 3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne); 4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych, głosów ludzkich (sopran, alt, tenor, bas) i zespołów wykonawczych (np. chór, orkiestra); 5) określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka); 6) wymienia nazwy epok w dziejach muzyki i potrafi wskazać kompozytorów reprezentatywnych dla baroku, klasycyzmu, romantyzmu i muzyki XX w.; 7) korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce. 1
2. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń: 1) poprawnie śpiewa z pamięci polski hymn narodowy, hymn szkoły, hymn Unii Europejskiej, podstawowe utwory patriotyczne Rota, Marsz I Brygady 2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego, wybrane pieśni patriotyczne, kanony (minimum 10 różnorodnych utworów wokalnych w roku szkolnym); 3) śpiewa, dbając o higienę głosu (stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i emisyjne); 4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty (uczeń gra na jednym lub kilku instrumentach, do wyboru: dowolny instrument klasyczny lub elektroniczny, np. flet prosty, instrument klawiszowy, dzwonki, instrumentarium perkusyjne Orffa); 5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne, wykonuje kroki, figury i układy taneczne poloneza i krakowiaka, tańców ludowych (szczególnie własnego regionu) oraz podstawowe kroki wybranych tańców towarzyskich; 6) tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne akompaniamenty, prosty dwugłos (burdon, nadgłos), ilustracje dźwiękowe do scen sytuacyjnych, tekstów literackich i obrazów (samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela); 7) tworzy improwizacje ruchowe do muzyki; 8) tworzy według ustalonych zasad improwizacje wokalne i instrumentalne (ćwiczenie wykonuje samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela z wykorzystaniem instrumentów wskazanych w pkt. 4 lub wykonanych przez uczniów); 9) tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych odzwierciedla graficznie cechy muzyki i form muzycznych, rysuje, maluje i układa teksty do muzyki, opisuje słowami cechy i charakter słuchanych utworów. 3. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń: 1) świadomie odbiera muzykę słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do XX w.) oraz dla muzyki jazzowej i rozrywkowej, słucha polskich pieśni patriotycznych oraz utworów ludowych w postaci oryginalnej i stylizowanej; 2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę, fakturę jednogłosową i wielogłosową, rozróżnia podstawowe formy muzyczne (A, AB, ABA, ABA¹, rondo, wariacje); 3) rozróżnia podstawowe głosy ludzkie (sopran, alt, tenor, bas), rodzaje zespołu wykonawczego (soliści, orkiestra symfoniczna, różne typy chórów i zespołów), określa grupy instrumentów (strunowe smyczkowe, szarpane, uderzane; dęte drewniane i blaszane; perkusyjne) i główne instrumenty z tych grup; 4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka); 2
5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu; 6) porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów J. S. Bach, W. A. Mozart, L. van Beethoven, F. Chopin, S. Moniuszko, W. Lutosławski; 7) interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki. Cele oceniania: 1.Obiektywnie i rzetelnie dostarczać informacji o osiągnięciach, sukcesach, brakach i postępach w nauce; 2. Ukierunkowywać i stymulować rozwój potencjalnych możliwości i potrzeb ucznia; 3. Kształtować u ucznia samoocenę, odpowiedzialność, aktywność, kreatywność; 4. Zapewnić zgodność ze standardami egzaminacyjnymi; 5. Motywować ucznia do systematycznej i efektywnej nauki. II Rodzaje aktywności ucznia polegające ocenianiu: 1) umiejętności w zakresie: śpiewania; grania na instrumentach; tworzenia muzyki; ruchu przy muzyce; tworzenia wypowiedzi o muzyce, np. na temat wysłuchanych utworów; 2) wiedza o muzyce: zagadnienia teoretyczne znajomość podstawowych pojęć muzycznych i umiejętność ich stosowania w wypowiedziach o muzyce; wiadomości o kompozytorach; znajomość aparatu wykonawczego muzyki wokalnej i instrumentalnej (soliści, zespoły, chóry, orkiestry); opanowanie zagadnień z zakresu szeroko pojętej kultury muzycznej; 3) postępy, zaangażowanie, wkład pracy w działania muzyczne: aktywność na lekcjach wynikająca z zainteresowania przedmiotem; umiejętność pracy w grupie współpraca i wzajemna pomoc; prezentacja dokonań; kreatywność. 3
Ocena z muzyki uwzględnia także udział ucznia w: - pozalekcyjnych muzycznych zajęciach pozalekcyjnych (chór szkolny). Aktywne i systematyczne uczestnictwo w zajęciach chóru szkolnego gwarantuje uczniowi cząstkową ocenę celującą, co może znacząco wpłynąć na ocenę z przedmiotu. - programach artystycznych szkolnych uroczystości, występy zespołowe i solowe gwarantują uczniowi cząstkową ocenę bardzo dobrą, co może znacząco wpłynąć na ocenę z przedmiotu. - udział w konkursach i olimpiadach artystycznych, przy czym zdobycie jednego z pierwszych miejsc lub przejście do następnego etapu równe jest ocenie celującej, za sam udział w jednej z tych form uczeń uzyskuje ocenę bardzo dobrą) III Sposoby sprawdzania postępów ucznia: ilość sprawdzianów uzależniona jest od zdolności uczniów oraz potrzeby kontrolowania wiedzy uczniów / minimum 2 razy w semestrze/ sprawdziany obejmujące wiadomości z jednego działu (jedną epokę/ zakres wiedzy z zasad i historii muzyki)- czas trwania w zależności od zakresu materiału, kartkówki obejmujące część działu (3 lekcje)- czas trwania do 5-20 min., odpowiedzi ustne śpiew piosenek solo lub w małej grupie(1 piosenka w miesiącu, 2-3 osoby), grę na instrumentach szkolnych ( 1 utwór w semestrze) prace domowe co najmniej 3 w semestrze prowadzenie zeszytu samodzielne przygotowanie materiałów do lekcji, wypowiedzi uczniów w trakcie dyskusji oraz w związku ze słuchaniem muzyki, muzyczne ćwiczenia, zagadki, rebusy, długoterminowe prace projektowe ( gazetki, albumy, plakaty ), styl pracy, pilność, zaangażowanie, udział ucznia w konkursach artystycznych, aktywny udział ucznia w życiu kulturalnym szkoły lub lokalnego środowiska IV Kryteria oceniania odpowiedzi ustnej, pisemnej, referatu: -ujęcie tematu, - poprawność językowa, - estetyka wykonania, - poziom pracy, - samodzielność pracy, - poprawność merytoryczna, - pomysłowość i inwencja twórcza, - forma prezentacji. 4
V Zasady poprawiania ocen: 1.Sprawdziany pisemne uczeń poprawia wg zasad określonych w WSO 2.Uczeń ma prawo do poprawienia oceny niedostatecznej jeden raz - prawomocna jest ocena korzystniejsza dla ucznia. 3.Zasada poprawy pracy pisemnej nie obowiązuje w wypadku nieusprawiedliwionej nieobecności - pytanie bez uprzedzenia. 4.O formie zaliczania lub poprawiania pisemna czy ustna, decyduje nauczyciel. 5.Uczeń nieobecny na sprawdzianie, który nie zgłosi się celem zaliczenia sprawdzianu, będzie miał wpisaną ocenę niedostateczną. VI Kontrakt między nauczycielem i uczniem: 1.Prowadzenie zeszytu przedmiotowego i odrabianie prac domowych jest konieczne. 2. Uczeń nieobecny w szkole ma obowiązek uzupełniania zeszytu w czasie nie dłuższym niż dwa tygodnie 3. W przypadku stwierdzenia niesamodzielności pracy podczas sprawdzianu pisemnego, nauczyciel odbiera pracę uczniowi i stawia ocenę niedostateczną. 4. Przed każdą pracą pisemną nauczyciel informuje uczniów o zakresie materiału z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Czas pracy zależy od stopnia trudności i ilości zadań. 5. Ocena semestralna ustalana jest na podstawie ocen cząstkowych, a przy wystawianiu oceny rocznej nauczyciel bierze pod uwagę również ocenę semestralną. 6. Do oceny semestralnej i rocznej wlicza się ocenę za udział w zajęciach pozalekcyjnych. VII Kryteria ocen: Oceny z muzyki dokonuje nauczyciel, biorąc pod uwagę wkład pracy i zaangażowanie ucznia. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - potrafi bez pomocy nauczyciel zaśpiewać bezbłędnie pod względem muzycznym pieśni jedno- i dwugłosowe; - potrafi odczytać głosem melodie oparte na poznanych skalach; - umie grać z nut melodie na szkolnych instrumentach; - umie tworzyć proste formy muzyczne; - potrafi rozpoznawać i określać style muzyczne; - opanował wiedzę z historii muzyki określoną programem nauczania; 5
- rozpoznaje brzmienia instrumentów i rodzaje zespołów wykonawczych; - umie określać formę, budowę, fakturę poznanych utworów; - rozpoznaje utwory z podanej literatury muzycznej; - rozpoznaje polskie tańce narodowe oraz folklor innych narodów; - osiąga sukcesy w przeglądach, konkursach, - aktywnie uczestniczy w chórze szkolnym. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - potrafi bez pomocy nauczyciela zaśpiewać poprawnie pod względem muzycznym pieśni jedno-i dwugłosowe; - posługuje się zapisem nutowym w śpiewie i grze na szkolnych instrumentach; - potrafi tworzyć proste akompaniamenty melodyczno-rytmiczne do poznanych piosenek; - rozpoznaje utwory literatury obowiązkowej; - opanował wiedzę z historii muzyki określoną programem nauczania; - rozpoznaje podstawowe instrumenty i formy muzyczne; - rozpoznaje polskie tańce ludowe i umie powtórzyć ich charakterystyczne rytmy. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - potrafi przy pomocy nauczyciela zaśpiewać poprawnie pod względem muzycznym pieśni jednogłosowe; - potrafi zagrać na szkolnych instrumentach kilka melodii lub akompaniamentów do piosenek; - potrafi odczytać przy pomocy nut proste tematy melodyczno- rytmiczne; - rozpoznaje niektóre utwory z literatury obowiązkowej; - opanował podstawową wiedzę z historii muzyki; - rozpoznaje niektóre instrumenty i formy muzyczne; - rozpoznaje polskie tańce ludowe. 6
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - potrafi przy pomocy nauczyciela zaśpiewać kilka pieśni, utrzymując tonację i rytm; - potrafi zagrać z grupą uczniów kilka prostych akompaniamentów do piosenek (ostinato rytmiczne); - opanował podstawowe wiadomości z historii muzyki; - rozpoznaje niektóre motywy muzyczne z twórczości słynnych kompozytorów; - rozpoznaje brzmienia niektórych instrumentów; - rozpoznaje niektóre polskie tańce ludowe. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - potrafi, korzystając z pomocy nauczyciela, zaśpiewać kilka łatwych piosenek; - potrafi głosem powtórzyć kilka prostych wzorów melodycznych; - potrafi powtórzyć proste ostinato rytmiczne; -opanował w ograniczonym zakresie wiedzę z historii muzyki. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - pomimo starań nauczyciela nie przejawiał zainteresowania przedmiotem oraz żadnej aktywności na lekcjach muzyki; - nie prowadzi zeszytu, -często opuszcza bez usprawiedliwienia zajęcia, - nie opanował żadnych umiejętności muzycznych; - nie potrafi, nawet przy pomocy nauczyciela, zaśpiewać żadnej piosenki; - nie opanował minimum wiadomości określonych programem nauczania. 7
Dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia a/ ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu (dysleksja), zaburzenia funkcji słuchowo-językowych - należy uwzględniać wszelkie trudności wynikające z powyższych zaburzeń, ułatwiając uczniom aktywność muzyczną poprzez wydłużanie czasu na naukę tekstów obowiązkowych pieśni, dobierać zadania do możliwości indywidualnych ucznia b/ objawy zaburzeń funkcji wzrokowo - przestrzennych, integracji percepcyjno-motorycznej i lateralizacji - należy uwzględniać trudności związane z myleniem liter, przestawianiem wyrazów oraz inne wynikające z zaburzeń, dostosowując wymagania do możliwości ucznia c/ z odchyleniami rozwojowymi i o sprawności niższej od przeciętnej - należy znacznie obniżyć tempo pracy, dostosowując się do indywidualnych możliwości, zachęcać ucznia do aktywności, zwłaszcza grupowej Przedmiotem oceny są wiadomości i umiejętności zawarte w podstawie programowej. 8