SYMPOZJUM CCJ "DOSKONALENIE SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA" Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy wg. normy ISO 45001 Andrzej DZIEWANOWSKI KOŚCIELISKO, 19-22 października 2015 r. 1
Układ prezentacji 1. BHP informacje ogólne 2 Systemy zarządzania BHP historia 3. Cykl powstawania normy ISO 45001 4. Podobieństwo norm ISO 5. Różnice między OHSAS a ISO 45001 6. Norma ISO 45001 struktura normy. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 2
B H P "Pracując pamiętaj, że ktoś w domu na ciebie czeka Centrum Certyfikacji Jakości 3
BHP - definicje BS OHSAS - warunki i czynniki, które wpływają lub mogą wpływać na bezpieczeństwo i zdrowie zatrudnionych osób lub innych pracowników (łącznie z pracownikami zatrudnionymi czasowo lub pracownikami wykonawców), gośćmi oraz wszelkimi innymi osobami w miejscu pracy. PN-N 18001 stan warunków i organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed zagrożeniami występującymi w środowisku pracy. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 4
CIOP - ogół norm prawnych oraz środków badawczych, organizacyjnych i technicznych mających na celu stworzenie pracownikowi takich warunków pracy, aby mógł on wykonywać pracę w sposób produktywny, bez narażania go na nieuzasadnione ryzyko wypadku lub choroby zawodowej oraz nadmierne obciążenie fizyczne i psychiczne. POTOCZNA - działania i środki, służące zapobieganiu urazom i wypadkom przy pracy. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 5
Międzynarodowa Organizacja Pracy MOP (ILO) Na świecie zmarło/zginęło w wyniku często nieprawidłowych działań związanych z pracą zawodową lub w wyniku chorób związanych z pracą: w 2014r. - 2 340 000 pracowników. 660 tys. ludzi na całym świecie zapadało na chorobę nowotworową, w wyniku nieprawidłowego zachowania zasad bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy. POLSKA rok 2012r. - 348 osób, rok 2013 r. - 276 osób, rok 2014-262 Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 6
BHP w Polsce BHP w USA BHP w Chinach Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 7
TRADYCYJNE lub SYSTEMOWE podejście do BHP. System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy może przyczynić się do zmniejszenia liczby wypadków i przypadków, pogorszenia stanu zdrowia w związku z miejscem pracy. To z kolei pozwoli stworzyć zasady w firmie, w której pracownicy i ich bezpieczeństwo będzie brane pod uwagę na równi z zyskiem. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 8
Korzyści wynikające z certyfikacji systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy: Zmniejszenie liczby wypadków przy pracy. Zapobieganie wypadkom dzięki reakcji na zdarzenia potencjalnie wypadkowe, Ograniczenie kosztów i strat związanych z wypadkami. Podniesienie komfortu pracy i w związku z tym wyższe morale pracowników. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 9
HISTORIA Rozwój norm systemu zarządzania BHP. BS 8800 Australia Nowa Zelandia Japonia, Niemcy, USA, Polska PN-N 18001, OHSAS 18001 1996 1998/2004 1999 Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 10
HISTORIA Rozwój norm systemu zarządzania BHP. BS OHSAS 18001 ISO 45001 2007 2016 Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 11
Cykl powstawania normy ISO 45001 Powołanie komitetu Marzec 2013 Wydanie Projektu Nomy I Draft IV kwartał 2014 Wydanie Projektu Normy II Draft Listopad 2015t Wydanie wstępnego projektu Maj 2014 Konsultacje 2014-2015 Wydanie jednolitego tekstu Październik 2016 Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 12
Różnice BS OHSAS a ISO 45001» Łatwiejsza integracja z innymi systemami zarządzania.» Szeroki, globalny zakres wymagań normy. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 13
Najistotniejsza zmiana. Będzie ONA jednolita we wszystkich standardach z rodziny ISO do nadchodzącej nowej wersji 9001, 14001 i obowiązującej już nowej wersji 22301. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 14
ISO 9001 1. Zakres 2. Dokumenty związane 3. Terminy i definicje 4. Kontekst organizacji opis organizacji 4.1. Zakres działalności 4.2. Zainteresowane strony 4.3. Zakres systemu zarządzania jakością 4.4. System zarzadzania jakością 5. Przywództwo 5.1. Ogólne sformułowania schemat 5.2. Zaangażowanie kierownictwa 5.3. Polityka 5.4. Role, odpowiedzialności i uprawnieni 6. Planowanie 6.1. działania w celu zaadresowania ryzyk i możliwości 6.2. Cele i plany dla ich osiągnięcia 6.3. Planowanie zmian 6.4. Zarządzanie ryzykiem 7. Wsparcie, 7.1. Zasoby, 7.2. Kompetencje, 7.3. Świadomość 7.4. Komunikacja 7.5. Udokumentowana dokumentacja 8. Realizacja działanie 8.1. Planowanie operacyjne i kontrola 8.2. Określenie potrzeb rynku i powiązań z klientami 8.3. proces planowania operacyjnego 8.4. Kontrola dostarczanych z zewnątrz towarów i usług 8.5. Rozwój towarów i usług 8.6. Produkcja towarów i u sług 8.7. Zwalnianie towarów i usług 8.8. Niezgodne towary i usług 9. Ocena wytwarzania 9.1. prowadzenie oceny wytwarzania 9.2. Analiza i ocena (wewnętrzna i zewnętrzna) 9.3. Monitoring 9.4. Zapisy z pomiarów i wnioski 9.5. Audyt wewnętrzny 9.6. Przegląd zarządzania 10. Doskonalenie 10.1. Niezgodności i działania korekcyjne 10.2. Niezgodności i działania korygujące 10.3. Działania zapobiegawcze 10.4. System doskonaleni ISO 45001 1. Zakres. 2. Powołania normatywne. 3. Terminy i definicje. 4. Kontekst organizacji. 4.1. Zrozumienie organizacji i jej kontekst. 4.2. Zrozumienie potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron. 4.3. Ustalenie zakresu systemu zarządzania BHP. 4.4. System zarządzania OH&S. 5. Przywództwo. 5.1. Przywództwo i zaangażowanie. 5.2. Polityka. 5.3. Rola w organizacji, obowiązki, obszary odpowiedzialności i władze. 6. Planowanie. 6.1. Działania dotyczące zagrożeń i możliwości. 6.2. Cele BHP i planowania w celu ich osiągnięcia. 7. Wsparcie. 7.1. Zasoby. 7.2. Kompetencje. 7.3. Świadomość. 7.4. Informacja, komunikacja, uczestnictwo i konsultacje. 7.5. Udokumentowane informacje. 8. Funkcjonowanie. 8.1. Planowanie i sterowanie operacyjne. 8.2. Zarządzanie zmianą. 8.3. Outsourcing. 8.4. Zakupy. 8.5. Wykonawcy. 8.6. Gotowości i reagowania w nagłych wypadkach. 9. Wyniki oceny. 9.1. Monitorowanie, pomiar, analiza i ocena. 9.2. Audyt wewnętrzny. 9.3. Przegląd zarządzania. 10. Poprawa. 10.1. Incydent, niezgodności i działania naprawcze. 10.2. Ciągłe doskonalenie. Załącznik A Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 15
Najistotniejsza zmiana, względem obecnego standardu BS OHSAS 18001. Zawartość treść nowej normy. W zdecydowany sposób różni się od poprzedniej. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 16
Porównanie norm BS OHSAS 18001 1 Zakres normy 2 Powołania normatywne 3. Definicje 4. Wymagania dotyczące systemu zarządzania BHP 4.1 Wymagania ogólne 4.2 Polityka BHP 4.4.3.2 Współudział i konsultacje 4.3 Planowanie 4.3.1 Identyfikacja zagrożeń, ocena ryzyka zawodowego 4.3.2 Wymagania prawne i inne 4.3.3 Cele i programy 4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.1 Zasady, zadania, odpowiedzialności i uprawnienia 4.4.2 Kompetencje, szkolenia i świadomości 4.4.3.1 Komunikacja 4.4.3.2 Współudział i konsultacje 4.4.4 Dokumentacja 4.4.5 Nadzór nad dokumentacją 4.4.6 Sterowanie operacyjne 4.4.7 Przygotowanie i reagowanie na awarie 4.5.1 Monitorowanie i pomiary 4.5.2 Ocena zgodności 4.5.3 Badanie zdarzeń wypadkowych, niezgodności, działania korygujące i zapobiegawcze 4.5.3.1 Badanie zdarzeń wypadkowych, 4.5.3.2 Niezgodności,działania korygujące i zapobiegawcze 4.5.4 Nadzorowanie zapisów 4.5.5. Audyt wewnętrzny 4.6 Przegląd zarządzania ISO 45001 1. Zakres. 2. Powołania normatywne. 3. Terminy i definicje. 4. Kontekst organizacji. 4.1. Zrozumienie organizacji i jej kontekst. 4.2. Zrozumienie potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron. 4.3. Ustalenie zakresu systemu zarządzania BHP. 4.4. System zarządzania OH&S. 5. Przywództwo. 5.1. Przywództwo i zaangażowanie. 5.2. Polityka. 5.3. Rola w organizacji, obowiązki, obszary odpowiedzialności i władze. 6. Planowanie. 6.1. Działania dotyczące zagrożeń i możliwości. 6.2. Cele BHP i planowania w celu ich osiągnięcia. 7. Wsparcie. 7.1. Zasoby. 7.2. Kompetencje. 7.3. Świadomość. 7.4. Informacja, komunikacja, uczestnictwo i konsultacje. 7.5. Udokumentowane informacje. 8. Funkcjonowanie. 8.1. Planowanie i sterowanie operacyjne. 8.2. Zarządzanie zmianą. 8.3. Outsourcing. 8.4. Zakupy. 8.5. Wykonawcy. 8.6. Gotowości i reagowania w nagłych wypadkach. 9. Wyniki oceny. 9.1. Monitorowanie, pomiar, analiza i ocena. 9.2. Audyt wewnętrzny. 9.3. Przegląd zarządzania. 10. Poprawa. 10.1. Incydent, niezgodności i działania naprawcze. 10.2. Ciągłe doskonalenie. Załącznik A Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 17
Założenia strukturalne 1. Przedmiot normy (zakres). 2. Podstawy prawne, powołania normatywne. 3. Terminy, terminologie, definicje. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 18
Zrozumienie organizacji i jej kontekst 4. Kontekst organizacji. 4.1. Zrozumienie organizacji i jej kontekst. 4.2. Zrozumienie potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron. 4.3. Ustalenie zakresu systemu zarządzania BHP. 4.4. System zarządzania OH&S. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 19
Kontekst organizacji Nowym elementem będzie wymóg, aby certyfikowana organizacja monitorowała wewnętrzne i zewnętrzne czynniki lub zagrożenia, które mogą mieć wpływ na działalność organizacji, jej BHP i wpływ na sąsiadów. Do czynników wewnętrznych i zewnętrznych zaliczać się będzie: pojawienie się nowych technologii w danej branży, obowiązujące regulacje prawne, kwestie związane np. dostępnością wykwalifikowanych pracowników, nagłe niekorzystne warunki pogodowe (np. powódź). Nowa Międzynarodowa Norma ISO 45001 będzie wymagać monitorowania tych czynników/zagrożeń przez wyznaczone do tego osoby. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 20
5. Przywództwo. 5.1. Przywództwo i zaangażowanie. 5.2. Polityka. 5.3. Rola w organizacji, obowiązki, obszary odpowiedzialności i władze. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 21
Rola i przywództwo kierownictwa Istniejące wersje Norm BHP odwoływały się do roli Najwyższego Kierownictwa i nakazywały mu ustalenie Polityki i Celów dla systemów obowiązujących w firmie, a także zapewnienie, żeby Pracownicy organizacji byli z nimi zaznajomieni. Norma ISO 45001 będzie wprowadzała zapisy, które zwiększą nacisk na rolę kierownictwa w systemie zarządzania w firmie, a także wyznaczy uniwersalne wskaźniki, pozwalające mierzyć i oceniać zaangażowanie kadry kierowniczej w utrzymanie systemu. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 22
Brak terminu pracownik, który jako główny interesariusz zostaje zastąpiony określeniami: wszyscy członkowie organizacji, zainteresowane strony czy osoby zatrudnione pod opieką organizacji. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 23
Udział pracowników Zainteresowane strony to również pracownicy i ich przedstawiciele wspólnie z określonymi wymaganiami, które stawiają. Punkt 4.2. Zrozumienie potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron wymaga określenia: zainteresowanych stron, wymagań stawianych przez zainteresowane strony, które staną się obowiązujące w organizacji. Punkt 7.4.2. Uczestnictwo, konsultacje i reprezentacja wymaga ustanowienia procesu zapewniającego skuteczne uczestnictwo w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy jej pracowników na wszystkich szczeblach i funkcjach organizacji. Proponowany zakres udziału pracowników w funkcjonowaniu systemu zarządzania obejmuje praktycznie wszystkie jego elementy: od polityki, planowania, poprzez sterowanie operacyjne, do oceny i poprawy. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 24
6. Planowanie. 6.1. Działania dotyczące zagrożeń i możliwości. 6.2. Cele BHP i planowania w celu ich osiągnięcia. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 25
Ocena ryzyka zawodowego zapisy dotyczące oceny ryzyka zawodowego - OHSAS 18001:2007 zawarte są w punkcie 4.3.1. W punkcie zapisano etapy: opracowanie procedury, identyfikację zagrożeń, określenie metodyki, określenie kolejności wdrażanych działań redukujących lub eliminujących zagrożenia, sposób dokumentowania i utrzymywania aktualnych wyników oceny ryzyka zawodowego, zarządzanie zmianami. Projekt normy ISO 45001 ocenę ryzyka zawodowego traktuje wielopoziomowo, co oznacza rozpisanie przedmiotowych wymagań w kilku miejscach/punktach normy. 6.1.2. Identyfikacja zagrożeń, 6.1.4. Ocena ryzyka BHP, 6.1.5. Planowanie zmian, 8.1.2. Hierarchia kontroli, 8.5. Wykonawcy Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 26
Projekt normy ISO 45001 zawiera dwie definicje ryzyka. Pierwsza znana z normy OHSAS 18001:2007 dotyczy ryzyka BHP i definiowana jest jako kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia niebezpiecznego lub narażenia i dotkliwości urazu lub choroby zawodowej, który może być spowodowany przez zdarzenie lub narażenie (narażenia). Definicja ta w sposób jednoznaczny odnosi się do ryzyka zawodowego związanego ze stanowiskiem/miejscem pracy. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 27
Druga definicja objaśniona jako wpływ niepewności odnosi się do ryzyka w ogólnym systemie zarządzania organizacji. Jej ryzyko wiąże się z działaniami w wybranych obszarach czy dyscyplinach, które mogą mieć wpływ na osiągnięcie zamierzonych rezultatów, co zostało określone w punkcie 6.1.1. projektu ISO 45001. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 28
7. Wsparcie. 7.1. Zasoby. 7.2. Kompetencje. 7.3. Świadomość. 7.4. Informacja, komunikacja, uczestnictwo i konsultacje. 7.5. Udokumentowane informacje. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 29
Udokumentowana informacja Informacje te mogą być w dowolnym formacie i pochodzić z dowolnego źródła. Udokumentowane informacje w systemie zarządzania BHP mogą odnosić się do procesów, dokumentacji, jak również zapisów jako dowodów osiągniętych wyników funkcjonowania systemu. Wymagane udokumentowane informacje i nośnik, na którym są zawarte, mają być kontrolowane i utrzymywane przez organizację. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 30
W projekcie normy ISO 45001 pozostawiono definicję procedury jako określony sposób prowadzenia działania lub procesu. Procedury mogą być udokumentowane lub nie. To organizacja decyduje, ile i jaką formę dokumentów i zapisów przyjmuje. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 31
8. Funkcjonowanie. 8.1. Planowanie i sterowanie operacyjne. 8.2. Zarządzanie zmianą. 8.3. Outsourcing. 8.4. Zakupy. 8.5. Wykonawcy. 8.6. Gotowości i reagowania w nagłych wypadkach. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 32
Outsourcing Norma BS OHSAS 18001:2007 w punkcie 4.3.1 Sterowanie operacyjne wymaga od organizacji określenia operacji i działań związanych z identyfikacją ryzyka. W zakresie podwykonawców/kontrahentów należy podjąć działania zmniejszające ryzyko. Projekt normy ISO 45001 działania związane z podwykonawstwem uwzględnia w punktach: 8.3. Outsourcing z wymaganiem kontroli procesów wpływających na system zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. 8.5. Wykonawcy z wymaganiem identyfikacji zagrożeń oraz oceny i ryzyka BHP, ustanowienia i utrzymywania procedury w celu określenia wymagań dla wykonawców oraz ustanowienie koordynacji prac w przypadku pracy różnych pracodawców. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 33
9. Wyniki oceny. 9.1. Monitorowanie, pomiar, analiza i ocena. 9.2. Audyt wewnętrzny. 9.3. Przegląd zarządzania. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 34
10. Poprawa. 10.1. Incydent, niezgodności i działania naprawcze. 10.2. Ciągłe doskonalenie. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 35
Incydent, w której termin choroby zawodowe został potraktowany na równi z terminem problemy zdrowotne, a termin wypadki wchodzi w zakres terminu incydenty. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 36
Podsumowując Zastąpienie standardu OHSAS 18001 przez ISO 45001 pozwoli na ujednolicenie struktury Systemu Zarządzania, a tym samym ułatwi jednoczesne wdrożenie i certyfikowanie kilku standardów z rodziny ISO. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 37
Nowa wersja Normy ISO 45001 da jej użytkownikom pewność, że ich Systemy Zarządzania są zgodne z obowiązującym prawem, monitorują wszelkie zagrożenia, które mogą mieć wpływ na działalność organizacji, a dzięki pełnemu i profesjonalnemu wdrożeniu potencjalnie chronią życie pracowników, zmniejszają ilość wypadków, koszty z nimi związane i podwyższają morale pracowników. Zakład Systemów Jakości i Zarządzania 38
Teoria - Rzeczywistość
B H P "Pracując pamiętaj, że ktoś w domu na ciebie czeka Centrum Certyfikacji Jakości 40
Dziękuję za uwagę 41