STRATEGIA WYDZIAŁU CHEMICZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020 Gliwice, grudzień 2012 1
Wprowadzenie Strategia Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej na lata 2012-2020 została opracowana na podstawie Strategii Rozwoju Politechniki Śląskiej na lata 2012-2020 przyjętej uchwałą Senatu Politechniki Śląskiej z dnia 16 lipca 2012 roku oraz zgodnie z Zarządzeniem Nr 23/11/12 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 15 grudnia 2011 roku w sprawie wprowadzenia na Politechnice Śląskiej Systemu Zarządzania Strategicznego. Strategię Wydziału tworzą: wizja, misja, cele strategiczne ogólne i szczegółowe określone z wykorzystaniem metody Strategiczna Karta Wyników w czterech perspektywach: finansowej, klienta, procesów wewnętrznych oraz uczenia się i rozwoju. W procesie diagnostycznym, ujętym w formie analizy strategicznej SWOT, poprzedzającym stworzenie Strategii Wydziału, wzięto także pod uwagę wnioski wypływające z realizacji poprzednich programów działania Wydziału i Uczelni realizowanych od 1995 roku, w tym szczególnie ostatnie dokumenty strategiczne: Politechnika Śląska innowacyjne centrum kształcenia i nauki w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego, Program działania Wydziału Chemicznego na lata 2010/11 oraz Strategiczny Program Rozwoju Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej na lata 2010-2012. W procesie przygotowania Strategii Wydziału uwzględniono także aspekt społecznych konsultacji, w których uczestniczyli zarówno interesariusze wewnętrzni, jak i zewnętrzni (Fluor SA, Eurol SA, Henkel PL oraz PKEKOL). 2
1. Analiza strategiczna SWOT Mocne strony Pełne uprawnienia akademickie w chemii, technologii i inżynierii chemicznej Kategoria A MNSW Konsekwentna polityka rozwoju własnej kadry naukowej Posiadanie uznanej i rozpoznawalnej marki na rynku edukacyjnym, w środowisku naukowo-badawczym i przemysłowym Interdyscyplinarność jednostek - wielość i zróżnicowanie obszarów dydaktycznych i naukowo-badawczych w obszarze nauk chemicznych i technicznych Studia trzeciego stopnia w trzech dyscyplinach naukowych: chemia, technologia i inżynieria chemiczna System Zapewnienia Jakości Kształcenia Szeroka i zróżnicowana oferta edukacyjna: studia I i II stopnia (Chemical Technology and Engineering, Chemia, Technologia i Inżynieria chemiczna, Biotechnologia). Wysoka jakość kształcenia, akredytacje UKA i PKA Otwartość na inicjatywy studentów Nowoczesność i estetyczność infrastruktury, dobre wyposażenie pomieszczeń dydaktycznych i laboratoriów Interdyscyplinarność i zróżnicowanie prowadzonych badań, systematyczny wzrost ilości i wartości realizowanych prac, zaangażowanie pracowników w aplikowanie o środki finansowe Znaczna i rosnąca liczba publikacji wyników badań w renomowanych zagranicznych czasopismach i wydawnictwach Spójność obszarów badawczych z profilem działalności dydaktycznej Wydziału Wysoko kwalifikowana kadra prowadząca zajęcia dydaktyczne, znaczący udział w dydaktyce osób o znaczących doświadczeniach Słabe strony Niewystarczająca identyfikacja potrzeb zgłaszanych przez rynek pracy Niewystarczające zaangażowanie wszystkich studentów i pracowników w aktywizację życia akademickiego Niewystarczająca ilość specjalistycznych laboratoriów wyposażonych w najnowocześniejszy sprzęt i oprogramowanie Malejąca wartość przychodów ze studiów niestacjonarnych (zmniejszenie liczby studentów) Wolno rosnąca liczba samodzielnych pracowników naukowych Niezadawalający stopień integracji między jednostkami Wydziału Niewystarczające dostosowanie efektów kształcenia do potrzeb interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych Niewystarczający stopień internacjonalizacji Wydziału Wąska promocja wydziału wynikająca z niewystarczających środków finansowych Brak licznych studiów podyplomowych 3
praktycznych. Zrównoważona wiekowo struktura zatrudnienia Podejmowane działania w zakresie utrzymania kategorii A Wydziału Dobre relacje z władzami miasta Gliwice Wzrost wartości i ilości prac na zlecenie interesariuszy zewnętrznych Wzrastający stopień komercjalizacji wyników badań w przedsiębiorstwach i regionie Systematyczne podejmowanie działań zmierzających do zwiększenia przychodów własnych i racjonalizacji kosztów Szanse Rosnące zainteresowanie ofertą dydaktyczną szczególnie studiami drugiego stopnia Wielodziedzinowość prowadzonej w Politechnice Śląskiej działalności dydaktycznej i naukowo-badawczej umożliwiająca interdyscyplinarną współpracę Wydziału z pozostałymi podstawowymi jednostkami Uczelni Funkcjonowanie w obszarze aglomeracji górnośląskiej pozwalające na wieloaspektową współpracę z otoczeniem zewnętrznym Sukcesywna zmiana kierunku rozwoju regionu Górnego Śląska z sektora ciężko przemysłowego na produkcyjno-usługowy Obecność aktywnych specjalnych stref ekonomicznych, które generują zapotrzebowanie na nowe kadry i rozwiązania technologiczne Najlepsza w kraju infrastruktura drogowokomunikacyjna przyciągająca kapitał inwestycyjny, który może stać się impulsem do współpracy nauki z przemysłem Długoletnia i owocna współpraca Wydziału z interesariuszami zewnętrznymi w ramach realizowanych procesów dydaktycznych i prac naukowo-badawczych Zainteresowanie ze strony interesariuszy zewnętrznych współpracą z Wydziałem Społeczny kontekst dyskusji o szkolnictwie wyższym ugruntowywanie przekonania o wartości wykształcenia inżynierskiego, przy Zagrożenia Zmniejszenie zainteresowania studiami z obszaru nauk technicznych i chemicznych Niż demograficzny, malejąca liczba studentów Ciągle obniżający się poziom kompetencji i wiedzy kandydatów na studia wyższe Postępująca formalizacja procesów administracyjnych i dydaktycznych stanowiąca dodatkowe obciążenie dla pracowników Niski poziom dotacji dydaktycznej Malejące zainteresowanie studiami podyplomowymi Malejąca presja społeczna na posiadanie wyższego wykształcenia Potencjalnie małe zainteresowanie przedsiębiorstw przemysłowych wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań technologicznych Niski poziom stypendiów doktoranckich i wynagrodzeń pracowników zniechęcający do podejmowania pracy naukowej i dydaktycznej w szkolnictwie wyższym Zmienność przepisów prawnych destabilizująca indywidualne ścieżki kariery pracowników Niskie nakłady z budżetu państwa i przedsiębiorstw na prace naukowo-badawcze Spadająca motywacja pracowników naukowo dydaktycznych związana z niskimi zarobkami i zmianami w procesach ich rozwoju Niebezpieczeństwo pojawienia się w perspektywie kilkuletniej luki pokoleniowej w związku 4
jednoczesnym promowaniu tego rodzaju studiów z ustawową koniecznością redukcji zatrudnienia osób, które nie uzyskują kolejnych stopni naukowych Mała świadomość przedsiębiorców na temat możliwości i korzyści płynącej ze współpracy z ośrodkami naukowymi 5
Filary strategii Kształcenie Działalność naukowo - badawcza Organizacja 2. Model Strategii Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej Wartości Wizja Misja 6
3. Wartości, wizja, misja i cel strategiczny Wydziału Wartości zrównoważony rozwój interdyscyplinarność innowacyjność rzetelność etyka akademicka Wizja 2012-2020 Wydział Chemiczny przyjazny zrównoważonemu rozwojowi edukacyjnemu studentów i naukowemu pracowników innowacyjne centrum kształcenia i nauki Misja Kształcenie studentów i rozwój kadry naukowej zdolnych do kreowania innowacji i ich komercjalizacji, wzmacniających potencjał rozwojowy Wydziału. Cel strategiczny główny Zrównoważony rozwój Wydziału edukacyjny i naukowy - przy utrzymaniu wysokiej kultury jakości kształcenia na poziomie wyższym oraz prowadzenie badań naukowych, połączone z intensyfikacją współdziałania z interesariuszami wewnętrznymi i zewnętrznymi Wydziału. 7
4. Cele główne w obszarach strategicznych Wydziału W obszarze kształcenia należy dążyć do podnoszenia kultury jakości kształcenia i utrzymania procesu kształcenia na najwyższym merytorycznie poziomie oraz do ustawicznego podnoszenia atrakcyjności studiowania poprzez poszerzenie i modyfikację oferty edukacyjnej Wydziału. W obszarze działalności naukowo - badawczej należy dążyć do dalszego rozwoju kadry naukowej i utrzymania pełnych praw akademickich oraz intensyfikacji i internacjonalizacji badań naukowych finansowanych ze środków krajowych i zagranicznych. Efektem działalności w tym obszarze powinna być aplikacja i upowszechnienie wiedzy w otoczeniu zewnętrznym. W obszarze organizacji Wydziału należy dążyć do: usprawnienia obsługi studentów, usprawnienia działalności administracyjnej Wydziału oraz wdrożenia systemu zarządzania jakością obowiązującego w Politechnice Śląskiej, tak by uzyskać pełne zadowolenie studentów i pracowników z funkcjonowania Wydziału, wzmocnienia relacji z interesariuszami wewnętrznymi i zewnętrznymi. W obszarze ochrony zasobów Wydziału należy dążyć do ich wykorzystywania w sposób racjonalny i celowy, mając na uwadze stworzenie korzystnych warunków dla osiągnięcia celów strategicznych szczegółowych. 8
5. Cele strategiczne szczegółowe finansowa 1. Zapewnienie wystarczalności i ciągłości finansowania procesu dydaktycznego. 2. Zwiększenie potencjału Wydziału w zakresie komercjalizacji innowacji oraz nowoczesnych technologii i rozwiązań organizacyjnych. 3. Zapewnienie źródeł finansowania umożliwiających prowadzenie badań naukowych i rozwój naukowy pracowników. 4. Wzrost uczestnictwa w projektach finansowanych ze źródeł zewnętrznych. 5. Racjonalizacja kosztów funkcjonowania i dążenie do zwiększenia przychodów własnych Wydziału. 6. Pozyskiwanie środków finansowych na rozwój ze źródeł wewnętrznych i zewnętrznych. klienta 1. Utrzymanie stabilnej liczby studentów studiów stacjonarnych na poziomie nie niższym niż 1300. 2. Dążenie do wzrostu liczby studentów studiów niestacjonarnych i podyplomowych. 3. Ugruntowanie i rozwój jakości kształcenia we współpracy z interesariuszami zewnętrznymi. 4. Zwiększenie umiejętności praktycznych przygotowujących studentów do wejścia na rynek pracy. 5. Doskonalenie procesu współpracy z interesariuszami w zakresie wzbogacania oferty dydaktycznej i badawczej i rozwoju naukowego Wydziału. 6. Komercjalizacja wyników prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych. 7. Utrzymanie stanu infrastruktury pozwalającego na zaspokojenie potrzeb studentów i pracowników. 8. Rozwój bazy laboratoryjnej Wydziału. 9. Nawiązywanie współdziałania z partnerami z otoczenia na rzecz rozwoju infrastruktury. 10. Promowanie Wydziału. 9
procesów wewnętrznych 1. Poszerzenie i doskonalenie oferty edukacyjnej w zakresie kierunków kształcenia i studiów podyplomowych. 2. Doskonalenie systemu jakości kształcenia zgodnie ze standardami krajowymi i międzynarodowymi. 3. Doskonalenie i rozwój współpracy międzynarodowej w obszarze kształcenia. 4. Usystematyzowanie relacji z podmiotami zewnętrznymi. 5. Doskonalenie procesów związanych z rozwojem i aktywnością kadry naukowej. 6. Doskonalenie systemu organizacji Wydziału. uczenia się i rozwoju 1. Wzrost kwalifikacji kadry naukowo-dydaktycznej, naukowej i dydaktycznej. 2. Internacjonalizacja kierunków studiów. 3. Wzmacnianie pozycji Wydziału na wszystkich prowadzonych kierunkach kształcenia i badań. 4. Zwiększenie transferu wiedzy i innowacji między nauką a sektorem biznesowym i administracją. 5. Doskonalenie kompetencji merytorycznych pracowników obsługi administracyjnej. 6. Modernizacja infrastruktury Wydziału. 7. Doskonalenie zasad motywowania pracowników Wydziału. 10
Cele strategiczne w ramach poszczególnych wątków strategicznych Wątek strategiczny Kształcenie Działalność naukowo-badawcza Zarządzanie Finansowa 1. Zapewnienie wystarczalności i ciągłości finansowania procesu dydaktycznego. Klienta 1. Utrzymanie stabilnej liczby studentów studiów stacjonarnych na poziomie ok 1300. 2. Dążenie do wzrostu liczby studentów studiów niestacjonarnych i podyplomowych. 3. Ugruntowanie i rozwój jakości kształcenia we współpracy z interesariuszami zewnętrznymi. 4. Zwiększenie umiejętności prak- 1. Wzrost uczestnictwa w projektach finansowanych ze środków zewnętrznych. 2. Zwiększenie potencjału Wydziału w zakresie komercjalizacji innowacji oraz nowoczesnych technologii i rozwiązań organizacyjnych. 3. Zapewnienie źródeł finansowania umożliwiających prowadzenie badań naukowych i rozwój naukowy pracowników. 1. Doskonalenie procesu współpracy z interesariuszami w zakresie wzbogacania oferty badawczej i rozwoju naukowego Wydziału. 2. Komercjalizacja wyników prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych. 1. Racjonalizacja kosztów funkcjonowania i dążenie do zwiększenia przychodów własnych Wydziału. 2. Pozyskiwanie środków finansowych na rozwój ze źródeł wewnętrznych i zewnętrznych. 1. Utrzymanie stanu infrastruktury pozwalającego na zaspokojenie potrzeb studentów i pracowników. 2. Nawiązywanie współdziałania z partnerami z otoczenia, na rzecz rozwoju infrastruktury. 3. Promowanie Wydziału. 11
Procesów wewnętrznych Uczenia się i rozwoju tycznych przygotowujących studentów do wejścia na rynek pracy. 5. Rozwój bazy laboratoryjnej Wydziału. 1. Poszerzenie i doskonalenie oferty edukacyjnej w zakresie kierunków kształcenia i studiów podyplomowych. 2. Doskonalenie systemu jakości kształcenia zgodnie ze standardami krajowymi i międzynarodowymi. 3. Doskonalenie i rozwój współpracy międzynarodowej w obszarze kształcenia. 4. Usystematyzowanie relacji z podmiotami zewnętrznymi. 1. Wzrost kwalifikacji kadry naukowo-dydaktycznej, naukowej i dydaktycznej. 2. Internacjonalizacja kierunków studiów. 1. Doskonalenie procesów związanych z rozwojem i aktywnością kadry naukowej. 1. Wzmacnianie pozycji Wydziału na wszystkich prowadzonych kierunkach kształcenia i badań. 2. Zwiększenie transferu wiedzy i innowacji między nauką a sektorem biznesowym i administracją. 1. Doskonalenie systemu organizacji Wydziału. 1. Doskonalenie kompetencji merytorycznych pracowników obsługi administracyjnej. 2. Modernizacja infrastruktury Wydziału. 3. Doskonalenie zasad motywowania pracowników Wydziału. 12
6. Mapa Strategii Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej Zaproponowana mapa strategii, zbudowana w oparciu o koncepcję Strategicznej Karty Wyników, jest propozycją spójnej prezentacji związków przyczynowo-skutkowych wytyczających perspektywiczną i w sposób realny ukształtowaną ścieżkę rozwojową Wydziału. Przyjęto następującą gradację perspektyw zbudowanych na założeniach Strategii Politechniki Śląskiej i celach szczegółowych Strategii Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej. finansowa i osiągnąć oczekiwany wynik finansowy Wydziału poprzez zwiększenie przychodów i racjonalizację kosztów. klienta uzyskać niepowtarzalne zadowolenie interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych procesów wewnętrznych aby rozwijając strategiczne procesy uczenia się i rozwoju Będziemy dbali o rozwój kadry naukowodydaktycznej i pracowników administracyjnych Wydziału, 13
MAPA STRATEGII WY- DZIAŁU CHEMICZNEGO finansowa Zapewnienie wystarczalności i ciągłości finansowania procesu dydaktycznego. Wzrost uczestnictwa w projektach finansowanych ze środków zewnętrznych. Zapewnienie źródeł finansowania umożliwiających prowadzenie badań naukowych i rozwój naukowy pracowników. Racjonalizacja kosztów funkcjonowania i dążenie do zwiększenia przychodów własnych Wydziału. Pozyskiwanie środków finansowych na rozwój ze źródeł wewnętrznych i zewnętrznych. Zwiększenie potencjału Wydziału w zakresie komercjalizacji innowacji oraz nowoczesnych technologii i rozwiązań organizacyjnych. klienta Utrzymanie stabilnej liczby studentów studiów stacjonarnych. Dążenie do wzrostu liczby studentów studiów niestacjonarnych i podyplomowych. Doskonalenie procesu współpracy z interesariuszami w zakresie wzbogacania oferty badawczej i rozwoju naukowego Wydziału. Nawiązywanie współdziałania z partnerami z otoczenia na rzecz rozwoju infrastruktury. Ugruntowanie i rozwój jakości kształcenia we współpracy z interesariuszami zewnętrznymi. Utrzymanie stanu infrastruktury pozwalającego na zaspokojenie potrzeb studentów i pracowników. Promowanie Wydziału. Zwiększenie umiejętności praktycznych przygotowujących studentów do wejścia na rynek pracy. Komercjalizacja wyników prac badawczorozwojowych i wdrożeniowych. Rozwój bazy laboratoryjnej Wydziału. 14
MAPA STRATEGII WY- DZIAŁU CHEMICZNEGO Doskonalenie systemu jakości kształcenia zgodnie ze standardami krajowymi i międzynarodowymi. Usystematyzowanie relacji z podmiotami zewnętrznymi. Doskonalenie procesów związanych z rozwojem i aktywnością kadry naukowej. procesów wewnętrznych Doskonalenie i rozwój współpracy międzynarodowej w obszarze kształcenia. Doskonalenie systemu organizacji Wydziału. Poszerzenie i doskonalenie oferty edukacyjnej w zakresie kierunków kształcenia i studiów podyplomowych. uczenia się i rozwoju Wzmacnianie pozycji Wydziału na wszystkich prowadzonych kierunkach kształcenia i badań. Internacjonalizacja studiów. kierunków Zwiększenie transferu wiedzy i innowacji między nauką a sektorem biznesowym i administracją. Modernizacja infrastruktury Wydziału. Wzrost kwalifikacji kadry naukowo-dydaktycznej. Doskonalenie kompetencji merytorycznych pracowników obsługi administracyjnej. Doskonalenie zasad motywowania pracowników Wydziału. 15
7. Podsumowanie Niniejsza Strategia Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej na lata 2012-2020 jest merytorycznie zbieżna ze Strategią Rozwoju Politechniki Śląskiej na lata 2012-2020. Przyjęte cele zostały określone na poziomie pełnej realności wykonawczej oraz przy założeniu, że głównym kierunkiem rozwoju Wydziału jest wypracowanie własnej, znaczącej pozycji środowiskowej w obszarze nauk chemicznych i technicznych. Realizacja przedstawionych w Strategii celów strategicznych ogólnych i szczegółowych możliwa będzie poprzez określenie przez Dziekana Wydziału zadań do realizacji na każdy rok kadencji wraz z miernikami realizacji poszczególnych celów oraz terminem zakończenia zadań, zgodnie z Zarządzeniem Nr 23/11/12 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 15 grudnia 2011 roku w sprawie wprowadzenia na Politechnice Śląskiej Systemu Zarządzania Strategicznego. W odniesieniu do rocznego planu zadań prowadzone będzie zarządzanie ryzykiem operacyjnym zgodnie z Zarządzeniem Nr 2/11/12 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 7 października 2011 roku umożliwiające identyfikację, ocenę i kontrolę czynników ryzyka dla poszczególnych zadań oraz podejmowanie właściwych działań zaradczych. 16