INSTRUKCJA I.O. NK 61-9

Załącznik nr 6 do procedury QP/4.2.3/NJ Wyd. 05 Egz. nr. W sprawie udokumentowania, ewidencji i rozliczenia wyrobów niezgodnych z wymaganiami Str./Na str. 1 / 11 07.08.2018 (data wydania) INSTRUKCJA I.O. NK 61-9 W sprawie udokumentowania, ewidencji i rozliczenia wyrobów niezgodnych z wymaganiami Stanowisko Imię i nazwisko Data Podpis Opracował Szef Kontroli Jakości Andrzej GRUCA Sprawdził Zatwierdził Specjalista ds. Reklamacji Artur SZCZEPANIK Prezes Zarządu Dyrektor Naczelny Leszek WALCZAK

Zał. Nr 4 do Instrukcji Publikowania wewnętrznych aktów normatywnych wyrobów niezgodnych z wymaganiami (Nazwa dokumentacji) I.O. NK 61-9 (Nr dokumentu) ARKUSZ REJESTRACJI KART ZMIAN Ark. Nr 2 Na ark. 11 L.p. Nr Karty Zmian Nr Oper. Nr Ark. Data wprowadzenia Obowiązuje od dnia Nazwisko wprowadzającego Podpis i pieczątka Stanowisko Nazwisko Podpis Data Opracował Zmiana Nr zmiany Data Podpis

Str. / Na str. 3 / 11 SPIS TREŚCI strona - Arkusz rejestracji kart zmian 2 - Spis treści... 3 1. Cel instrukcji 4 2. Przedmiot instrukcji... 4 3. Zakres stosowania.. 4 4. Definicje. 4 5. Odpowiedzialność.. 4 6. Rodzaje wyrobów niezgodnych z WT... 6 7. Straty. 6 8. Udokumentowanie. 7 9. Wypełnianie Karty braków i jej obieg... 8 10. Opis postępowania. 10 11. Dokumenty związane 11 - Wykaz załączników... 11

Str. / Na str. 4 / 11 1. Cel instrukcji Celem instrukcji jest określenie sposobu postępowania w momencie stwierdzenia niezgodności wyrobu z wymaganiami (warunkami technicznymi - WT) na etapie naprawy / produkcji. 2. Przedmiot instrukcji Przedmiotem instrukcji jest określenie odpowiedzialności osób funkcyjnych i komórek zakładu za analizę, sposobu postępowania i rozliczenie wyrobów niezgodnych z WT (NWT). 3. Zakres stosowania Niniejsza instrukcja ma zastosowanie, gdy stwierdzi się niezgodność z WT w następstwie kontroli dokonanej na wyrobie: - w trakcie naprawy, produkcji; - gotowym. 4. Definicje 4.1 Wyrobem niezgodnym z wymaganiami technicznymi określa się taki produkt (wyrób gotowy, zespół, podzespół itp.), który nie spełnia warunków technicznych określonych w obowiązującej dokumentacji technologicznej i powstał w wyniku niewłaściwego działania pracownika zakładu. 4.2 Zamiast nazewnictwa wyrób niezgodny z wymaganiami technicznymi w treści instrukcji używa się - brak. 5. Odpowiedzialność 5.1 Kierownik wydziału (P-...) odpowiedzialny jest za: - nadzór nad uniemożliwieniem wprowadzenia wyrobów NWT do dalszej produkcji/ naprawy, - akceptowanie kart braków (wyrobów NWT), - przeszkolenie podległych sobie pracowników, - podejmowanie decyzji w przypadku naprawy wyrobów i czynności z nią związanych, - wnikliwą analizę strat z tytułu wadliwej produkcji w swoim obszarze działania i podejmowanie skutecznych działań zmierzających do eliminowania strat z tego tytułu. 5.2 Mistrz odpowiedzialny jest za: - przeszkolenie pracowników o sposobie postępowania z wyrobem NWT, - branie udziału w kwalifikacji wyrobów NWT, - zabezpieczenie ich przed dostaniem się do dalszej produkcji, - powiadomienie pracownika winnego zaistniałej sytuacji, - załatwianiem formalności związanych z Kartą braków.

Str. / Na str. 5 / 11 5.3 Pracownicy mają obowiązek oddzielenia wyrobów NWT od wyrobów wykonanych, zgodnych z WT. 5.4 Kontrolerzy wydziałowych kontroli jakości odpowiedzialni są za: - nadzór nad oddzieleniem wyrobów NWT ( izolator braków) od wyrobów zgodnych z WT podczas odbiorów jakościowych, - identyfikację wyrobów NWT poprzez oznaczenie ich farbą / przywieszką koloru czerwonego - uczestniczenie przy wywożeniu wyrobów NWT do magazynu złomu. 5.5 Kierownik wydziałowej kontroli jakości (KP) jest odpowiedzialny za: - zebranie niezbędnych danych do wystawienia Karty braków, - wystawienie Kart braków, - prowadzenie książki WYKAZ KART BRAKÓW, wzór karty zał. nr 1 - zapoznać się z objawami i przyczynami powstania wyrobów NWT, - podjęcie odpowiednich przedsięwzięć zapobiegających dalszemu powstawaniu wyrobów NWT (przy współudziale Kierownika P-..), - zakwalifikowanie wyrobu do odpowiedniej grupy, - zabezpieczyć wyrób NWT w izolatorze braków do czasu podjęcia ostatecznych decyzji przez Szefa Kontroli Jakości (JK) i Dyrektora Naczelnego (DN), - wydawanie w razie potrzeb braków do celów szkoleniowych oznaczonych w przypadku wyrobów o dużych gabarytach znakiem Sz farbą koloru czerwonego, a o małych gabarytach namalowaniem paska farbą koloru czerwonego. UWAGA: KARTĘ BRAKÓW WYSTAWIA KP DANEGO WYDZIAŁU. 5.6 Główny Księgowy (NE) odpowiedzialny jest za gromadzenie dokumentów źródłowych w postaci Kart Braków oryginał z odniesieniem ponoszonych kosztów i przechowywanie ich przez okres 5 lat.

Str. / Na str. 6 / 11 6. Rodzaje wyrobów niezgodnych z WT Zależnie od technicznej możliwości i opłacalności przywrócenia zbrakowanemu produktowi jego cech użytkowych rozróżnia się braki: a) nienaprawialne, tj. takie, których naprawa technicznie jest niemożliwa lub nieopłacalna; b) naprawialne tj. takie, których naprawa jest możliwa i ekonomicznie uzasadniona. 7. Straty 7.1 Za stratę uważa się: a) koszt wytworzenia wyrobu NWT lub koszt jego naprawy, pomniejszony o wartość odzyskanych odpadów, odszkodowań itp.; b) koszt wytworzenia produktów, wydanych w zamian za wycofane. 7.2 Stratę ustala się w przypadku: a) wyrobów nienaprawialnych, ujawnionych w toku produkcji w wysokości różnicy między planowanym technicznym kosztem wytworzenia produktu a wartością odzyskanych odpadów i wyegzekwowanych odszkodowań za jego spowodowanie; b) wyrobów nienaprawialnych, ujawnionych po zakończeniu procesu wytwarzania w wysokości różnicy między pełnym kosztem wytworzenia ew. powiększonym o koszt wymiany produktu na pełnowartościowy (np. koszty demontażu, montażu itp.) a wartością odpadów użytkowych i wyegzekwowanych odszkodowań; c) naprawy wyrobów w wysokości technicznego kosztu ich naprawy pomniejszonego o wartość odpadków użytkowych i ew. odszkodowań. 7.3 Do kosztów naprawy braków zalicza się związane z naprawą koszty przewozów, delegacji służbowych itp. a także wartość wymagających wymiany materiałów i półfabrykatów. 7.4 Stratę ustala się w wysokości kosztów poniesionych, a w razie trudności ich określenia w sposób umowny, przez co rozumie się ustalenie straty w wysokości planowanego kosztu produktu, kosztu maksymalnego lub kosztu rzeczywistego, za rozliczone już okresy rozrachunkowe. 7.5 Stratą na brakach obciąża się koszty produkcji w okresie, w którym nastąpiło ujawnienie wyrobu NWT ostatecznego lub jego naprawa. A jeżeli dotyczy ona zamkniętego rozliczonego zlecenia w roku ubiegłym w straty. 7.6 Organem uprawnionym do określenia, czy dany produkt odpowiada warunkom technicznym, czy też należy go zakwalifikować jako wyrób NWT jest kontrola jakości. 7.7 Na wszystkie ujawnione w procesie produkcyjnym wyroby NWT zarówno naprawialne jak i nienaprawialne, wystawione są przez kontrolę jakości Karty braków.

Str. / Na str. 7 / 11 7.8 W celu odróżnienia karty braków wystawionych na wyroby nienaprawialne od kart braków na wyroby naprawialne kontrola jakości na dokumencie umieszcza napis brak naprawialny. 7.9 Karta braków spełnia następujące zadanie: a) stwierdza powstanie wyrobu NWT, oraz podaje jego charakterystykę; b) stwierdza przyczyny oraz winnych zaistniałej sytuacji i jest podstawą wprowadzenia działań korygujących zgodnie z Procedurą QP/8.5/NJ; c) stanowi podstawę do uruchomienia nowego zlecenia; d) służy do ustalenia poniesionych kosztów. 7.10 Przy ustaleniu przyczyny powstania wyrobu NWT, poza kontrolą jakości bierze również udział dozór techniczny, a w przypadkach bardziej skomplikowanych główny technolog, technolog, konstruktor, laboratorium metrologiczne itp. Ujawnione wyroby NWT stosownie do orzeczenia kontroli jakości kieruje się do odpowiednich stanowisk pracy (braki naprawialne) lub do izolatora braków a stamtąd do magazynu złomu (braki nienaprawialne). 7.11 Przy brakach naprawialnych technolog Działu Głównego Technologa obowiązany jest podać na dołączonej karcie technologicznej krótki zakres naprawy z wyszczególnieniem ewentualnych dodatkowych materiałów (z podaniem nr indeksu tych materiałów) oraz niezbędnej ilości czasu na wykonanie naprawy. 7.12 Jeżeli przyczyną powstania wyrobu NWT jest ukryta wada materiałowa wówczas produkt należy zatrzymać i wystąpić do dostawcy materiału z reklamacją o ile nie upłynął jeszcze termin do wszczęcia reklamacji. 7.13 Ewidencję księgową kosztów wyrobów NWT i ich rozliczenie prowadzi się zgodnie z przyjętymi zasadami. 8. Udokumentowanie 8.1 Kartę braków w 4(czterech) egz. wystawia Kierownik KP lub osoba przez niego upoważniona. Poszczególne egzemplarze Karty braków przeznacza się: - 1. egz. dla Działu NE; - 2. egz. dla Szefa Kontroli Jakości (JK); - 3. egz. dla Działu Planowania i Przygotowania Produkcji (TP); - 4. egz. dla Sekcji Zakupów (HZ) lub dla Głównego Technologa (TT). 8.2 Karty braków wystawiane są na wyroby NWT ujawnione w procesie produkcji. 8.3 Materiał podlegający reklamacji u dostawcy stanowi przedmiot roszczenia w stosunku do dostawcy i przekazywany zostaje za kwitem Zw - w pełnej jego wartości początkowej - do magazynu HM

Str. / Na str. 8 / 11 8.4 Dowód Zw oznaczony jest numerem zlecenia, na które materiał był pobrany oraz zdaniem wg treści materiał do reklamacji 8.5 Reklamację prowadzi Sekcja Zakupów (HZ) w trybie przewidzianym w zapisach umowy. 8.6 Dowód Zw jest jednocześnie podstawą do wystawienia przez Wydział Produkcji zapotrzebowania i ponowne pobranie z magazynu wyrobu. 8.7 Dowody Zw zarówno w odniesieniu do materiałów podlegających reklamacji jak i złomu z wyrobów nienaprawialnych, w 4 egz. wystawia Kierownik KP z przeznaczeniem : - trzy egz. Dział Magazynów HM ; - jeden egz. Wydział Produkcyjny. 8.8 Dowód Zw dotyczący złomu z wyrobów nienaprawialnych oznaczony jest numerem Karty braków. 9. Wypełnianie karty braków i jej obieg Właściwym drukiem karty braków stosowanym w Zakładzie jest druk wg wzoru Pu-ZO-79, stanowiący załącznik nr 2 do niniejszej instrukcji. Wystawca karty braków /KP/ wypełnia następujące pozycje: poz. 1 - nazwa zakładu - WZL-4 S.A., poz. 2 - nazwa wydziału, w którym brak ujawniono (P- ), poz. 3 - nazwa komórki - wystawca (KP- ), poz. 4 - numer Karty braków, poz. 5 - nazwa wyrobu NWT, poz. 6 - nazwa materiału i jego symbol, poz. 7 -jednostka miary dot. materiału (wg. poz. 6), poz. 8 - nr zlecenia, poz. 9 - numer protokołu weryfikacyjnego lub karty operacyjnej dot. zlecenia wg poz. 8, poz. 10 - numery kart pracy dot. wykonania wyrobu do ostatniej operacji włącznie, poz. 11 - nr. rys. wyrobu wg poz. 5, poz. 12 - nazwisko wykonawcy wyrobu lub dostawcy z zewnątrz, poz. 13 i 14 - nie wymaga wypełnienia, poz. 15 17 - nie wymaga wyjaśnień, poz. 18 - ilość objęta zleceniem, poz. 19 21 - nie wymaga wyjaśnień, poz. 22 - nie wymaga wypełniania, poz. 23 - podać charakterystykę odchyleń stanowiących podstawę do zakwestionowania wyrobu. Wysunąć wnioski w zakresie dalszego postępowania z wyrobem NWT.

Str. / Na str. 9 / 11 Wszystkie egzemplarze Karty braków, wypełniane jak wyżej należy przekazać do Kierownika Wydziału Produkcyjnego gdzie ujawniono wyrób NWT. Kierownik Wydziału Produkcyjnego, wypełnia poz. 24 Karty braków, podając: a) swoją opinię wyrobu i / lub operacji, b) wnioski w zakresie : - przeciwdziałania w występowaniu podobnych wyrobów NWT; - ukarania, względnie roszczeń odszkodowawczych w stosunku do osób winnych powstania wyrobu NWT. Kierownik Wydziału, po spełnieniu wymienionych czynności, przesyła wszystkie egzemplarze Karty braków do Szefa Kontroli Jakości. 9.1. Szef Kontroli Jakości, mając dokładne rozeznanie w przedmiotowej sprawie orzeka (akceptuje) i wypełnia poz. 25 Karty braków : a) ile z wymienionych sztuk w poz. 20 i 21 można uznać za dobre lub ile można poprawić; b) ile sztuk z wymienionych w poz. 20 i 21 uznano za braki nienaprawialne, wpisuje tę ilość w poz. Wykonać nowe ; c) co jest przyczyną powstania braków, posługując się kwalifikacją wg poz. 22 - wpisuje w poz. Uznano winnym ; d) w jaki sposób rozliczyć stratę na brakach, wpisując w poz. Obciążyć - reklamować, - obciążyć koszty działalności, - obciążyć winnego, - obciążyć kosztami i ukarać winnego. Po dokonaniu wymienionych wyżej czynności, kartę braków w 4-ech egz. przekazuje JK do NP. 9.2 NP, po wypełnieniu pozycji 31 Karty braków w zakresie opinii i wniosków, przekazuje w 4-ech egz. Kartę braków do DN. 9.3 DN w poz. 26 Karty braków podaje ostateczną decyzję i przesyła Karty braków do Kancelarii AK. 9.4 Kancelaria, po zarejestrowaniu w rejestrze pism bezzwrotnych, przesyła Kartę braków : - 1. egz. - NE; - 2. egz. JK; - 3. egz. - NT (TP); - 4. egz. - HZ. 9.5 NP po zakończeniu zlecenia wypełnia na swoim egzemplarzu Karty braków pozycje 28 i 29.

Str. / Na str. 10 / 11 10. OPIS POSTĘPOWANIA 10.1 W przypadku stwierdzenia wyrobów NWT, TP wystawia dodatkowe zlecenie. 10.2 Kartę braków z podaniem na odwrocie ilości materiałów zużytych, oraz zestawieniem poniesionej robocizny w godzinach TP przekazuje do NE. Ustala się zasadę, że Kartę braków należy przekazać do działu księgowości nie później niż w ciągu 5 dni od daty jej wystawienia. 10.3 Ze względów rozliczeniowych kontrola jakości obowiązana jest szczegółowo wypełnić należące do niej rubryki 1 do 17 oraz rubrykę 29 Karty braków, zgodnie ze wzorem ustalonym w obiegu dokumentacji. 10.4 Wycena zleceń naprawy wyrobów naprawialnych odbywa się wg tych samych zasad jak zleceń normalnych. 10.5 Koszty naprawy wyrobów NWT wlicza się do kosztu wytworzenia zlecenia Zasadniczego i obciążają one wszystkie produkty wytworzone na to zlecenie. W przypadku, gdy koszty napraw dotyczą zlecenia zamkniętego i rozliczonego w roku ubiegłym, koszty należy odnieść w straty. 10.6 Przy wycenie strat, w kartach braków należy uwzględnić wartość złomu wyrobów nienaprawialnych. 10.7 Wyceny Karty braków dokonuje NE w ciągu 4 dni od daty ich otrzymania. 10.8 Straty poniesione w wyniku powstania wyrobów NWT z winy pracownika, należy przypisać do zwrotu osobom odpowiedzialnym za to, chyba że decyzja jest odmienna w tej mierze np.: spisać. W takim przypadku koszty obciążają wydział, na którym powstał ten fakt. 10.9 W związku z powyższym NE wycenione karty braków w ciągu 2 dni od chwili wyceny przedstawia DN w celu podjęcia decyzji. Na podstawie tej decyzji Dział NE dokonuje ostatecznego rozliczenia Karty braków. 10.10 Możliwość dochodzenia roszczeń za wyroby NWT zawinione przez pracownika reguluje Kodeks pracy, Dział V, rozdział I, art. 114, 115. 10.11 Przy obliczaniu kosztu powstałego z tytułu wyrobu nienaprawialnego należy w Karcie braków podawać planowany koszt materiałów z zachowaniem następujących zasad: jeżeli do produkcji pobrany został materiał nowy, należy przyjmować cenę materiału nowego. Jeżeli natomiast wyrób NWT powstał z materiałów stanowiących odzysk produkcyjny, należy cenę przyjmować wg następujących kryteriów: odzysk III kat. sprzętu 60% wartości ceny zakupu odzysk IV kat. sprzętu 40% wartości ceny zakupu

Str. / Na str. 11 / 11 10.12 Dla umożliwienia kontroli rozliczania wystawianych Kart braków, oraz ich bieżącego spływu, Szef Kontroli Jakości, obowiązany jest traktować karty braków jako druk ścisłego zarachowania. W tym celu obowiązany jest założyć i prowadzić kartotekę wydawanych bloczków Kart braków (za pokwitowaniem). Bloczki Kart braków należy z początkiem każdego roku kalendarzowego numerować od 1 wzwyż. Przy wydawaniu bloczków Kart braków na przedniej okładce bloczku należy oznaczyć: nr bloczku oraz zawartą w nim numerację Kart braków. 10.13 Wystawione Karty braków należy przekazywać między zainteresowanymi (osobami, komórkami organizacyjnymi). 10.14 W przypadku reklamacji zewnętrznych, wynikających z wniesionych reklamacji przez klientów zewnętrznych w stosunku do produkcji wykonanej przez WZL-4 S.A., KR uruchamia zlecenie nr 900. Wystawienie zlecenia następuje na podstawie Zamówienia Nr.. stanowiącego załącznik Nr 3 do niniejszej instrukcji, wystawionego przez Szefa Kontroli Jakości. 10.15 Zamknięcie zlecenia odbywa się na podstawie Zgłoszenia zamknięcia zlecenia nr.... Zgłoszenie to wystawia KR wg wzoru stanowiącego załącznik Nr 4 do niniejszej instrukcji. 10.16 Zgłoszenie zamknięcia zlecenia nr..., KR wystawia w 1 egz. dla TP 10.17 Zgłoszenie zamknięcia zlecenia nr... traktowane jest na równi z dowodem Pw. W przypadku winy reklamującego poniesionymi kosztami naprawy należy obciążyć Użytkownika. 10.18 Koszty wynikające z tytułu robocizny, materiałów bądź ewentualnego wyjazdu mechaników w związku z naprawą braku, należy zaliczać w ciężar odnośnego zlecenia. 11. Dokumenty związane Zarządzenie DN nr 27 z dn. 3.01.2001 dot. Postępowania z częściami, podzespołami, zespołami, wyrobami wybrakowanymi. Wykaz załączników Załącznik nr 1 Wykaz kart braków Załącznik nr 2 Karta braków Załącznik nr 3 Zamówienie Załącznik nr 4 Zgłoszenie zamknięcia zlecenia Załącznik nr 5 Schemat postępowania przy udokumentowaniu, ewidencji wyrobów niezgodnych z wymaganiami Załącznik nr 6 Schemat postępowania przy rozliczaniu wyrobów niezgodnych z wymaganiami

WYKAZ KART BRAKÓW Załącznik nr 1 do Instrukcji w sprawie udokumentowania, ewidencji i rozliczania wyrobów niezgodnych z wymaganiami Lp. Nr karty braków data wyst. Numer zlecenia wystawiono przez KP... za okres od... do... Typ/nazwa/ urządzenia Nazwa części zbrakowanej i ilość sztuk Winny powstania braku Przyczyny powstania braku Rodzaj braku Data rozl. karty braku Poniesione koszty w zł. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 naprawialny nienaprawialny Uwagi Wersja 07.08.2018

Wersja 07.08.2018

Zał. Nr 3 do Instrukcji w sprawie udokumentowania, ewidencji i rozliczania wyrobów niezgodnych z wymaganiami... Dnia... 20...r. (zamawiający) Zamówienie Nr... Proszę o wydanie zlecenia reklamacyjnego na wykonanie (remontu, usprawnienia, badania komisyjnego, delegacji)... LP OPIS CZYNNOŚCI GODZ. GRUPA ZASZER. KALKULACJA WSTĘPNA WARTOŚĆ UWAGI Zamawiający Kalkulator Wystawca zlecenia......... (podpis) (podpis) (podpis) Wersja 07.08.2018

Zał. Nr 4 do Instrukcji w sprawie udokumentowania, ewidencji i rozliczania wyrobów niezgodnych z wymaganiami ZGŁOSZENIE zamknięcia zlecenia Nr... Na podstawie zatwierdzonego Protokołu reklamacyjnego* Nr... z dnia... pisma wch.... z dn.... dotyczącego... (rodzaj sprzętu)... lub Protokółu technicznego* Nr... z dnia... zawiadamiam, iż Zlecenie Nr... z dnia... należy uznać za zakończone. Kosztami zlecenia należy obciążyć...... Warszawa, dnia... * niepotrzebne skreślić Szef Kontroli Jakości... Wersja 07.08.2018

Zał. Nr 5 do Instrukcji w sprawie udokumentowania, ewidencji i rozliczania wyrobów niezgodnych z wymaganiami Schemat postępowania przy udokumentowaniu, ewidencji wyrobów niezgodnych z wymaganiami Wersja 07.08.2018

Zał. Nr 6 do Instrukcji w sprawie udokumentowania, ewidencji i rozliczania wyrobów niezgodnych z wymaganiami Schemat postępowania przy rozliczaniu wyrobów niezgodnych z wymaganiami Wersja 07.08.2018