Na egzamin! i POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE. w pigułce. 2. wydanie. szybko zwięźle i na temat. Wydawnictwo C.H.Beck

Na egzamin! PRAWO i POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE w pigułce 2. wydanie szybko zwięźle i na temat Wydawnictwo C.H.Beck

PRAWO i POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE w pigułce

Inne w tej serii: Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych w pigułce Prawo cywilne w pigułce Postępowanie cywilne w pigułce Prawo karne w pigułce Postępowanie karne w pigułce Prawo handlowe w pigułce Prawo gospodarcze publiczne w pigułce Prawo finansowe w pigułce Prawo rodzinne i nieletnich w pigułce Prawo konstytucyjne w pigułce Prawo rzymskie w pigułce Logika w pigułce Historia ustroju i prawa Polski w pigułce Powszechna historia państwa i prawa w pigułce Prawo Unii Europejskiej w pigułce Polecamy inne nasze publikacje: W. Federczyk, M. Klimaszewski, B. Majchrzak POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE Wykłady Becka B. Szmulik, S. Serafin, K. Miaskowska ZARYS PRAWA ADMINISTRACYJNEGO, wyd. 2 Skrypty Becka www.ksiegarnia.beck.pl

PRAWO i POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE w pigułce 2. wydanie WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2014

Stan prawny: maj 2014 Darmowe aktualizacje dostępne na www.testy-prawnicze.pl! Redaktor prowadzący: Aneta Gacka-Asiewicz Wydawnictwo C.H.Beck 2014 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: IDENTIA Druk i oprawa: Drukarnia Perfekt S.A. ISBN 978-83-255-6269-4 ISBN e-book 978-83-255-6270-0

Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... IX XI DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO ADMINISTRACYJNE... 1 Rozdział I. Uwagi ogólne o prawie administracyjnym... 3 Część I. Definicja prawa administracyjnego... 3 Część II. Kontrola i nadzór... 3 Rozdział II. Źródła prawa administracyjnego... 5 Część I. Uwagi ogólne... 5 Część II. Źródła konstytucyjne... 5 Część III. Źródła europejskie... 9 Część IV. Akty prawa miejscowego... 9 Rozdział III. Administracja publiczna uwagi ogólne... 11 Część I. Definicja administracji publicznej... 11 Część II. Podział, funkcje i cechy administracji publicznej... 11 Część III. Organy administracji publicznej... 12 Część IV. Centralizacja i decentralizacja administracji publicznej... 14 Rozdział IV. Administracja rządowa... 16 Część I. Prezydent RP... 16 Część II. Prezes Rady Ministrów... 24 Część III. Rada Ministrów... 25 Część IV. Ministrowie... 26 Część V. Administracja rządowa w województwie... 27 Rozdział V. Administracja samorządowa... 34 Część I. Samorząd terytorialny zagadnienia ogólne... 34 Część II. Samorząd gminny... 35 Część III. Samorząd powiatowy... 39 Część IV. Samorząd wojewódzki... 43 Część V. Dochody jednostek samorządu terytorialnego... 45

VI Spis treści Rozdział VI. Administracja publiczna formy działania... 46 Część I. Podział form działania administracji publicznej... 46 Część II. Akt administracyjny... 46 Część III. Uznanie administracyjne... 50 Część IV. Umowa cywilnoprawna... 50 Część V. Ugoda administracyjna... 51 Rozdział VII. Stosunek administracyjnoprawny... 53 Część I. Uwagi ogólne... 53 Część II. Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych... 54 Część III. Cechy stosunku administracyjnoprawnego... 55 Rozdział VIII. Plan zagospodarowania przestrzennego... 56 Część I. Uwagi ogólne... 56 Część II. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego... 57 Część III. Wojewódzki plan zagospodarowania przestrzennego... 62 Rozdział IX. Prawo budowlane... 64 Część I. Podstawowe zagadnienia prawa budowlanego... 64 Część II. Drogi publiczne... 73 Rozdział X. Prawo geodezyjne i kartograficzne... 77 Część I. Zagadnienia ogólne... 77 Część II. Rozgraniczenie nieruchomości... 81 Rozdział XI. Gospodarka nieruchomościami... 84 Część I. Zagadnienia ogólne... 84 Część II. Sprzedaż i oddawanie w użytkowanie wieczyste... 86 Część III. Trwały zarząd... 88 Część IV. Podział nieruchomości... 90 Część V. Prawo pierwokupu... 93 Część VI. Wywłaszczenie... 94 Rozdział XII. Scalanie i wymiana gruntów oraz nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców... 96 Część I. Scalanie i wymiana gruntów... 96 Część II. Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców... 97 Rozdział XIII. Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz kształtowanie ustroju rolnego... 99 Część I. Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa... 99 Część II. Kształtowanie ustroju rolnego... 101

Spis treści VII Rozdział XIV. Prawo zamówień publicznych... 104 Część I. Uwagi ogólne... 104 Część II. Zakres podmiotowy... 104 Część III. Definicje... 105 Część IV. Wyłączenia przedmiotowe... 106 Część V. Udzielanie zamówienia... 109 Rozdział XV. Prawo o zgromadzeniach... 122 Część I. Zagadnienia ogólne... 122 Część II. Postępowanie w sprawach zgromadzeń... 123 Rozdział XVI. Informacja publiczna... 127 Część I. Uwagi wprowadzające... 127 Część II. Rodzaje i sposób udostępniania informacji publicznej... 128 DZIAŁ DRUGI. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE... 131 Rozdział I. Uwagi ogólne... 133 Część I. Zakres obowiązywania KPA... 133 Część II. Zasady postępowania administracyjnego... 134 Część III. Właściwość organów... 137 Część IV. Wyłączenie pracownika oraz organu... 139 Część V. Strony i ich pełnomocnicy... 140 Część VI. Załatwianie spraw... 143 Część VII. Doręczenia i wezwania... 144 Część VIII. Terminy... 147 Rozdział II. Postępowanie... 149 Część I. Wszczęcie postępowania... 149 Część II. Metryki, protokoły i adnotacje... 151 Część III. Dowody... 153 Część IV. Rozprawa... 156 Część V. Zawieszenie postępowania... 157 Część VI. Decyzja administracyjna... 159 Część VII. Ugoda... 161 Część VIII. Odwołania... 163 Część IX. Zażalenia... 165 Część X. Wznowienie postępowania... 165 Część XI. Uchylenie, zmiana i stwierdzenie nieważności decyzji... 167 Część XII. Udział prokuratora... 169 Część XIII. Wydawanie zaświadczeń... 170

VIII Spis treści Rozdział III. Ustrój sądów administracyjnych... 172 Część I. Właściwość i zagadnienia ogólne... 172 Część II. Sędziowie... 173 Część III. Wojewódzkie sądy administracyjne... 174 Część IV. Naczelny Sąd Administracyjny... 176 Rozdział IV. Postępowanie przed sądami administracyjnymi... 179 Część I. Zagadnienia ogólne... 179 Część II. Strony... 182 Część III. Pełnomocnicy... 183 Część IV. Pisma procesowe zagadnienia ogólne... 184 Część V. Skarga... 185 Część VI. Wszczęcie postępowania... 188 Część VII. Doręczenia... 188 Część VIII. Terminy... 190 Część IX. Posiedzenie sądowe... 191 Część X. Postępowanie mediacyjne i uproszczone... 193 Część XI. Zawieszenie postępowania... 194 Część XII. Orzeczenia sądowe... 195 Część XIII. Środki odwoławcze... 196 Rozdział V. Postępowanie egzekucyjne w administracji... 198 Część I. Egzekucja administracyjna zagadnienia ogólne... 198 Część II. Organy egzekucyjne... 199 Część III. Tytuł egzekucyjny... 200 Część IV. Zbieg egzekucji... 202

Wstęp Zapewne czujesz presję przed zbliżającym się egzaminem i zastanawiasz się jak przebrnąć przez setki stron tekstu tak, aby wiadomości zostały w Twojej głowie. Konieczne są notatki, zakreślacze itp., których zadaniem jest pomóc Ci w uporządkowaniu wiedzy. Co jednak jeśli czasu jest coraz mniej, a po przeczytaniu tych setek stron nie starczyło go już na notatki i rysowanie tabel? Rozwiązanie stanowi właśnie ta publikacja. To kompaktowe opracowanie wszystkich najważniejszych zagadnień, których znajomość pomoże w zdaniu egzaminu. Przedstawiamy Ci idealne narzędzie zarówno do nauki, jak i do powtórki przed egzaminem. Dzięki zwięzłemu ujęciu tematu, tabelom, wykresom i wyróżnieniom szybko przyswoisz i powtórzysz wiedzę, a podejście do egzaminu stanie się mniej stresującym przeżyciem. Korzystaj także z testów, do których odeśle Cię QR Code z okładki. Powodzenia! Redakcja

Wykaz skrótów 1. Akty prawne AdmRządWojU... ustawa z 23.1.2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. Nr 31, poz. 206 ze zm.) DrogPublU... ustawa z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 260 ze zm.) EgzAdmU... ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm.) GospNierU... ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 518) InforPublU... ustawa z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) KPA... ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.) KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101) PrBud... ustawa z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1409) PrGeod... ustawa z 17.5.1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287) PrPostSądAdm... ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) PrUSA... ustawa z 25.7.2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) PrZamPubl... ustawa z 29.1.2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.) PrZgrom... ustawa z 5.7.1990 r. Prawo o zgromadzeniach (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 397) RadaMinU... ustawa z 8.8.1996 r. o Radzie Ministrów (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 392 ze zm.) SamGminU... ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.)

XII Wykaz skrótów SamPowU... ustawa z z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 595 ze zm.) SamWojU... ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 596 ze zm.) ScalWymGrU... ustawa z 26.3.1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 178, poz. 1749 ze zm.) SwobDziałGospU... ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.) ZagospPrzestrzU... ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.) 2. Publikatory ONSA... Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych 3. Inne skróty n.... następny (-e, -a) NSA... Naczelny Sąd Administracyjny orz.... orzeczenie post.... postanowienie r.... rok RM... Rada Ministrów RP... Rzeczpospolita Polska t.j.... tekst jednolity tj.... to jest wyr.... wyrok

DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO ADMINISTRACYJNE

Rozdział I. Uwagi ogólne o prawie administracyjnym Część I. Definicja prawa administracyjnego Prawo administracyjne to bardzo obszerny zespół norm zróżnicowanych pod względem ich przedmiotu i budowy, regulujący organizację i działanie administracji publicznej w sposób swoisty, tzn. nieodnoszący się zarazem do innych dziedzin życia społecznego. W prawie administracyjnym rozróżnia się: normy ustanawiające bezpośrednio uprawnienia lub obowiązki adresata, który znajdzie się w sytuacji określonej przez prawo, wraz z normami ustanawiającymi kompetencje organów administracji do kontroli przestrzegania prawa i orzekania o skutkach jego naruszenia; normy, których realizacja następuje w formie decyzji administracyjnych, wydawanych przez właściwe organy administracyjne i ustalających prawa i obowiązki adresatów normy; normy prawa procesowego regulujące tok podejmowanych przez organy administra cyjne czynności procesowych mających na celu wydawanie decyzji administracyjnych i kontrolowanie ich prawidłowości, a także czynności mających na celu przymusowe wy konanie decyzji administracyjnych. Należy podkreślić, że pomimo iż pojęcie administracji publicznej występuje w wielu aktach prawnych, jest ono pojęciem doktrynalnym. Część II. Kontrola i nadzór 1. Kontrola. Pojęcie to używane jest dla określenia funkcji organu polegającej wyłącznie na sprawdzeniu działalności innych jednostek, bez stałych możliwości wpływania na działalność jednostek kontrolowanych poprzez wydawanie wiążących nakazów lub poleceń (M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2007, s. 103).

4 Rozdział I. Uwagi ogólne o prawie administracyjnym Kontrola nie obejmuje egzekwowania udzielonych zaleceń oraz wyciągania konsekwencji stwierdzonych naruszeń (Leksykon prawa administracyjnego, E. Bojanowski, K. Żukowski (red.), Warszawa 2009, s. 128). Najczęstsze kryteria kontroli to kryteria: legalności zgodności z prawem, celowości zgodności działalności z przypisanymi zadaniami, rzetelności uczciwości, staranności, gospodarności optymalnego wykorzystania zasobów, przejrzystości dostępu do procedur, jawności podawania do publicznej wiadomości sprawozdań, bilansów. Z przeprowadzonej kontroli sporządzane jest sprawozdanie, przedstawiane następnie wraz z wnioskami wynikającymi z kontroli organowi wyższego stopnia. W ramach kontroli możemy wyróżnić: inspekcję będącą kontrolą wykonywaną poprzez bezpośrednią obserwację danej jednostki i porównanie jej do pewnego wzorca poprawnego zachowania/działania; lustrację nakierowaną nie na zachowanie podmiotu, a na określony przedmiot. 2. Nadzór. Jest to pojęcie szersze od pojęcia kontroli, gdyż polega na stałym i bieżącym kontrolowaniu danej jednostki. Organ nadzorujący wyposażony jest w środki oddziaływania na postępowanie organów nadzorowanych, czyli podległych lub podporządkowanych (M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, s. 103). W przeciwieństwie do kontroli nadzór wiąże się z możliwością wpływania na nadzorowane organy. Nadzór dozwolony jest tylko w przypadkach prawem przewidzianych. Środki nadzoru mogą być następujące: merytoryczne, np. stwierdzenie nieważności aktu, zawieszenie rozstrzygnięcia, personalne, np. zawieszenie w czynnościach członka organu, prewencyjne, np. wcześniejsze zatwierdzanie aktu przez organ nadzorujący, represyjne, np. uchylenie aktu prawnego naruszającego prawo.

Rozdział II. Źródła prawa administracyjnego Część I. Uwagi ogólne Charakterystyczne dla źródeł prawa administracyjnego są następujące cechy: źródłami prawa administracyjnego materialnego mogą być wyłącznie akty normatywne o mocy powszechnie obowiązującej; liczba źródeł prawa administracyjnego jest większa niż w innych gałęziach prawa, ponieważ przedmiot regulacji jest rozległy i zmienny, a prawo musi dostosowywać się do zmieniających się warunków społecznych, ekonomicznych, politycznych itp.; prawo administracyjne powstaje w wielu ośrodkach prawotwórczych nie tylko w centralnych organach państwowych, ale i terenowych organach administracji publicznej; niekiedy generuje to problemy prawne wyłaniające się na tle relacji hierarchicznych pomiędzy poszczególnymi źródłami prawa administracyjnego; źródła prawa administracyjnego są co do zasady nieskodyfikowane wyjątki stanowią regulacje KPA; ciężar regulacji prawnej w zakresie prawa administracyjnego spoczywa na aktach rangi podustawowej (Leksykon prawa administracyjnego, s. 577). Część II. Źródła konstytucyjne 1. Konstytucja. Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP źródłami prawa powszechnie obowiązującego w Rzeczpospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Dodatkowo, źródła prawa na obszarze działania organów, które je ustanowiły, stanowią akty prawa miejscowego.

6 Rozdział II. Źródła prawa administracyjnego W Konstytucji RP zostały określone: zasada, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP), zasada trójpodziału władz (art. 10 Konstytucji RP), tryb rozpoznawania petycji, skarg i wniosków (art. 63 Konstytucji RP), określenie innych niż gmina jednostek samorządu terytorialnego (art. 164 ust. 2 Konstytucji RP), kompetencje Rady Ministrów (art. 146 Konstytucji RP), skład oraz organy Rady Ministrów (art. 147 Konstytucji RP), kompetencje Prezesa Rady Ministrów (art. 148 Konstytucji RP), uprawnienia kierownicze ministrów (art. 149 Konstytucji RP), tryby powoływania i odwoływania wymienionych podmiotów, odpowiedzialność związana z wykonywaniem władzy, kwestie związane z samorządem terytorialnym. 2. Umowy międzynarodowe. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy: pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych, wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji, członkostwa Rzeczpospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej, znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym, spraw uregulowanych w ustawie, lub w których Konstytucja wymaga ustawy. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację takiej umowy międzynarodowej jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów

Część II. Źródła konstytucyjne 7 w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być także uchwalone w referendum ogólnokrajowym. 3. Ustawy. W Rzeczpospolitej Polskiej inicjatywa ustawodawcza przysługuje: posłom, Senatowi, Prezydentowi RP, Radzie Ministrów, grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. Prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm przysługuje wnioskodawcy projektu, posłom i Radzie Ministrów. Marszałek Sejmu może odmówić poddania pod głosowanie poprawki, która uprzednio nie była przedłożona komisji. Wnioskodawca może wycofać projekt ustawy w toku postępowania ustawodawczego w Sejmie do czasu zakończenia drugiego czytania projektu. Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja RP przewiduje inną większość. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchwały, jeżeli ustawa lub uchwała Sejmu nie stanowi inaczej. Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi. Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy może ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm. Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Następnie Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi RP, który podpisuje ją w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP. Przed podpisaniem ustawy Prezydent może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją RP. Prezydent RP nie może odmówić podpisania ustawy, którą TK uznał za zgodną z Konstytucją RP, natomiast jeśli zostanie uznana za niezgodną z Konstytucją RP, Prezydent odmawia jej podpisania. Jeżeli jednak niezgodność z Konstytucją RP dotyczy poszczególnych przepisów ustawy, a TK nie orzeknie, że są one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent, po za-