w pigułce 5. wydanie POSTĘPOWANIE CYWILNE szybko zwięźle i na temat Na egzamin! Na egzamin! POSTĘPOWANIE CYWILNE w pigułce 5. wyd.

Transkrypt

1 Na egzamin! Jeżeli na jedno z tych pytań odpowiedziałeś TAK, ta publikacja jest właśnie dla Ciebie! To wyciąg, opracowanie wszystkich najważniejszych zagadnień z zakresu postępowania cywilnego, których znajomość pomoże Ci w zdaniu egzaminu. Masz ochotę na więcej? Korzystaj z materiałów online. Postępowanie cywilne w pigułce to: zwięzłe ujęcie tematu, tabele, wykresy i wyróżnienia, istotne stwierdzenia, bez zbędnych opisów, dzięki którym szybko przyswoisz i powtórzysz wiedzę. Wydanie piąte zawiera również pytania otwarte, wraz z odpowiedziami, które padały na egzaminach i kolokwiach. Beck Akademia ISBN testy prawnicze dz.handlowy@beck.pl tel.: , fax: Cena 29,90 zł C.H.BECK Zbliża się trudny egzamin, a Ty nie masz już czasu na wertowanie grubych podręczników? A może musisz szybko powtórzyć materiał przed egzaminem wstępnym na aplikację? POSTĘPOWANIE CYWILNE w pigułce 5. wyd. Na egzamin! POSTĘPOWANIE CYWILNE w pigułce 5. wydanie szybko zwięźle i na temat

2 POSTĘPOWANIE CYWILNE w pigułce

3 Inne w tej serii: Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych w pigułce Prawo cywilne w pigułce Prawo karne w pigułce Postępowanie karne w pigułce Prawo i postępowanie administracyjne w pigułce Prawo handlowe w pigułce Prawo gospodarcze publiczne w pigułce Prawo finansowe w pigułce Prawo rodzinne i nieletnich w pigułce Prawo konstytucyjne w pigułce Prawo rzymskie w pigułce Logika w pigułce Historia ustroju i prawa Polski w pigułce Powszechna historia państwa i prawa w pigułce Prawo Unii Europejskiej w pigułce Podstawy prawa i wiedzy o społeczeństwie w pigułce Prawo medyczne w pigułce Polecamy inne nasze publikacje: J. Ablewicz, A. Gacka-Asiewicz TERMINY USTAWOWE CYWILNE i KARNE Terminy Becka A. Zieliński POSTĘPOWANIE CYWILNE. KOMPENDIUM Skrypty Becka

4 POSTĘPOWANIE CYWILNE w pigułce 5. wydanie WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2017

5 Stan prawny: czerwiec 2017 r. Bezpłatne aktualizacje dostępne na Redaktor prowadzący: Aneta Gacka-Asiewicz Wydawnictwo C.H.Beck 2017 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: IDENTIA Druk i oprawa: ORTHDRUK, Białystok ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... IX XI DZIAŁ PIERWSZY. POSTĘPOWANIE CYWILNE... 1 Część I. Postępowanie cywilne uwagi ogólne... 3 Rozdział 1. Uwagi ogólne... 3 Rozdział 2. Podstawowe zasady postępowania cywilnego... 7 Rozdział 3. Przesłanki postępowania cywilnego Część II. Sąd Rozdział 1. Właściwość sądu zagadnienia ogólne Rozdział 2. Organizacja i skład sądu Rozdział 3. Właściwość rzeczowa Rozdział 4. Właściwość miejscowa Rozdział 5. Właściwość ogólna Rozdział 6. Właściwość szczególna Rozdział 7. Zagadnienia szczegółowe Rozdział 8. Wartość przedmiotu sporu Rozdział 9. Wyłączenie sędziego Część III. Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, organizacje pozarządowe, Inspektor Pracy, rzecznik konsumentów Rozdział 1. Prokurator Rozdział 2. Rzecznik Praw Obywatelskich Rozdział 3. Organizacje pozarządowe Rozdział 4. Inspektor pracy Rozdział 5. Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów Rozdział 6. Podmioty uprawnione do udziału w postępowaniu na podstawie odrębnych przepisów Część IV. Strony Rozdział 1. Zdolność sądowa Rozdział 2. Zdolność procesowa... 38

7 VI Spis treści Rozdział 3. Współuczestnictwo w sporze Rozdział 4. Interwencja procesowa Część V. Pełnomocnicy procesowi Część VI. Koszty procesu Rozdział 1. Koszty procesu pojęcie i podział Rozdział 2. Zasady ponoszenia kosztów procesu Rozdział 3. Zwolnienie od kosztów sądowych Rozdział 4. Pomoc prawna z urzędu Część VII. Postępowanie Rozdział 1. Pisma procesowe Rozdział 2. Doręczenia Rozdział 3. Posiedzenia sądowe Rozdział 4. Terminy w postępowaniu cywilnym Rozdział 5. Zawieszenie postępowania Część VIII. Postępowanie przed sądami I instancji Rozdział 1. Mediacja Rozdział 2. Postępowanie pojednawcze Rozdział 3. Ugoda sądowa Rozdział 4. Pozew Rozdział 5. Rozprawa Część IX. Dowody Rozdział 1. Przedmiot i ocena dowodów Rozdział 2. Postępowanie dowodowe Rozdział 3. Dowód z dokumentu Rozdział 4. Dowód z zeznań świadków Rozdział 5. Dowód z opinii biegłych Rozdział 6. Dowód z oględzin Rozdział 7. Dowód z przesłuchania stron Rozdział 8. Inne środki dowodowe Rozdział 9. Zabezpieczenie dowodów Część X. Orzeczenia Rozdział 1. Wyroki Rozdział 2. Natychmiastowa wykonalność wyroków Rozdział 3. Wyrok zaoczny Rozdział 4. Rektyfikacja wyroków Rozdział 5. Nakaz zapłaty

8 Spis treści VII Rozdział 6. Postanowienia Rozdział 7. Prawomocność orzeczeń Część XI. Środki odwoławcze Rozdział 1. Apelacja zagadnienia ogólne Rozdział 2. Podstawy wniesienia apelacji Rozdział 3. Postępowanie apelacyjne Rozdział 4. Wyrokowanie przez sąd II instancji Rozdział 5. Nieważność postępowania Rozdział 6. Zażalenie Rozdział 7. Skarga kasacyjna Rozdział 8. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego Rozdział 9. Wznowienie postępowania Rozdział 10. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Część XII. Postępowania odrębne Rozdział 1. Postępowanie w sprawach małżeńskich uwagi ogólne Rozdział 2. Sprawy o rozwód i separację Rozdział 3. Inne sprawy Rozdział 4. Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi Rozdział 5. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych uwagi wprowadzające Rozdział 6. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy Rozdział 7. Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych Rozdział 8. Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów Rozdział 9. Postępowanie w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone Rozdział 10. Postępowanie uproszczone Rozdział 11. Postępowanie nakazowe Rozdział 12. Postępowanie upominawcze Rozdział 13. Elektroniczne postępowanie upominawcze Część XIII. Postępowanie nieprocesowe Rozdział 1. Uwagi ogólne Rozdział 2. Sprawy z zakresu prawa osobowego Rozdział 3. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli Rozdział 4. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego Rozdział 5. Sprawy z zakresu prawa spadkowego Rozdział 6. Postępowanie rejestrowe

9 VIII Spis treści Część XIV. Postępowanie zabezpieczające Rozdział 1. Uwagi ogólne Rozdział 2. Przedmiot i warunki zabezpieczenia Rozdział 3. Właściwość sądu i przebieg postępowania zabezpieczającego Rozdział 4. Rodzaje zabezpieczeń Rozdział 5. Ustanie zabezpieczenia Część XV. Postępowanie egzekucyjne Rozdział 1. Uwagi ogólne Rozdział 2. Tytuł egzekucyjny Rozdział 3. Klauzula wykonalności Rozdział 4. Wszczęcie egzekucji Rozdział 5. Prowadzenie egzekucji Rozdział 6. Umorzenie postępowania egzekucyjnego Rozdział 7. Ograniczenia egzekucji Rozdział 8. Powództwa przeciwegzekucyjne Rozdział 9. Środki zaskarżenia Rozdział 10. Rodzaje i sposoby egzekucji Część XVI. Sąd polubowny Rozdział 1. Uwagi ogólne Rozdział 2. Zapis na sąd polubowny Rozdział 3. Skład sądu polubownego Rozdział 4. Właściwość sądu polubownego Rozdział 5. Postępowanie przed sądem polubownym Rozdział 6. Wyrok sądu polubownego i zakończenie postępowania Rozdział 7. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego Rozdział 8. Uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej DZIAŁ DRUGI. PYTANIA KONTROLNE

10 Wstęp Zapewne czujesz presję przed zbliżającym się egzaminem i zastanawiasz się jak przebrnąć przez setki stron tekstu tak, aby wiadomości zostały w Twojej głowie. Konieczne są notatki, zakreślacze itp., których zadaniem jest pomóc Ci w uporządkowaniu informacji. Co jednak jeśli czasu jest coraz mniej, a po przeczytaniu tych setek stron nie starczyło go już na notatki i rysowanie tabel? Rozwiązaniem jest właśnie ta publikacja. To kompaktowe opracowanie wszystkich najważniejszych zagadnień, których znajomość pomoże w zdaniu egzaminu. Przedstawiamy Ci idealne narzędzie zarówno do nauki, jak i do powtórki przed egzaminem. Dzięki zwięzłemu ujęciu tematu, tabelom, wykresom i wyróżnieniom szybko przyswoisz i powtórzysz potrzebne zagadnienia, a podejście do egzaminu stanie się mniej stresującym przeżyciem. Korzystaj także z testów, do których odeśle Cię QR Code z okładki. Wydanie piąte zostało wzbogacone o pytania kontrolne, które pozwolą sprawdzić stopień przygotowania do egzaminu. Powodzenia! Redakcja

11

12 Wykaz skrótów 1. Akty prawne EgzAdmU... ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 599 ze zm.) KC... ustawa z r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) KK... ustawa z r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) KP... ustawa z r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) KPC... ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) KPK... ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) KRO... ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) KSCU... ustawa z r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623 ze zm.) KSH... ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) PrBank... ustawa z r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) PrSpółdz... ustawa z r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 21 ze zm.) PrUpad... ustawa z r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) PrUSP... ustawa z r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) RPOU... ustawa z r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz ze zm.) SNU... ustawa z r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.)

13 XII Wykaz skrótów 2. Publikatory OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNCPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 3. Inne skróty Dz.U..... Dziennik Ustaw KRS... Krajowy Rejestr Sądowy n.... następny (-a, -e) post.... postanowienie SN... Sąd Najwyższy SN (7)... Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów t.j.... tekst jednolity tj.... to jest TK... Trybunał Konstytucyjny tzn.... to znaczy tzw.... tak zwany (-a, -e) uchw.... uchwała wyr.... wyrok

14 DZIAŁ PIERWSZY. POSTĘPOWANIE CYWILNE

15

16 Część I. Postępowanie cywilne uwagi ogólne Rozdział 1. Uwagi ogólne 1. Definicja postępowania cywilnego. Postępowanie cywilne jest to zespół norm prawnych regulujących postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy KPC stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne). 2. Zadania postępowania cywilnego. Najistotniejszym zadaniem postępowania cywilnego jest realizacja norm prawa materialnego w zakresie spraw cywilnych na drodze ich przymusowego wykonania. Funkcje postępowania cywilnego koncentrują się na następujących zagadnieniach: konkretyzowaniu i realizowaniu norm prawnych z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, wydawaniu zarządzeń, zwolnień i zezwoleń mających znaczenie prawne, dokonywaniu czynności dokumentacyjno-rejestrowych, dokonywaniu innych czynności przekazanych sądom na drodze ustawy. 3. Pojęcie sprawy cywilnej. Zgodnie z art. 1 KPC sprawy cywilne to sprawy z zakresu: prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, prawa pracy, ubezpieczeń społecznych oraz inne sprawy, do których przepisy KPC stosuje się z mocy ustaw szczególnych. Sprawy cywilne określane są za pomocą kryteriów materialnych lub formalnych.

17 4 Część I. Postępowanie cywilne uwagi ogólne SPRAWY CYWILNE KRYTERIA MATERIALNE Są to sprawy normowane przepisami prawa cywilnego. Do tej grupy należą sprawy z zakresu: prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy. Sprawy należące do tej grupy pozostają zawsze sprawami cywilnym, bez względu na organ właściwy do ich rozpoznawania. KRYTERIA FORMALNE Są to sprawy poddane właściwości sądów powszechnych. Do tej grupy należą sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz inne sprawy, do których przepisy KPC stosuje się z mocy ustaw szczególnych, np. zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia spółdzielni (art PrSpółdz), czy sprawy rejestrowe. 4. Rodzaje postępowania cywilnego. Postępowanie cywilne swoim zakresem obejmuje różne rodzaje postępowań sądowych, których celem i zadaniem jest rozpoznawanie spraw cywilnych. RODZAJE POSTĘPOWANIA CYWILNEGO PROCES POSTĘPOWANIE POZASĄDOWE POSTĘPOWANIE NIEPROCESOWE 5. Proces. Proces stanowi zasadniczy tryb postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych. Kodeks postępowania cywilnego w art stwierdza, że sąd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi inaczej. W wypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpatruje sprawy według przepisów o postępowaniach odrębnych. Oznacza to, że ustawodawca wprowadza jako zasadę rozpoznawanie spraw cywilnych w procesie, ustanawiając swoiste domniemanie w tym zakresie. Proces to postępowanie, w którym sąd rozpoznaje istniejący między stronami procesowymi spór prawny w drodze rozstrzygnięcia o będącym przedmiotem tego sporu stosunku prawnym i wynikających z niego prawach i obowiązkach. Proces cywilny stanowi postępowanie modelowe, którego zasady, instytucje i formy stosuje się w dużej mierze także do innych rodzajów postępowań unormowanych w KPC. Ustawodawca określając dla pozostałych rodzajów postępowań odrębne zasady, instytucje i formy, czyni to tylko w zakresie niezbędnym do wprowadzenia odrębności tych postępowań, natomiast w kwestiach nieunormowanych inaczej przez przepisy szczególne nakazuje stosować wprost, ewentualnie odpowiednio, przepisy o procesie (zob. art KPC).

18 Rozdział 1. Uwagi ogólne 5 6. Postępowanie nieprocesowe. Postępowanie nieprocesowe to drugi obok procesu równorzędny tryb postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych. Rozgraniczenie spraw rozpoznawanych i rozstrzyganych w tych dwóch głównych trybach postępowania rozpoznawczego oparte jest na kryterium charakteru spraw jakie są w nich rozpoznawane, a mianowicie na ich procesowym lub nieprocesowym charakterze. W trybie procesu rozpoznawane są sprawy, w których wyraźnie wyodrębnić można dwa podmioty o przeciwstawnych interesach i stanowiskach prawnych, do postępowania nieprocesowego (zwanego także postępowaniem niespornym) przekazane zostały natomiast przez ustawodawcę przede wszystkim te sprawy, w których chodzi raczej o współdziałanie sądu przy nawiązywaniu, zmianie lub zniesieniu stosunków prawnych oraz sprawy, w których brak jest strony przeciwnej. Postępowanie nieprocesowe odmiennie niż proces oparte jest na zasadzie uczestnictwa, co oznacza, że liczba uczestników tego postępowania, z których każdy zajmuje stanowisko samodzielnie i niezależnie, może być różna w zależności od tego, ile podmiotów prawnych zainteresowanych jest wynikiem tego postępowania. Zasadniczo nie występuje tu przeciwstawność stanowisk i interesów prawnych między poszczególnymi uczestnikami (w praktyce nie wyłącza to możliwości wystąpienia takich sprzeczności, jak również zaistnienia sporu, który będzie musiał zostać rozstrzygnięty, jednak spór ten nie należy do istoty danej sprawy). W postępowaniu nieprocesowym rozpoznawane mogą być tylko te sprawy, które zostały do tego trybu wyraźnie przekazane przez ustawodawcę. Decydują w tym zakresie przede wszystkim przepisy KPC (postępowanie nieprocesowe, Część I, Księga II KPC), jak również liczne przepisy szczególne przewidujące dla różnego rodzaju spraw tryb postępowania nieprocesowego. a. Sprawy rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym. Zgodnie z KPC (zob. Część I, Księga II Tytuł II) w postępowaniu nieprocesowym rozpoznawane są sprawy z zakresu: prawa osobowego obejmujące postępowanie w sprawach o: uznanie za zmarłego, stwierdzenie zgonu, ubezwłasnowolnienie; prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli, obejmujące postępowania w sprawach: małżeńskich, z zakresu stosunków między rodzicami i dziećmi,

19 6 Część I. Postępowanie cywilne uwagi ogólne o przysposobienie, z zakresu opieki i kurateli, o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem; prawa rzeczowego dotyczące: spraw o stwierdzenie zasiedzenia, zarządu związanego ze współwłasnością i użytkowaniem, zniesienia współwłasności, ustanowienia drogi koniecznej i służebności przesyłu, przepadku rzeczy, postępowania wieczystoksięgowego; prawa spadkowego dotyczące przede wszystkim: zabezpieczenia spadku, wykazu inwentarza i spisu inwentarza, przyjęcia lub odrzucenia spadku, zarządu spadkiem nieobjętym, stwierdzenia nabycia spadku, przedmiotu zapisu windykacyjnego i działu spadku; przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego; złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego; postępowania rejestrowego. b. Zasada postępowania nieprocesowego. W postępowaniu nieprocesowym zasadą jest, że sąd wszczyna postępowanie na wniosek, jednak, odmiennie niż ma to miejsce w procesie, możliwe jest także w wypadkach wskazanych w ustawie wszczęcie postępowania z urzędu. 7. Postępowania pozasądowe. Do postępowań pozasądowych, czyli toczących się poza sądami powszechnymi, należy zaliczyć: postępowanie przed sądami polubownymi, postępowanie pojednawcze przed komisjami pojednawczymi w sprawach ze stosunku pracy.

20 Rozdział 2. Podstawowe zasady postępowania cywilnego 7 POSTĘPOWANIA POZASĄDOWE POSTĘPOWANIE PRZED SĄDAMI POLUBOWNYMI Mimo tego że postępowanie polubowne unormowane jest w przepisach KPC (art ), nie toczy się ono przed sądem powszechnym, ale przed sądem polubownym, powołanym przez strony. W myśl art KPC, w Polsce mogą działać zarówno sądy polubowne stałe (np. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej), jak i sądy polubowne powoływane ad hoc. Te ostatnie powoływane są przez strony (osoby fizyczne, prawne oraz inne jednostki organizacyjne posiadające zdolność sądową) w drodze umowy (zapis na sąd polubowny). Po rozstrzygnięciu konkretnej sprawy tego rodzaju sądy polubowne ulegają rozwiązaniu. Postępowanie przed sądem polubownym ma charakter rozpoznawczy. Wynika on z tego, że wykonanie orzeczeń sądu polubownego oraz ugód zawartych przed tym sądem następuje według przepisów KPC o postępowaniu egzekucyjnym. POSTĘPOWANIE POJEDNAWCZE PRZED KOMISJAMI POJEDNAWCZYMI W SPRAWACH ZE STOSUNKU PRACY W celu polubownego załatwiania sporów o roszczenia pracownika ze stosunku pracy mogą być powoływane komisje pojednawcze (art. 244 KP). Komisje te wszczynają postępowania na wniosek pracownika zgłoszony na piśmie lub ustnie do protokołu. Komisję pojednawczą powołują wspólnie pracodawca i zakładowa organizacja związkowa, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa pracodawca, po uzyskaniu pozytywnej opinii pracowników. Przed komisjami toczy się wyłącznie postępowanie rozpoznawcze. W razie niewykonania ugody przez zakład pracy, podlega ona wykonaniu według przepisów KPC, po stwierdzeniu przez sąd jej wykonalności. 8. Droga sądowa. Do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są: sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych oraz Sąd Najwyższy. Rozdział 2. Podstawowe zasady postępowania cywilnego 1. Uwagi ogólne. Zasady procesowe uznawane są za centralne i przewodnie idee systemu prawa procesowego o ogólnym charakterze, kształtujące treść i formę postępowania cywilnego. Można określać je także mianem dyrektyw sprawności postępowania cywilnego (W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1978, s. 229 i n.). Katalog zasad postępowania jest otwarty, a wśród nich możemy wyróżnić te najważniejsze, opisane poniżej.