STRATEGIA INWESTYCYJNA PAśP W ROZWÓJ SYSTEMÓW NAWIGACYJNYCH W PORTACH REGIONALNYCH Konferencja Aktywność samorządów kluczem do rozwoju regionalnych portów lotniczych w Polsce Warszawa, 27-28 październik 2009 1
AGENDA Podejście PAśP do inwestowania Plany inwestycyjne PAśP w odniesieniu do lotnisk Wpływ obecnej sytuacji gospodarczej na plany inwestycyjne PAśP i jednostkowe stawki opłat Wpływ Rozporządzenia WE1794/2006 na powstawanie nowych lotnisk i moŝliwości dotyczące Polska w stosunku do innych krajów Europejskich w kontekście stawek opłat 2
FUNKCJONOWANIE PAśP NA LOTNISKACH Obecność PAśP na funkcjonujących lotniskach komunikacyjnych: Infrastruktura: WieŜa Kontroli Ruchu Lotniczego Urządzenia Nawigacyjne, Dozorowania i Komunikacji Biuro Obsługi Załóg Personel Kontrolerzy Ruchu Lotniczego Obsługa techniczna urządzeń nawigacyjnych Personel BOZ. 3
GŁÓWNE CELE FUNKCJONOWANIA ANSP Ochrona środowiska Bezpieczeństwo Przepustowość Efektywność kosztowa 4
DLACZEGO PRZEDSIĘBIORSTWA INWESTUJĄ? Cel inwestycji Zwrot z inwestycji Okres zwrotu Przedsiębiorstwo gospodarcze Osiągnięcie korzyści ekonomiczne NadwyŜka inkrementalnych przychodów nad inkrementalnymi kosztami Kiedy suma nadwyŝki przewyŝszy nakłady inwestycyjne PAśP w odniesieniu do inwestycji z zakresu lotniskowego Poprawa / utrzymanie (przy wzroście ilości operacji) bezpieczeństwa Zwiększenie przepustowości i dostępności (pogoda) Ochrona środowiska Poprawa efektywności kosztowej Inkrementalne koszty dodawane do opłat terminalowych Długość amortyzacji 5
INWESTYCJE PAśP NA TERENIE LOTNISK Gdańsk Radar DVOR/DME ILS/DME OKRL DME OR 35 inwestycji o wartości 242 mln PLN w latach 2009-2014. Inwestycje odtworzeniowe i rozwojowe Szczecin Bydgoszcz Poznań Zielona Góra Wrocław Szymany Modlin Warszawa Łódź Lublin Katowice Rzeszów Kraków Źródło: PAśP 6
WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY PAśP 2010-2014 (z 2009) PAśP, po konsultacjach z przewoźnikami w czerwcu i PLN Milion 180 160 140 październiku, planuje 120 obniŝenie wartości nakładów inwestycyjnych w roku 2010 do ok. 112 mln PLN w roku 2010 i przeniesienie części zadań na lata następne. 100 80 60 40 20-167,8 161,2 112,7 121,3 76,1 2010 2011 2012 2013 2014 Źródło: PAśP 7
WIELE LOKALNYCH SPOŁECZNOŚCI PLANUJE UTWORZYĆ LOKALNY PORT LOTNICZY Dysponując dwoma Koszalin Gdynia Szczytno- Szymany Białystok kilometrami drogi przejedziesz 2 km. Dysponując 2 km pasa startowego dolecisz wszędzie Modlin Koszt załoŝenia lotniska: 150-400 mln PLN - 1,5 mld PLN Kamień Śląski Sochaczew Radom Kielce Lublin Źródła finansowania: Wkład władz lokalnych. POIIŚ, fundusze europejskie do 85% nakładów inwestycyjnych Koszt utrzymania lotniska: 16 mln PLN -60 mln / rok Źródła finansowania: Opłaty lotniskowe, najem hangarów, przychody od pasaŝerów, przychody okołolotniskowe (parkingi) Źródło: Prasa, Monitor Polski B, biznes plany lotnisk Czy lotnisko ma opracowany wiarygodny plan przychodowy? 8
SPOSÓB OBLICZANIA JEDNOSTKOWEJ STAWKI OPŁATY TERMINALOWEJ WG ROZPORZĄDZENIA WE NR 1794/2006 Koszty Service Providera (PAśP) Koszty Terminalowe + Koszty osłony meteo (IMGiW) Jednostkowa stawka opłaty / terminalowej Koszty nadzoru (ULC) Suma terminalowych jednostek usługowych (Service Unit) X Operacje lądowania Czynnik wagi (MTOW/50)^0,5 Źródło: Prezentacja własna na podstawie WE1794/2006 9
SPADEK RUCHU LOTNICZEGO W CIĄGU OSTANICH 12 MIESIĘCY Liczba operacji (2005 - Wrzesień 2009) Liczba Operacji 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 42 127 37 337 43 017 43 719 1,3 1,2 1,2 0,7 47 944 50 844 54 066 1,7 3,1 3,3 52 413 2,1 51 538 1 7 6 5 4 3 2 1 0 0 Luty Marzec Maj Czerwiec Lipiec Listopad Opóźnienie 2005 2006 2007 2008 2009 Źródło: PAśP 10
LICZBA OPERACJI NA LOTNISKACH W 2009 SPADŁA O 9 % W STOSUNKU DO ROKU 2008 Liczba operacji lądowań na lotniskach, okres styczeń wrzesień, 2007-2009 125.000 120.000 120.251 115.000 112.113-9,2% 110.000 109.235-2,6% 0 2007 2008 2009 Spadek ruchu powoduje wzrost jednostkowej stawki opłaty pomimo drastycznego ograniczenia kosztów PAśP w stosunku do planów z roku 2008. Nadrabianie zaległości inwestycyjnych prowadzi do wzrostu kosztów kapitału oraz amortyzacji co przekłada się na wielkość planowanych opłat terminalowych Źródło: PAśP 11
OBECNOŚĆ PAśP NA LOTNISKACH REGIONALNYCH Lotnisko WieŜa KRL KRL ILS DVOR NDB Radar ORCOM BOZ Personel Techniczny Bydgoszcz Szwederowo Gdańsk Rębiechowo Katowice Pyrzowice Kraków Balice Łódź Lublinek Poznań Ławica Rzeszów Jasionka Podobne wyposaŝenie ZbliŜony zakres godzinowy ATS Powodują zbliŝone koszty funkcjonowania PAśP na lotnisku Szczecin Goleniów Wrocław Strachowice Zielona Góra Babimost 12
RUCH NA LOTNISKACH KRAJOWYCH Operacje na lotniskach Polsce Operacje lądowania w regionalnych portach lotniczych (2008 r.) 49% 51% 18.408 13.986 13.296 11.424 10.147 wielkość ruchu dość zróŝnicowana 3.479 3.034 2.521 2.406 442 EPKK EPGD EPKT EPWR EPPO EPBY EPSC EPRZ EPLL EPZG Regionalne EPWA * Lądowania Źródło: PAśP 13
LICZBA OPERACJI - UDZIAŁ PORTÓW Rok 2007 Rok 2008 1,52% 1,87% 5,38% 1,63% 1,35% 7,98% 6,74% 0,33% 51,52% 1,63% 1,96% 7,38% 6,55% 2,24% 1,56% 8,58% 0,29% 48,89% 13,10% 11,88% 9,04% 8,57% PL Warszawa PL Gdańsk PL Kraków PL Katowice PL Łódź PL Bydgoszcz PL Poznań PL Rzeszów PL Szczecin PL Wrocław PL Zielona Góra Źródło: PAśP Przedstawione wcześniej koszty w obszarze usług terminalowych dzielą się więc na liczbę operacji komercyjnych. 14
EFEKTY WEJŚCIA W śycie ROZPORZĄDZENIA WE NR 1794 Pokrycie kosztów przychodami Wielkość stawki TNC w roku 2008 Przed En Route 81-82% 95-97% 305 wprowadzeniem 202 Rozporządzenia 93 TNS 18-19% Struktura kosztów 3-5% Struktura przychodów Warszawa Gdańsk, Katowice Pozostałe lotniska 857 Po wprowadzeniu rozporządzenia 81-82% 81-82% 494 18-19% 18-19% Źródło: PAśP Struktura kosztów Struktura przychodów Warszawa (wstępny plan 548) Pozostałe lotniska (wstępny plan 985) 15
SPOSÓB FINANSOWANIA TNC W PPL (DO ROKU 2007) Raport CRCO z 7 stycznia 2009 TNC stanowiły w PPL ok. 4% wpływów z opłat nawigacyjnych. Około 96% wpływów pokrywających koszty PPL/ARL stanowiły wpływy z opłat trasowych. W planie 5-letnim PAśP uwzględniając przewidywany wzrost ruchu o ok. 10% rocznie zaplanowano stawki na okres 2008-2012. Źródło: CRCO Report of the compliance of Poland with the EC Reguloations, 2009.01.07 16
OPŁATY NAWIGACYJNE, OPŁATA TERMINALOWA OPŁATA TERMINALOWA Obecna wysokość opłaty terminalowej Proponowana wysokość stawki na 2010 (wstępna baza kosztowa) Proponowana wysokość stawki na 2010 (ostateczna baza kosztowa) Zmiana 2009/2010 Opłata pobierana jest za lot IFR w odniesieniu do kaŝdej operacji lądowania statku powietrznego na polskim lotnisku kontrolowanym. Opłaty nie pobiera się za lądowanie statku powietrznego o maksymalnej masie startowej poniŝej 2 ton. Opłata obliczana jest wg wzoru: T= J x M Gdzie: T opłata za usługi nawigacji terminalowej J stawka jednostkowa, która w zaleŝności od lotniska (strefy pobierania opłat) Porty Lotnicze Obecna stawka TNC Planowana stawka TNC % EPWA WARSZAWA/ Okęcie 610,23 PLN 63,52 % EPGDGDAŃSK/Rębiechowo Airport EPKK KRAKÓW/Balice EPBY BYDGOSZCZ/Szwederowo EPKT KATOWICE/Pyrzowice EPLL ŁÓDŹ/Lublinek EPPO POZNAŃ/Ławica EPRZ RZESZOW/Jasionka EPSC SZCZECIN/Goleniów EPWR WROCŁAW/Strachowice EPZG ZIELONA GÓRA/Babimost 888,71 PLN 997,84 PLN (jedna strefa opłat TNC) 12,28 % 17
KOSZTY URUCHOMIENIA URZĄDZEŃ I SŁUśB ATM/CNS NA NOWYM LOTNISKU PRZEZ PAśP PLN tys., wartości przykładowe, słuŝba TWR pełniona przez 12 h/dobę WARTOŚCI PRZYKŁADOWE Nakłady na inwestycję / przeszkolenie Koszty bieŝące ( z amortyzacją) SłuŜba TWR (infrastruktura, kontrolerzy) ok. 26 000 ok. 5 000 ILS 3 500 500 DVOR/DME 3 900 100* Biuro Obsługi Załóg 200 500 Obsługa techniczna 400 Razem 33 600 6 500 * Koszt bieŝący urządzenia DVOR jest alokowany do kosztów En Route Źródło: PAśP 18
KOSZTY OBSŁUGI NAWIGACYJNEJ W POCZĄTKOWYM OKRESIE FUNKCJONOWANIA LOTNISKA Jednostkowa stawka TNC (lotnisko 300 tys. pax, 1 DS, ILS, VOR/DME lub NDB, AWOS, TWR, ATS 12h) 5.200 WARTOŚCI PRZYKŁADOWE 6,5 mln PLN Koszty PAśP 1 250 Ilość Service Units / 5 200 PLN Jednostkowa stawka opłaty terminalowej 1.000 + 4 200 PLN Dwa podejścia: Kto pokryje róŝnice? Jak zmniejszyć róŝnicę? Proponowana stawka Opłata wynikająca z kosztów dla nowego lotniska (za kaŝdą operację) Źródło: PAśP 19
KTO POKRYJE RÓśNICĘ? Potencjalne rozwiązania 5.200 5.200 Dopłacanie Portu lotniczego do stawki terminalowej Kto pokryje róŝnice? PAśP Linie lotnicze Inne rozwiązanie? 4.200 1.000 Wyłączenie lotniska z Rozporządzenia 1794/2006 Finansowanie utworzenia słuŝb przez Port Lotniczy Udział Państwa w finansowaniu (np. przez PSO). Proponowana stawka Opłata wynikająca z kosztów dla nowego lotniska (za kaŝdą operację) 20
JAK ZMNIEJSZYĆ RÓśNICĘ? 5.200 2.500 + 1 700 PLN 1.000 2.700 Proponowana stawka na rok 2010 Opłata wynikająca z kosztów dla nowego lotniska (za kaŝdą operację) PAśP obecnie inwestuje siły i środki w ograniczanie kosztów funkcjonowania słuŝb CNS/ATM Podejścia GNSS znacznie tańsze (nie wymagają infrastruktury naziemnej) SłuŜby A-FIS na lotniskach z małą liczbą operacji na godzinę zamiast słuŝb ATC Przejęcie BOZ i wykorzystanie pracowników BOZ do innych celów w obrębie lotniska Dostosowanie godzin pracy Kontrolerów do wymagań przewoźnika i czasu pracy lotniska Inne wspólnie opracowane koncepcje zmniejszenia kosztów 21
OPŁATA TERMINALOWA PROGNOZA NA LATA 2010-2014 Rozbicie wg rodzaju (w '000 PLN) 2006 A 2007 A 2008 A 2009 F 2010 F 2011 F 2012 P 2013 P 2014 P Personel 53 505 68 437 87 913 83 173 96 359 93 711 101 552 100 693 27,9% 28,5% -5,4% 15,9% -2,7% 8,4% -0,8% Pozostałe koszty operacyjne 19 082 21 205 29 329 27 902 32 839 33 514 34 820 35 582 11,1% 38,3% -4,9% 17,7% 2,1% 3,9% 2,2% Amortyzacja 6 123 7 078 8 679 11 250 12 807 12 273 13 240 13 123 15,6% 22,6% 29,6% 13,8% -4,2% 7,9% -0,9% Koszt kapitału 6 229 6 602 3 527 9 330 13 279 13 768 9 284 10 726 6,0% -46,6% 164,5% 42,3% 3,7% -32,6% 15,5% Koszty wyjątkowe Koszty całkowite 84 938 103 321 129 448 131 656 155 285 153 266 158 896 160 125 21,6% 25,3% 1,7% 17,9% -1,3% 3,7% 0,8% Stawka jednostkowa (w PLN) Kurs wymiany (1 EUR =) 3,96540 3,51317 3,36665 4,1541 4,1541 4,1541 4,1541 4,1541-11,4% -4,2% 23,4% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Stawka jednostkowa 642,11 719,06 768,04 997,84 1 139,32 942,71 944,22 918,73 12,0% 6,8% 29,9% 14,2% -17,3% 0,2% -2,7% 22
OPŁATA ZA NAWIGACJĘ TERMINALOWĄ W WYBRANYCH PAŃSTWACH EUROPEJSKICH - DLA SAMOLOTU B737-400 400,00 350,00 300,00 250,00 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00 23
90 80 70 2010 UNIT RATES BASED ON EUR RATES AT APRIL 2009 EXCHANGE RATES 66,6866,95 68,1468,2468,8768,92 74,9 76,23 72,73 80,72 81,2781,4 83,98 60 50 40 30 27,25 24,7 31,15 32,7733,5234,7 42,21 42,4542,5 43,2143,3344,06 38,82 40,240,26 56,28 52,52 54,03 50,12 47,6547,7 60,83 58,99 20 10 12,53 0 24
PORÓWNANIE PAśP DO INNYCH ANSP Raporty benchmarkowe: ACE 2007 PRR 2008 25
KOSZTY LINII LOTNICZYCH / ANSP / LOTNISKA Koszty usług ANSP (opłaty terminalowe i trasowe) stanowią 4% kosztów przewoźnika i są jednakowe dla wszystkich przewoźników. Opłaty lotniskowe stanowią kolejne 4% kosztów. 26
Koszty PAśP na tle innych ANSP w Europie (raport z roku 2008) 27
KPI - Efektywność finansowa (koszt w EURO obsługi godziny lotu) 28
Koszt w EURO słuŝb wsparcia na zagregowaną godzinę lotu 29
Dziękuję za uwagę! Kontakt : Arkadiusz Kempczyński Kierownik Działu Rozwoju Działalności (AOR) tel.: (+48 22) 574-61-35 e-mail: a.kempczynski@pansa.pl Dział Zarządzania Informacją i Komunikacją tel.: (+48 22) 574-67-70 faks: (+48 22) 574-67-78 e-mail: info@pansa.pl Rzecznik Prasowy Grzegorz Hlebowicz tel.: (+48 22) 574-67-74, (+48) 609-501-241 faks: (+48 22) 574-67-78 e-mail: rzecznik@pansa.pl W prezentacji. wykorzystano materiały wewnętrzne PAśP oraz materiały dostępne na stronach UE i EUROCONTROL www.atmmasterplan.eu http://ec.europa.eu/transport/air/sesar/european_atm_en.htm http://ec.europa.eu/transport/air/sesar/sesar_undertaking_en.htm 30