Współczesne sensory w monitorowaniu niewydolności serca Lek. Ewa Jędrzejczyk-Patej Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu
Współczesne sensory w monitorowaniu niewydolności serca Wysokie koszty leczenia niewydolności serca (HF) są m.in. związane z częstymi, nierzadko długotrwałymi hospitalizacjami. Częstość hospitalizacji spowodowanych niewydolnością serca pomimo współczesnych metod leczenia nie uległa w ostatnich latach istotnej poprawie. Duże nadzieje wiąże się obecnie z rozwojem metod monitorowania pacjentów z niewydolnością serca, które umożliwią odpowiednio wczesne rozpoznanie zagrażającej dekompensacji HF, dzięki czemu możliwa będzie odpowiednio wczesna interwencja lekarska mająca na celu uniknięcie wystąpienia jawnych cech HF i ewentualnej związanej z zaostrzeniem HF hopsitalizacji.
Współczesne sensory w monitorowaniu niewydolności serca: Stopień nawodnienia klatki piersiowej (OptiVol Fluid Index) Monitorowanie ciśnienia w lewym przedsionku (LAP monitoring system; HeartPOD, StJudeMedicalInc.) Wszczepialny system monitorowania hemodynamicznego w tętnicy płucnej (CardioMEMS) Pomiar ciśnienia w drodze odpływu prawej komory (Chronicle, Medtronic Inc.) Zewnętrzny czujnik do monitorowania PiiX (ConvertisInc.)
Stopień nawodnienia klatki piersiowej (OptiVol Fluid Index) Określenie stopnia nawodnienia pacjenta jest możliwe dzięki pomiarowi impedancji wewnątrz klatki piersiowej, za pomocą której określa się w niej zawartość wody. Zmiany ilości wody w klatce piersiowej przyczyniają się do zmian impedancji. Im większa zawartość wody w tkance płucnej tym mniejsza impedancja. Zmiany impedancji wewnątrz klatki piersiowej wyprzedzają o około 18 dni objawy dekompensacji HF i hospitalizację związaną z zaostrzeniem HF. 1 1 Yu CM, Wang L, ChauE, et al. Intrathoracicimpedance monitoring in patients with heart failure: correlation with fluid status and feasibility of early warning preceding hospitalization. Circulation. 2005;112(6):841-8.
Stopień nawodnienia klatki piersiowej (OptiVol Fluid Index) Jest możliwy do zmierzenia w urządzeniach wszczepialnych takich jak ICD bądź CRT. Pomiar wykonywany jest miedzy elektrodą defibrylującą a obudową urządzenia. Wskaźnik OptiVolFluid Index wynik dobowej impedancji porównany z wartością referencyjną, automatycznie wyznaczoną przez urządzenie po 34 dniach od wszczepienia.
Stopień nawodnienia klatki piersiowej (OptiVol Fluid Index) Czułość 60 70 %. 1,2 Spadek impedancji (wzrost stopnia nawodnienia) powodują także: wysięk lub przesięk w jamie opłucnej, obrzęk lub krwiak loży ICD/CRT, zapalenie płuc, infuzja płynów dożylnych. Wzrost impedancji (spadek nawodnienia) może występować także w przypadku: odwodnienia chorego, zwiększenia dawki diuretyków, dializy, odmy opłucnowej, wentylacji dodatnim ciśnieniem. 1 1. Yu CM, Wang L, ChauE, et al. Intrathoracicimpedance monitoring in patients with heart failure: correlation with fluid status and feasibility of early warning preceding hospitalization. Circulation. 2005;112(6):841-8. 2 Vollmann D, Nägele H, Schauerte P, et al. European InSync Sentry Observational Study Investigators. Clinical utility of intrathoracic impedance monitoring to alert patients with an implanted device of deteriorating chronic heart failure. EurHeart J. 2007; 15:1835-40.
Monitorowanie ciśnienia w lewym przedsionku (LAP monitoring system; HeartPOD, St Jude Medical Inc.) HeartPOD monitoruje ciśnienie w lewym przedsionku. LAP monitoring system Urządzenie jest złożone z elektrody z czujnikiem o wymiarach 3x7 mm i służącego do ładowania czujnika oraz zapamiętywania pomiarów modułu zewnętrznego. RitzemaJ, Melton IC, Richards AM et al. Direct left atrialpressure monitoring in ambulatory heart failure patients: initial experience with a new permanent implantable device.. Circulation. 2007;116(25):2952-9.
Monitorowanie ciśnienia w lewym przedsionku (LAP monitoring system; HeartPOD, St Jude Medical Inc.) HOMEOSTASIS Trial: -rzadsze występowanie zaostrzenia HF u pacjentów leczonych pod kontrolą pomiarów ciśnienia w lewym przedsionku, -poprawa frakcji wyrzutowej lewej komory, a także poprawa w zakresie klasy NYHA wśród chorych, u których leczenie było indywidualizowane w zależności od ciśnienia w lewym przedsionku, -wzrost średniego ciśnienia w lewym przedsionku na około 30 dni przed dekompensacją HF, -pomiary umożliwiały indywidualizację leczenia farmakologicznego, m.in. redukcję diuretyków, a także zwiększenie stosowanych dawek ẞ-blokerów i ACE-I/ARB. RitzemaJ,TroughtonR, Melton Iet al. HemodynamicallyGuided Home Self-Therapy in Severe Heart Failure Patients (HOMEOSTASIS) Study Group. Physician-directed patient self-management of left atrialpressure in advanced chronic heart failure. Circulation. 2010; 121(9):1086-95.
Wszczepialny system monitorowania hemodynamicznego w tętnicy płucnej (CardioMEMS) Czujnik CardioMEMSo wymiarach 15x3,5 mm implantowany do światła tętnicy płucnej. Zasilanie zewnętrzne przez odbiornik. Pomiary wysyłane są drogą bezprzewodową za pomocą nadajnika. Czujnik CardioMEMS Dzięki systemowi możliwe jest monitorowanie ciśnienia w tętnicy płucnej. Wzrost ciśnień wewnątrzsercowychoraz ciśnienia w tętnicy płucnej poprzedza o kilka-kilkanaście dni dekompensację HF.
Wszczepialny system monitorowania hemodynamicznego w tętnicy płucnej (CardioMEMS) CHAMPION Trial: - celem badania była ocena czy leczenie opierające się na ciągłym pomiarze średniego ciśnienia w tętnicy płucnej zredukuje częstość hospitalizacji związanych z HF, - stwierdzono istotną, 30 % redukcję liczby hospitalizacji związanych z HF w obserwacji 6-cio miesięcznej oraz 39 % redukcję hospitalizacji w całym okresie obserwacji w grupie monitorowanej w porównaniu z grupą kontrolną (p<0.0001), - ryzyko powikłań związanych z wszczepieniem czujnika jest porównywalne z cewnikowaniem prawego serca, - urządzenie umożliwia optymalizację terapii HF. Abraham W.T., Adamson P.B., Bourge R.C. et al. CHAMPION Trial Study Group. Wireless pulmonary artery haemodynamic monitoring in chronic heart failure: a randomised controlled trial. Lancet, 2011; 377: 658-666.
Pomiar ciśnienia w drodze odpływu prawej komory (Chronicle, Medtronic Inc.) Możliwy do zmierzenia w jednojamowym ICD Chronicle, Medtronic. Wymaga umieszczenia specjalnej elektrody w drodze odpływu prawej komory. Pacjent musi być zaopatrzony w dodatkowy aparat do mierzenia zmian ciśnienia atmosferycznego i obliczania ciśnienia w prawej komorze. Chronicle Medtronic Inc. Implantacja urządzenia jest bezpieczna, a wykonane pomiary charakteryzują się dużą dokładnością, ale.
Pomiar ciśnienia w drodze odpływu prawej komory (Chronicle, Medtronic Inc.) COMPASS-HF Trial: -badanie miało na celu ocenę strategii leczenia opartej na ciągłym monitorowaniu hemodynamicznym u chorych z HF, -w badaniu nie wykazano korzyści z monitorowania ciśnienia w drodze odpływu prawej komory, -redukcja pierwszorzędowego punktu końcowego, na który składała się liczba hospitalizacji oraz wizyt w oddziałach ratunkowych z koniecznością podania leków dożylnych wyniosła 21 % i nie osiągnęła poziomu istotnego statystycznie (p=0.33), - retrospektywnie analizowano czas do pierwszej hospitalizacji związanej z HF i wykazano natomiast istotną, 36 % redukcję ryzyka hospitalizacji w grupie monitorowanej hemodynamicznie w porównaniu z grupą kontrolną (37 vs 57 pacjentów hospitalizowanych; p=0.03). BourgeRC, Abraham WT, Adamson PB, et al. COMPASS-HF Study Group. Randomized controlled trial of an implantable continuous hemodynamic monitor in patients with advanced heart failure: the COMPASS-HF study. J Am Coll Cardiol. 2008;51(11):1073-9.
Zewnętrzny czujnik do monitorowania PiiX (Convertis Inc.) Umożliwia ciągłe monitorowanie EKG, częstości akcji serca i zmienności rytmu serca, a także stopnia nawodnienia pacjenta, jego aktywności oraz częstości oddechów. Czujnik PiiX Automatyczny nadajnik przesyła dane do centrum nadzorującego. Nie wymaga wszczepienia. Umieszcza się go na skórze w okolicy podobojczykowej lewej. Trwa badanie MUSIC mające na celu ocenę użyteczności czujnika u pacjentów z HF.