Przyszłość funkcji lidera według naukowców Na wstępie niniejszego artykułu należy zauważyć, iż dzieło literackie Wojciecha F. Szymczaka, pod tytułem Profesjonalni trenerzy czyli jak planować i osiągać długofalowe rezultaty, ukazuje mity dotyczące sylwetki trenera- lidera. Misją lidera jest stworzenie środowiska, jakie sprzyja zdobywaniu wiedzy, gdzie pozytywna energia, motywacja i kreatywność odgrywają kluczową funkcję. Pierwszy i podstawowy mit to wizja trenera-lidera, jako człowieka od umiejętności miękkich 1. Trener dysponuje wiedzą na dany temat, z którą podzielić się może z innymi pracownikami lub własnymi uczniami, przyczyniając się do wzrostu ich kompetencji. Jak wymienia autor Wojciech Szymczak: asertywność, umiejętności komunikowania się, czy umiejętności przywódcze 2. Z kolei umiejętności twarde przez trenerów stosowane na całym świecie to pracowanie nad procesami w firmach oraz metodami zarządzania czy rozwój pracy pracowników (inżynierów lub informatyków). Współcześnie, być trenerem oznacza przede wszystkim spełnić pewną rolę w społeczeństwie lub wobec uczestników szkolenia, posiadając odpowiednie kwalifikacje. Osoba zamawiająca szkolenie lub szukająca trenera powinna posłużyć się właściwymi kryteriami w jego wyborze, jednakże trener musi znać specyfikę danej pracy lub stylu pracy, aby wiedzieć jak funkcjonuje dana firma. Dzięki zapoznaniu struktury firmy, trener może tworzyć wyjątkowy projekt, przez który dane przedsiębiorstwo odniesie zamierzony sukces. Każdy kurs powinien motywować, inspirować i wzmacniać relacje w danej organizacji, kampanii albo międzynarodowej firmie. Trener powinien znać dobrze branżę, w której pracuje oraz "szczegółową znajomość charakteru pracy współuczestników 3 ". 1 W. F. Szymczak, Profesjonalni trenerzy czyli jak planować i osiągać długofalowe rezultaty, Sopot 2011, s. 127-128. 2 Ibidem, s. 128. 3 Ibidem.
Jak wspomina Szymczak w książce, pod tytułem Profesjonalni trenerzy czyli jak planować i osiągać długofalowe rezultaty : "Trener, który szkoli menadżerów musi mieć menadżerskie doświadczenie, a trener szkolący samych handlowców- handlowe". Jest to kolejny mit, który był obalany kilkanaście już razy w kilkunastu literackich tekstach jak i typowych poradników. Człowiek, który chce odnieść sukces w danej dziedzinie potrzebuje trenera, który dobrze "zna się na rzeczy", tzn. posiada niepodważalne doświadczenie. Gdyby było właśnie tak, kontynuuje Szymczak 4, to nie rozwinąłby się tzw. coaching, jaki nie wymaga od trenera teoretycznej wiedzy. Z drugiej strony, osoba, jaka zna się na danej branży może tą wiedzę wykorzystać skutecznie w swojej pracy trenera, kreując projekty, w których symuluje oraz odgrywa różne role. Jak źródła donoszą, trener posiadający doświadczenie, wiedzę oraz charyzmę może pozytywnie wpłynąć wszystkich na uczniów lub uczestników kursu, ze względu na głębsze rozumienie tematu i szacunek jaki wyraża. Kolejnym mitem jest teza, iż trener musi być psychologiem, który legitymuje się odpowiednimi kwalifikacjami, które wykorzystywać może podczas organizowania oraz planowania i przewodzenia projektów w grupie oraz stymulować pracę uczestników podczas toku szkolenia. Kompetentny trener ma przygotowany być na negatywny odbiór szkolenia poprzez jego uczestników, w razie konfliktów lub oporu między uczestnikami szkolenia, na przykład spowodowanych różnicą poglądów na temat wybranego wydarzenia. Często powtarzającą się pomyłką trenera jest prowadzenie szkolenia na styl sesji terapeutycznej, z tego powodu reakcje uczestników szkolenia są bardzo podobne. Lider- trener szkolenia zapomina o celu szkolenia, ani nie posiada solidnego planu pracy ani diagnozy potrzeb danego przedsiębiorstwa. Skutkiem takiego prowadzenia szkolenia powoduje opór uczestników, a w końcowej fazie zniechęcenie oraz negatywne wrażenie. Lider- trener, który nie 4 W. F. Szymczak, Profesjonalni trenerzy czyli jak planować i osiągać długofalowe rezultaty, s. 129.
wie jaki ma cel, gubi się w swojej działalności, sam szukając u uczestników kursu wsparcia, którego w finale i tak nie dostaje. Rozwiązaniem tego dylematu jest określenie jasno sprecyzowanych zadań, zdiagnozowanie potrzeb danej organizacji i pozytywne przeprowadzenie szkolenia. Mit na temat osobowości trenera również pozostawia sporo komentarzy Bycie charyzmatycznym przywódcą to pozytywna cecha, która wzbudza zaufanie ale wysoce subiektywnie ponieważ u drugim odłamie osób może wzbudzać ironię. Spostrzeżono, że zabawa i poczucie humoru umacnia chęci do pracy, w szczególności przebrnięcie przez długie szkolenie, które charakteryzuje się jednostajną częścią teoretyczną. Nie należy stwierdzać jednak, że każdy trener musi zostać prawdziwym wodzirejem czy artystą jak z ekranu telewizora. Atuty takiego trenera to umiejętność negocjowania oraz przewodzenia w grupie, komunikacja międzyludzka czy błyskawiczne rozstrzygnięcie problemów i konfliktów w owej grupie. Bycie autorytetem, czyli jednostką dającą przykład innym to pozycja, jaka wymaga odpowiedzialności, trzeźwości umysłu oraz sprawnego podejmowania decyzji z opinią innych. Lider ma wpływać na postępowania ludzi, wzbudzać w nich entuzjazm, energię do działania i przedstawić rozwiązania, które pomogą dojść docelowej grupie do osiągnięcia sukcesu. Jeśli zaś chodzi o płeć to tu pojawia się kolejny mit czy prawdziwy lider to kobieta lub mężczyzna. W książce Profesjonalni trenerzy... pojawia się wyrażenie, że te przeświadczenia, wynikają z danej kultury, mentalności, lub po prostu religii. Pojawiające się stereotypy, że młodzi ludzie charakteryzują się brakiem obycia, doświadczenia oraz odpowiednich cech do sprawowania wybranego stanowiska są niewłaściwe. Wszystko jest zależne od charakteru danego szkolenia oraz osoby, która będzie obejmowała wybrane stanowisko. Pozytywnie odbierany duet to duet partnerski, w którym mężczyzna i kobieta ze sobą współpracują, przedstawiają swoje poglądy i realizują wspólnie pomysły, a jest to
rozwiązanie dla grup uczestników, w których przewaga samych mężczyzn lub kobiet może z różnych powodów utrudniać pracę prowadzącego 5. Rola lidera to szeroko rozumiane przewodzenie wszystkimi uczestnikami grup, pracowników kampanii czy partnerów wobec firmy. Lider ma za zadanie wpłynąć na ludzi tak, aby oni po powrocie do domów sami chętnie wykonywali polecenia zlecone przez lidera czyli pokazanie sugestii, którymi powinni kierować się wszyscy jego współpracownicy. Jedną z nadrzędnych cech jest panowanie nad osobami, z jakimi się współpracuje, tak aby nie wchodzili na głowę. Kompetentny lider umiejętnie przeprowadza spotkanie, jakie scala jego uczestników, unika poprzez to rozchodzenia się danych grup, czy braku zaangażowania uczestników w dyskusji, w której powinni czynnie się udzielać. Jego zadaniem jednak nie jest dyscyplinować uczestników, ponieważ za to nie jest odpowiedzialny. Natomiast jest odpowiedzialny za energię, efektywność i przebieg szkolenia 6. Lider przeważnie współpracuje razem z dorosłymi ludźmi, którzy posiadają świadomość w jakim szkoleniu wraz z innymi uczestniczą. Bardzo ważnym elementem w działalności lidera jest plan. Każdy z liderów powinien przygotować się do konkretnego szkolenia, spotkania czy publicznego wystąpienia, w wyniku czego jest utrzymany rytm i odpowiedni balans. Fundamentem jest zawsze program lub scenariusz, który w możliwie przestępnej formie można dopasowywać do reakcji współuczestników grupy. Co najważniejsze, od takiego trenera oczekuje się, że zmieniał będzie poziom adrenaliny, dyscypliny i energii w grupie, przez co stosuje odpowiednie metody pracy, by wszyscy z uczestników byli zadowoleni z danego szkolenia. Kolejnym istotnym czynnikiem jest kontrola jakości oraz postępu grupy po zastosowaniu technik pracy lidera i wskazówek, jakie zaaplikował w swoim programu przeszkolenia. 5 W. F. Szymczak, Profesjonalni trenerzy czyli jak planować i osiągać długofalowe rezultaty, Sopot 2011, s. 134. 6 Ibidem, s. 136.
Istotnym przykładem na przewodzenie przez lidera w grupie jest wzorowanie się na dobrze nam znanych osobach czyli po prostu z dobrze nam znanego otoczenia. Podawanie przykładów osób, jakie poprawnie wykonują daną pracę i wychodzą z zakresu naszych możliwości bywają mało skuteczne 7. Po omówieniu przyszłości lidera według naukowców, należałoby przyjrzeć się bliżej jego wizerunkowi ukazywanemu w kulturze, dlatego będzie o tym mowa w kolejnych artykułach. Autor: Angelica Pegani 7 W. F. Szymczak, Profesjonalni trenerzy czyli jak planować i osiągać długofalowe rezultaty, Sopot 2011, s. 139.