Arkusz kalkulacyjny Program MS Excel

Transkrypt

1 Arkusz kalkulacyjny Program MS Excel O metodach dokonywania Obliczeń Klasy II Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 1

2 1. WYBRANE FUNKCJE MATEMATYCZNE MS Excel pozwala na dokonywanie wyboru i stosowanie wielu typów i kategorii funkcji. Aby je uruchomić należy: Wybrać polecenie Wstaw\Funkcja Albo można wykorzystać przycisk Wklej funkcję znajdujący się na pasku narzędzi programu. Po uruchomieniu na ekranie pokaże się okno dialogowe (Rys. 1) Rys. 1 Okno dialogowe Wstawianie funkcji Wybierając kategorię funkcji Matematyczne, będziesz mógł dokonać obliczeń sinusa, cosinusa, pierwiastka, potęgi itp. Przejdźmy do prostych obliczeń. W komórce A2 wpisz cos, a następnie zaczynając od komórki A3 a kończąc na komórce A6, kolejno wpisuj: sin, pierwiastek, potęga 2 stopnia, potęga 3 stopnia. Następnie zaczynając od komórki B1, a kończąc na L1, wpisz kolejno w komórki B1-L1 liczby całkowite z przedziału od -5 do 5: -4,-3,-2,-1,0,1,2,3,4,5 Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 2

3 2. KORZYSTANIE Z FUNKCJI MATEMATYCZNYCH Aby obliczyć cosinus z przedziału liczbo -5,5 należy: Zaznacz komórkę B2 Z menu Wstaw wybierz polecenie Funkcja Wybierz kategorię funkcji Matematyczne Wybierz nazwę funkcji cos W oknie dialogowym naciśnij przycisk (w kolorach biało-czerwono-granatowym), który pozwala określić zakres komórki, do której wartości chcemy dokonać obliczeń cosinusa (Rys. 2) Rys. 2 Okno dialogowe Argumenty funkcji Następnie: Zaznacz właściwą komórkę (w przykładzie B1) i ponownie naciśnij przycisk (w kolorach biało-czerwono-granatowym) (Rys. 3) W kolejnym oknie dialogowym naciśnij przycisk Ok. Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 3

4 Rys. 3 Wybór wartości, od której będziemy liczyć funkcje Chwyć lewym przyciskiem myszy za dowolny prawy róg komórki B2 (kursor powinien zmienić się w znak + ) i przeciągnąć myszą po pozostałych komórkach w wierszu 2. Podobnie postępuj dla pozostałych wartości, które należy obliczyć w przedstawionym przykładzie. Wykorzystaj odpowiednie funkcje matematyczne. Zauważ, że po wykonaniu wszystkich obliczeń, w niektórych komórkach pojawiły się zapisy budzące wątpliwości (Rys. 4). To naturalne, ponieważ wiadomo, że na przykład nie ma pierwiastka z liczby ujemnej! Rys. 4 Rysunek ilustruje brak możliwości wykonania obliczeń Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 4

5 3. WYBRANE FUNKCJE STATYSTYCZNE Chcąc sporządzić arkusz, w którym w prosty sposób można będzie przedstawić oceny uzyskane z poszczególnych przedmiotów przez twoje koleżanki i kolegów oraz dokonać zestawienia, ile każde z was uzyskało "szóstek, piątek, czwórek, itd., należy wykorzystać funkcję z kategorii Statystyczne o nazwie Licz.Jeżeli. Spójrz na arkusz zaprezentowany na Rys. 5. Utwórz podobny arkusz, korzystając z nabytych już umiejętności formatowania arkusza zdobytych w klasie I. Zauważ, ze wiersz 1 jest pusty. Rys. 5 Przykład do rozwiązania problemu Aby użyć funkcji statystycznej Licz.Jeżeli i uzyskać żądane obliczenia należy: Zaznacz komórkę I3 Z menu Wstaw wybierz polecenie Funkcja Wybierz kategorię funkcji Statystyczne Wybierz nazwę funkcji Licz.Jeżeli Wciśnij przycisk OK. Wciśnij przycisk obok pola Zakres (Rys. 6) Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 5

6 Rys. 6 Okno dialogowe Argumenty funkcji W sporządzonym arkuszu zaznacz komórki od B3 do H3 (oceny Ucznia 1) Ponownie wciśnij przycisk (w kolorach biało-czerwono-granatowym) W kolejnym oknie dialogowym w polu Kryteria wpisz cyfrę 6 (będzie obliczał ile szóstek otrzymał Uczeń 1) Aby wykonać pozostałe obliczenia, postępuj podobnie. Wystarczy zaznaczyć kolejne komórki, wywołać funkcję, określić zakres i kryterium oraz przeciągnąć myszą powstałe wyniki. Wykonaj dalsze polecenia: W kolejnym oknie dialogowym w polu Kryteria wpisz cyfrę 6 ( w celu obliczenia, ile szóstek otrzymał Uczeń 1) Wciśnij przycisk Ok. W komórce I3 pojawi się wynik obliczenia Teraz ustaw wskaźnik myszy w prawym dolnym rogu tej komórki, a po zmianie kursora na mały znak + przy użyciu lewego przycisku myszy przeciągnij w dół kolumny, tak abyś przeniósł wyliczoną formułę na pola dotyczące stopni szóstek pozostałych uczniów. Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 6

7 4. FUNKCJA MIN, MAX Funkcje te są często używanymi funkcjami statystycznymi. Funkcja Minimum i Maksimum, czyli wybór najmniejszej i największej wartości spośród podanych. Wyjaśnię to na przykładzie. Po wprowadzeniu liczb, dla których chcesz zastosować funkcję MIN i MAX, wykonaj następujące czynności: Ustaw kursor w komórce, w której ma się pojawić wynik Wywołaj polecenie MIN, korzystając z listy rozwijalnej, umieszczonej obok ikony Autosumowanie lub z polecenia Wstaw\Funkcja\... (Rys. 7) Wyszukaj funkcję MIN w kategorii Statystyczne i kliknij OK Sprawdź czy zostały użyte właściwe argumenty (zakres komórek do wyłonienia minimum) i kliknij Ok. Rys. 7 Okno wstawiania funkcji MIN W podobny sposób postępuj w celu wyłonienia największej spośród podanych liczb (MAX). Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 7

8 5. ZAPIS DOLAROWY ADRESOWANIE BEZWZGLĘDNE Jeśli chcesz wykonać arkusz kalkulacyjny, dzięki któremu można będzie obliczać np. koszty zużycia energii elektrycznej, przy założeniu ze cena 1 Kwh oraz stawka podatku VAT mogą ulec zmianie, musisz nieco inaczej przystąpić do wprowadzania formuł. Żeby zastosowane w arkuszu formuły nie zmieniały się, należy wprowadzić zapis dolarowy (tzw. Adresowanie bezwzględne), na przykład $B$14, uzupełniający adres komórki. Utwórz arkusz podobny do przedstawionego na Rys. 8. Te same wartości wpisz w te same komórki swojego arkusza. Rys. 8 Przykład zastosowania zapisu dolarowego Po wpisaniu formuły do komórki D6=stan bieżący stan poprzedni i otrzymaniu wyniku przystąp do opracowania formuły, Dzięki której będzie możliwe obliczenie kosztu netto zużycia energii elektrycznej. Formułę należy wpisać w komórkę E6. Do wyliczenia opłaty netto należy wykorzystać formułę mnożenia cena za 1 Kwh przez zużycie. Cena za 1 Kwh znajduje się w komórce F2 i założyliśmy, że może się zmienić. Należy zastosować zapis dolarowy. Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 8

9 6. PRZYKŁAD WYKORZYSTANIA ZAPISU DOLAROWEGO Wpisanie znaku dolara sprawia, że wartość komórki oznaczonej, jako $ nie będzie się zmieniała! Prawidłowy zapis formuły w komórce E6 będzie następujący: =(D6*$F$2). Teraz należy przeciągnąć wynik po kolejnych komórkach. Po tym działaniu w komórce E7 pojawi się formuła: =(D7*$F$2). W następnych będzie ulegała tylko zmianie pierwsza wartość formuły, czyli numer kolejnej komórki, a druga wartość pozostanie niezmieniona. Podobnie należy postąpić przy obliczaniu podatku VAT, którego wartość może ulec zmianie, oraz końcowej ceny. Zastosuj odpowiednie formuły (Rys. 8). Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 9

10 7. ADRESOWANIE MIESZANE Adresowanie mieszane komórki, do której odwołuje się formuła polega na zapętaniu jej położenia, aby po skopiowaniu formuły do innych obszarów zmieniała się tylko nazwa kolumny lub tylko numer wiersza. Adresowanie mieszane to połączenie dwóch rodzajów adresowania: względnego (które poznałeś w klasie I i bezwzględnego tzw. zapis dolarowy ) Na przykład: w zastosowanym w formule adresie $A1 podczas kopiowania formuły będzie zmieniał się tylko numer wiersza, zaś nazwa kolumny pozostanie niezmieniona! Praktyczne zastosowanie adresowania mieszanego zilustruję na przykładzie. Aby automatycznie wypełnić tabelę zawierającą tabliczkę mnożenia (Rys. 9), należy zastosować właściwą formułę. W tym celu należy: Wprowadź w kolumnie A i w wierszu 1 kolejne liczby naturalne od 1 do 10 Kliknij komórkę B2 i wpisz znak = Kliknij B1 i zablokuj możliwość zmiany wiersza, wpisując znak $ przed 1 adres otrzyma postać B$1 Wprowadź znak mnożenia - * Kliknij A2 i zablokuj możliwość zmiany kolumny, wpisując znak $ przed A adres otrzyma postać $A2 Zatwierdź klawiszem Enter Skopiuj formułę do całej tabeli (najpierw wzdłuż wiersza 2, zwolnij przycisk myszy, a następnie w dół tabeli, lub odwrotnie najpierw w dół kolumny B, zwolnij przycisk myszy, a następnie w bok aż do kolumny K) Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 10

11 Rys. 9 Zastosowanie adresowania mieszanego 8. WYBRANE FUNKCJE LOGICZNE Jedną z funkcji logicznych jest funkcja Jeżeli, która wykorzystywana jest, gdy chcemy otrzymać wynik w formie zapisu liczbowego lub słownego przy spełnieniu ściśle określonych warunków. Na przykład: uczeń ZDAŁ test, ponieważ uzyskał odpowiednią liczbę punktów, co jest z założenia PRAWDA lub uczeń NIE ZDAŁ, gdyż nie otrzymał odpowiedniej liczby punktów, czyli FAŁSZ. W komórkę wyniku wpisana zostanie jedna wartość, jeżeli wynik obliczenia zostanie uznany jako PRAWDA, albo inna wartość, jeśli wynik obliczeń zostanie uznany jako FAŁSZ. Działanie tej funkcji zostanie zobrazowane na przykładzie. Możesz posłużyć się plikiem przykład_1.xls. Z każdego testu można uzyskać pewną liczbę punktów, która podana jest w zestawieniu Punktacja. Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 11

12 Najpierw dla każdego uczni policz łączną liczbę zdobytych punktów z trzech testów, a wynik umieść w komórce razem. Aby zaliczyć test należy uzyskać 50 lub więcej punktów. Użyj funkcji JEŻELI oraz słów zaliczenie i poprawka. Oto przykład wykorzystania tej funkcji: Zaznacz komórkę, w której chcesz uzyskać wynik Wpisz słowo JEŻELI ze znakiem równości (=JEŻELI) Otwórz nawias (() Określ adres komórki, która ma spełnić warunek (F2) Określ warunek, rozwiązując ten przykład, zaliczysz, jeśli uzyskasz łączny wynik większy lub równy wskazanemu (>=50) Wpisz żądane słowo, które pokaże się w odpowiedniej komórce po spełnieniu powyższego warunku w cudzysłowie ( zaliczenie ) Postaw znak średnika (;) Ponieważ istnieją dwie możliwości zapisu, musisz otworzyć następny warunek (JEŻELI) Otwórz nawias (() Określ adres komórki, która ma spełnić warunek (F2) Określ warunek, w tym przykładzie będzie czekała cię poprawka, jeśli uzyskasz łączny wynik mniejszy niż określony (<) Wpisz żądane słowo, które pokaże się w odpowiedniej komórce po spełnieniu powyższego warunku w cudzysłowie ( poprawka ) Zamknij dwa otwarte wcześniej nawiasy związane z dwoma warunkami JEŻELI ())) To skomplikowane wyjaśnienie sprowadza się do konkretnego zapisu (Rys. 10). Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 12

13 Rys. 10 Przykład z zastosowaniem funkcji logicznej JEŻELI =JEŻELI(F2>=50; zaliczenie ;JEŻELI(F2<50; poprawka )) Przeciągnij utworzoną formułę aż do komórki G9. W ten sposób od razu poznasz wynik, kto z uczniów musi test poprawić, a kto zaliczyć. Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 13

14 9. FORMATOWANIE WARUNKOWE Jeśli chcesz, aby ukazujący się wynik był w jakiś sposób wyróżniony, wówczas możesz zastosować dodatkową funkcję Formatowanie warunkowe, która znajdziesz w menu Format. Przy jej pomocy program automatycznie zastosuje zielony kolor dla wyniku obliczeń w komórce, w przypadku gdy ten wynik przekroczy założone prognozy. Gdy nie osiągnie prognozy, ukaże się kolor czerwony. Pełniej tę funkcję programu zilustruje poniższy przykład (Rys. 11). Rys. 11 Przykład zastosowania funkcji :Formatowanie warunkowe Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 14

15 Oto kroki, które należy wykonać: Zaznacz komórkę G2 Wybierz Format\Formatowanie warunkowe W oknie dialogowym wybierz odpowiednie wartości (Rys. 12) Rys. 12 Okno "Formatowanie warunkowe Wciśnij przycisk Formatuj Dokonaj kolejnych wyborów: określ kolo wypełnienia komórki zakładka Desenie oraz grubość czcionki zakładka Czcionka Po dokonaniu wyboru w oknie Formatowanie warunkowe wciśnij przycisk Ok. Sformatowaną komórkę przeciągnij w dół, aż do komórki G9, aby sformatować warunkowo pozostałe komórki. Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 15

16 10. SORTOWANIE DANYCH Zdarzają się sytuacje, iż dysponujesz danymi, które przedstawiają listę nazwisk napisaną w przypadkowej kolejności. Obok każdego nazwiska znajdują się inne, dodatkowe informacje, np. data urodzenia, adres, czy też klasa, do której dana osoba uczęszcza. Twoim zadaniem jest uporządkować te informacje w taki sposób, aby nazwiska prezentowane na liście były ustawione porządku alfabetycznym. W tym celu wystarczy skorzystać z funkcji Sortuj, którą znajdziesz w menu Dane: Zaznacz wszystkie pola wchodzące w skład zaprezentowanych danych Wywołaj opcje Sortuj W pozycji Sortuj według wybierz kolumnę, w której zamieszczone są nazwisk z twojej listy Określ, czy sortowanie ma nastąpić rosnąco czy malejąco Kliknij przycisk Ok. Lista zostanie przestawiona i posortowana. Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 16

17 11. ĆWICZENIE 1 Zaprojektuj i uzupełnij poniższą tabelę, obliczając wartość netto, kwotę VAT i wartość brutto dla poszczególnych towarów oraz ich łączne wartości. L.p. Nazwa artykułu J.m. Ilość Cena jednostkowa netto Stawka VAT 1 Masło szt. 3 7% 2 Mleko szt. 2 22% 3 Ser kg 3 7% 4 Pomarańcze kg 1,5 22% 5 Kapusta pekińska szt. 2 0% RAZEM Wartość netto Kwota VAT Wartość brutto 12. ĆWICZENIE 2 Uczniowie pewnej klasy pisali sprawdzian, dzięki któremu zostały wyłonione osoby do olimpiady. Ci, którzy uzyskali ze sprawdzianu 30 lub więcej punktów, zakwalifikowali się do konkursu, pozostali nie. Korzystając z funkcji Jeżeli sprawdź, którzy uczniowie otrzymali 30 lub więcej punktów i spełnij postawiony warunek, a którzy nie. Sprawdzian Ilość Nazwisko i imię punktów Baksiński Artur 23 Dorecka Agata 34,5 Góra Jakub 12,5 Figurski Konrad 20 Jasło Kornel 18 Mazurska Beata 26,5 Opla Jan 7,5 Wiązek Izabela 24 Żaczek Teresa 31,5 Zakwalifikowanie do olimpiady Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 17

18 13. ĆWICZENIE 3 Uzupełnij arkusz Stypendium naukowe w taki sposób, żeby został wyświetlony napis STYPENDIUM przy nazwiskach osób, które uzyskały średnia z egzaminów wynoszącą co najmniej 4,85. Przedstaw na wykresie punktowym średnią ocen wybranych czterech osób. Nazwisko i imię Egzamin z: matematyki fizyki biologii chemii Bielicki Jan Czarnecka Lidia Czotowska Marta Dolecki Jakub Donald Krzysztof Eurycy Anna Figurska Dominika Górska Ilona Halecka Donata Hołubska Iwona Iwacki Tomasz Janowska Katarzyna Jasicki Artur Kornecka Grażyna Lewicka Joanna Lesiak Sylwia Łoś Danuta Monarska Dorota Mirecka Jolanta Nowicki Jan Norek Lech Opol Tadeusz Opomska Weronika Polek Celina Purek Nina Rusak Henryk Sotnik Elżbieta Towak Violetta Urodzaj Urszula Wolach Beata Żabicka Paulina Średnia ze wszystkich egzaminów Ile osób otrzyma stypendium? Średnia Kto otrzyma stypendium? Opracowała: mgr Bożena Poloczek PUBLICZNE GIMNAZJUM W RUDZIŃCU 2007/2008 Strona 18