Wpływ finansowania w systemie jednorodnych grup pacjentów na ewolucję systemu rachunku kosztów jednostek opieki zdrowotnej

Transkrypt

1 Aleksandra Szewieczek Akademia Ekonomiczna w Katowicach, Katedra Rachunkowości Wpływ finansowania w systemie jednorodnych grup pacjentów na ewolucję systemu rachunku kosztów jednostek opieki zdrowotnej Warszawa, 7 października 2010 r.

2 EWOLUCJA proces przeobraŝeń, zmian, przechodzenia do stanów bardziej złoŝonych lub doskonalszych. UtoŜsamiana z rozwojem. Czy stan bardziej złoŝony jest bardziej uŝyteczny, efektywny? Stan doskonalszy jest bardziej uŝyteczny, efektywny Czy koszty utrzymania doskonalszego stanu nie przekraczają uzyskanych dodatkowych korzyści? Jakie są perspektywy rozwoju systemu rachunku kosztów placówek opieki zdrowotnej? rozwój w kierunku doskonalenia systemu, zwiększenie złoŝoności realizowanych działań

3 MODEL FINANSOWANIA ŚWIADCZEŃ A SYSTEM RACHUNKU KOSZTÓW stosowany model organizacji i finansowania świadczeń zdrowotnych konstrukcja rachunku kosztów zakładów opieki zdrowotnej system rachunku kosztów uŝyteczny, przydatny, wiarygodny a zarazem racjonalny obiekty kosztów równorzędne przedmiotom finansowania (osobodzień, turnus, zabieg, jednorodna grupa pacjentów, pacjent, porada, doba zabezpieczania świadczeń, ryczałt za opiekę i in.)

4 MODEL OCHRONY ZDROWIA A INFORMACJA KOSZTOWA Model ochrony zdrowia Model narodowej słuŝby zdrowia (Beveridge a) Model zaopatrzeniowy (Siemaszki) Model ubezpieczeniowy (Bismarck a) Model rezydualny (wolnorynkowy) Dostęp do świadczeń nieograniczony nieograniczony częściowo ograniczony (zaleŝny od tyt. ubezpieczenia) znacznie ograniczony (własne środki finansowe) Rola mechanizmu rynkowego nieznaczna brak znaczna (państwo jako regulator rynku) dominująca Źródła finansowania budŝet centralny budŝet centralny obowiązkowe składki ubezpiecze. dobrowolne składki ubezp., środki własne Istotność informacji o kosztach nieznaczna nieistotna wysoka bardzo wysoka Efektywność angaŝowanych zasobów nieznaczna niska wysoka bardzo wysoka Źródło: opracowanie własne

5 MODEL OCHRONY ZDROWIA A INFORMACJA KOSZTOWA c.d. UniezaleŜnienie poziomu finansowania od uzyskiwanych efektów w postaci świadczeń medycznych charakteryzuje się BRAKIEM IMPULSU DO GENEROWANIA PRZEZ SYSTEM INFORMACYJNY RACHUNKOWOŚCI UśYTECZNYCH, WIARYGODNYCH I TERMINOWYCH DANYCH obrazujących jakość i efektywność prowadzonych działań

6 METODA DRG JAKO PODSTAWA FINANSOWANIA ŚWIADCZEŃ Metoda DRG (Diagnosis Related Groups) metoda finansowania świadczeń w oparciu o mierniki obrazujące efekty działalności w postaci przypadków chorobowych, przyporządkowanych do homogenicznych grup. Grupy te posiadaj określone wspólne atrybuty (np. zbliŝony poziom kosztów, podobnych schemat leczenia) Rysunek 1. Powiązanie metod finansowania świadczeń zdrowotnych opartych na przypadkach chorobowych Przypadek Przypadek Przypadek Przypad ek Przypadek Przypadek chorobowy chorobowy chorobowy chorobowy chorobowy chorobowy A B C.. N Źródło: opracowanie własne Grupa przypadków Grupa przypadków Grupa przypadków chorobowych 1 chorobowych.. chorobowych N DRG DRG DRG

7 METODA DRG JAKO PODSTAWA FINANSOWANIA ŚWIADCZEŃ C.D. Geneza i cechy szczególne: opracowana pod koniec lat 60. XX wieku i modyfikowana w poszczególnych krajach w Polsce wdroŝona w lecznictwie stacjonarnym od lipca 2008r. funkcjonuje 511 grup szczegółowych, główne atrybuty grup JGP: a) rozpoznanie b) wykonane procedury medyczne podstawowe i dodatkowe c) powikłania i choroby współistniejące d) wiek pacjenta e) tryb przyjęcia (nagły, planowy) f) czas hospitalizacji dodatkowe mechanizmy korygujące finansowanie świadczeń: a) liczba osobodni ponad określony czas pobytu b) konieczność intensywnej terapii c) świadczenia do sumowania

8 METODA DRG JAKO PODSTAWA FINANSOWANIA ŚWIADCZEŃ c.d. ZALETY finansowania w systemie DRG: stosunkowa łatwość w procesie wyceny świadczeń (jednolita baza punktowa, zmiana wartości świadczenia poprzez zmianę ceny punktu) dynamiczność systemu (okresowe aktualizacje) jednolite zasady wyceny w skali całego kraju moŝliwość benchmarkingu poszczególnych placówek, oddziałów, rentowności grup moŝliwość finansowego rankingu placówek (wagowa wycena punktu) WADY finansowania w systemie DRG: brak jednolitych zasad wyceny punktowej grup skłonność do klasyfikowania pacjentów do wyŝej wycenionych punktowo grup skracanie pobytu pacjentów wysokie koszty transakcyjne funkcjonowania systemu

9 DYNAMIKA ROZWIĄZAŃ SYSTEMOWYCH W RACHUNKU KOSZTÓW W ZOZ Rachunek kosztów nie stanowi remedium na problemy finansowe jednostek opieki zdrowotnej, ale stanowi jedno z waŝniejszych ogniw procesu racjonalnego wykorzystania ograniczonych zasobów, w drodze efektywnego wspomagania procesu podejmowania decyzji zarządczych o charakterze operacyjnym i strategicznym. Przed 1993 rokiem ewidencja wyłącznie ponoszonych wydatków (wg rozdziałów i paragrafów klasyfikacji budŝetowej), podstawowy układ rodzajowy kosztów Rok 1993 ewidencja kosztów w układzie kalkulacyjnym (bezpośrednie i pośrednie), wyróŝnienie ośrodków zadaniowych i usługowych (pomocnicze medyczne i niemedyczne), metody rozliczania kosztów ośrodków pośrednich Rok 1999 ośrodki kosztów podstawowe, pomocnicze i zarządu, wskazanie obiektów kosztów, wycena procedur medycznych (metodyka kalkulacji podziałowej ze współczynnikami, normatywy pracy i materiałów bezpośrednich)

10 ROLA RACHUNKU KOSZTÓW W ZAKŁADACH OPIEKI ZDROWOTNEJ CO W ROKU 2010 I LATACH NASTĘPNYCH? Rola rachunku kosztów w zakładach opieki zdrowotnej jest ogromna. System ten ma bowiem umoŝliwić ustalenie jak najbardziej zbliŝonego do rzeczywistości kosztu świadczeń zdrowotnych, prezentować informacje o kosztach w róŝnych przekrojach informacyjnych, jak równieŝ stanowić instrumentarium wspomagające proces optymalizacji kosztów w drodze maksymalizacji stopnia wykorzystania zaangaŝowanych zasobów Rachunek kosztów zakładów opieki zdrowotnej powinien wspomagać efektywność kosztową bez negatywnego wpływu na jakość świadczonych usług, jak równieŝ wspomagać proces ciągłego doskonalenia jakości

11 FINANSOWANIE W SYSTEMIE JGP A RACHUNEK KOSZTÓW Rysunek 2. Transformacja obiektów kosztów na potrzeby systemu JGP w lecznictwie stacjonarnym OSOBODZIEŃ POBYTU NA ODDZIALE LECZONY PACJENT Z LEKAMI I PROCEDURAMI MEDYCZNYMI INNE PROCEDURY MEDYCZNE GRUPA JEDNOSTEK CHOROBOWYCH WG KATALOGU JGP (ROZPOZNANIE ZASADNICZE ICD-10 LUB ZABIEG ICD-9) Źródło: opracowanie własne Wprowadzenie systemu JGP wymusza przeobraŝenia obiektów kosztów, a jednocześnie powinno stanowić impuls do prowadzenia wspólnych prac nad poprawą jakości danych prezentowanych przez system rachunku kosztów, równieŝ w aspekcie ich porównywalności

12 OBSZARY PROBLEMOWE RACHUNKU KOSZTÓW WYMAGAJĄCE PRZEOBRAśEŃ Realizowanie w ramach jednego oddziału szpitalnego świadczeń angaŝujących w róŝnym stopniu zasoby np. grupa D36, D20, D05 WaŜne - naleŝy rozwaŝyć wydzielenie kosztów utrzymania (w tym obsługi) wybranych sal, w których realizowane są świadczenia o znacznie odmiennym poziomie kosztów leczenia, konieczne wydzielenie takŝe innych pozycji kosztów, głównie opieki lekarskiej i pielęgniarskiej Wyodrębnienie kosztów bloku operacyjnego (sal operacyjnych) kosztów technicznych, pracy personelu medycznego (grup zawodowych o róŝnym poziomie wynagrodzeń i stopniu zaangaŝowania), wykorzystanych materiałów medycznych i leków WaŜne - dla wymienionych grup kosztów bloku operacyjnego naleŝy przyjąć róŝne bazy alokacji na rzecz realizowanych procedur (czas trwania procedury, czas wykorzystania bloku operacyjnego, bezpośrednia alokacja, ilość procedur)

13 OBSZARY PROBLEMOWE RACHUNKU KOSZTÓW WYMAGAJĄCE PRZEOBRAśEŃ c.d. Wydzielenie kosztów działu anestezjologii kosztów technicznych, pracy personelu medycznego (w tym pielęgniarek anestezjologicznych i lekarzy anestezjologów), wykorzystanych leków i materiałów medycznych WaŜne - dla wymienionych grup kosztów naleŝy przyjąć róŝne bazy alokacji na rzecz wykonywanych procedur (czas trwania procedury, bezpośrednia alokacja, ilość wykonanych procedur). MoŜliwa jest wycena procedur anestezjologicznych na poziomie kosztu normatywnego, połączona z rozliczaniem w sposób wzorowany na realokacji kosztów pracowni i laboratoriów WaŜne - koszt dyŝurów anestezjologicznych, gdy nie funkcjonuje OIOM nie powinien w całości obciąŝać kosztu wykonanych zabiegów, lecz poszczególne oddziały szpitalne, których potrzeby w tym zakresie są zaspakajane

14 OBSZARY PROBLEMOWE RACHUNKU KOSZTÓW WYMAGAJĄCE PRZEOBRAśEŃ c.d. Określenie poziomu istotności rozliczania kosztów leków i materiałów medycznych (gdy brak bezpośredniej alokacji). Leki nieistotne alokowane na oddział, pozostałe leki bezpośrednio na rzecz pacjentów i ich grup WaŜne - niebezpieczeństwo subsydiowania kosztów leków na rzecz pacjentów o przedłuŝonym pobycie Konieczność ustalenia jednolitego tzw. progu istotności Alokacja kosztów pracy pielęgniarek, w oddziałach o znacznym zróŝnicowaniu cięŝkości stanu pacjentów, angaŝujących personel medyczny z róŝnym natęŝeniem WaŜne - podstawę rozliczenia mogą stanowić skale stanowiące miernik zaangaŝowania w opiekę nad pacjentem, obrazujące cięŝkość stanu chorego i obciąŝenia pracy personelu (np. skala TISS28). Konieczność klasyfikowania pacjentów do określonych grup cięŝkości

15 OBSZARY PROBLEMOWE RACHUNKU KOSZTÓW WYMAGAJĄCE PRZEOBRAśEŃ c.d. Analiza działań i kosztów izby przyjęć z uwzględnieniem pacjentów ambulatoryjnych oraz pacjentów przekazanych na oddział Koszty dydaktyczno-badawcze szpitali lub oddziałów klinicznych Występowanie tzw. produktów łączonych (leczenie połączone z kształceniem kadr medycznych lub prowadzeniem badań naukowych np. wizyta lekarska) WaŜne wydzielenie 4 głównych odrębnych działań: leczenie, dokształcanie, kształcenie i badania naukowe i przyporządkowanie czasu poświęconego na ich realizację Gdy wydzielenie nie jest moŝliwe (tzw. produkty łączone lub zeroproduktowe) np. analiza obecności studentów i staŝystów rozdzielanie kosztów pracy (umowne, subiektywne)

16 KALKULACJA KOSZTU GRUPY JGP D37 Koszty leczenia grupy D37 na przykładzie 4 pacjentów pacjent 1 pacjent 2 pacjent 3 pacjent 4 średnio Ilość dni pobytu ,75 Koszty osobodni ,00 Koszty procedur 816, ,21 Koszty sprzętu jednorazowego 17,08 28,28 3,84 12,3 Koszty badań laboratoryjnych 160,33 128,4 31,7 80,11 Koszty leków 79,31 79,2 39,63 Koszty transportu Razem Płatność dodatkowa NFZ Wynik na grupie 4 pacjentów Płatność NFZ 36pktx51PLN/pkt Zysk/strata na grupie 4 pacjentów Zysk/strata z uwzgl. dod. finans

17 KALKULACJA KOSZTU GRUPY JGP D50 Koszty leczenia grupy D50 na przykładzie 3 pacjentów pacjent 1 pacjent 2 pacjent 3 średnio Ilość dni pobytu ,33 Koszty osobodni ,67 Koszty procedur ,6667 Koszty sprzętu jednorazowego 17, ,92 16,6 Koszty badań laboratoryjnych 62,23 955,4 27,83 348,49 Koszty leków 184,39 392,94 2,76 193,36 Koszty transportu Razem Płatność dodatkowa NFZ Wynik na grupie 3 pacjentów Płatność NFZ 86pktx51PLN/pkt Zysk/strata na grupie 4 pacjentów 1 581

18 Dziękuję za uwagę