Wstęp do biblioterapii

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wstęp do biblioterapii"

Czesław Czarnecki
8 lat temu
Przeglądów:

1 Prof. dr hab. Bronisława Woźniczka-Paruzel Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Wstęp do biblioterapii

2 Struktura prezentacji Etymologia terminu biblioterapia Krótki zarys dziejów biblioterapii: narodziny terminu, przemiany znaczeń definicje Współtwórcy biblioterapii na świecie i w Polsce Interdyscyplinarność biblioterapii i jej konsekwencje

przemiany znaczeń definicje Współtwórcy biblioterapii na

3 Etymologia i podstawowe znaczenie terminu biblioterapia Termin biblioterapia utworzony został z połączenia dwóch wyrazów pochodzenia greckiego: biblion (książka) + therapeia (służba, pomoc chorym, z czasem: leczenie) Najprościej rzecz ujmując, oznacza terapię prowadzoną za pomocą książek i ich postaci zastępczych Chociaż termin ten pojawił się dopiero w roku 1916 ( w angielskiej formie (bibliotherapy), terapeutyczne funkcje literatury znane były i wykorzystywane już w starożytności

ujmując, oznacza terapię prowadzoną za pomocą książek i ich postaci zastępczych Chociaż termin ten pojawił się dopiero w

4 Krótki zarys dziejów biblioterapii 1916 pojawienie się terminu (Samuel Mc Chord Crosters na łamach Atlantic Monthly) 1920 pierwsza definicja bilioterapii w Oxford English Dictionary Rozwój biblioterapii w bibliotekach szpitalnych za sprawą IFLA w dwudziestoleciu międzywojennym Okrzepnięcie tej formy aktywności terapeutycznej po II wojnie światowej

English Dictionary Rozwój biblioterapii w bibliotekach szpitalnych za sprawą IFLA w

5 Dwie najprostsze i najpopularniejsze definicje biblioterapii Użycie wyselekcjonowanych materiałow czytelniczych jako pomocy terapeutycznej w medycynie i psychiatrii, a także poradnictwo w rozwiązywaniu problemów osobistych poprzez ukierunkowane czytanie (1966, ALA) Wykorzystanie literatury i materiałów audiowizualnych do odpowiednio przygotowanej działalności terapeutycznej, wpływającej na rozwój osobowości, prowadzonej zazwyczaj przy pomocy sterowanej dyskusji i rozmów (1978, Mary Howie)

czytanie (1966, ALA) Wykorzystanie literatury i materiałów audiowizualnych do odpowiednio przygotowanej działalności

6 Biblioterapia w Polsce i jej twórcy Franciszek Walter prekursor Maria Danuta Gostyńska Wanda Kozakiewicz Janina Kościów Franciszek Czajkowski Współcześni badacze, pracownicy naukowi polskich uczelni

Kozakiewicz Janina Kościów Franciszek Czajkowski

7 Rodzaje biblioterapii instytucjonalna kliniczna rozwojowa, inaczej (wychowawcza, humanistyczna) Ta ostatnia rozpowszechniona jest najbardziej i jako jedyna stosowana w Polsce adresowana głównie do osób niepełnosprawnych, chorych i zaburzonych prowadzona w jest środowiskach otwartych, okazuje się także przydatna dla starszych dzieci z rozmaitymi problemami wywołanymi chorobą alkoholową w rodzinie. Do młodszych kierowana jest jej odmiana - bajkoterapia

chorych i zaburzonych prowadzona w jest środowiskach otwartych, okazuje się także przydatna dla starszych dzieci

8 Bajkoterapia i jej zadania Pojawiła się w latach 70. XX w., jako forma wsparcia dla dzieci z problemami emocjonalnymi, behawioralnymi i intelektualnymi. Na gruncie polskim rozpowszechniła ją Maria Molicka Szczegóły na temat bajkoterapii zobacz odrębny plik

9 Schemat działań biblio/bajkoterapeutycznych Diagnozowanie członków grupy lub osoby w terapii indywidualnej Nakreślenie zadań i celów terapii, dostosowanych do diagnozy, poziomu i możliwości uczestników Dobór materiałów czytelniczych i metod pracy, warunkujących osiągnięcie założonych celów Zaplanowanie przebiegu zajęć w określonych warunkach (biblioteka, świetlica, klub itp.) Ewaluacja zajęć po ich zakończeniu

uczestników Dobór materiałów czytelniczych i metod pracy, warunkujących osiągnięcie założonych celów

10 Fazy procesu biblio/bajkoterapeutycznego Identyfikacja - utożsamienie się z bohaterem ( on jest taki jak ja ), lub z wartością stanowiącą przesłanie tekstu Projekcja - przekładanie przesłania na własne przeżycia lub problemy ( ja czuję to samo, co on ) Katharsis - ulga wynikająca z emocjonalnej akceptacji problemów ( uff, już mi lepiej, mogę zrobić to co on ) Wgląd - nowe spojrzenie na własne problemy, które umożliwia włączenie tekstowych przesłań do osobistego systemu wartości, co prowadzi do zmian ( ja to zrobiłem! )

Katharsis - ulga wynikająca z emocjonalnej akceptacji problemów ( uff, już mi lepiej, mogę zrobić to co on ) Wgląd - nowe

11 Typologia dzieci z problemem alkoholowym w rodzinie, odzwierciedlająca strategie przetrwania Bohater rodzinny nad wiek odpowiedzialny i skłonny do poświęceń, pełni funkcje opiekuńcze wobec rodziców lub rodzeństwa Wyrzutek lub Kozioł ofiarny - głośny, agresywny lub będący ofiarą domowej agresji, wchodzi w konflikty z prawem, swymi wybrykami odwraca uwagę od alkoholika Dziecko niewidzialne ciche, małomówne, zamknięte w sobie i świecie fantazji, wycofane z życia rodzinnego Błazen lub maskotka, przymilny, żartami rozładowuje napięcia w rodzinie

ofiarą domowej agresji, wchodzi w konflikty z prawem, swymi wybrykami odwraca uwagę od alkoholika Dziecko niewidzialne ciche, małomówne,

12 Podstawowe problemy do rozwiązania wśród dzieci o różnych typach strategii przetrwania Bohater rodzinny poznawania siebie i swoich potrzeb, praca nad skłonnością do poświęceń i kontrolowania Wyrzutek panowanie nad emocjami, zwłaszcza gniewem i złością, treningi asertywności, akceptacja siebie Dziecko niewidzialne wzmacnianie więzi rodzinnej, socjalizacja, odmrażanie emocji Błazen, maskotka wzmacnianie poczucia własnej wartości, rozpoznawanie własnych emocji

zwłaszcza gniewem i złością, treningi asertywności, akceptacja siebie Dziecko niewidzialne wzmacnianie więzi

13 Problematyka seansów bajkoterapeutycznych dla ogółu dzieci z rodzin alkoholowych Ze względu na występowanie takich emocji jak strach, lęk, wstyd, złość, żal, smutek, poczucie winy, bezradność, tematyka spotkań z bajką powinna tych emocji dotyczyć (w bajkowy, więc bezpieczny dla dziecka sposób), ułatwiając ich rozpoznanie i zrozumienie, ucząc zarazem sposobów na radzenie sobie z nimi i dając nadzieję na odmianę własnego losu, tym bardziej, że bajka zawsze się dobrze kończy.

emocji dotyczyć (w bajkowy, więc bezpieczny dla dziecka sposób), ułatwiając ich rozpoznanie i zrozumienie, ucząc

14 Wnioski 1. Bajko/biblioterapia może z powodzeniem slużyć dzieciom z rodzin dotkniętych chorobą alkoholową 2. Nauczyciele, bibliotekarze, pracownicy socjalni na szerszą skalę powinni prowadzić działania biblio/bajkoterapeutyczne 3. Mogą w tym zakresie służyć pomocą liderom grup Alateen, dostarczając scenariuszy zajęć, materiałów czytelniczych itp. 4. Warunkiem tych działań jest znajomość problemów dzieci, umiejętne ich zdiagnozowanie, a także wiedza o tej szczególnej formie wsparcia, jaką jest biblioterapia

Mogą w tym zakresie służyć pomocą liderom grup Alateen, dostarczając scenariuszy zajęć, materiałów czytelniczych itp. 4.

15 Niestety, mój czas się kończy... Dziękuję za uwagę Zapraszam do dyskusji

Podobne dokumenty

Wyzwania i problemy biblioterapeuty w XXI wieku

Wyzwania i problemy biblioterapeuty w XXI wieku Dr Magdalena Cyrklaff wykładowca trener - terapeuta e-mail: magda_cyrklaff@wp.pl tel. 796-413-217 Plan wystąpienia Część I. Wprowadzenie do biblioterapii